16 Mart 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Mehmed Âkif Mithad Cemal tarafmdan vücude getirilen bu muazzam eser, Akife aid kuşe üzerine basılmış otuzu mütecaviz hatıralarla süslenmiştir. Fiaü 200 kuruştur. Semih Lutfi Kitabevi 18 inci yılsayı: 6313 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresı: Cumhurıvet Istanbul Posta kutusu: îstanbu! No. 246 Telefon: Başmubarrır: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 NİKOTİNİN ZARARLARESA KARŞI D D İLE k u 11ar ı ı n ı z . » I F F k • I • • SİGA Pazartesi 16 Mart 1942 Kutusu hei Toptan satı boyu No \ ;MEK HAKİKİ VKT1K 12.50 kuruştur. Galata Rıhtım Jfelefon ı: 40493 16 Mart ihtifali Bugün Eyübde şehidler için tören yapılacak 16 mart şehidleri ihtifali bugün Eyubark cephesinin Cripps'ten Iit deki şehıdlıkte japılacaktır. Hazırlanan program mucıbince saat vinof'a varıncıya kadar çok yakın alâkalıiarının müdafaa 13 15 te ve 14 te Koprüden hareket edeettikleri teze gore Almanjanın Rus\a\ a cek ikı vapıır askeri kıt alarla davetlikarsı açtığı şark seferinde onumuzdeki lerı Ejube gotuıecektır. Merasıme, şehir namma konuşacak obaharda başlıyarak bütün yaz devaın lan Umumi Meclis azasından bir zatın edecek olan yeni taarruzlarında Almanjayı muvaffak etmemek lâzımdır. Bö\Ie sö\levi ıle başlanacak ve bunu C. H. P. likle yeni bir kış devresine varıldıktan ve Halkevleri namma Parti Vilâyet ıdasonradır ki Alraanyayı bu cephede, ve re heyeti tarafmdan seçılecek bir zatın artık her cephede, mağlub etmeğe sıra gelmiş olacaktır. Bu tezi müdafaa edenlere gore şark seferi bu suretle 1943 yıIına intikal elmek ve ondan sonra Almanyayı mağlub edecek hakikî mukabil taarruzlara gecilmek iktıza ediyor. Cripps'in fikirleri tahlil edildiği zaman varılan netice budur. Daha önce Litvinof da onümuzdeki baharın ilk müsaid gunlerinden itıbaren başlıyacak debşetli harblerde eğer Rusya müttefiklerden genis mikyasta yardım gormiyerek yalnız kendi başına bırakılacak olursa Alman savletlerine kar$ı koyaraıyacağını ve Rusya ortadan kalktıktan sonra AngloSaksonlarca artık Almanjanın hakkından gelmeğe imkân kalmıyacağım anlatraıştı. Litvinof da hulâsa olarak Busyanın bu yaz bozgun şeklinde kat'î bir mağlubiyete uğrarnamasının temin olunmasmı istiyordu. Ona gore de bbjlelikle 1942 yıh selâtnetle atlatılarak Rusya yıkılmamış olduğu halde 1943 yılına vanlmış olmalıdır. Hakikaten 1941 yazı Rusya için çok feliketli olmuştu. Bü>ük imha me>dan muharebelerinde çok kıymetli geniş toprak kayıblan kaydedildi, asker ve malıeme olarak da ç«k kayjblar venMi. re ehemmiyetli endüstri merkezleri bırakıldı. Geçen yılm eşsiz snrette şiddetli olan kışlan imdada yetişmemiş olsaydı adeta Almanjanın şark seferi esasen daha geçen yıhn sonbahan sonlarında muvaffakiyetle ikmal olunmuş sayılabilecek neticelere girebilirdi. Kış Alman>a hesabına harbi durdurarak onu azçok bir geriletne ile müdafaada kalmağa ve harbe devam için yeniden müsaid günlerin gelmesini beklemeğe sevketti. Fakat bu bekleme Alman ordulan için asla rahat bir kışlama hayafı olmadı. Alman tabiyesini elbet bütün dünyadan daha iyi bilen Ruslar tedafüî Alman çekilişini mümkünse bir bozguna uğratabilmek ve fakat hiç değilse Alman ordularını mümkün olduğu kadar gerilere atmak için cidden hayret olunacak kadar büyük gayret ve fedakârlık hamleleri go^terdiler. Bir yandan Almanlann kendiliklerinden bıraktıklan topraklara geçmekle beraber diğer yandan durmadan ileri gotürdükleri karşı saldınlarile yeni topraklar aldılar. Bütün bu işlerde elbet kendileri çok kajıblar verraekle beraber Almaıılara da bir çok kayıblar verdirdiler. Zaten daha Moskova muharebeleri sırasında Siberyadan bir çok taze kuvvetler getirmişlerdi. Ondan sonraki Rus taarruzlarınm cephe gerilerinde hiç durmadan hazırlanan yeni kuvvetlerle beslendiği şüphesizdir. Ve hâlâ bu gayret fasılasız devam ediyor, ve karşılıklı sarfolunan gayretlerle iki taraf da önümüzde mesafesi gittikçe azalan müsaid günlerin olanca dehsetile başlıyacak büyük muharebelerine yaklaşıyorlar. Artık harb içinde geçen kışın bilânçoBU yapılabilir. MUtehassıslar, pergel ellerinde, bunu bize veriyorlar: Rusların meskun olan ve olmıyan bütün yer kazanclarma rağmen şimalde Şlüsselburg ve cenubda Harkof Almanlann eündedir. İimen gölünden Azak denizine çekilen müdafaa hattı ufaktefek anzalarla gene Almanlar tarafmdan tutulmaktadır. Leningrad ve Sıvastopol çevrilmis hallerinde devam ediyorlar. İki tarafın ve bilhassa saldıncı tarafın kayıblan fazla olmakla beraber alınan neticeler vaziyeü çok değiştirmiş değildir. Eğer Almanlar, mütehassıslann dedikleri gibi, daima nispetle az kuvvetlerle müdafaa edcrek bir'ük kisımlannı gerilerde rahat ettirmeğe. tamlamağa ve artırmağa eheromiyet vermislerse önümüzdeki ilk müsaid günlerden itibaren basbvacak büvük «ahife 3. sütun 6 da) Hftler'in yeni n utk u Önümüzdeki yaz ayîarında Şarkta 1943 mü? Merasim programı ve genclik namma Üniversiteden bir ta lebenın söylevleri takib edecektir. Nutuklan müteakıb bando matem ha. vası çalacak ve İstanbul Kumandanlığı Belediye ve Parti namma abideye çelenkler konacaktır. Bundan sonra bir manga asker havaya üç defa ateş edecek ve merasime program mucıbince yapılacak muntazam bir geçid resmi ile nihayet verilecektir. Bolşevik ordulan yokedileeektir)) »Hl "Bolşevik devinî Avrupanm feyizli ovalarına ayak bas tırmamak sarsılmaz azmijııizdir,, l'zakşark harbine dair radyo ile Arrupaya nakledüen fotofraf: Singrapur lünanına giren Japon askerleri gösteriş yapıyorla* mttefütfİM Askeri vaziyet Barış kat'î surette sağlamncıya kadar muharebeye devam edeceğiz» Berlin 15 (a*.) Hitler Berlinde ordu müzesinde harb kahramanlan hatırasının tazizi için yapılan merasimde ezcümle şunları söylemiştir: 1940 ta birinci defa olan gene burada merasim yapıldığı zaman, Alman milleti ve onun ordusu, yıllarca esaret altında tutulduktan sonra, Almanyanın hürriyeti ve geleceğj için düşmanlarile yeniden mücadeleye girişmiş bulunu yordu.» Führer, Riom mahkemesinde harbin müsebbibleri degil, kâfi derecede harbe hazırlanmıyanlann muhakeme edilişine hayret ve bu hali «feej bir manzara, olarak tavsif eHikten *>nra. İnailtere. ıklrnnı >«.t.. u ...,.,ı,.,,. ., k . ^ disini 191418 harbiııden daha muvaffakiyetli surette korumak üzere askeri hazırlıklannı yaptığınt söylemiştir. Hitler, 1940 ve 1941 yıllanndaki büyük muvaffakiyetleri hatırlatmış, geçirılen kışın orta ve doğu Avrupada 140 yıldanberi görülen en şiddetli kış olduğunu ve Alman ve müttefik askerlerin bu suretle dört aydır sıkı bir imtihan geçirerek silâhlannın gerçek değerlerini bütün dünaya göstermiş bulunduklarını ve istikbalde geçirilecek imtihanlann ne olursa lsun geçirilen İmtihandan herhalde daha kolay atlatılacağından artık kimsenin üphe etmiyeceğini söylemiş, sözlerine (Arkası sahife 3 sütmı 4 te) Japonların bu memleket işgalini bitirdik400 bin kişilik Avus ten sonra Avustralya, Çin ve Hindistan tralya ordusa müda seferleri için harekete geçmeleri muhtemel Tazan: Eaıekli General faa hazırhğı yapıyor Birmanyada. şimale doğru harekât durduruldu J Avustralyaya Amerikadan asker geldi Birmanyadan sonra H. Emir Erhilet iney 15 (a ? N MtjisAİı ^ 1T'~ Amerikah Uzakdoğu harbinin ikinci evre (safha) si Cavanın zapt ve istiiâsile sona ermiştir. Bu harbin Pearl Harbour baskınından Singapurun zaptına kadar suren ilk evresi nasıl, çok az bir zamanda ka tran Şahı ve Kraliçe, aynlm&zdan evrel, çocuklarile şakalaşıyorlar Donetz'de Rus hatları yarıldı İRANDA İSYANLAR Horasanlılarla birçok kabileler ihtilâl halinde... Sovyet tebliğleri cep İngiltere Rusya helerde mühirn bir arasında nüfuz hareket olmadığını mıntakalanna dair yeni bir anlaşma bildiriyor Berline gtire Orel kesitnindeki Rus hücumları da fardedildi Berlin 15 (a.a.) Alman ordulan başkumandanlığının teblıği: Donetz cephesinin bir kesimlnde Alman kıt'aları, düşman müdafaa hattmı şiddetli bir mukavemete ve kar fırtınasına rağmen yarmışlardır. Bir çok esir ahnmış, toplar ve türlü çapta piyade silâhları zaptedılmiştir. Bolşevik kayıblan gene çok yüksek olmuştur. Kuvvetli bomba ve Stııka tayyaresi teşkilleri dıin birbirini takib eden dalgalar halinde düşmanın zırhlı vasıtalannı ve kıt'a topluluklarını bombalamışlardır. Düşman tayyare karşıkoyma bataryalarına tam isabetler olduğu görülmüştür. Sovyet muvasala hatlan ve garlan birbirini takib eden akmlara hedef olmuştur. Lokomotifler ve trenler tahrib edilmiştir. Demiryolları kesilmiş ve kullanılmaz bir hale gelmiştir. Alman teşkillerinin siklet merkezi tl(Arkası Sa. 3, sötnn 3 te) Delhi 15 (a.a.) Britanova: İran hükumeti Meşed'in şimal ve cenub kısımlarında asilerin gösterdikleri faaliyetleri durdurmağa muvaffak olmuştur. Kürd haydudlarn buralarda muvasala hatlarını kesmişlerdir. Şarkî İranda haydud çeteleri küçük askerî kuvvetler tarafından dağıtılmış ve çete reisleri Meşed'in şimalindeki dağlara kaçmak mecburyietinde kalmışlardır. Diğer cihetten iki kardeşin emri altında bulunan Horasandaki asiler Turbatihaydarî, Ferman ve Turbatişehcam'da zaptettikleri mevzilerden kovularak Kalainadari civanndaki ormanlara ve dağlık araziye kaçırılmıslardır. Bir müddet (Arkası Sa. 3. sütnn 3 te) Tnnan Basvekili General Çolako|In GI. Çolakoğlu Berline gitti ii .irç tfaı duysa ikinci safhası da başlıbaşma büw cvvel Avıntra.ja1 <• gelmiştir. Amejük bir müstemleke âlemi teşkil eden rikan kıt'aJan raeçhul bir lımanda giz Felemenk Hindistanının adeta bir kaç Uce karaya çıkarılmıstır. Kafile bir kaç lıaftada zapt ve teshir edilmesile hususi Japon taarruzuna karşı koymak zorun bir önem kazanmıştır. da kalmış ve düşmanın bir kaç tayyareCava, Felemenk Hindistanı müstemlesini ve gemisini tahrib etmiştir. Ameri kesini teşkil eden adalann üçüncü bıikan vapurlarından hiç birine bir şey ol yiiğü olmakla beraber bunlann belkemimamış, hiç bir asker yaralanmamıs ır. ğini teşkil ettiği için, ayni zamanda AAvustralyada 380 bin ki?ilik vustralyaya doğru uzanan adalar zinciyetişmi? bir ordu var rinde ehemmiyetli basamak ve geniş bir Londra 15 (a.a.) Bntanova ajansınin üs de olduğu için miittefikler burasını askerî muhabirinin bildirdiğine göre Ja takviye ederek Felemenklilerle birlikte (Arkasi sahlfe 3. sütnn 2 de) müdafaaya azmetmişlerdi. Nitekim evvelâ Felemenk donanmasına ve hava filosuna Amerikan ve İngiliz deniz ve hava kuvvetleri katışmıştı. Sonra da Cavaya Amerikan, İngiliz, Hind ve Avustralyah askerlerin geldikleri söylenmişti, Fakat Japonlann, Cavanın su ve havalarındaki müttefik deniz ve uçak kuvvetlerini yok etmeleri veya buralardan uzaklaştırmalan için 2728 şubat muharebeleri kâfi geldiği gibi Cavayı zapt ve teshir ederek burada 93.000 Felemenkli ve 5 bin kadar da Amerikan, İngiliz, Hindli ve Avustralyalı esir almalan için de yalnız 9 gün yetmiştir. Cavanın 1000 Km. den yani İstanbul Erzurum araLondra 15 (a.a.) Sîr Stafford Cripps sından fazla boyu ve ortalama 150 Km. Hındistana gitmek üzere Londradan ay kadar da eni bulunan 42 milyon müslünlmıştır. oıan nüfusla büyük ve tropikal ham Bombaydan aynlanlar artıyor madde mahsulleri ve petrolu cihetile Bombay 15 (a.a.) Singapur düş fevkalâde zengin bir ada olması dolayıtükten sonra bir çok kadınlar ve çocuk sile Japonlann bu muvaffakiyeti ölçiilar kendi arzularile Botnbayı terketmiş lemiyecek kadar muazzamdır. Bahusus lerdir. Üç gündenberi işçilerin aileleri de müttefiklerin Cavada hiç bir şeyi tahrişehirden uzaklaştırılmaktadırlar. ^ u he vakit bulamadan teslim olmak zorunnunla beraber her sene bu mevsimde da kaldıldan anlaşılmaktadır. Bunun nebir çok ailelerin buradan ayrıldıklan ticesi olarak da Snrabayada işgalden üç bildirilmektedir. gün sonra tabiî hayatın basladığı ve buYeni Müttefik plânı, hiikumetlere rasile Batavva arasında demiryoln tasiarzedildi tinın 12 martta açıldığı haber verilmişLondra 15 (a a.) Sunday Times ga tir. zetesinin diplomatik muharriri yazıyor' Gerçi Cavanın bir bnçuk mîsli bfiyük Pasifik ve Hind Okyanusu bölgelerinCArkasi sahife 2 siirun 1 de) (Arkası sahife 3, stitun 2 de) Avustralyayı tecrid için Japonlar büyük bir faaliyet gösteriyorlar Gavanın işgaünden sonra serbesl kalan askerler Yeni Gine'ye gönderildi Saygon 15 (a.a.) Japonlar, Avustralyayı tecrid için faaliyetlerine hararetle devam etmektedirler. Zannedıldiğine göre Cavanm işgalile sebest kalan Japon kuvvetleri Yeni Ginedeki Japon kıt'alarını takviye edebileceklerdir. Bu adada Japonlar muhtelif ihrac noktalannda vaziyetlerini sağlamlaştırmaktadırlar. Sir S. Cripps hareket etti Müttefiklerin yeni harb plânı hükumetlere bildirildi Sumatrada alınan yerler Saygon 15 (a.a.) Japonlar Sumatranın şimali şarkisinde Körejava ve Teraya adalarını işgal etmişlerdir. Mançuko Başvekili Japonyada Kobe 15 (a a.) Mançuko Basvekili Şang Şing Hui, Kobeye gelmiştir. Kendisi Mançukonun tesisinin 10 uncu yıldonümü münasebetile Japon İmparatoruns 5 teşekkür mesajı takdim etmek üzere Tokyoya gidecektir. Yunanistana buğday götüren vapur hareket etti Kahire 15 (a.a.) Yunanistana 7000 tonluk gıda maddeleri götüreoek olan Rabamso vapuru İtalyadan beklenen müsaadename nihayet gelmiş olduğu için Hayfadan Pireye hareket etmiştir. YUNUS NADl artık zafere inanmı Makedonya ve Trakyorlar ve sulh tekli yadan Yunanlılan fine hazırianıyorlarmış kovup kendileri Londra 15 <a a ) Çekoslovak milleyerleşiyorlarmış! tine radyoda beyanatta bulunan Beneş ezcümle demiştir ki: c Alman generalleri artık Alman zjferine ınanmıyorlar. En müsaid zamjnda sulh teklifinde bulunmağa lıazıılanıyorlar. Fakat böyle bir teklif iyi kaışılanmıyarak ve harb sonuna kadar sürecektır. Almanlar, bütün muvaffakivetl°rine ragmen inanılmıvacak yanhşlıklar yapmışlardır. Sovyet harbinde en büyik felâkete uğraTiîlardır. Bu ilkbahardt da belki ufak tefek muvaffakiyetler kîzanacaklar, fakat sonbaharda karşılasa'akları güçlükler, Alman askerî ve siyasî rejiminin felâketi olacaktır. Japonya, Siberyaya saldırsa bile Almanlan bu akibetten kurtaramıyacak ve her Londra 15 (a a.) Deyli Heralt gazetesının Kahire muhabirıne göre, Yunan Başvekıli General Çolakoğlu, Yunanistanın Bulgar kıt'aları tarafından ışgalmi protesto için Berline gitmıştir İtalyanlar buyük şehirleri işgal ederken Bulgarlar da köyleri yagma edıyor. Bulgarlar daha şimdıden Makedonya ve Trakyaya kendı vatandaşlarım yerleştir. meğe başlamıştır. Buralardaki Yunanlılar kovulmakta ve bu suretle Bulgar ek«riyeti konulmak lstenilmektedır. Geleral Çolakoğlu, Yunanıstanm gıtgide laha ziyade İngiliz taraftan olduğunu ve durumun vahimleşebileoegini Berline Yunatıistan Beneş'e göre Bulgar işgalini Alman generalleri protesto ediyor Galatasaray Feneri 5 0 yendi K u p a m a c ı n ı n finali d ü n G a l a t a s a r a v l a F e n e r b a h ç e t a k ı m l a r ı a r a s ı n d a o y n a n m ı s t ı r . M ü s a b a k a y ı 5 0 G a l a t a s a r a y t a k ı m ı k a z a n m ı ş v e k u p a m a ç l a n ş a m p i y o n u o l m u ş t u r . Y u k a r ı k i resim, d ü n k ü m a ç t a n h e y e c a n l ı bir a n ı g ö s t e r m e k t e d i r . B u m a ç ı n tafsilâtı 3 ü n c ü sahifemizdedir. Çark cephesinden ıtiuüler: Alman birlfkleri Harkofta bir meydaadan geçiyoriaı Lkisinir. hezimeti birden gelecektir.» üdirmistir, '