25 Mart 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Vll umhuri İSTANBUL . CAĞALOĞLU Sayi '. ÜÖLC Telgraf ve mektub adresı Cumhunyet İstanbul Posta kutusu: lstanbul No. 246 Telefon: Başmuharnr: 22366. Tahrir heyeü: 24298 İdare ve Matbaa bsmı 24299 24290 UZUNdİMER G 1S EN UZUN T Ü U | F G 20 yaşında, 2 metre 3^ğ0h boyunda ve 170 kalo ağırlıgında "gorulnjf ğe değer, ENCİ î Çarşamba 25 Mart 1942 lstanbul KaraköyâBLfiaai yanında piyango biletleri satmak için, G İ5 E A Ç M LŞ \ I R. Bu uzun adamın buyük çllerinoşn sız de biletınizi alarak tahhimzi deneViniz. faaliyete geçiyor 10 milyon lira sermayesi olan Ofis halk ihtiyaclarmı karşılamak üzere niiesseseler knrabüecek Dağıtma Ofisi Ataınızııt Ebedî Durağı için Nisanda kat'î karar verilecek Kiiçük Mihverciler Ârasında üçuk Mihverciler aıasında acık, bunlarla Almarna aıasında kapalı munakaşalar cere\an euijor. Rumanja, Macarıstatıa karşı ateş puskurujor. Macaristan şimdilık soz şeklinde gorulcn bu hucumUrı ce\absız bırakmıjor. Hatta bu sonuncu devletin ihtijaten Transilvanja dolajlannda Rumen hududlarına asker yığdığından bıle bahsolunmustur. Bulgarıstan Kralı, Alman de\let ve hukumet şefı Hıtler'e kavuşmak uzere Alraaııjadadır. Şarkta bu devletlerin cumlesi için olum kalım mahi>etli bujuk sa\aş gunlennin jaklaştığı şu sıralarda mejdan alan bu nahos gurultuler meraklı bır muannna mahiyedni almıştır. Insan, bu>uk vaziyet içindeki bu kuçuk kavgalara bakarak ihtiyarsız: Ne oluyor, ne olacak? Diye soruyor. Rumanyanın şikâ> etlerine gore zâhirde bir Transilvanja davası var. Fakat bu munasebetle Rumanyadaki iddıalann bazan umumi mahiyet almaktan hali kalmadığı da goze çarpıjor. Rus\a\a karşı tnuharebelerde bunca fedakârhklar yapmış olan Rumanya, haksız yere kendisinden koparılmış olan topraklan tekrar anavatana katraak hakkını kazanmıs olduğu kanaatindedır, ve icabında bunu fcuvvelle de başaracağında hiç şıiphesi olmıyan bir cesaretle konuşnyor. Macaristan Transilvanyadaki Rumenlerc fena Biuamele yapıjormuş: Beride, anavatan Bumany asındaki Rıımenlerin sabırlarını tuketecek şekilde fena muamele. Üstelik Macarlar, bilmijoraz nerede ve nasıl, Rumen ordusunu incitecek bazı İşler de japmtslar. Hele burası çok nazik bir nokta Rumanya bu densiz hareketi susturucu cevablarla karşılamağa hem hazır, hem muktedir olduğunu açık bağırıy or. Evet. mubalâğa etmijoruz, açık bağınjor: Nutuklarla \e ardı arası gelmijen gazete neşrijatile. Macarıstanda da bu Merkeı cephesindeki Sovyet ordnsunun kurmay ba^anı General Sokolovskl hucumlara karsı sukutla mukabele edılmemekte olunca vazijetin nasıl garib bir nezaket pejda ettiğı kolajca anlasılır. Akıl ermiven nokta şudur: Alâkalı memleketlerin hepsi için hayatî bir ehemmiyeti haiz olan şark cephesi bir tarafa bırakılarak Rumanya ile komfulan kendi aralarında ister sozle, ister askeri hareketlerle kavgaya tutuşurlar mı? Mantıkça duşunulunce bu suale hayır dije cevab vermekte tereddud olunmaz. O halde bu yuksekten ve ağır konuşan sert munakaşalar ne oluyor? Transilvanya meselesi Taktınde Viyanada Alman \ a ve Italjanın hakemliklenle halledilmısti. Dobrucaya gelince bu da doğrudan doğruja Rumanja ıle Bulgaristan arasmda hallolunmuştu. Uçuzlu pakta evvelâ Rumanya ile Macaristan dahil oldular. Bilâhare Bulgaristan da cemaate katılarak butun icablarıle j'eni nizama iştirakini ilân etti. Tarafların bu işlerdeki kazanclannı bilij oruz: General Antonesko gasbolunmuş bazı Rumen topraklannın tekrar anavatana ilhakında Fuhrer'in kat'î vadıni almıştı, ve burada bilhassa Besarabjamn bahis mevzuu olduğuna hukmolunmuştu. Macaristan Yugoslavyadan, Bulgaristan ise hem Yugoslavj adan, hem Yunanistandan topraklar aldılar. Butun bu nimetler belesten kazanılmış olamazdı. Artık alâkadarlar talihlerini Mıhver takımına bağlamıslar dcmekti. 1 Bu kazancların elde kalabilmesi için Mihverin galebesi lâzımdı ve buna yardım etmek cenub doğu Avrupasının kuçuk milletleri için de bir vazıfe olmuştu. Dondu dolastı, harbin sıklet merkezi Almanyanın Rusjaya karşı açtığı sark seferinde toplandı. Şimdi butun dunja bılıyor ki >eni umumi harbin talihi bujuk kısmında iste bu sark cephesinde hallolunacaktır. Bunu cenub doğu Avrupasının kuçuk milletleri bilmhorlar mı? Onlann bunu pek iji bilmekte olduklarında suphe yoktur Geçen yazdanberi başhyan bu scfere Rumanya daha çok. Macaristan daha az kuvvet vermek suretile iştirak etmislerdir. Rumanya bu cephenin cenub kesiminde bu\uk fedakârlıklar yapmıştır. Şimdi hepsinin belki daha bujuk nisbette fedakârlıklarla mucadeleje istirakte devam etmeleri \e Bulgaristanm dahi çorbaja ti'nınu katması icab etmektedir İste zannolunur ki son kavgalar bu ijtirak nisbetlerinin derecesinden ve belki bazı kucuk devletleıin ınusterek da\a karşısmdaki vazifelerinde yan çizerek ter fecmek istemelerinden ileri gelmektedir Bize oyle gelijor ki bu kavgalar Ankara 24 (Radyo Gazetesı) Dağıtma Ofısı hakkındakı Koordınasyon heyetı karan yarın (bugun) Resmî Gazetede ıntışar edecek ve Ofıs yakın bir zamanda kurularak faaliyete geçecektır. Dağıtma Ofısmın vazıfesı ıhtıyaç maddelerını halkm ayağına goturmek ve halkın ıhtıjacına gore bu maddelerı dağıtmaktır Ofıs her turlu ihtıyaç maddesını ta>ın edılecek usuller dair smde tophyacak ve bu maddelerin satışını japacaktır. Dağıtma Ofısi, Tıcaret Vekâletıne bağlı olup merkezi Ankarada bulunacaktır. Ofıs bu ışlerı kendi teşkılâtıle yapabıleceğı gıbı resmî bazı malî ve tıcarî muesseselerle ışblrlıği yapacak ve luzum gorduğu hallerde dağıtma ışlerının ıfası hususunda hukmî şahsıyetı haız müesseseler kurabılecektır. Bundan başka Dağıtma Ofısı luzum gorduğü yerlerde şube ve ajanlıklar tesis edebılecektir. İcra Vekillerı heyetın'n musaadesile Dağıtma Ofısi vılâyetlerdeki teşkılâtı ıçın de tedbırler alabılecek ve teşekkuller vucude getlrebilecektır. Ofısın sermayesi 10 milyon lira olup bu sermaye İcra Vekillerı heyetınce artırılabilecektir Dağıtma Ofısinin faaliyeti sayesinde ihtiyaç maddeleri mustehlikin ihtıvacını rahatça karşılıyacak şekılde bulundunılacak ve istifçıhğm onunü almak kabıl olacaktır. Ofıs her türlu ıhtıvaç maddelerinden zıyade en lüzumlu maddelerle uğraşacak, vazifesini ifa ederken mahallî tüccarlar ve tuccar birhklenle işbırliğı temin edılecektir. Ebedî Şefimiz Biiyük Atatürke yapılacak Anıt Kabir için hazırlanan 47 eser ârasında, jüri heyetinin mükâfata Iâyık gördü^ü 3 proje, solda Prof. Arnaldo Foschmi'nm, ortada Prof. Emin Onat ve doçent Orfaan Ardanm, sağda Prof. Johannes Krüger'in eserlerinm dışandan görünüş manzaralan Rauf Orbay Büyük Elçimiz dün Londraya vardı Tines gazetesi Rauf Orbayın şahsiyeti hakkında bir makale neşrctti Londra 24 (a.a ) Turkıyerun yeni Londra buyuk elçısı Rauf Orbay, dun oğleden sonra buraya gelmıştır. Londra biiyük elçünis Rauf Orbay Büyük Millet Meclisinde bir komisyon teşkili muhtemel AnıtKabrîn inşasını Nafıa Vekâleti üzerine alacak ve abide iki senede tamamlanacak Londra büyük elçimiz hakkında Times'tn yazısı SOFYADA Londra 24 (a a ) Turkıyenın yenı Londra buyuk elçısı Rauf Orbayın Ingıliz hukumet merkezıne gelmesı munasebetıle, Tımes gazeteslnln dıplomatık muharrırı, yazısının bır kısmında yenı buyuk elçının hayatı hakkında uzun malumat verdıkten sonra dıyor kı « Bır Turk kaptanmın oğlu olan Rauf Orbay, babasınm yolunda yunrauş ve meslek hayatında parlak muvaffakıyetler kazanmıştır Orbav, Ingıltereye ve Bırleşık devletlere yaptığı seyahatlerle, (Arkası sahife 3 suton 4 te) Von Papenin mühim beyanatı "Türkiye harb istememektedir ve tarafsızlığını koruyacaktır99 Profesor Emin Onat, Orhan Ardanm projelerüıde, Buyuk Atamınn lihdi, altı meş'ale ile çevrili bir kaidede toplanan genclifin elleri ustune yerleştirilmiştir. Johannes Kniırerin projesinde buyuk salon sonnnda Atanın mesan Arnaldo Foschinin projesinde dahili manıara ve lâhid Sivastopolda batırılan gemüer Amerika sularında 13 Müttefik gemisi daha babrıldı Alman demzaltıları Amerika kıjılan onunde 80,300 ton tutan 13 tıcaret vaBerlin 24 (a a ) Resmî tebliğ: Kerç yarımadasmda ve Donetz kesi puru batırmışlardır. Bunlar arasmda yedı bujuk petrol gemisi vardır 11,000 mınde daha hafıf hucumlar puskurtultonluk başka bir petrol gemisi torpılle muştür. Donetzdekı duşman hucumlan o kadar hasara uğratılmıstır kı buna da daha kuvveth olarak desteklenmıştır kajbolmuş gozıle bakılpbılır. Doğu cephesinin başka kesimlerinde Akden'zde de du'man ağır kavıblara hucum ve mudafaa savaşlarında başka uŞrramıştır. İtalyan hava kuvvetlerile işmuvaffakıyetler elde edılmıştır. bırligı yapan Alman uçaklan Maltaya Sıvastopolun cenubundaki sularda, sagıden bir kafıleyı imhaya muvaffak olaş uçakları beş bın tonluk bır vapuru (Arkası sahife 3 sutnn 4 te) (Arkası sahife 3 sutun 2 de) Alman tayy areleri Karadenizde buyük bir İfalyanlar bir İngiliz faaliyet gösteriyorlar kruvazörünü batırdılar. Londraya göre; Rus Japon sularında 3 lar Briansk varoşla Japon gemisi batırıldı Berlin 24 (a a ) Resmi tebliğ: rına dayandılar Büyük Elçi, Türk AlHind Müslümanları man münasebetlerinin her gün daha iyileş reisi Cinna diyorki: tiğini söyledi «Hindtt ve Britanya taraSofya 24 (a a.) D.N B • Buyük elçi Von Papen Sofyadan ayrılmadan once Bulger gazetecılerlni kab'ul ederek Bulganstan hakkında en İyı hislerle mutehassıs olduğunu soylemış ve akım kalan suıkasdden sonra Bulgarlstandan blrçok tebrlk telgrafla^ aldığını hatırlatmıştır. Buyuk elçi, Berline gitnekte olduğunu, Fuhrer tarafından kabul edıleceğinl, suıkasdden sonra sol kulağmdaki zarın muteessır olduğunu soylemiş, şunları llâve etmıştır: c Turk memurları şerırleri çok çabuk yakalamıştır. Muhakeme yakında gorulecektır » Buyuk elçi, Turk Alman münasebetlerinin bilhassa ekonomık alanda her gun daha İyıleştığinı bildlrmıstır: « Demiryollarının tamırlnden sonra bu munasebetler daha zlyade kuvvellenebılecektır » Sir Cripps temaslara başladı Iki profesor Emin Onat ve Orhan Ardanm eserini övüyorlar Türk mimarlık âlemi sevinc içinde Ankara 24 (Telefonla) Anıt Kabır musabakasma iştirak hakkı gorulen 47 proje bu sabahtan ltibaren Sergievınde teşhır edllmeğe başlandı. Şiddetli soğuk ve kara rağmen Serglevi Ebedî Şefe yapılacak Anıt Kablr için hazırlanmış projeleri gormeğe gelen Ankaralılarla gunun her saatınde doluydu. Juri heyetınce mükâfata Iâyık goıulen projelerın tetkıklne onumuzdeki aydan ıtlbaren başlanacaktır. Bu pıojeler gozonunde bulundurularak Anıt Kabre nıhaî şeklı verecek esas uzerlnde kararlar almak uzere Buyuk MlUet Meclisinde bır komisyon kurulması muhtemel gorulüyor. Anıt Kabrın kuruluş şekü hakkuıda kat'î karar alındıktan sonra ınşaat safhasma geçllecek ve kabul edılen projenln tatbıkı ıçın ayrılması lâzım gelen tahsısat hesablanarak Meclıse bır kanun lâyıhası sevkedılecektır. Inşaat işıle Nafıa Vekâletınin tavzıfi kuvvetle muhtemeldır. *** muteakıb ecnebi profesörlere Akademfi nin ders salonldn, atolyelerı gezdınlnuş ve talebenin vucude geürdığı eserler gosterilmiştir. Jüri azası Istanbulda Türk mimarlannın kazandığı movaffakıyet fından çevrilecek her enfrikaya öüinciye kadar mukavemef edeceğîz» Yenı Delhi 24 (a a ) Slr Stafford Cripps dun umumî valınin icra mechsı toplantısmda bulunduktan sonra General Wavell ıle gorumuş ve bu sabah Madras, Bengale ve Bombay valılerını kabul etmıstlr. Sır Cııpps bugunku beyanatında teklıflerının yuzde >uz kabul edllecegınl duşunurse fazla nlkbınhk gostermış olacağını sojledıkten sonra butun eyaletler başvekıllerıle \e eskj bas\ ekıllerle goruşeceğını anlatmış ve Gandl"nın haühazırda mıllî kongre relsı olmadığı lçm davet olunmıyacağım fakat Gandı ıle gorusmekten memnun olacağını soyleVon Papen şunlan ilâve etmiştir: mıştir. « Turkıye harb İstememektedir ve Hind müslümanları reisi Mehmed Alı tarafsızlığını koruyacaktır » Cmna demiştır kıBuvuk elçi geçenlerde Turkiye Cumr Guçluklerı halletmeğe matuf bir hur Reisı Ismet Inonu ve Turkıjenin proje her ne mahıyette olursa olsun Berllndekı buyuk elçisı Gerede ıle gomuslumanların menfaatıne zararlı olur(Arkası sahife 3 sutun 3 te) sa, tatbık me\kııne konduğu takdlrde her turlu netıcey* gogus germeğe hazırız Hındu veja Britanya ıdaresı tarafından çe\Tilecek her entrıkaya oluncıye kadar mukavemet edeceğîz.» Beynelmilel proje müsabakasında Turk mlmarlarının kazandığı muvaffa'. kıyet memleketimızde ve bilhassa Turk mımarlan arasmda buyuk sevinc uyaodırmıştır. Jurideki ecnebi mütehassıs» lar da, Türk mımarlarının gbsterdlklerj yuksek varhk karşısında takdirlerim izhar etmislerdir. Jüri azalannm mütalealan Dün bir arkadaşımız, jüri azalannrt musabaka etrafındakı mtıbalarını tes« bit etmiştir. (Arkası Sa 2, siıtun 1 dej Profesörlerin inttbalart Ebedî Şef Ataturk ıçın Ankarada Rasadtepede > apılması kararlaştırılan AnıtKabre aıd projeleri tetkık eden jurı azaları şerefıne, dun saat 15 te Guzel San'atlar Akademısi Muduru Burhan Toprak, Akademı bınasında bır çay zıyafetı vermıştır Top lantıda Akademı Vukaııda, Meclis Reisi \e Başvekii, Ankara Sergievınde profesorlerı, Turk 4nıtKahir projelerini tetkik ediyorlar, aşağıda mükâfata Mımarlar Bırlığı a l â y l k g o r u ı e n 3 eserden birinin sahibleri Profesor Emin zalan da bulunmuşOn»t ve doçent Orhan Arda, lardır. Toplantıyı Japonlar 1 • ( Dün Pasifikte Salo mon adasına çıktılar Tokyo 24 (a a ) Bır Japon denız ussunden Domeı ajansına bıldırjiıyor: Japon sılâhendazlan bırlıkleri dun sabah Salomon adasında Karola Harbour a çıkmışlardır. Libyada esir edilen generaller Durban 24 (a a ) Bardıadaki Mıhver gamlzonu komutanı General Arthur Schmıdt ıle Lıbyadakı zırhlı bır tumene kumanda eden General von Ravensteın ln cenub Afrıkaya gelen harb esırlerj ârasında bulundukları resmen jüduılnıektedır. YUNUS NAD! jArkası sahife 3 sutun 4 te) Şark cephesinden resimler: Alman kıt'alannın kı$ladığı ahsab paviyon manallelerinden birisU,