13 Temmuz 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Denizterde durum ısır cephesinde, İngilİ7İer, ninayet kendileıini topladılar. 8 inci ingiliz orüusu, kendisi için hakikaten uğursuz bir güu olan 13 hnzirandan 1 tetnmuza kadar, birbiri peşisıra, bir sürü uıaşlubiyete imkân olamıyacağı için, Japonların he(Baştarafı 1 inci sahlfedej uğıadıktan sonra. Mareşal Rommcl'in sabsızca atükları anlaşılıyor. AmerikalıHizmette Tezgâhta ordusu El Alemcyn'de İskenderiye kalar, şimdiye kadar, iki uçak gemisi kay17 15 Zırhh: pılaruıa dayanmca, General Auchinleck 7 bettiklerini kabul etmişlerdir ki bunlar TJçak gemisi: 11 çok devam ettirile. (Ohinlek) in ordusunda da bıçak keDünyada hiç bir B l T w 54 da 33,000 tonluk Lexington ile 10,050 37 Kruvazör: ••^'•**" *" » ^ "' Y a z a n : '•«•••••• bilir. Tabiî bütün zmiğe s dayandı. İngi'iz ordusu, bu mevsaf ırk omadığı gi192 172 tonluk eski ve yarım uçuş güverteli Muhrib: ide ı r t l n l bunlar hem Fonetik > duvara vermiş bir adnmın bi hiç bir saf dil de Denizaltı: 73 113 Langley dir; ayrıca küçük bir deniz uDün, İstanbul, mevsimin oldukça sıkendini ünüdsiz müdafaa ediş'ne benbakımından tama. olamıyacağını bun Donanma uçakîan: 5800 10,000 çikları iaşe gemisi de batmışür. cak günlerinden birir.i gejirmiştir. Ayni mile türkçeleşmiş, zer bir ••aziyette, on gün mukavemet Yeni yapılmakta olan kruvazörle rin Yeni yapılmakta olan 26,000 tonluk 11 zamanda pazar tatilinden istifade eden dan evvel en mühem halk dilinde etti ve nihayet, bazı nıevziî taarruz.ar 14 tanesi ağır, 40 tanesi hafif kruva uçak gemisinden ilkönce 1941 de New halkın daha sabahtan vapurlara, tren'.e him lisaniyat âllmyapmağa başladı. Bu ordunun, 8 kiloasıriarca kalarak bir daha çıkartılarnızördü. Bu esas gemiler haricinde, mu port News kumpanyası tezgâhlannda re koşmakta olduğu görüîüyordu. Bil lerinin mütalealarıyla beraber iik esas metrelik bir ilcrleyiş yapmağa, ve İ'al•yacak hale gelmiştir. harebe kruvazörleri, 23 torpidobot, 25 kızağa konulmuş olan 4 Janesi bitecektir hassa plâjlara, Boğaziçine ve Adalara olarak tespit etmiştık. Bu bakımdan yanlardan 1500 esir almağa muvafiak denizaltı avcısı, 19 uçak iaşe gemisi, 3 ki bunların adları 1 Essex, 2 Bon gidenlerin sayısı büyük bir yekun tut Türk dili de bütün dünya dilleri gibidir. ün, Cermen, İslâv vesEİre kelimelerinin Tanzimattan sonra dilimize giren ve olması, arlık 13 haziranın getirdiği u mayin gemisi vesair bir çok yardımcı Homme Richard, 3 İntrepid, 4 Kear muştur Bu yüzden plâjlarda, saytiye Türk diline yalnız İslârn devrinde Arab Türk diünde mühim yekuniar teşkil eı AvTupa medeniyetine aid yeni mehfum ğursuzluktan kurtulmuş ve kendini ve Acem kelimeleri değil, İslâmiyetten mesine sebeb oldu. Bu ilk İki devirde lar.ifade eden kelimeler bu vaziyette gemi de tezgâha konulmuştu. Harb caç sarge'dir. toplamış olduğunu gösteriyor. Gerçi, bu lerdeki kazinolarda hiç boş yer kalmalarken yapılmakta olan büyiik küçük Amerikalılar, harbden evvel, bir uçak mış, bir çok kimseler ancak sıra ile y evvel de muhtelif dillerden bir çok ke biihassa dikkat edilecek mÜ7terek bir değildir: Bunların çoğu Fonetik ve Se hamle, büyük bir muvaffakıyet değildir limeler girmiş ve hattâ Müslümanlık'.an lıususiyet vardır: islâm dairesi haricin nıantik bskımlarından hiç değişmemiş, harb gemileri 968 tane İdi; bunun 300 gemisini takriben 4 yılda yapıyorlardı. anıma, şunu unutmamak lâzımdır ki 10 bulabilmişlerdir. Nakil vasıtalarmdaki sonra İslâm kültür dairesinden başka deki Asya ve Avrupa dillerinden gelen asıllarındaki şekillerini olduğu gibi mu gün evvel, İngiliz ordusunun Iskendetanesi 1942 de bitecekti. Japonyanm Fakat, şimdi her türlü gemi inşaatını izdihamı azaltmak için tarife harici mun «Occidentaloide» denilen Garb kükür kelimelerin çoğu fonetik tahavvüilere hafaza etmiştir. Herhalde bunun sebebi yaptığı baskın üzerine bazı gemiier ba akla durgunluk verecek kadar hızlanriyeyi kıntarabilcceğinden umumiyetle zam seferler yapılmıştır. dairesinden de bir h3yli lugat iktibasları uğrıyarak tüıkçeleşmiş ve adeta Türk Tanzimattan sonra ecnebi dillerinin ve tıp bazılan da hasara uğrayınca Ame dırmışlardır.Meselâ, iki senede yaptıkları ümid kesilnıişti. Mcsele. bu taarruTvn, Dün Belediye müfetüşleri, bilhassa olmuştur. Netice itibariyîe Türk dilinin keiimelerinden ayırd ediiemiyecek ha!e rikalılar, Inşa halinde bulunan gemüeri, denizaltı gemilerini, şimdi 156 günde yazlık eğlence yerlerile, kazino ve lo keame almadığı hiç bir medenî dil kal gelmiştir. Herhalde bunun en mühim bilhassa fransızcanın Tanzimatçılarla bozçuna uğrıyan ve arlık tutunarn'yatopyekun, yüzde 15 artıracaklannı ilân yapmaktadırlar. Onun için 1941 de yapmuakkıpları arasmda intişarmdan dola cağı scınılan bir ordu tarafından yapılettiler. 15 nisan 1942 de İngiliz kay mağa başladıkları yeni uçak gemilerini kantalan umumî bir kontrola tâbi tut mamış gibidir. Daha Ondokuzuncu as sbebi o dillerle tüıkçe arasında yazı sis yı doğru telâffuzun Arab yazısıyla müm mış olmasındadır. nalkan, Amerikalıların deniazltı tona bu sene sonunda, yahud 1943 başında bi muşlar; tarifelerini açık yer'.ere asmıya rın başlarında meşhur müsteşrik (Abel temlerinin ihülâfından mütevellid olmak kün olduğu kadar tespitine itina edilGeneral Auchinleck'in ordusuna vaprak fazla para alan ve temizliğe riayet Remusat) bu vaziyeti ;u fıkrasıyla tav lâzım gelir. Arab ve Acem dilleriyle jına yüzde 80 ilâvesile 125 denizaltı ge tirecekleri beklenebilir. miş olmasmda gösterilebilir. (Keresteci tırdığı bu mevziî taarruza rağmen. İsetmiyen kazino sahibleri hakkında zabıt zih ve tespit etmiştir (1): türkçe arasındaki yazı birliği bu iki dil yan) bunlardan 323 kelimelik bir liste misi daha yapacakîarrm bildirdiler. Son*** kenderiye kurtulmuş sayıiamaz; çünkü tutmuşlardır. ra Amerikalılar da, bu haberi teyid •Türkler, o kadar geniş ülkelere ya den geçen kelimelerin asıllarındaki im tertib etmiştir (5). Bunların içinde ital Mareşal Rommel'in bir şeyler hazırAmerikanın bu kadar çok uçak gemisi ettiler r e hazlran başında, yenlden yapmağa karar vermesi, bütün deniz yılmışlar, tabiî hududlannı kaç kcre a lâlarını ve imlâdan dolayı da telâffuz yancayla fransızcadan gelen >balon», ladığına şüjıhe yoktıır. Bunun işaret200,000 tonluk denizaltı yapmağa karar muharebelerinde, uçaklann oynadığı bü Konservatuvar şıp o kîdar uzaklara gitmişler ve o ka larını aynen muhafaza etmelerine mu okravat», «model», kanal», •kanto> ve leri ve delillnri meydandadır: talebelerinîn verdilkerini söylediler. Bu yeni ilâve yük rolü, Amerikan deniz kunnayının dar muhtelif kavimlerle kanşmışlardır kabil, Yunan, Lâtin, İtalyan, Rus, Fran • kazino gibi kelimeler ekseriyet teşkil 1 Sicilyadan Libyaya taşınan >rıhson temsilleri ler haric olmak üzere 1940 41 pro pek iyi anlamış olduğunu gösteriyor. ki, dünyada oıılara bir kaç kelime ver sız vesaire dillerinden gelen kelimeleıin eder. ver takviyelcrinin geçmcsine mâni olagramına göre, 1945 de Amerikan donar Filvaki, Pasifik ve Hind Okyanuslannda Şehrimizde dört temsil vermek üzere memiş hiç bir millet yok gibidir. Takri yazı ihtilâfından dolayı imlâlarını değişBuraya kadar gözden geçirdiğimiz va maması için Malta, durmadan bombaması şu gemilerden mürekkeb olacak vukua gelen bütün hava deniz muha geien Ankara Devlet Konservatuvan t i . ben İlalya ile Çin, Adriyatik dcniziyle tiımelerv fonetik şekillerinin de daha ziyete göre Türk dilindeki ecnebi keli lanmaktauır. tır: tabiî meveudlar batmamak şarüle: rebelerinde, bilhassa Mercan denizi, yatro heyeti dün gündüz üçüncü, gece Baykal gölii ve Samoyedlerle Hindlilcr kolay türk^eleşmesine sebeb olmuş de meleri umumî bir tasnifle çöyle sırâla2 İngiliz tayyareleri ve denizaltıları, Zırhlı: 27 veya 29 Midway, Aleoutes adalan muharebesinde de dördüncü ve son temsiiini vermiştir. arasında yerleşmiş olduklan için dillo mekür. orta Akdenizdfki Mihver naküvelerine nabilir; Uçak germsfc 18 deniz filolan değü; uçak gemileri ve u Verilen temsillerden, Eminönü Halkevi rini Yunanlılardan, Gotlardan, İslâvlarTsnzimattan evvelki devirlerde Türk 1 Müslümanhktan evvel Orta As ve Libya limanlarına hücum etraekleAğır kruvazör: 27 çaklar harb etmişlerdir. Japonlar gibi, sosyal yardım şubesine dört yüz lira va. dan, Finlerden, Arablardan, Accnıler diline yerleşen bu Garb kelimelerinin ayada ahnan Çin, Hüıd, İran vesaire ke dirler. * Hafif kruvazör: 55 Amerikalılar da, en ağır darbeleri uçak ridat temin edilmistir. Temslller, büyüs den, Tibetlilerden, Hindlilerdcn, Mon sırlarını tayin meselesiyle en fazla uğ3 İngiliz uçaklan, asker taşıyan bir limeleri; Muhrib: 364 larla vunnuşlardır. bir alâka gördüğünden tiyatro heyetinin gollardan, Ton^uzlardan, Siberyalılar raşan muahhar müellifler (Şemsüddin Alman nakliye tayyareleri kafilesine 2 İslâm devrindeki Arab Acem Denizaltc 186 Amerika, hazınlklannı bitirip de ta Antigone'u iki defa daha temsil etmesi dan ve Çinlilerdcn aldıkları kelimelerle Sami) merhumla (Bedros Keresteciyan taarruz etmişlerdir. Bu cetvel, son zamanlarda batenış o arnıza geçeceği zaman, en ziyade uçak için Maarii Vekâietine müracaat edil zenginleştirmiye muvaffak olmuşlardır.» Efendi) dir. Eserlerindeki eksikliklerle kelimeleri; 4 Mareşal Rommel'in ordusu, £»rb lan b a n gemilerin kaybından evvel ya gemisine muhtac olacağını ve en çok on miştir. Gene a>Tii müellif, ayni sahifede daha yanlışlıklara rağmen bu iki âlimin bü3 Tanzimata kadar tamamiyle türk çölünün, en berbad ve kurak bir ycpılmıştır. larla iş görebileceğini anlamış; zırhlı İstanbul vilâyetinde 1603 çok muahhar ihtilâtların Türk dili üzerinde yük himmetlerini takdir etmemek nan çeieşen Garb kelüneleri; rinde cehenncmî sıcağa rağmen elbette **» ki tesirlerinden de bahseUiği gibi, 303 körlük olur. (Şemsüddin Sami) nin bu 4 Tanzimattan sonra olduğu gibi alardan da fedakârlık yaparak uçak geboşuna durmamaktadır. Yukanda bahsettiğimiz, 8,5 mflyar do milerini artınna&a karar vermiştir. Buüncü sahifesinden itibaren de •Bey», sahadaki mesaisi (Kamusı Türkî) sinin lınıp şekillerüıi değiştirmiyen Garb keçocuklu aile var 5 Sinyor Mussolini'nin Libyaya gelarlık yeni tahsisatla yapılması diişünü gün, Amerika, müdafaa vaziyetinde iken Çok çocuklu ailelerin 935 senesinden. Tuğ», «Tan» vesaire gibi en çok kullan etimolojik izahatında, (Bedros Kereste limeleri. lerek oradaki Mihver kıt'alarını teftiş len 1,900,000 tondan uçak gemilerine kara üslerinden hareket eden uçaklar, beri teraküm eden "alacaklannın öden. dığımız bir takım kelimeleri çinceyle ciyan) ın vardığı neticeler de Türk etıBu dört grupun içinde en büyük züm ettiği haber verilmektedir. tahsis edilen 500,000 tonluk kısmı büyük işler görüyorlar; fakat, taarruza mesi için verilen karar üzerine buna mukayese ediyor, fakat bunların Türk molojisi hakkında Londrada neşredilen 6 Nihayet Mareşal Rommel, önüne re, binlerce kelimeden mürekkeb olan nm yeniden mi kızağa konulacağı, yok geçince, uçaklan Japonyanm eünde bu aid. evrak vilâyet sıhhat ve içtimai mu. diline Çin dilinden intikali hakkmda fransızca eserindedir (4). Bunlardan çıkan ilk güçlük ve büyük hamlesini sa eski programm zırhlılarile kruvazör lunan yerlere kadar götürmek için uçak avenet müdürlüklerine gönderümiştir henüz kat'î bir hüküm veremiyordu. başka bazı «Galatât» kitablarında da Arab Acem grupudur (6). lerinden uçak gemisine tahvili düşünü fjemüerine lüzum görülecektir. Işte, Ismail Hami DANlŞMEND durduran ilk engcl karşısında, İskendeYapılan tetkiklerden anlaşıldığma göre, Bununla beraber, bunlardsn •tuğ. keli Garb dillerinden muharref bir takım keliye gibi cazib bir hcdefi bırakıp geri lenleri de mi ihtiva ettiği malum değil şimdi, 11 uçak gemisine ilâve olarak yemesinin çinceden türkçeye intikal ettiği iimelerin iştikaklarma temas edilmesade İstanbul kazalannda 1603 çok ço(1) Abel Remusat, •Recherches sur dönecck kıratta bir kumandan değildir. dir. 500,000 tonluk yeni uçak gemisi ya niden yapılacak ve başka gemilerden (Abel Remusat) dan sonra ilmen sâ'oit miş değilse de, hepsi beş on kelimeden cuklu aile mevcud olup, her birine 30 ar O, şimdiye kadar, bu cephede iki inpılmaa ihtimaü daha galibdir; çünkü tahvil edilecek olan büyük uçak gemileri olmamış değildir. Zaten Türk diline ibaret olmak İtibariyîe onlardan ayrıca les Langucs Tartares», C. I, 1820 Parıs liradan istihkak yekunu 48,900 lira t u t . tab'ı, S. 307. giliz kumandamnın General Cunningparlamentodan yeni tahsisat ahnmıştır. filosu, bu işl görecektir. çinceden ve bilmukabele Çin diline de bahse hâcet görmüyoruz. maktadır. Tahakkuk evrakı kaymakam(2) Vİlhelm Thomsen, •Inscriptinos de ham'la General Ritchi'nin başını yemiştürkçeden geçmiş keiimelerle Orhon yaBöylece Amerikan donanmasında uAmerikanın hizmettekl uçak gemfle lara gönderildiğinden tevziata başlan zısını halleden büyük Türkolog (VilGarb dillerinden gelip türkçeleşmiş l'Orkhon dechiffrces», 1896 Helsingfors tir; şimdi dc Iskenderiyeyi alıp Süveyşe çak gemileri, en gözde ve en fazla ehemmıştır. Borçlar tedrici surette 942 seııesi helm Thomsen) de meşgul olmuş (2) ve kelimelerin iki hususiyetleri vardır: tab'ı S. 28, 42, 150 not 26, 159 not 49 ve dayanmak sureüle üçüncü bir kumanmiyet verilen sınıf olacaktır. Amerikanın rile zırhlılardan, kruvazörlerden ve ticasonuna kadar tediye edilmiş bulunacak. meselâ «yinçü =: inci» kelimesinin çince 1) Hemen kâmilen Tüık foneüğinin te 177 not 84. danı, General Auchinleck'i ayni akıbete harbe girerken, biri eski olmak üzere, ret gemilerinden tahvil edeceği ucak ge•ır. «çençu» şeklinden gelmiş o'.mak ihü sirine uğrayıp telâffuz itibariyle değiuçuş güverteli 8 uçak gemisi vardı. 11 milerini bir tarafa bırakarak tezgâhtaki (3) Caferoğlu Ahmed, •Uygnr sözlü uğratmak için tertibler almaktadır. Bu tanesi de kızakta idi. Bu sonuncular, 11 uçak gemisile yeniden inşası karar Topkapı sarayı müze oluyor malinden bahsetmifse de kat i bir hü şen bu kelimeler «Semantique» bakı ğü,, 1934 İstanbul tab'ı, S. 77, 100, 107 bakımdan El Alemeyn'deki Mihver ormından umumiyetle hiç bir mânâ ta ve 109. dıısu, en aj Marsa Matruh hattına atıl26.000 tonlukturlar ve 100 uçak taşıya laştınlan 500 bin tonluk 2930 geminin Topkapı sarayınm büyük bir müze h a . küm verememiş, «prensesı mânâsına madıkça İskenderiye tehdid ve tehlikecaklardır. Japonlar, Amerikanın mevtrud taşıyacaklan uçaklann sayısını hesab line getlrilmesine karar verilmiş; lâzım Konçuy/kunçuy» keümesinin çince ay havvülüne uğramamıştır; 2) Bu ecnebi (4) Bedros Keresteciyan, «Dictionden kurtulmuş sayıiamaz. Fakat, bu 8 uçak gemisinden 7 tanesini batırdık larsak, görürüz ki, bu 40 gemi üzerinde. gelen tahsisat için Maarif Vekâleti Ue ni mânâya «kungçu» ünvanından alın kelimeleri ilim ve edebiyat lehçelerin naire etymologique de la Langue böyle olmakla beraber, İngilizler, ümidlarını iddia ederler. Mevcudlardan takriben 4000 uçaklık korkunç bir hava Malij'e Vekâleti arasmda temaslara baş. dığını tespit etmiş ve Orhon lehçesinde den ziyade halk diline girmiştir. Turquet, 1912 Londra tab'ı. siz bir durumdan azçok ümidli bir vazibüyükler» mânâsına kullanılan .tay14.700 tonluk 72 uçak taşıyan Wasp da, kuvveti olacaktır. (Şemsüddin Sami) ile (Bedros Kereslanmıştı. Öğrendiğimize göre bu teşeb. (5) Ayni eser, .Mots e'trangers IntroDonanmalarda, eskiden arhhlar ana yete geçrnişlerdir. ğun» kelimesindeki .tay» teminin cbü teciyan) ın asıl ve menşelerini tayin etAkdenizde olduğuna göre, Japonların büsler müspet olarak neticelenmiş, Ma. duits et conserves tels quels dans la İddiasma inanmak lâzım gelirse, Pasifik silâh; uçaklar yardımcı silahtı; şimdi liye Vekâleti milli" emlâk varidatmdan yük» mânâsıyla çinceden almdığını gös mekte umumiyetle ittifak ettikleri bu langue turquc» faslı, S. 341355. Şimdi, iki muhasım ordu arasında 1 teki Amerika donanmasımn yanında, tek ise iş tersine dönüyor. ecnebi kelimeleri içinde «Anahtar», 450 bin liralık tahsisat vermeyi kabul termiştir. (6) Bk.: Jean Deny, «La Refonne ac temmuzdanberi bir takviye ve ikmal uçak gemisi olmamak lâzım gelir. Buna ABİDİN DAVER etmiştir. •Irgat», «Iskara», «İskarpin», .lskele>, tuelle de la Langue Turque», 1935 Paris yarışı başlamıştır. Bu yanşı kazanan, İstanbul Üniversitesinin Türk lisani • İskemle», «Baston», «Bavul», .Berber», tab'ı, S. 2. Mısır meydan muharebesini de yarıyaTopkapı sarayı tarlhl kıymetinl kay. rıya kazanmış olacaktır. Mihverin deniz betmiyecek şekilde tadU ve tevsi edile yatı profesörü (Caferoğlu • Ahmed) in ..Kestane., «Gem», «Gübre», •Güğüm», muvasala hatları daha kısadır; bu yolcektir. Müzede şimdiki eserlerle birlikte bundan sekiz sene evvel neşrettıği «Uy rLimon., «Lahana», .Prasa», .MaydaTeşekkür ları vurmak vazifesi İngih'z hava kuvTürkiyenin muhtelif tarihîerine aid bir gur sözlüğü» nü gözden geçirenier, bu noz», «I'atales», «Marangoz», «Masa*, Türk lehçesinde Çin, Sanskrit ve Pehle «Mağaza», .Mandal., «Mcrmer», >Pul», Maruf güreşçimiz Mersinli Ahmedden vetlerile denizaltılarına düşmektcdir. çok eserler teşhir olunacaktır. vi g^bi Şark dıllerinden aunmış kelime «Tasnıa», «Dümen», «Güverte» vesaire aldığımız bir mektubda, Adana hastane. Onlar, bu vazifeyi muvaffakiyetle başa(Baştarafı 1 inci sahifede) (Baştarafı 1 Inci sahifede) lerin ne mühim bir yekun tuttuğuna gibi umumî halk dilinde asırlardanberi sinde doktor operatör Fehmi tarafından rabilirlerse. ikmal ve takviye yarışında, herhalde dikkat eünişlerdir. Bu yabancı türkçe diyo kullanılan, yabancı diye a kendisine muvaffakiyetle yapıian ame. vaziyeti bir dereceye kadar, kendi lehmişlerdir. Lulea gemlsir.de 34 mürette de takdir edilmektedir. Türkler modern harbin dehşetlerini ve komşulanmn ıs. Edirne (Hususî) Keten zirsati, kelimeleriıı içinde «ebedî» mânâsıyla tılmalarına imkân olmıyan veyahud bu liyattan dolayı teşekkür edünıektedir. bat bulunmakta idi. Daha sonra neşreserine çevitebilirler. tırablannı çok iyi bildikleri için etrafla. Trakyada büyük bir saha tutmakta ve Pehlevi dilinin «anöş» tâbirinden muinıkânsıziık karşısında »eski Türk kökdilen bir tebliğ gemi mürettebatmdan 16 rım kasıp kavuran harbe elbette ka. bu saha her sene mühim nisbetlerde harref «noş» şekli ve «takvim mânâsıyla lcrindcn ecnebi dillerine geçmiş» diye kısinin eksik olduğunu bildirmiştir. tümak istemezler.> genişlemektedir. 939 senesi Trakyanın çincenin «liji» tâbirinden muktebes tevil edilmeleri de hiç bir sebeb ve batsveç hariciyesinin notu Berlin matbuah dört vilâyetinde 39,830 dekar oUn ve «likçir» kelimesi gibi bazı şekiller yal haneyle kabil olmıyan bir takım tâbirler Stockholm 12 (aa.) Son günierde Berlln 12 (a.a.) Şükrü Saracoglu geçen sene 72.000 dekara çıkan bu mik nız Uygur lehçesine münhasır olmakla vardır. Bunların hiç biri türkçe değiidir; Kösele hırsızı işçi İsveç karasularında vukubulan torpil nun Başvekilliğe taylnl Berlin siyasî tarm bu sene 100,000 dekan buıduğu beraber, Sanskrit dilinin «kakola» tâbikimisi yunanca, kimisi lâtince, kimisi Beyazıdın bir kundura imalâthanesiru leme hâdiselerinden Sovyet denizaltıla mahfillerinde ehemmiyetle belirtilmek. sanüıyor. Sebebi cıe diger mahsjller rinden gelen «kakula» kelimesi uygur italyanca ve kimisi de fransızcadır: Mede isçi İsa, çalışağı yerden kösele çaL nnın mes'ul olmadığı hakkında, Sovyet tedir. Saracoğlu Berlinde. Almanya Ue den ve bilhassa hububattan çok iazla cadan başka Türkiye lehçesine de girdi selâ • açkı» şeklindeki türkçesi artık kulmış, dörde bölerek fırsat kollamış. önce istihbarat ajansının neşrettıği demec ü dostça münasebetler idame etmiş bir kazanc temin etmesidir. Japon doktorlarından ği gibi, gene o eski Hind dilinin «hür lanılmıyan anahtars kelimesi yunancaiki parçayı gizlice dışarı çıkanruş, diğer zerine İsveç Harıciye Nazıriığı tarafın şahsiyet olarak tanınmaktadır. Türkiye. Ayçiçeği ve kolza ziraatl de Trak nıet», «tâzim» ve «selâm» mânâlarma nın «aniktîrion» tâbirinden, Anadolu iki parçayı da çıkarırken üzeri aranmış Şozabüro'nun e&erinden dan dün aksam neşredilen bir tebliğde nin son senelerdeki siyaseti yeni basve yada ayni yıl ve ayni nisbet dairesin gelen «namas» tâbiri de bir taraftan ayni Türk köylüsünün tamcle» mânâsına ve yakalanmıştır. Dün davaya meşhud şoyle denilmektedir: kilin şahsına sıkı surette bağü bulunu de genişlemektedir. Fakat keten zirca n,ânâlarla ve «namo. şekliyle Uygur kullandığı «ırgad» yunanca «erğatis» tercüme olunmuştur. suç kanununa göre hemen bakan Sul•Ada Gorthon İsveç vapurunun tor yordu. tinden çok par a kazanan çiıtçi a^mi lehçesine ve bir taraftan da «ibadet. den, «iskarpin» iUslyanca «scarpino» tanahmed ikinci Sulh Ceza mahkemesi; pillenmesinde ve Galeon isveç vapuruAnkara suikasdcilerfnin muhakemesi mahsuîden edeceği İs'ifadenin mülıim mânâsı ve •namaz, şekliyle Iran üzeıin veyahud fransızca «escarpiıu den, «isİsanın bir buçuk ay hapsine ve tevklna karşı yapıian torpilleme teşebbüsün vesilesile yapıian haricl teşebbüslere bir kısmını da hedrediyor ki burada den Türkiye lehçesine geçmiştir (3). gele» italyanca «scala» dan, «iskemle» fine karar vermiştir. ESERİDİR. de kullanılan torpillerin üzerinde Rus Türsıyenin karşıkoymağa muvaffak ol üzerinde durmak istediğimiz nokta da lâtince •scammehım» veyahud fransızca Türk diline giren yabancı kelimeler imalâtmdan olduğunu gösteren işaretler masında Saracoglunun mühim rolü ol budur: ^escabclle» den, «bavul» italyanca tarih bakımından bir takım devirlere Trakya çiftçüeri keter.in yalnız to«baule» veyahud rusça «baul» dan. bulunduğu İnceleme neticesinde tcspit duğu Berîinde belirtilmektfidîr. îrtihal Derin nefes alma. eencliği humundan istifade etmekte ve sapla ayrıhr: Müslümanhktan evvelki Orta • berber» italyanca «baıbiere. veyahud edilmistir. Bu hal ve diğer bazı halier veremden korur, yüksek tanAnkara meb'usu merhum Yahya Galft Asya devri en fazla Çin, Hind ve muh iransızca «barbier» den, «gem» jnjnanca nnı olduğu gibi bırakmaktadırlar. Bu İsveç tarafsızlığmın Sovyet denizaltıları siyonlan nüzülden muhafaKargımn teyzezadesi, mülga Bahriye yüzden Trakyada her yıl 100,000 de telif İran diherinden gelen tcsirlerle tarafından ihlâl edildigini ispat etmekteza eder. eöğüs rutukluiu, roNezareti e\Takı umumiye kalemi müdügeçtikten sonra, ikinci devirde bir taraf • kimös» veyihud lâtince «camus» dan, kardan elde edi'.en muazzam $ap yıdir. Sovyet istihbarat ajansmın demematizma. nörasteni. sinir buh(Baş tarafı 1 inci sahlfede) rü Hüseyin Cemalin yeğeni, deniz Anüğınları hiç bir İşe yaramadan çürüyüp tan İslâmiyetin kolaylaştırdığı Arab ve •gübrc» yunanca «kopros» veyahud italcinden şu anlaşıhyor ki Moskovanın resranı ve irade kudretinin zarallarmdan merhum Rasimin torunu ve Acem tesirleri başlamış olduğu gibi, bir yanca »copra» dan, »güğüm» lâtince nilâto rutannda 18 ticaret gemisini ba itmektedir. mî mahfilleri, bir veya müteaddid Sovyıflığma karşı en faydalı Taşkızak havuz fabrikası müdürlüğünde tırmışlardır. 7,000 tonilâ'.oluk ba^ka bir Bu büyük ziyana mahsulü yetiştiren taraftan da coğrafi vaziyetin kolaylaş. «cucuma», joınanca «kukkumion» veyayet denizaltılarının tarafsızlık kaideîeçaredir: tatbikı usu'lcri bu hesab memuru İhsan Canseverin kızı gemi bir torpille hasara uğranlmış ve ler r a a olsalar dahi tırdığı Garb tesirleri birçok Yunan, Lâ hud İtalyanca «cogoma» dan ve eski Osbilhassa ke!en rine karşı yaptıkları tecavüzden haberli kitabda yazılıdır. rnanlı iştikakçılarının acemce •mi'de 3 yelkenli de topçumuz tarafından ba mensucatma pek ziyade ihtiyac görülLutfiye Cansever gene yaşındayken dün değildirler. Bu hâdiseleri aydınlatmak [*] İlk yazı 1 temmuz tarih'i sayı ııüvâz» terkibinden muharref göstertırılmıştır. Bu suretle Alman denizaltı düğü bir sırada bunu müsamaha İle gece Allahın rahmetine kavuşmuştur. ve ileride tekrarlanmalarma mâni olları bir temmuzdanberi Atlantikta, şi jörmek, bu işle aiâksdar olaıılar için mızda çıkmış ve (4 üncü dil kuru ts dikleri «maydanoz» da yunanca «maCenazesi btığün Çamhradaki evinden Haüd. İkbal. Üniversite Kitabev mak üzere diplomatik görüşmeler yapılyına hazırîanırken) denilecek yerde yan kedhonîsi» veyahud lâtincenin yunanmal Buz denizinde ve Akdenizde 225,900 kaldınlarak Kısıklı camiinde namazı lerüe sair kitabcı'.arda bulunur. maktadır. İsveç vapurlarmın korunması tonilâto tutarında 34 gerri balırmışlar büyük bir gaflet olur. Iışlıkla 3 üncü dil kurultayı denilmiş ca dan müntakil •macedoniensis» tâbirinkılmdıktan sanra ebedl istirahatgâhına Fiatı 75 kuruştur Gerek cinsinin adiaği ve gerekse keiçin alınmakta olan askerî tedbirler t a k . ve düşmanın bülün cephelere göndertir. özür diler ve düzeltiriz. den muharreftir. Bu misaller daha pek tevdi edilecektir. Merhum yavnıcuğa tenin yetiştiri'.ne tarzı, elde edüecek viye edilmistir.» diği takviyeleri yeniden ağır kayıoıara alyaftan iyi vasıflarda kumaş İmaline rahmet ve kederdide ailesine sabn ce. uğratrruşlardır. mil dileriz. müsaid olmıyabilir. Fakat ince kumaşİsveç topraklanna hava akını Ingilizlerin Dantzig'e akını lar yapılamıyan bu liflerden kaba do' Stockholm 12 (a.a.) Dün gece İnLondra 12 (a.a.) İngiliz tayyareleri kumalar veya hiç olmazsa ip ve çuval Yanya eşrafından kaymakam 51ü Ma. giliz bomba uçaklan teşkilleri tahminen Dantzig'e karşı olsun yapılamaz mı? Ve bunlar da bulik Çapann kızı, Sakarya şehidlerinden Danimarka ile İsveç arasındaki sulara tarafından salı günü yapıian taarruz bu şehrin uğradığı i. gün, memleketin en mühim İhtiyacları Yüzbaşı Nusrat Dinonıın eşi, polis men:ayin döşemek maksadile Aresund ile kinci hücumdur. Ilk taarruz 10 son ırasmda değil midir? m'arlanndan MuKadder Çapann annesi, Kattegat arasındaki saha üstünde akmteşrin 1940 gecesi yapı'.mştı. Bu vaziyet karşısmda hatıra geler. en Gümrük müfettişlerinden Ziya TevfiS lar yapmışlardır. (Bu yılm. herkes tarafından teslim edilen büyük san'at muvaffakıyetlerinden biri. hiç şüphesi? A L A pratik çare şudur: Keten sapUrı çok Çapar, gümrük memurlanndan Emin İsveç hava karşıkojTna şefliği tarafmHataydaki bataklıklar ehven bir fiatla ve hatta kuru ot fıÇapar, emekli jandanna Yüzbasısı ye N D A dir.) Kizameddin \azif (İsüklâl 7/7/942) dan neşredilen tebliğ, dün akşam saat aüna çiftçiden satmalınarak Frgene Darbhane muraklbi Ali Rıza Çapar, (Bu işten anlıyanlann mücadeleleri sonunda derli toplu bir R E V Ü doğabildi.) kurutuluyor 20 ile 22 arasında batıdan gelen 10 kanehri boylarmda bir kaç yerde suya Cumhuriyet Merkez Bankası memurlaNusret Safa Coşkun (Son Posta 28/G/942) dar İngiliz uçağmın Goetebourg çevreAntakya (Hususl) Amık oarası ba basılıp işlenebilir. Yeter ki müteşebbls nndan Ekrem Çapann ablalan Ke\ser sinde Bohusland bölgesi üzerinde uçuş takhklarmın kurutulması işine geçen yıl ve becerikli bir teşekkül bu işe al'.şkm (Bn çeşid temsil, temaşa hayatımızda ilk adımı teşldl ediyor.) Ulunay (Tan 26/6/942) Çapar müptelâ olduğu hastalıktan kuryapüklarıru Ve cenuba doğru yollarına kaiiar verilerek 400,000 liralık tahsisatla muhitlerden üç beş usta getirerek işe tulamıyarak vefat etmiştir. Çenaze t ö . (Değerli san'atkâr S A F İ Y E b i z e şayani hayret bir sürpriz yapmiştu. Onun yerinde bir başkası asla devam ettiklerini bildlrmektedir. faaliyete geçilmişti girişmiş olsun. Ve bu, o kadar güc bir reni 13'7/942 pazartesi günü Bakırköy sahneye, hem de R E V Ü sahnesine bu derece sühuletle adapte olamardı. S A F İ Y E bir kere daha ispat etİskenderun kazası bataklıklannm da iş olmasa gerektir. Bilâkis kolay ve İsveç av uçakları İngilizleri kovalaHalkcı sokak 24 sayılı hanesinden kaldı. miştir ki ses meydanmda yektadır.) R e ş a d F e y 7 İ ( S o n T e ı g r a { 1/7/942) mak üzere hemen havalanmışlarsa da, kurutulması ve bu iş için ilk plânda kazanclı. nlarak Bakırköy camiinde öğle namazını fena hava şartlrı yüzünden teması temi 700.000 lira tahsisatın ayrılması kabul Bu sayede köylümüz de döktüğü te(Sevimli artist M U A M M E R , revüde bir ktıtub halindedir. Bu işin erbabı olan M U A M M E R sahneyi müteaksb Bakırköy kabristanına defne edilmistir. Naha Vekâleti bu batakhk miz ahn terinin karşıhğı olarak hem ne muvaffajc olamam:şlardır. doldurmakta ve insana seyretmek, dinlemek iştihası vermektedir. M U A M M E R ' İ her türlü takdirin fevkinfîe dilecektir. bulunur.) J ^ ^ JFeyrf ( g o nTelgra{ 1/7/942) Biraz sonra 15 kadar tahmin edilen larm kurutulması için gerekli emri ver daha fazla kazanmış ve hem de membaşka bir İngiliz hava teşkili, Scanıe batı miş ve İskenderunda bir şantiye kurul leketin mühim bir ihtiyacının karşılanması yoluna da girilmiş olur. kıyısile İsveçin en cenub • noktasmdaki muştur. ( Kaslokrona takımadaları üzerinde uçNüsha» 5 knrnsrar. muştur. Türkive Harle İsveç hava karşıkoyma bataryalan aicio icin teş açmışlar ve İngiliz uçakları batı is. SeneUb 1400 Kr 2700 K r . ükametine dönmüşlerdir. Altı avlık 1450 > 750 . Aresund üzerinde uçan tayyareler 400 . Üc avlık 800 * Danimarka ve İsveç karşıkoyma ateşile Bir avlık 150 » Yokrtr. karşılanmışlardır. Helsingor ile HelsingBU AKŞAMDAN İTİBAREN: YENİ PROGRAM Amerikanııt yetıl uçak Sehir haberleri Mevsimitt en sıcak güsıkri CUMHURÎYET 13 Temratn 1942 TÜRKOLOJt BAHİSLERİ mühim Ismaîl sının j İHEM NALINA MIHINA Bir ikmal ve takviye yanşı Dün Istanbul halkı plâjlara akın etti [4 üncü Dil Kurultayına hazırîanırken] Hami Danişmend 2 t*\ / İsveç? iki ateş arasında Başvekilimiz Şükrü Saracoğlu hakkmda Trakyada keten zer'îyalı DERIN NEFES ALNA İDMAHLARI Dr. Şükrü Şenczanın 11 günde J ALABANDA Hakkmda yazılanlardan: Kadıköy O P E R A ZATİ SUNGUR Sinemasmda A LA B A N D A SAFİYE MUAMMER 15 hişilik Sax Heyeti Her Akşam: T E L E F O N 4 269 0 RİY!ÎT *e şeraili borg arasında akşam üzeri ferribot scrvısi durmuştur. Karşı koyma obüslerinîn bi parçası Helsingborg halkmdan birinin yaralanmasına sebeb oknuştur. Her akşam seanslar saat 9,30 da başlar. Yerlerinizi hemen tedarik ediniz. Telefon: 60821 T E P E B A Ş I B L DY BAHÇESİNDE EE İE rstf (Jaîretemize eönderilen evrab ve vazılaı ncsredilsin edilmesin iade edilmez ve nyaındao mes'uliyet kabul olunmaz.