20 Şubat 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
umhuri 18 İllCİ Vll SâVI ' 6 2 8 9 J HALİDE EDİB Siıukli 4 üncii basım Millî romanlann saheseri s kırdı. Tanesi 100, ci İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresı: Cumhurıvet. İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Şimdi yapılacak acele iş Yalnız yazlık ekimi artırmak gayesine yürüyecek bir seferberliktir, amma hükumetçe arayerde gelecek yılların ekim işlerine de yarıyacak tedbirlerle uğraşabiliriz Istîhsali artırma hamlesinden öğrendiklerimiz * Telefon: Başmuharrır: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Millî Şefimiz Üniversite talebe birliğine iltifatta bulundular Cumhurreisimiz dün Vekiller Heyeti azasına bir akşam ziyafeti verdiler Millî Şefimiz Üniversite Talebe Bırlığı ılk toplantısı münasebetıle kendı'erıne çekılen tazım telgraflarına aşağıdakı telgrafla cevab vermışlerdır. • Ünlversite Talebe Bırliğinin temiz duygularma teşekkur ederim. Kurucnun Üniversite gencliğı ıçin her anlamıyla birlık ve feyiz kaynağı olmasını dilerim.» i İNÖNÜ Yapılan büyük merasimde M. Edeıt bir nutuk söyledi Türk milleti kuvvetli ve hürdür!" r * Halkevleri Büyük Yaraiıcı Atatürkün düşündüğü gibi modern Türkiyede Türk fikriyatının ameli manasını ihtiva eder. Londra Cuma 20 Şubat !942 AHMED HALİD KİTA Her yerde neler yapılabüecekse Bir an evvel taayyün ederek onun icabları derhal yerine getirilmek gerektir kimi artırmak için saym Başvelrilın butun vilâyetlere verdiği diıektiften soııra her taralta bu ışle uğraşılmak uzere toplantı iızerine toplantı yapılmakta olduğunu tnemmıni) etle goru>omz. Bizim istanbul Vilâyeti bile ajni toplantıları japarak tohumluk dağıtmak, ekime elveıışlı toprakları tespit etmck gibi işler uzcnnde çalışıyor. Dunku gazetelerde okuduğumuza gore mekteblerde çocuklaıa nazari ve ameli ekim oğretimine bile el atılmıştır. Geçenlerde Izmir San'atlar mektebinde saban demiri ucları yapılmasını tetkik etmiş olan Ziraat Vekilimiz sinıdi Adapazarı araba fabrikasında mumkun olduğu kadar fazla pulluk j apılması imkânlarını gozden geçirmekle mes.guldur. Goruluyor ki birdenbıre bu>uk <;apta Bir Tıarekete geçilnılşür. Bunun csa>e« (ok iyi bir şoy olduğuna süphe yoktur. Fakat şimdiki halde meseleji bu kadar geniş kucaklamanın bize hedefi kajbettjreceğinden ve jazlık ekimi artırma gayretimizı bir nevi ağac bajramına dondürmesinden korkulabilir. Son jıltarda az çok modası geçmis olan ağac bayramlanmızı bilirsiniz: Birimizın aklını ağac jetiştirmenin faydaları ve gucelliği okşar. Bunu tatbik etmek için hangi sehır ve>a kasabada ise kâfi mıktarda ağac fidanı tedarik olunarak mue>yen bir günde murakun olduğu kadar kalabahk bir halkın ve mekteblilerin iştirakile bn fidanların dikileceği sahaşa gidilir. Şevk ve nese içinde fidanlar dikilerek gnzel bir kır guniı geçirilir. Bunun adı ağac bayramıdır, ve bunu boyle yapanlar bu kadarile işin olup bittiğini sanarak menınun ve musterih evleri8e doneıler. Bu bayramların ağaclarından memlekette ne kalabilmistir bilmejiz. Herbalde ya pek az sey, ya hiç. Çünkiı ağac jetistirmcnin sırn dikmekte değil, ko(umaktadır Korunmıyan fidanlan kutak, ha\\an ve insan mahveder gider, Ve hep bo\le olmuştur. Yazlık ekimi artırma gayretlerimizin eğac bayramlarına benzer şatafatlar içinde geçirilmesinden endise ettik. Memlekette ziraati daha zhade benimsetmek ve ilerletmek için uzerlerinde ısrarla duracağımız devamlı bir plân takib elmek baskadır, şimdi, bnümuzdeki pck az zaman zarfında, bu jılın jazlık ekimini mümkün olduğu kadar fazla. ve Başvekilimiıin ifadesini gerçekle,tirıneğe çalısarak en asağı bir misli artırmak baskadır. Şimdi acele yapacağımı/ is jalnız yazlık ekimi artırmak gayesine >urüjecek bir nevi seferberliktir. Amma hükumetçe arayerde gelecek yılın ve hatta gelecek >ıUann ekim işlerine dc jarıyacak tedbirler uzerinde uğrasabilııız. Şimdiye kadar memlekette azçok ihmal edilmiş olan bu işe nihayet ciddî olarak baslanılmalıdır. Buna itirazımız jok. Ancak iki şeyi bhibirinden ajırnıak lâzımdır. Şimdi yapacağımız şejin yazlık ekimi artırma seferberliği olduğunu ve şimdi bütun gajretlerin bu iş uzerinde toplanması icab ettiğini ijice bilmelijiz Şaka değil, mümkun olduğu kadar fazla iş goreceğiz. Açık söylıjelim ki bu is çok ciddî olduğu kadar çok zordur, ve zannolunduğundan çok fazla himmet ister. Bu, adı üstunde bir seferberliktir. Bîı ordu seferuerliğinde mcselâ ha\vana lıasıl yem lâzımsa bir ziraat sefeıberliğinde de ekim işlerinin baş unsunı olan lıajvanlara ojlece jem lâzımdır. Elinıizde bol toprak var, bulup bulustııı aıak çiftçije tohumluk da vereceğiz. Fak.ıt rencher fjzla çalıstırılarak çok verimli İs gormek uzere cift sürecek hayvanına )cm isterse ki bir çokları isti\ecekthonu da bulup vermeğe mecburuz. Kâfi gıda alacak surette yem jemijen havvaıı çiftin ağır yükiınü çekemez. Ivte demir ucu ve pulluğun yanıbasında bu seferbcrliğin ha>atî bir maddesi daha. Elverislı tohunıların tcdariki ve ciftciye vaktinde jctistiıilmeM de fe\kalâde chemmijcllıdir. Çunkiı önünıüzdeki za Dun çok samimi bir nntnk sorliyen İngiliı Hariciye Nazırı M. Eden Londra Halkevi fikrini ortaya atan General Deeds Millî Şefimizin Vekiller Heyetine ziyafetleri Ankaradan haber alındığ'na göre Millî Şefimiz Cumhur Reısı Ismet Inonü ve sayın refıkalan dun akşam Çankaya koşkünde, basta Başvekıl doktor Reflk Saydam olmak üzere V^ekiüer Heyeti azaları ve refitalarına bir akşam ziyafeti vermişlerdir. İngiltereye ısmarlanan Riom'da muhakeme edilmekte olan Blum, General Gamlin ve Daladye FRANSA HEZİMETİNİN MES'ULLERİ Nuhakeme dün Riom'da başladı Leon Blum, baş mes'ulün General Ganılen olduğunu iddia etti General ise masum oldu. ğunn, fakat cezadan kurtulmak için ifşaatta bulunmıyacağını söyledi Riam 19 (aa.) Fransada harb mesullerıni muhakeme etmek uzere bugun Eıom yuksek adalet divanı saat 13 10 da toplanmış ve başta Daladıer, Leon Blum, Guy Lachambre, General GamlLn ve Jacomet mahkemede hazır bujunmuşlardır. Suçlu sanılanlar, uhdelerıne verılen vazıfelere ihanet ve devlet emniyetine suikasd flillerıle ıtham edılmekted rler. En önce söz alan Blum. hezimetin başlıca mes'ulü Gamlin olduğunu, suçlu sanılanların mahkeme huzuruna devlet reisi tarafmdan onceden mahkum edilmiş bir şekılde çıkarıldıklarmı sdylemış(Arkası sahife 3, sütun 5 te) İngiltere Kralı Dün Arası kabul etti •• Yeni Londra elçimiz Rauf Orbay birkaç güne kadar hareket ediyor • Maarif Vekilinin talebelerimize cevabı Maarif Vekılı Hasan Âll Yücel Ü(Arkası sahife 3 sutun 4 teı Sultanhisar torpidosu dünlskenderuna geldi Gemiye Türk bayrağı çekildi Ankara 19 (a a ) Anadolu ajansının haber alfiığına gore. evvelce ingiltereye sıparış edılmış olan harb gemılerımızden Sul'ıanhısar torpıdo muhrıbı, esas mukavelesi mucibince bi^e teslım edil mek üzere bu sabah Iskenderuna muvasalat etmıştir. Makamaıı askeriyemiz tarafından usulu dairesınde tesellum mumalesuu muteakıb yeni torpıdo muhnbinde sancak çekme merasımi yapılmak uzeredır. Ankars 19 (a.a.) Londrada Halkevinin açılması munasebetile Brıtisb. Councıl reisi Sir Malcolm Robertson, partı genel sekreterimız Erzurum mebusu Dr. A F. Tuzere bir telgraf çekerek hâdiseden dolayı kendısini tebrık etmiş, temelleri ıkı memleket arasmdakı sıta. munasebetleri sembolıze eden bu Halkevının, butun Brıtanya halkına modern Turkiyenin muvaffakiyetlerini ve İngiliz Turk tetkiklerınin teşvıkıni temsil etmek hususunda rol oynıyacağmı bildırmiştir. Parti aenel sekreterimiz de verdiğl cevabda Halkevının müşterek münasebetlerimızde verimli olacağını kaydederek Halkevının kurulmasında olduğu (Arkası sahife 2 sütun 2 de) Maarif Cemiyeti yolsuzlukları Tokad meb'usu Hasib Aytunanın hiç bir suçu olmadığı anlaşılarak hakkında men'i muhakeme kararı verildi Ankara 19 (Telefonla) Turk Maarif Cemiyeti Kolejınin talebe noMarında tahrıfat yapmakla suçlandırılarak teşrıî masunıyeti kaldırılan Tokad meb'usu Hasib Aytuna bugun men'ı muhakeme kararı almıştır. Hasib Aytuna, Urfa meb'usu Refet Ülgenle beraber teşr.î masuniyetı kaldırıldıktan sonra Ankara muddeıumumihği kendısini 3 uncü sorgu hâkımhğine tcvdi etmiştı. Hâkım dosyalann tetkikii''en ve bizzat Hasıb Aytunanın ifadelermden, kendısinin suçlu olmadığı, binaenaleyh muhakeme edılmesine mahal bulunmadığı kanaatini edmerek men'i muhakemesine karar vermiştır. i İngiliz Amerikan I 1 tebliği 1 Avustralyaya ilk Japon hava baskını PortDarwin taarruzu. çok ağır oldu? büyük hasarat var Sancak çekme merasimi İskenderun 19 (a a ) Bu sabah İskenderun lımanma gelen torpido muhnbinde bayrak torem yapılmıştır Saat 10 da tunen bandosu tarafından çalınan İngılız millî marşıle torpıdo muhribinden İngıliz bayrağı indırilmiş ve yerme İstiklâl marsile Turk bayrağı çekılmıştir. Torende Vali Şefık Soyer, Tuğgeneral Şükrü Kanadlı. İngiliz deniz ataşesi ve (Arkası şahife 3. sütun 6 da) r İngiltere Kralı Haşmetlâ Altıncı Jorj Londra 19 (a a.) Kral 6 ncı George. Büjuk Bntanyadakı Turkıye buyuk el(Arkası sahife 3, sütun 6 da) Belediye resimlerine yarım milyon lira zam Japon harb gemileri PaSir Cripps de yeni J imha ediliyor lembang limanında Sinlkinci akın bir sefaretle LonMoskova ise Londra 19 (a.a.) Sidney radyosunun bıldirdiğıne gore, 21 Şehir Medisinde kabul edildi dradan ayrılıyor Süvarilerin, Letıin şapurda 60 bin İngiiiz man tayyaresindençıft motorlü bir düş murekkeb teşkıl esiri mahpus bugun oğleden sonra tekrar PortDaretmiştir. Londra 19 (a a ) Rdyter ajansmın grad muhasarasını Tokyo 19 (a a ) 18 şubat oğ'eden win'e taa»ruzdordu duşurülmuştür. Sid^ Bunlardan Kaloriferli binaların ısıtılması kararı da parlamento muhabiri bildırıyor: sonra BıUn umağını geçmeğe muvaffak Zannedildıgıne göre, M Çorçil. harb yaracak kıfalara yol olan Japon kuvvetleri ilerlemeğe devam ney radyosu av tayyarelerınin refakatinde bulunan 72 çift motörlu Japon bomba kabınesinde değişiklıkler yapmak ve «faslı bahar» a bırakıldı! etmişler ve ayni günde Bilın şehrı civaharbin sevk ve idaresme dair olarak A açtığım iddia ediyor nna kadar ulaşmışlardır. CepheJen ge tayyaresinin ılk akında bir saat müdvam Karaarasında cereyan edecek iki gunluk müzakereden evvel kabineyi küculTnek kararı vermistir. Harb kabınesinin şımdıki azaları. Çorcıl Anderson, Attlee. Beaverbrook, Beiin Eden. Greenwod, Quinsley Wood ve Lıtelton'dur. (Telgarfalar 3 üncü sahifemizde) (Arkası Sa. 3, sütun 3 tel (Arkası sahife 3. sütun 2 de) İ n g i 1i z Birmanyada Kabinesi Bilin küçülüyor Şark cephesinde şehri almdı harekât Lord Beaverbrook Almanlara göre Bütün hazırlıklarmı bitiren Japon ordusu hususî vazife ile Nerkezdebirçoh büyük taarruza geçiyor ımerîkaya gideeek Rus birlikleri Masumiyeti tebeyyun eden Tokad meb'nsu Hasib Aytuna Japon harb tebliği | 1 Arustralva Harbiye Nazırı M. Ford Melbourne 19 (a.a.) Hava NezareÜ bildırıyor: Japon tayyareleri bu sabah Port » Darwin'e taarruz etmislerdir. İlk alınan raporlarda taarruzun şehir uzerinde toplandığı kaydedılmektedir. Limandakı gemiler de bombardıman edümiştir, Akın takriben bir saat surmüştür. S'r Cripps yeni bir elçi'ikle gîdivor Londra 19 (a.a.^ Ingilterenin Moskova eski büyük elçisi Sır Cripps tugün (Arkası sahife 3. sütun S te) Macar Naibinin oğlu kendisine halef seçildi Şehir Meclisinin, Vali ve Belcdi>c Reisi Dr. Kırdar tarafmdan verilen izahatı dinledİ£İ celsplerindeıı biri .. t'Tazısı 3 üncü sahifemizdcdir) Budapeste 19 (a.a.) Etienne de Horty ittifakla. daımî rıaıb haleflığine seçilmiş ve yemın ettikten sonra derhal yeni vazifesine başlamıştır. Mahsur Leningraddan radyo ile Londra ya nakledilmiş bir resim: Grup zamant Neva nefarine çiren bir denizaltu YUNUS NADI (Arkası sahUe 3, sütun i te)
