10 Mart 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Senenin en büyük filmi T Ü R K Ç E sözlü, şarkılı filmlerin en nefisi ALİ BABA ve Kırk Haramiler Elhamra sinemasında 18 inci yılsayı: 6307 İSTANBUL h u r iyet CAĞALOĞLU Yeni Türk romanları serisinden: REFİ GEVAD ULUNAY KÖLE Bu nefis eser, tefrika esnasında büyük bir rağbete mazhar olmuştur. Herkesin alabilmesi için fiamJOO kurustur. Telgraf ve mektub adresı: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Salı 10 Mart 1942 Semih L YAKINDA jfffî»İLECEK. itabevi iaşe Müsteşarı dün Istanbula geldi "Ekmek ve ekmeklik işi, mutlak surette emnîyet altına alınmıştır,, Dün Şükrü Sökmensiierin reisliğinde bir toplantı yapıldı Yeni İase Müsteşarı Şükrü Sokmensüer dun Ankaradan şehrimize gelmiştır. Müsteşar, doğruca Bolge İaşe mü dürluğüne gelerek öğleye kadar Bölge İi.şe müdürü Mumtaz Rekle birlikte bütün iaşe işleri üzerinde meşgul olmuş ve muhim kararlar alınmıştır. Bu meyanda, başta ekmek meselesi olduğu halde, et, pirinc ve diğer stoklann tetkik olunduğu anlaşılmaktadır. Öğleden sonra Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdar, Vali muavini Ahmed Kınık, Bölge İaşe müdürü Mumtaz Rek. Musteşarın yamnda bir toplantı yap mıslardır. Bu toplantı ve görüşme bir saatten fazla devam etmiştir. Bunu miiteakıb Müsteşar, Ticaret Ofisine gltmiş ve burada Almanyadan yeni avdet eden Ofis umum müdürü Ahmed Cemil Conk ile görüşmüştür. (Arkası sahife 3. sütun 4 te] Tütün ve içkiye % 35955 nisbetinde zam yapsldı Inhisar maddeleri bugünden itibaren yeni fiatla satılacak Vekil Raif Karadeniz, yapılan zamların yurd müdafaasına sarfedileceğini ve iptidaî madde fiatlarımn da arttıgını söyledi Şehrimizde Gümrük ve İnhisarlar Vekıli Raif Karadenizın de huzurıle hazırlanan tütün, sigara ve bütün içkılerın fiatlarına zam yapılması projesi uzerindeki çahsmalar sona ermiş ve dün aksama kadar bütün İçkı ve sigara bayıleİntihar eden Japon kumandanının / rınden mevcudları hakkında beyanname yerine Filipinlere Başkumandan * alınmıştır. tayin olunduğu bildirilen Tütün, sigara ve müskirat fiatlarma General Yamaşita yapılan zam, cins ve neviler üzerine mütesaviyen yapılmış bir zam değil, muhtelif kazanc seviyesindeki halkın kuliandığı nevilere göre ucuzdan lüks cinslere doğru yükselen ve artan bir zamdır. Bu zamlarla İnhisarlarm devlet bütçesine vermekte olduğu gelirın yüzde 50 derecesinde artacağı hesab edilmiştir. da hayatî bir zarurettir. İşte bu iki sebebden dolayı devlet masrafları bir hayii çoğalmış bulunuyor. Bunları karşılıyacak olan hazineye yeni gelir kaynakları bulmak mecburiyetindeyiz. 942 malî yılında, devlete lâzım olan paralan t e min İçin hesaba katılan muhtelif kaynaklar arasında inhisar resimlermin artırılması düşünülmüştür. Malum olduğu üzere inhisarlarm sattığı her malın ma» lıyet bedelile satış fiatı arasındaki l a r i İnhisar resmmi teşkil eder. Bu farka ticaret âleminde kâr derler. Artırılması duşünülen inhisar resmi budur. Halbuki diğer taraftan inhisar mallarımn maliyet bedelleri de yükselmiştir. Bildiğiniz pibi serbest piyasaya tâbi olan yaprak tütüa (Arkası sahife 3, sütnn 5te> Mıisteşar Şukrü Sokmensüer, dün muharririmize izahat veriyor Sıra Avustralyada! Hindistan ihtilâfı 0örçil in beyanatı büyük merakla bekleniyor • • olanda Hindistanınm işini bi7 tirmek için Japonlara sekiz on gün jetti de arttı bile. Hakikatte Cava harbi bu adanın cenubunda bütun Holanda donanmasının imhasile neticelenen bir deniz harbine inhisar etmiştir denilebilir. Vaktinde taisilâtı daha ziyade Londradan vcrilmış olan bu deniz harbinde Holanda gemile ı • rinin kıjasıva harcanmış olduğu gorıılmüştü. Holanda gemileri, yuzde bcş on muvaffakıyet ihtimalini ancak taşıjabilen en uraudsuz yerlere gelişigüzel saldırılmış. onlar da verilen emirleri harfîyen icra cderek birer birer batıp gitmislerdir. Deniz harbi bu suretle tasfi> e edildikten sonra Cavanın akıbetj olanca fecaatile tahakkuk ettiği daha 6 zaman Ankara 9 (Radyo gazetesı) Bir Londra telgraflarından da pekâlâ anlamanyada Japon kuvvetlerinin ilerlemeçılıyordu. leri üzenne Hındistan meselesi İngıliz Bu vesile ile bir daha tekrar etmiş opohtıkasınm dahilî meselelerınden biri lalım ki garbî Pasifikte Japonyanın j a p hahne gırmiştir. Haber verıldiğıne gore tığı muvaffakıyetli harblerin esası denize Çörçıl bugün, yarın Avam Kamarasmda dayanmakta olduğu gibi bu devlete Hındistan meselesi hakkında beyanatta fcarşı bundan sonra yapılabilecek harbbulunacaktır. ler de gene ve ancak denize daj anabilir. Hindistanın son zamanlarda İngiltereŞimdi sıranın Avustralyaya geldiği bue karşı almış olduğu durumdan endişe günlerde, Uzaksark işlerinde de^isnıez eden bazı polıtika adamları Hindlılerıe bakikatin bundan ibaret olduğunu bir anlaşmak hususunda sur'atle bir neticedaha tespit etmek tamamen yerindedir. ye varılmasım istemektedırler. Ancak Filhakika Japonlar Avustraljanm şison zamanlarda Hındlıleri memnun edemalinde yarısı bu dorainyona aid olan cek bir hal suretinin bulunması da çok Yeni Gineye asker çıkarmağa başlanıışguç sayılmaktadır. lardır. Hatırlardadır ki Japonlann bir Japonyanın Uzakşarkta ve Hindistan buçuk ay evvel bu Veni Gineye havadan çin bir lehlıke olduğuna inanan bir çok taarruz ermeleri Avustralyada büjük Hindli bulunmakla beraber, diğer bir heyecan uyandırmış, Avustralya Başvekısım Hindliler de, sulh zamanlarır.da kilini İngiltereye ve Amerikaya karşı Hindistana bir çok vaidlerde bulunduğu çok acı istimdad feryadlanna sevkethalde bunlan yerine getirmiyen İngiinıişli. O vakittenberi Japonlar yarısı tereye karşı muğberdirler. Portekize aid Timor adasını işgal ve Avustralyanın biricik harb limanı olan Port Darwin'i bir iki defa bomb3rdıman ettiler. Şimdi pek yakm bir zamanda Avustralyaya da el atmalanm temin edecek askerî haıeketlere geçmiş bulunuyorlar. Port Danvin'in karşısında bulunan Timor adasile Yeni GiA • nenin Avustralya şimaline atlamak îrin birer sıçrama tahtası olarak kullamlacakları açıktır. Malezvadan Avustralyaya dönen General Benett, Japonların Avustral>a için neler düşüneceklerini izah edeıek vatandaşlannı ve kimbilir dolayısile Ingilizleri ve Amerikahlan bu kıt'a adanın müdafaasında alınacak tedbirler üzerinde aydınlatmağa çahşıyor. General Ankara 9 (Radyo gazetesi) Vişiden Benett'e göre Japonlar derhal Avustral gelen bir habere gore Macar kaoınesi ya kıt'asının tamamını değil, belki sade bugun istifa etmiştir. ce simalinde ve garbındaki bazı sahil Sırbistanda isyan büyüyor limanlarını ve içeriye doğru da kendiAnkara 9 (Rsdyo gazetesi) Alınan lerine hava üslüğü japacak bazı noktalan işgale ehemmiyet verecekler ve haberlere göre Sırbistanda General Mihöylelikle bu ada kıt'ayı dısarıya karsı haüoviç'in idare ettiği isyan harekâtı gestrateji bakımından kendi hakimiv etleri rıslemektedir. Kurşunlu kasabası dün altında rutmağı gozdııünde bulundura b;r aralık asilerın eline geçmiş, fakat caklardır. Generalin bu mütaleası ajni tekrar geri alınmıştır. İsyanı bastırmak roevzu etrafında vaktile bizim bu siitun için Sırbistana Macar ve Bulgar askerlarda ileri sürmiiş olduğumuz fikirlere leri gonderılmiştir. Rangon pazar sabahı zaptedildi Japon harb •teUiğijM Askerî vaziyet Sigara, tütün, rakı, şarab, bira, kanyak, votka ve diğer içkilere yapılan zanlardan sonra, bu maddeler bugünden itibaren şu fiatlarla satılacaktır: Yirmi sigaralık paketler Sıpahiocağı 55, Samsun 50, Yaka 50. çeşıd (20 lık) 60, (50 lik) 120, (100 luk) 240, Boğaziçi 40, Yenice 30, Serkldoryan 25, Baframaden 25, Gelincik 25, Enâlâ 25, Tiryaki «kalın, 24, Tiryaki .ince 25 lik» 24, Birinci •kalın» 22, Bırınci cincc^ 20, Üçuncu ..nce. 15, Hanımeh 17, Halk «kalın» 14, Koylü «kalın* 11, Köylü «ince» 11, Doğu 9. ikinci 14, Yeniharman 55, Subay 18, Asker 3 kuruş. Tehlike Avustralyanın kapılarına dayandı Buranın müdafaası Müttefiklerin toplayabilecekleri ve getirecekleri askerî kuvvetlerin kemiyet ve keyfiyetine bağlıdır Hindistanda Ingiltere ile anlaşmak fıkrinde ittifak edilemiyor Cavada 93 bin Holandalı 5 bin AngloSakson askeri teslim olmuştur : Japonlar Pearl Harbour'a Birmanyada son vaziyeti gösterir harita yeni bir baskın yapmiş!ar Bir haffada 52 Miitfefik gemisi balırıldı tebligi « » • *» ^*0 »• • »•^«» Tütünler: Enâlâ 25, Bafra 18, Tatlısert 18. Atoiye 15. Beşinci fabrika 14, Beş.nci atölye 12, ikinci köylü 10, yer'.i enfiye 20. Türk pipo tutünu 45. pıpo tütünu 75, Isfahan bohça (1000 gram) 1300, Isfahan • 25 gramhk» 28, ikinci Isfahan «25 gramlık» 25 kuruş. Pürolar: Toros adedi 17, Esmer 8. Moda 20, Florya 22, Marmara 25 kuruş. H. Emir Yazan: Emekli General Uzak doğuda: Erhilet Rangon boşaltıldı Yeni Zelandaya harb malzemesi gönderildi, Avustralyada muharebe hazırlıkları başladı Gnl.Bennet Sidneyde söylediği bir nutukta "Teslim olmıyacağız,, S ı r b i s t a n d a k i ası diyor Nacar kabinesi istifa etti kuvvetler üzerine yeniden Macar ve Bu'gar kıt'aiarı gönderildi Tokyo 9 (a.a.) İmparatorluk umuEll, derecelik rakılar: 100 santilıtrelik mi karargâhının tebllği: 440, 50 santilıtrelik 230, 25 santilıtrelik Japon kıt'aları Rangoon doİ3yların 125, 15 santılitrelık 78 kuruş. daki düşman kuvvetlerinin esas kısmını Kırk beş derecelik rakılar: 100 santiyok ettikten sonra 8 mart saat 10 da şehrin işgalmi tamamlamışlardır. Rangoon'un 50 mil şimalindeki Pegu, 7 martta oğleden sonra alınmıştır. 10 şubatta alınan Martabanın İşgalinden jonra Japon kıt'aları kaçan duşmanı takib ederek 16 ve 17 şubatta düşmamn 3ilin nehri üzerindeki şiddetli muka•emetini kırmışlardır. Bundan sonra J a pon kuvvetleri Sittang'ın doğusunda bir düşman tümenini bozarak 3 mart geıesi Sıttang geçidini zorlamış ve ayn! jün Rangoon'a hücum etmişlerdir. Rangoon'un düşmesıle, Birmanya cephesindeki Japon harekâtı hedefine ulaşmış bulunmaktadır. Müskirat Rus taarruzu her kesimde devam ediyor Berlin. bu hücumlarm zayiatla tardedildiğini söylemektedir Şark cephesı hkut Mühim tayyare meydanları Japonların elinde Tokyo 9 (a.a.) Asahi Şİmbun gazetesinin Birmanya cephesinden öğrendiğine göre Rangoon'un simalinde bulunan ve Birmanyanın en büyük tayyare meydanı olan Mingarados'u Japon kuvvetleri Inhisarlar Vekili Raif Karadeniz Rangoon şehrini almadan biraz evvel, litrelik 315, 50 santilitrelik 165. 25 santibir kıskaç hareketi neücesinde ele gelirrelik 85, 15 santilıtrelik 58 kuruş. çirmişlerdir. Kırk üç derecelik rakılar: 245, 130, 70, Rangoon dolaylarında bulunan dört Votka: 270, 145, 75. tayyare meydanı artık Japon hava kuvKanyak: 70 santilitre 245, 35 santilitre (Arkası Sa. 3, sütnn 3 te) 135, 15 santilitre 70. Vermud: 180, 135, 110. Sofra şarabı: 160, 110, 50, Misket şarabı: 150, 70. Fıçılı sofra şarabı litresi 40, bira şişesi 30 kuruştur. Tokyodan verüen bir habere göre Rusyada iaşe müşkiilâtı başlamış Berlin 9 (a.a.) Alman orduları başkumandanlığının bildirdiğine gore, 8 martta Sovyet lcıt'aları tarafmdan Ladoga gölü ile Volkof arasma yapılan taarruzlar her nevi silâhların teksif edilCArkası sahife 3, sütun 5 te) Yeni Delhi 9 (a.a.) Birmanyadan Yeni Delhlye gelen raporlar, Britanya İmparatorluk kıt'alarınm 7 martta esaslı yıkıntılar yaptıktan sonra Rangoon'dan çekildıklerini bildirmektedir. Birmanya hükumeü devlet memurlarile ticaretevleri müstahdemlerinm son yıkıntılar başlamadan birkaç gün evvel tahliye edildiklerinı Birmanya nezaretine bildirmiştir. Uzakdoğuda gunun ehemmiyetli hâdiseleri Cava ile Rangoon'un hemen ayni zamanda duşmeleridir. Cava Felemenk Hindistanınm büyük adalannın en küçüğü ise de 47 milyon müsluman nüfusu ve sekerden kahveje ve çaydan kauçuğa kadar kıymetli tropikal mahsullerile yıllardanberi Holandayı doyurup zengin eden fevkalâde ehemmiyetli bir adadır. Felemenkliler Borneo, Su matra, Seleb ve Cava ajlalarmı müdafaa edebilecek kadar deniz, hava ve kara ordulanna malik olmadıklanndan vo Amerikan İngiliz Pasifik deniz ve hava kuvvetleri de Japon harbinin daha ilk gününde tahrib edilmiş olduklanndan Müttefikler kuvvetlerini Cavada toplıyarak burasını müdafaa etmek karar ve azminde bulunmuşlardı. Onlar ümid ediyorlardı ki Malezya ve Singapur muharebeleri uzun sürecek, ve bu müddet zarfında Cavaya Amerikadan ehemmiyetli deniz; hava ve kara kuvvetleri gelebilecektir. Fakat Japonlar üstün kuvvetleri sayesinde 1 martta adanm muhtelif yerlerine asker ve tank çıkarmağa muvaffak olmuşlar ve nihayet Batavyayı alarak buradan içeriye çekilen Müttefik kuvvetleri de Bandoeng ve diğer bir kısım kuvveti de Surabayada çevirip ihata etmişlerdi. İste bu kuv« vetlerin dün Japonlara kayıdsız ve şart(Arkası sahife 2 sütun 2 de) Yeni Birmanya başkumandanı Yeni Delhi 9 (a a.) General Harlig Alexander Bİrmanyadaki imparatorluk kuvvetleri başkumandanlığına tayin edilmiştir. Evvelce bu mevkii General Hutton işgal etmekte idi. Holanda Umumî Valisi Avustralyaya geçti Adelaide 9 (a a.) Van Mook İle refakatinde bulunan doğu Felemenk Hın(Arkası sahife 3, sütun 2 de) Yunanistana yardım Vekilin beyanatı Dün bu hususta Gümrük ve inhisarlar Vekili Ra:f Karadeniz matbuata şu beyanatta bulunmuştur: « Dünya durumunun her memlekette olduğu gibi bizde de iptidaî madde, yiyecek ve giyecek fiatlarıle İşçılik, ve nakliye ücretlerini artırmış olması bir vakıa halindedır. Yurdun müdafaası için lürumlu butün tedbirlerin alınması mutabıktır. Filhakika Avustralya Avrupanm üç ikisinden büyük çok geniş bir adakıt'adır. Orta yerleri ucsuz bucaksız steplerden ve şark tarafları büyük ormanlarla örtülü dağlardan mütesekkildir. Gerçi nüfusu 89 milyondan ibaret bir azlık ise de bu nüfus hem münevver ve medenî. hem ekseriyetlc çiftçilik ve çofcanlıkla geçen bir hayatm sağlam kalakterlerini haizdir. Yeni Zelandanın da i'tihakile Avustralyanın müdafaasına kalkısacak bir kaç yüz bin kisiyi matederek bu ada kıt'ayı isgal edebilmfk icin Japonyanın en asağı belki 500 bin kişilik bir seferî heyet göndermesi ve U7"n müddet uğrasması lâzımdır. Övle tahmin olunur ki Japonva bütüıı •dakıt'ayı isgal etmek hulyasüe bövle gaileli bir seferi göze almak istemnerek Avusfralyayı hiıkmen kendi lıakimiyeti altına koyacak amelî bir yol takib fği tercih eyliyecektir. Bu amelî yol (Arkası sahife 3. sütun 6 da) Lizbondan erzak taşıyacak İsveç vapuru Baltıktan ayrıldı YUNUS NADİ (Arkası sahife 3 sütun i te) Filipinlerde muvaffakiyetle mudafaaya devam eden Amerikan ordasundan bir müfreze Londra 9 (a.a.) Yunan ve İngiliz hükumetlerı Yunanistandaki aç ahaliye yiyecek göndermek üzere gereken tedbirlpri almışlardır. Londrada bildirildiğine göre Yunanistandaki yiyecek durumu, Avrupanm her hangi bir memleketindeki durumla mukayese edilemiyecek derecede fenadır. Yiyeceği Yunanistana taşıyacak olan İsveç bandıralı Helleron gemisi Baltık denizinden ayrılmıştır. Bu geminin emnivet Içinde seyahat Berlin 9 (a a.) Yarıresmî bir kayedebilmesi için muharib devletlerden n^ktan bildiriliyor: gereken müsaade alınmıştır. Helleron Alman Hariciye Nazırlığında, bir sugemisi 3000 ton yiyecek almak üzere ale verilen cevabda, Almanyanın AnLizbona gidecektir. kara büyük elçisi Von Papenin izahal Gemiyi kiralıyan İngiliz hükumeti, vermek üzere önümüzdeki hafta Berbeynelmilel Kızılhaç vasıtasile bu ted İne gehnesinin beklenildiği bildirilbirleri almıştır. miştir. (Arkası sahife 3, sütun 4 te) Von Papen izahat vermek üzere haftaya Berline gidecek Geçen 7 ilkkânunda Japonlann Fearl Harbour'a yaptıklan baskını temsil eder reeim