9 Temmuz 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ÖĞRETİCİ Yabaneı Dil Kilabları: Kuruş ALMANCAYI KOLAY ÖĞRETİRİM 110 İNGİLIZCEYI » » 155 FRANSIZCAYI 160 ANADOLU TURK KITAB DEPOSU Yenlpostane karşısı Mevdancık ham • ı eyioo Vll SaVII 0 4 t O umhuriyet ISTANBUL CAĞALOĞLU Tslgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet. İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 248 Telefon: Başraııbarrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa frismı 24299 24290 • 1 Mron tercümeler YIRTİ) ÖLLAR TurkçeVe' ANNÎETJ SANTÎ a "İL. Hüseyin Cal |5?ALÇIN İki cild F 100 Krş. r6rS6tt1D6 9 1 6ITIITIUZ I 9 4 2 ' REMZİ K İTABEVİ j Baş vekilin cenazesi Ankaraya götürttlüyor Tören bu sabah saat 10 da Taksim meydanında başlıyacak Cenazeyi Haydarpaşada bekliyecek olan husıısî tren saat 1 de Ankaraya hareket edecek Merhom Başvekilin, yakın jrunlerine aid şerefli bir hatıra: Geçen ay, Ankara aziz Millî Şefimizle bir masahabe Takfesi esnasında.Ipodromunda, Nerhum Dr. Refik Saydam, yann Ânkarada biiyük merasimden sonra defnedilecektir Başvekâlet Vekili Dr. ıkrı luzer Cenaze töreni programını hazırlıyan komisyona reislik etti Büyük' Millet Mecl i s i n i n içtimaa çağrılmasına ihtimal verilmiyor Vefatıle butün memleketi derin teessurlere sevkeden Basvekıl Dr Roflk Saydamm nâşı bugun buyuk meraslmie şehrımızden Ankaraya naklolunacaktır. Merasıme aıd butun hazarlıklar dun ıkmal olunmuştur. Merhum Başvekilın nâşı dun sabah saat 5 30 da Peraplastan Vah ve Beledıye Reısı Lutfı Kırdar, Orfı İdare ve istanbul Komutanlarmın hurunle ahnarak Beyoğlu Zukur hastanesıne nak'olunmuştur. Blrıncı katta bir karj'olaya konarak uzerı bujuk bir Tuık bayrağılle ortulen nâçın başucuna ıkı sungulu Turk askerî ve kapıda da ıkı askerle bır subay şeref nobetı almışlardır. Dun sabah saat 10 dan ı'ıbaren has« taneye Harıcıye Vekili Şukıu Saracoğlu, Tıcaret Vekili Mumtaz Okmen. Malıye Vekili Fuad Ağralı, Partı Mustakıl Grupu Reısi Alı Rana Tarhan, Partı Mechs Grupu Reıs Vekili Hasan Saka, mebuslar. Unıversıte Rektoru Cemıl Bılsel, eskı Vekıllerden Husnu Çakır Hılmı Uran. Faık Oztrak, Orgeneral Fahredduî Altay, Orfı idare ve İstanbul Komutanları vesaır askerî ve mulki erkân hastaneye gelmlş^rdır Saat 11 de nâşın bulunduğu odaj'a gırllerek başta Vah olduğu halde sıra ile Vekıller ve Grup Reıslerı, meb'uslar ve ba=m mensubları ile dlğer zevat zıvarette bulunmuşîardır Bu zıyaıet saat 12 ye kadar devam etmiştır Oğleden sonra merhumun yuzunun (Arkası sahife 3. sutun 5 te) Dr. Refik Saydam Kelimenin tam mânasile biiyük bir devlet adamı olmak vasıf ve liyakatiıti hakkile haiz olmuştur Uğrunda böyle cansiparane ve fedakârane çahşan evlâdlarını takdir etmesini bilen biiyük Tiirk milleti bugiin doktor Refik Saydamı işte bu ı his ve kanaatlerle müteşekkir ve minnettar olarak ebediyete teşyi ediyoA aşvckil Dr. Refik Sa>damın e\velkı gece ansızın vuku bulan olumu dun sabah. başta İstanbul, butun memleketi şasırtan ve içten acındıran bir kara haber olarak duyuldu ve jajıldı Başta istanbul. diyoruz, çunku bir haftadanberi buraya gebnis bulunan Baş\ekıl gecesını gunduzune katarak Istanbulun derdleııne çareler aramakla uğrasıjordu Bir taraftan bu acı ka>bı bu>uk bir ieessurle ka\deden dunku gazeleler, dıger taraftan merhumun bu çahşmalar netıccsinde istanbul halkına hıtab eden son bejanatını neşredıjorlardı. Çok hazın, fakat ajnı zamanda her fanıje nasıb olmnan mutlu bir olaj. Ha>atını bılhassa dunja buhranının memİeketımızı de muteessır eden son ÜÇ jılı içinde durup dınlenmek bllmıyen bir faalıyetle millet hızmetıne \akfetmış olan Dr. Refik Sa>dara tıpkı \atan uğrunda fasılasız sa\asırken olen bir kumandan gıbi \azıfe basıııda can vermıstır. Bojlehkle hajatında temiz ve titiz çahşmanın ornegi olan Dr. Refik Sa>dam olumunde de bize vazıfe Dr. Refik Savdamın millete lıızmetle aşkının en puruzsuz misalını bırakmış germis ha>atından bir hatıra: Millı Mucadele basladığı sıralarda tabib olu\or. Bu hazın ^e mutlu sonun okavmakam Refik Bey nuıîde derın bir savgı ile eğılııken butun milletçe meıhumun bnaktığı b a j rağı ajni ga\ret \e himmetle daima yuksek tasımak azmınin sarsılmaz hamlelerile du>gulu bulunujoruz. tılanlar arasında yer almıstı. (Hejeti Temsilije) arkadaslan içinde istisnasız herkes Dr Kefıği mustesna bir se\gi ile se\ijordu. Imkânın musaadesi nisbetınde bir eczane, bir lâboratuvar haline getirdiçı odasında sessiz sadasız çalısan Dr Refik o\le haluk, o>le ha\ırhah bir arkadastı ki onu gorup de randan se\mcmek ihlimaü joktu. N'ihaMt Dı. Refik Bu\ıık Millet Mecli'i hukumetlerınin tekâmıilunde \e Isnıet Pasanın Bas\ekılliğınde Sıhhhe Vekilidır Ve bu \azife>i unın mbddet ifa ederektır Çalısırken ve eser jaratırken satafata hiç \er vernıiyen bu zat, havatııun hakikî huvTi>elini bu Vekâlette gııstermistir. Sıhı hat teskilât \e tesisatı namına vıicude getirdiği eserlerin bir roklan bugiin kendi baslarına birer abide sa\ılacak buyuklukte ve miıkemmeliyettedir. Hıf| zıssıhha Enstidısu ile Ankara N'unıune | hastanesini \alni7 iki misal olarak zik! redebilirİ7 ' Pakat adamı en kestirnıe bir misalde en hakikî kıratile gormek için Ankaradaki Sıhhije Vekâleti binasını bıı i Başvekilin son günleri Merhum salı gününü tam faalıyetle geçirdi, gece sıhhati ve neşesi yerindeydi Dahilive Vekili ve Başvekâlet \ekıli Dr Fikri Tuzer Ankara 8 (Telefonla) Bugun Dahılne Vekâletmde Baş\ekâlet \ekili Dr Fikn Tuzerın re^lığmde alakadarlardan murekkeb bir komisjon toplanarak merhum Basvekıl Dr. Refıîc Savdamın cenaze programını hazırlamışlardır. (Arkası sahiie 2 sütun 1 de) YUNUS NADİ (Arkası sahife 3 siıtun 4 te) Bu satırları jazan. Dr Refik Sa>damı ilk defa geçen Umumî Harb içiııde <âmdi Uniiersite merkez binası olan Harbi>e Nezaretinin Sulejmanı>e tarafma bakan bir odasında sahra sıhhije mufettısi Sulejman Numan Pasanm muavini olarak tanıdı. Askerî unifoımasının içinde ince, zarif ve ilk temasta bıle pek canavakın bir sahsijet, ki daha o zaman uzerinde çalıstığı isleri pek mukemmel ka\ra>ısı dikkati çekmemek imkânı joktu Bilhas^a mutarekesi sozde galib deUetlerin zalımane tahakkumlerile meraleketimiz icin bir felâket haline getirilmıs olan o harbden sonra •\e ısgal kıı\\etlerinin Istanbula el kojarak Fındıklıda Millet Meclısini dahi basıp dağıtraalarını nıuieaVıb karadan A\nıpanın batısında mutlak bir suAnkaraya intikal ettiğimiz zaman Dr. kun hukum surerken doğusunda bııj uk Refifi Ataturkun baskanlığında (Heolajlara sahid olu>oııi7 Rus>a>ı bu >ıl, jeti Temsilije) ııin ohırduğu Zırjat jeni bir sıddetli kıs bastırmadan nıağlub Mektebi binasında bııldıık Sahra sıhetmek Mıh\erın simdiki asıl hedefini hive mufetlis mua\ini tâ Sıvastan itıbaren Atatuıke iltihak ederek onunla teskil edijor Çunku defaatla jazdıgıbirlikte kurtulus mucadelesine ilk a1 mız gibi A%ıupa harbinin anahtarı Sov Askerî vaziyet Meş'um kriz saat 12 ye doğru başladı, doktorlar geldiği zaman muhterem Refik Saydam hayata veda etmiş bulunuyordu Dr. Refık Saydam îstanbula 3 terrÖğle yemeğinı muteakıb saat 15,30 da muz cumartesı gunu çok sevdiğı ve bıBaşvekU Beledıyeye gelmış ve e\'\relâ rlncı Buyuk'Mı le* Meclısmdenberı mebdalmî encum»n odasına çıakrak burada usu olduğu Istanbulun lase ışlerıle yabır saat kadar kalmıs ve daımî encukmdan meşgul olmak ve tetkık etmek men azalarlle muh'ellf mevzular, f.ıkat uzere ve berabermde Tlcaıet Vekili bılhassa ıa^e ışleıı uzerinde goruşm\ışMuTitaz Okmen buulnduğu halde geltur Bundan sonra alt katta bulunan mısti Baş\ ekıl hemen o gun ıase ışBeledıye Rıj aset odasm^ ınen Dr Relerıle mesgul olmağa başlamıs ve bu fik Saydam gene yanında Tıcaret Vemesgulıyetı salı gunu akşamına kadar kılı Ir.se Mu«tesarı, Vaîı ve Bolge Iaşe devam ermistir. Mudııru olduğu halde değirmencıler, fırmcılar, ıthalât ve ihracat bırlıklerl Merhum Ba=\ekıl salı sabahı saat 9 40 idare hejetleıını ksbul etmşi kendılerıle da Vılâyete gelrrls \e saat 13 e kada r avrı avrı goru=;muş ve hemen devamlı burada mesşul olarak Tıcaret Vekili denılebılecek şekilde notlar almıstvr Mumtaz Okmen İa=e Mustesarı, Vali Bu çahîma saat 19 30 a kadar devam • • • ve Bolge Iase Muduru janmda bulunŞehnmızde bulunmakta olan Harıcıye etmıs ve bundan sonra merhum. Vali duğu halde Istanbulun iase durumuReısı Lutfı Kırdarla da nun tanzımı içln a'macak tedbiT'^~m Vekili Şukru Saracoğlu, Malne VekıU ve Beledıve tesbiti ile me=gul olmakta devam e# Fuad Ağralı Tıcaret Veküı Mumtaz ıkı saat goru'mustur. Bu goruşmede (Arkası sahife 3, süHın 5 te) mı=;tır * (Arkası sahife 2 sütua Z de) Uç kıt'adakl cephelere umumî bir bakış Yazan: Emekli General Istanbuîda bulunan Alman yv « Entir Erkiiet >et Rusjadadır. Almanja ile onun Avrupalı muttefikleıi Sovjet Rusjajı bu jıl nıaglub edeılerse Mıh\er A\rupa harbi. ni kazanmıs olıır. Fakat bunuıı için Mıh\er ordulaıınııı dogu cephesınin cenubundan Doııetz i asarak \e Mosko\ajı da zaptedeıek Kafkas\a\a, Volga otelerine kadar gidebılmeleıi ıcab eder. Rusjanın geri ka lan parçasınm belki gelecek jıla kalacak. zapt ve isgalı içinde Japon jardı. nıının buvuk tesiri olacaktır Onun icm Japonlar, avlarla e\\e\ tahmın edip vazdıgımız \echile, sinıtli butun kuvM*t. krile Çinde Çungking nıılli muka\eme. tııiı kırmağa çalısıvorlar. O halde Mıhverin bugun Rusja ile Çine neden saldudıkları anlasılır. Gene pekâlâ bıliıiz ki Japon>a ve Almarna en geç gelecek jıl Rusjanın işiııi birlık. te bitiınıeğe çalı«;acaklardır Japonja, rfğır Çin muharebeleıinı bir netıceje baglar bağlama? \e İKlki bu sene, Rus>anın Uzakdoğu ejalctlerine taaıruz ederek meselâ Vilâdıvostoku ve Sovjet sahil vilâjetini eline geçirmek istijecek. Cephede açılan gedik genişliyor Alman taarruzu bu şekilde devam ederse... Yekillerle bazı mebuslar dün akşam Ankaraya gittiler %f Oıt beş yirmi gün sonra Volga nehrine ulaşılması ihtimaSi vardır Merhum Dr. R«fü£ Saydanun baçı ucunda Turk askeri ve polıs nobet beküyor Beılın 8 (a a ) Alman Oıduları B ışkumandanlıgının teblığı: Alman ve muttefık kıt'alaun Harkofla Kursk arasında açtıkları gedık cenuba doğru onemlı bir surette genlşletılmış tır, Duşınanxn Voroneşln şımal batısır(Arkaeı sahiie 3 sütun 7 de) (Arkası sahife 2 sütun 5 te) Merhom Bafivekilimize son ihtiram vazifesi Vali ve Vekil arkadaslan, dun sabah merhum Dr. Refik Saydamın na'şını ziyaret ettfier Beyoğlu haatanesinde