14 Temmuz 1942 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

uşğunınm Ahmet Emin YALMAN — VatanEvi Cağaloğlu, Molla Fenari Bokağı: 30 - 32 Telef. 24136 - Telg. VÂTAN Ist. 1942 SALI 14 TEMMUZ YA: 2 — Sayı: 636 VATAN “DOĞRUYA DOĞRU - EĞRİYE EĞRİ,, Fiyahı Fransa ufu 5 Kuruş M Temmuz Fransız milli bayramı münasebetile Hürriyet güneşi 153 sene evvel klarında yükseliyordu YAZAN: BAHA TANSEL Bugün 2 nci sayfada -Çarpışan ik çelik irade Tarih; güya spor heyecanı arayan canlı bir mahlükmuş gibi korkunç bir boks maçı hazırlamıştır Yoazan: Ahmet Emin YALMAN &h B nni B Uğün dünya bes“ı_ mühim şahsiyetin, dünya. nin yarınki mukadderatına istika- met vermek bakımından rolü var- dır. Bunlar da Ruzvelt, Hitler, Sta- lin, Çörçil ve İsmet İnönüdür. B. Müssolini artık birinci sınıf rol oy. nıyanlar arasında. değildir. Stalin, eski Slav - Cermen mü- cadelesinin bayraktarı mevkiinde- dir. Rusyaniın varlık hakkını mü, dafaa ediyor. Ayni zamanda da büyük işler görmüş bir ihtilâle ait prensiplerin bekçisidir. Çörçil, hiç şüphe yok ki, dün- yanın emin bir hale gelmesi ve a- dayişin şunun bunun tarafından keyfi surette bozulmaması için dö- Büşüyor. Fakat mücadelesinde Bü. yük Britanya — İmparatorluğunun asırlardanberi kazandığı sahaları korumanın ve mensup olduğu sınıf ve partiye ait menfaatleri müda- İta etmenin de yeri vardır. İsmet İnönü, yalnız Türkiyenin emniyet ve istiklâli ve Ortaşarkta mMmuayyen bir takım sahaların harp harici kalması için mücadele etmi- yor. Ayni zamanda insanlık bay- rağını taşıyor ve dünyayı hakiki barış ve emniyete kavuşturacak â, dil ya dürüst bir nizamın-öncüsü vazifesini görüyor. Olgun ve asil bir ruhun büyük bir vekar, sükün ve isabetle idare ettiği bu müca- delenin bir kisım tarihi neticeleri bugünden belirmiştir, bir çoğu da yarın göze çarpacaktır. Saydığımız üç mühim şahsiye- tin pek mühim rolleri olmakla be- raber bugünkü dünyada, birbirine çok aykırı iki hedef için devam etmekte olan fiili boğuşmanın baş aktörleri Ruzveltle Hitlerdir. Tarih, güya kesif spor heyacanı arayan canlı bir mahlük imiş gibi, bu iki iradeyi özenerek yaratmıs, bişirmiş, türlü türlü engellerle çar. | pişa çarpişa sertleştirmiş, nihayet bunların arasında korkunç bir ya- tiş. ezici bir. boks maçı başlat- mıştır. Çok gariptir ki. Ruzveltle Hitler dünya sahnesine hemen hemen ay- ni günde çıkmışlardır. 4 Mart 933 günü öğleden sonra Ruzvelt adın. da bir politikacı Amerikan devlet reisliği makamını işgal etmiş, 5 mart 1933 günü akşaâmı da Rayş- tag meclisi, Hitler adlı eski bir ön- başıya fevkalâde salâhiyetler ve- rerek diktatör sıfatile dünyanın karşısına çıkarmıştır. 'Tarih, iki mühim boksörünü ko. caman kalibrede yetiştirmek için ne oyunlara, ne hilelere bâaşvur- mamıştır!. Ruzveltin hayatına bakınız: Son derecede istidatlı, demir gibi ira- deli bir adam, bir politikacr için mert ve dürüst sayılacak bir seci- yesi 'de var. 39 yaşına kadar tam bir sıhhat ve saadet içinde muvaf. fakıyetten muvaffakıyete uçuyor. Siyasi hayatta ne tutmuşsa kopa- riyor. Üzerine alıp ta parlak su- rette kazanmadığı hiç bir İş yok- tur. 389 yaşında iken talih kendisine korkunç bir sille indiriyor, çöcuk felci denilen hastalığın mikrobunu bu dağ gibi vücude sokmanın Yyo. lunu buluyor, adamın kolları ve bacakları tutmaz hale geliyor. O zamanki tedavi 1mkânlarına göre, Ruzveltin ebedi bir yatalak olmesı, hayattan el çekmesi lâzım.. Fakat demir gibi iradeli adam yet- se düşmüyor. Bir gün karısma di.- yor ki: — Bu düsmarı da mağlüp ede- ceğim! Ve ediyor. Kollarını serbestçe kullanacak hale gelmek için yedi sene mücadele ediyor, bu maksat için ne ldmanlar yapmıyor! Böcaklarını harekete geçirmek için yedi sene de daha uğraşıyor. İlk önce köoltuk değneği ile, sonra B. Çörçil Attlee diyor ki: “Çörçili kimse itham edemez,, Çörçil aleyhine yapılan teşebbüsler Londra, 13. (A:A.) — Dün Tin Bridge Vells'de bir nutuk söyliyen Attlee şöyle demiştir: Bu harpte doğru veya İğri yap- tığı ne olursa olsun Başvekili hiç bir kimse itham edemez. Çörçille parlâmentonun arasını - açmak- ve herhangi bir iş fena gittiği zaman milleti bundan yalnız Başvekilin mesul olduğuna inandırmak için teşebbüsler yapılmıştır. Çörçilin iş arkadaşları yapılan her iştem do- layı onun mesuliyetini tamamile kabul ediyorlar. Çörçil bu memle, kete başka hiç bir memlekette gö- rülemiyecek bir ahenk sağlamış- tir. — Muvaffakıyetsizliklerimizden birkaçi üzerine büyük bir sıkıntı hissedilmekte ise de, Ruzveltin de dilediği gibi, bugünkü durumumuz sonkânundakinden çok daha iyi, (Devamı: Sa. 3; Sü. 5 te) (/) | mânasına alınmamalıdır. Bu mütalâa- Telelisadaki başarı Teşebbüs, Ingilizlerde mi değil mi ? j Kanada kıt'aları Mısıra geldi | Musolini Libya Gephesine gitmiş "Lonüra, 13 (KAY — Reüteri Sekizinci Ordunun Telelika'dak; muvaffakiyeti, teşebbüsün elimize geçtiği veyahut- Mısır cephesindeki esas durumun maddeten değiştiği nın doğruluğuna, Rommel'in aynı za. manda. cenuptaki teşebbüsü delildir. Hâkim olan âmil bugün de iki tara- fiın takviye ve malzeme almasındaki Bürattir. Hakikat mı, F ç yalanmı ? İngilizler, Mısırı harbe girmesi için tehdit etmişler Topçular, namluları saraya doğru çevirmişler Kral Faruk, İngiliz teklilerini cesaretle reddetmiş ç n 4 Reisicümhurumuz Milli Şef Inönü Başvekilimiz Bay Şükrü Saracoğlu Saracoğlu, Parti BaşkanVekilioldu Ankara, 13 (Telefonla) —Cümhuri, Vekiller heyeti,İnönünün başkanlığında toplandı saat 1l1-de Şükrü Saracoğlu ,kabinesi,| Adal,e vekâlet eden Hariciye Vekâ, yet Halk Partsi değişi Genel İnönü, Merhum Doöktor Refik Say. Genel Başkan vekilliğne parti ni- | zamnamesinin 27 inci maddesi mu cibice Beşvekl İzmir mebusu Şük. rü Saracağlıyn. tayin .bımımnp!ıî dir: Ankara, 18 (Vatan) — Bu sabah 'un F ilk top- saatlerinde — dairesine , gelmiş, olan Başvekâlet umum müdürünü kabul e'miş ve Vekâlete ait meseleleri göz- den geçirdikten sonra,kendisini ziya- hususi kalem müdürü Hasan Şükrü)| leti husüsi kalem müdürü Nedim Başkanı Reisicümhur Sayın İsmet | lantısına yapmıştır. Sabahın erken.| Veysel, gelen misafirleri odasında kabul ederek onları büyük bir neza- damin irtihali üzerine irhilâl edoniBaqvekıl, Başvekâlet, müsteşarı ve | ketle karşılamıştır. Saat,10.30 da Nafıa Vekili Alji Fuat Cebesoy, Adli- ye Vekili Hasan Menemencioğlu, Da>- hiliye Vekili Dr. Fikri Tüzer, Milli ”W?ş“ı'l ğ(udaiaa_,Vekıh MiıR_ı;a _Arhıı;ık_ıll £ l Başvekâlet | Gümrük ve Inhisarlar- Vekili Raif (Devamı: Sa, 8, Sü. 5; de) (..) Don'un geçildiğini Mısır Krali Faruk Londra, 13 (ALA.) — Alman kon-| trolü altında bulunan Paris radyosu. nun bildirdiğine göre, Kanadalı kıta- | lar Mısıra gelmiş ise de bu kıt:ılarî henüz muharebelere iştirak ettiril- mMmemiştir. Berlin, 18 (A.A,) — Tebliğ: Mısır-, da Elalemeyn kesiminde yeni Ingiliz bücumları ağır kayıplar verdirilerek püskürtülmüştür. Alman ve Italyan hava kuvvetle. rinden mürekkep teşkiller Malta ada- sındaki Ingiliz hava üslerini tahribe devam etmektedirler, Kahire, 13 (A.A.) — Reuter husu- Bi muhabirinden: Dün akşam cephedeki durum şöy- le hulâsa edilebilir: Şimal kesimi: Avustralya ve müt. tefik kuvvetleri, iki bin Italyan esir ettikten ve 18 düşman tankının tah- ribini tamamlamak suretiyle istedik- (Devamı: Sa, 8 , Sü. 1; de) )( Ankara, 13 Bulgar radyosu yaptığı bir neşriyat- ta Mısırdan b (Radyo Gazetesi) — etmiş ve şunları Ruslarda kabul ettiler Kafkasya ile muva- salanın kesilmesine | çalışılıyor söylemiştir: <Evvelki gün: Kahirede- ki Ingiliz büyük elçisi «Misir. kralı Faruk'a bir ültimatom vererek har. be girmesini istemiştir. Ingiliz bü- yük elçisi Kral Faruk'la görüşiürken Kahirede bulunan - İngiliz topçuları top namlularını saraya doğru çevir- mişler ve Ingiliz tanklarile motörlü kıtaları sarayı kuşatmışlardır. Bunun üzerine kral Faruk elçiye, bu kuvvetlerin derhal çekilmedikleri takdirde kendisini Ingilizlerle harp halinde sayacağını söyle: ve kıta- lar da derhal geri çekilmiştir. Kral Ingilizlerin tekliflerini reddetmiş ve bu suretle Mısır başina gelen bir fe. lâketten kurtulmuştur.> Bulgar radyosunun verdiği bu ha- (Devamı: Sa. 8: Sül 4 de)XX Ruslar Lisiçansk'ı tahliye ettiler Almanlar henüz Rusya- da kat'i bir zafer kazanmamışlar Londra, 13 (A.A.) — Moskova | İsmetİnönü Kız Enstitüsünün senelik resim Sergisi a LE AD 5 radyosunun bildirdiğine göre, Al- rini yüzlerce tanklar ve binlerce askerlerle geçmi!şletdir. yetli eserlerle doludur. ve Ankarada Ismet Paşa Kız Enstitüsü t bastonla yürüyor, nihayet- bacak, (Devamı: Sa, 3 Sü, 2; â6) »-« tesbit etmektedir. mün senelik resim sergisini Bayan Inönü açtı. Bu sergi muvaffaki- L bul resim Bayan İnönü'yü açılış töreninde Moskova, 13 (A.ÂA.) — Reuter hususi muhabirinden: Alman orduları kızgiın bir gü- neş altında Rus ordularının — ce- İnup ve Kefkasya ile olan başlıca muvaâsala hatlarına karşt üç nok,| tadan taarruza geçmiş bulunmak-!| tadır. Bu noktelar Vorotej, Kan- temirovka ve Lişisansk'tır. Du- rum, buğday mahsulünün çok sü.| râtle idrâk edildiği kara toprak çevresinin lam ortasında bulunan | ve telgraf, demiryolu ve kara yol-| ları mürakalâtının merkezi olan| Voronej'in âkıbetine bağlıdir. Londra, 13 (A.-A.) — Almanlar, Voronej şehrini «lmak maksedile bundan 15 gün evvel başladıkları taarruza elân devam etmektedir- ler. Moskaveda gece yarısı neşredi- len Rus tebliği, Kantemirovka şeh, rinin tahliye edild'ğini bildirmek- tedir. Ayni zamanda Rus kuvvet- leri Lisiçenks't da tahliye? etmiş- lerd r. Moskava, -Almanların uğradıkları ağır kayıplara rağmen — vaziyetin bir kaç noktada pek vahim oldu. ğunu belirtmektedir. Pravda gazetesinin bir muhabi- (Dcvamı Ba, 3, Sü. & de) &ge |sayede Ruslara nehrin şark sahilin. de esaslı müdafaa için vakit bırık-l ASKERİ DURUM T Timoçenko kuvvetleri Şarka D doğru çekilmeli mi ? * Yazan: İHSAN BORAN D üÜn de yazdığımız gibi Alman | ordusu başlıca iki büyük böl- gede taarruzi harekâtta bulunmakta. dır: 1 — Voroneç ve cenubunda: Alman ordusu burada Don nehri şarkında — kuvvetlenmeğe çalışıyor. Ruslar nehir şarkına geçen Alman kıtak taarruz ) Cere- yan eden muharebelerin hangi tara- fın lehinde inkişaf ettiğine dair he- | nüz kati bir malümat yoktur. Fakat Alman ordusunun bir kısım kuvvet. mamışlardır. Bu geçiş hareketine karşı Voroney şimal batısında Rus merkez ordusu- nun yaptığı yan taarruzları da şimdi- ye kadar büyük bir netice vermemiş. tir. Almanlar artık Voroneç - Bogu- sar arasında aşağı yukarı 800 - 400 kilometrelik bir genişlikte Don neh. ri boyuna yayılmış bulunuyorlar. Don nehrinj şimdi daha geniş cephede geçmek fırsatına maliktirler. 2 — Aşağı Doneç havzasında; Dünkü yazımızda, Alman ordusu- lerle Don nehri garp sahilinde Rossoş cenubuna sarkması, Don nehrini şar- | ka geçmek işini büsbütün kolaylaş- | tırmıştır. Netice şu: Alman zırhlı birlikleri çekilen Rus kıtalarile bera- ber Don nehri boyuna varmış ve bu | | nun şimalden cenup doğu istikame- tinde yaptığı taarruzu kırmak için Mareşal Timoçenkonun Rossoş - Kan. tamirska - Liçansk hattında bir mü- dafaa koltuğu teşkil ettiğini ve mev. zli taarruzlar yaptığını - belirtmiştik. Son gelen haberlerden anlaşılıyor ki (Devamı Sa. 8, Sü. 1 de) »—a | | |