21 Şubat 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Güzel Tiirk Sazı Güzel Türkçe şarkılar Güzel Türkçe film AÜ BABA 1 Kırk Haramiler ELHAMRADA J 18 . İnC! Vll SâVI '. 6 2 9 0 * ' umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresı: Cumhunvet İstanbul Posta kurusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrır: 22366. Tahrir heveti: 24298 İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 OMER SEYFEDDIN 9 kitab ve tsnesi 50 kuruş İlk Diişen Yüksek Ö Bomba Gizli Asılzadeler Bahar ve Kelebekler Mahcubluk İmtihaıu Beyaz Lâle Bir TekerrürdÛT. Cumartesi 21 Subat 1942 Kitabevi Adapazarında yılda 10 bin pulluk yapılacaktır Kat'i netice Gerek Ingilterede, gerek tmparatorluğun uzak ülkelerinde ne olursa olsun Ingiliz harb idaresi politikasında anahatlarile bir değişiklik beklememeliyiz. on hâdisclcrin İngilterede doğurduğu buhran, bekleudi^inden daha siddetli çıktı. Singapur duselj dokuz gıın olduğu halde, Avam Kamaıasında, kapitalist ve malıye âlemini temsıl eden meb'uslaıın asabiyetı yatışnıış değıldir. Bunlar, Alman donarımasının gupegiındüz Munş denizinden gcçip gitmesi hâdisesini de bir aciz alâmeti dij e gostererek Kabinede değişiklik yapılmasını istejip durujorlar. Her şe>e rağmen Churchill hâlâ İmparatorluk idaresinin jegâne mümesBilidir. Fakat: Fakat arkadaslan iyi değildir. Daha dinamik. daha derlitoplu bir hukumet kursun! Deniyor. İngiliz Başvekilinin bu arznyu karçılamaya çalıstığuu gelen telgraf ha'oerlerinden anlıyoruz. Bir iki gun ıçinde hükumet durumunun ne şekil alacağını goreceğiz. Bununla beraber gerek İngilterede, gerek imparatorluğun uzak ülkelerinde ne olursa olsun İngiliz harb idaresi poliiıkasıkda anahatlarile bir değişiklik beklememeliyiz. Uzaksarkta Singapur'u ele geçiren Japonların bir jandan Birmanja'ja sarkarak Çine yardım yolunu kesmeğe çalışırken, bir jandan Sumatra ve Cava'yı istilâya hazırlandıklan, halta Avustraljaya hava baskınlan yaptık'.arı bu sırada ingiliz harb polıtikasmın temel direği her zamandan ziyade Avrupadadır. Uıakşarkta arka arkaja kaybcdilen menfaatleri bir daha ele geçirmek kolay olur mu? Sayısız adaları ve üsleri birer birer zaptederek Çin deniıine hâkim olan, Hind Okyanusunu kontrolu altına alan Japonyajı binlerce mil mesafeden gelerek tekrar oralardan kinı kovacak? Gibi suallerin şimdi sırası değildir. Bugün İngiltere için jegâne parola, Sovyet Rusjamn vücudunde kendi varlığını yere serdirmemek, Avrupada yenilmemektir. Churchill, üsttarafıni ileride düfünmek şartile, butün kuvvetini anavatanın ayakta tutunmasına sarfederken süphesiz haklıdır. Bu hususta Amerika ile İngiltere arasında hâdiselerin gidişinden doğan tabiî ve makul bir işbirliği göriıyoruz. Amerika, millî değil iktısadî endiselerin zorile giriştiği bu harbde doğrudan doğruya bir tehlike karşısında değildir. Roosevelt: Japon tayyareleri New York'u bombalıj abilirler! Diyorsa da, Japon ordulannın Amerikajı istilâya kalkışacaklan güne kadar Birleşik De\letler, nasü olsa, kimseyi yan bakürmıyacak kudretli bir harb makinesi kurabilirler. Esasen, devlet reisinin bu sozlerini, daha ziyade, efkârıumumiyeyi heyecana getirerek harbe milli bir koku vennek maksadına bamletmeliyiz. Deraek ki, yakın bir tehlike karşısında bulunmıyan Amerika, he:nen her hafta hiikumete verdıği milyarlarca dolarlık tahsisatla harbin ikinci safhası için hazırlanmaktadır. Binlerce tonluk zırhlılardan, sayısı yüzbini aşacak tayyarelerden, 25 milyonluk ordulardan bahsolunuyor. Her havsalaya kolajca sığmıyan bu efsanevî rakamlann. bir giın kıymet iiade edebilmesi, İngilterenin uzunca bir zaman ayakta durmasuıa bağlıdır. İngiltere üçüzlü düsmanına karşı dayanabilmek için Irak petrollannı ve Hindistan yolunu elden kaçırmamalı ve adaya yapılacak ihıac teşebbüslerine *** (Arkası Sa, 3, sfitmı 3 te) Ekim seferberliği Ziraat Vekili dün Ankaraya döndii Dün Istanbulda yapılan toplantıda ekilecek arazi miktarı tesbit edildi ve tedbirler alâkadarlara izah olundu [ Japon harb | tebliği '' Timor adası dün işgal olundu Japon ordusu Birmanyada Rangon Mandalay hattı üü üzerine yürüyor Tokyo 20 (a a.) İmparatorluk umumî karargâhımn saat 13 te bıldırdiğıne gore, sıkı bir ışbırlığı yapan ordu ve donanma kuvvetlerı bu sabah Tımoı adasının Holandalılara aıd kısmınm merkezı olan Kıopang ve adanın Porte. klzlüere aıd kısmırun merkezi olan Deli civarırıda mu\ affakıyetle karaya çıkmışlardır. Resmen blldirildiğine göre Japonya Tımorun Portekız idaresinde'ti kısmı Uzerinde Portekiz hâkimiyetını tanımakt» ve Japon kıfalan bu harekâtla kasdedılen hedefi elde edınce gen cekilecektir ingiliz Amerikan tebliği Japonlar tarafından işgal edilen Timor adasile, ihrac yapılan Bali adasını ve Felemenk Hindistanı manzumesindeki durumlannı gosterir harita Japonlar dün Bali adasına da çıktılar Asken vaztyet Japonlar Mandalay Rangon demiryoluna yaklaşıyorlar Bangkok 20 (a.a ) Duştugu İngılızier tarafından da kabul edilen Bilin şehrinin lşgaHnden sonra Japon kuvvetleri, Birmanya yolunun başlangıc noktası olan Mandalay Rangon ana demiryo(Arkası sahife 3. siitnnîde) Dünkü toplantıda Vali, bir alâkadardan izahat alıyor (Yazısı 3 üncü sahifemizdedir) Sehir Meclisi dün mesaısını bitirdi Son ceîsede kabul edilen bazı zamlarla Belediyeye 240 bin liralık daha varidat temin edildi rildiğine gore, büyük bir Japon istilâ kuvveti, Cava adasıle arasmda takrıben 2 kilometrelık bir denız parçası bulunan Bali adasına ihraç hareketi yapŞark cephesinde, Almanlar vaktile mağa teşebbüs etmektedir. Tebhğde, Hobildirdikleri veçhile kışı Ladoga goliinIandalıların şiddetle mukavemet ettıkleri den Azak denizine kadar uzanan en soyleniyor münasib ve en kısa miidafaa hattuıda Japonlar a bir deniz taamızu muvaffakiyetle geçirmektedirler. Sovjet Batavya 20 (a a ) Teblığ: Dun gece ordulan kendileri için tabiatile yorucu Muttefık deniz üstü ve denizaltı gemile ve zayiatlı olan mutemadî taarruzlardan rı Bali adâsı etrafındaki sularda toplan. şimdiye kadar kendilerine faydah olamış olan düşman kuvvetlerine katşı bir bilecek bıiyük neticeler çıkaramamışlarF taarruza geçmişlerdir. Bundan başka dır. Bilâkis şurada ve burada yaptıktafsilât ve tam rapor yoktur. lan münferid ilerlemeler neticesinde Port Darvvin'de hayatî bir bazı Rus kıt'alan, Alman raporlanna zarar yok nazaran arkalan kesilmek yüziinden Camberra 20 (a a.) Tebliğ: Avus imha edilmektedirler. İngiliz harb kabinesi azasından 6 sı: (Arkası sahife 2 sütun 2 de) (Arkası Sa. 3, sfitnn 3 te) Bafvekil ve Müdafaa Nazın Çörçü, Dominyonlar Naaın Attlee, Hariclye Nazın Eden, tş Nazın Be»in, Muhrii Hâs Lordu ve Avam Katnarası lideri Sir, S. Cripps, Devlet Nazuı Lytelton Siyama giren Çin kuvvetleri ilerliyor Şark cephesinde yeni bir şey yok Af rikada lar Japonların gemi muhtemel İngiliz taarruzu Uzakdoğuda Japonların başladıkları harekât zayiatı 109 u buldu Tazan: Emekli General Batavya 20 (a.a.) Resmen haber ve Cephelere bir bakış H. Emir Erkilet j FRANSA NİÇİN YIKILDI ? Riom mahkemesinde laladye bağırıyor: "Mes'uller askerî şefler, kuvvetlerimizi dağıtanlar, muazzam malzemeyi kullanmadan bırakanlardır,, Şehir Meclisi dun son toplantısım yapmış, ruznamede bulunan muhtelif encumen mazbatalarının hepsini kabul etmıştir. Bu arada lokantaların sokak cephelerınde yemek teşhırinin men'i hakkında beledıye zabıtası taljmatnamesine bir fıkra ilâvesi hakkında Mülkiye Encumeni mazbatası bazı münakaşalardan sonra kabul edilmiştir. Bütçe, Mulkiye, Kavanin ve İktısad Encümenlerinin Beledıye kanununa istinaden tanzim olunan tanfeye göre alınan bir takım suçların da butçenın takatsizhği, gelırlerin kıfayetsizlığı ve dünya vaziyeti dolayısile tarıfelerme ve mevzularnın tahammulune gore bazılarına zam yapılması hususunda hesab ışlerinin ıkınci muzakeresi hakkındakı rcazbata okunmuştur. Mazbatada, hesab işlerı müdürluğünün hafta tatilı ruhsatıyesı harçlarından, soğuk hava mahzenlerj ücretinden, buz satışmdan et nakliye ücretinden, itfalye hıssesınden ve muhtarlıklardan belediyeye intikal eden hizmeüer karşıUğından filO bin lîra kadar bir varidat temin edı'eceği hakkındaki muzakerenin encümenlerce tetkik edıldiği ve netıcede şimdilik soğuk hava mahzenleri ücretlerile buz satışı ve hafta tatıh ruhsatıye harçlarına zam yapılmasmm münasib görüldüğii bildiriliyor ve hafta tatıli ruhsaıiye<!< harçları açık bulunacak yerlerin gayrisafî varidatından alınmakta olan, jrüzde üç nisbeti yuzde ona çıkarılmasmın. soğuk hava mahzenleri ucreti tarifesinin ve buz fiatlannm da bir misli faz'.alaştırılmasının lüzumlu oldupu bildirilerek heyeti umumiyeye arzediliyordu. Bu mazbata da münakasasız kabul edilmiştir. Belediye hafta tatili ruhsati(Arkası Sa, 3, sütnn 3 te) Rauf Orbay bugünlerde harb kabinesi Londraya hareket edecek İNĞTIİZ Londra Elçimiz DEĞİŞTİ Eski Noskova Elçisi de vazife aldı Lord Beaverbrook nazırlık teklifini red etti Matbuat hâlâ memnun değil Ankara 20 (Telefonla) Londra büyuk elçimiz Rauf Orbay, Hariciye Vekâletimızle temaslanna. devam etmektedir. Başvekil Dr. Refık Saydamla dün uzun bir mülâkat yapmış olan büyük elçinin, buRünlerde Mıllî Şefimize tazim. lenni arzettıkten sonra yeni vazifesi için memleketimizden hareket eyliyeceği tahmin olunmaktadır. r Almanlann şünal cephesi ordular gropv knmandanı Mareşal Von Leep Şark cephesinde harekât Rauf Orbayın hayatı Dost ve müttefik İngiltere nezdinde memleketimizi temsil edecek olan Rauf Orbay, 1881 yılında Istanbulda doğmuştur. Muhtelif sahalarda memlekete büyük hizmetler gormuş olan Rauf Orbayın ılk şdhreti Hamidiye kruvazörü komu'anhğile baslar. Sonralan sırasile nazırlık. meb'usluk, vekıllik ve îcra Vekilleri Heyeti reisligi gibi mühlm vazifeleri almış ve son devrede yeniden Kastamcmu meb'usluğuna seçilmiştir. Babası. Ferik Amiral ve âyan meclisl azasından Mehmed Muzaffer (pasa') dır. Rauf Orbay Trablusşarb Askerî Rüştiyesinde ve Hevbeliada Deniz okulunda okuftıuş. deniz subayı çıktıktan sonra torpidobotlardan baslıyarak torpido kruvazörü. kruvazör ve o tarihte İnşilterede yaoılmakta olan ?ultan Osman zırhlısı komutanlıklannda, Bahrive Na Rauf Orbayın arkadasımız Ratib Tahir (Arkası «tahife 3. sfihın 5 te) tarafından yapılmış yeni bir portresi Çember içine alman Rus kuvvetleri Berlin bu grupların imhasının ilerlemekte olduğunu bildiriy or Sovyefler şimalde Kreti'yi aldılar, Harkof varoşlarında muharebeler oluyor Berlin 20 (a.a.) Alman ordulan başkumandanlığı tebliği: Düşman yaptığı tesirsiz hücumlar esnasmda doğuda yeniden kanlı kayıblar (Arkası sahife 3. sütun 2 de) Eski Başvekil, harbin açılmasından Fransanın değil, Almanyanm mes'ul olduğunu söyledi Riom 20 (a.a.) Dün yüksek adalet dıvanmda suçlu sanılanların sorguya çekılmelerıni müteakıb, bunlar hakkmda muhakemeye alınma karan okunmuştur. Bu kararda, eski Başvekil Daladye'nin, seferberlik ve askerî hazırlıklarda, orda (Arkasi sahife 3, siitun 4 te) Beriinde akisler Londra 20 (a.a.) Winston Churchill, yeni Kabınesini kurmuştur. Perşembe akşamı aşağıdaki resml beyanname neşredılmiştir: «Kral aşağıdaki taybıleri tasdik etraiştir: Başvekil, Hazine Birinci Lordu ve Müdafaa Nazırı: Winston Churchill, (Arkası sahife 3. sütun 5 te) BALKANLARDA YENİ HAREKET HAZIRLIKLARI K endi •«« ENDİNİZİ TENKİD Nacar Cenel Kurmay Başkanı, maiyetile beraber Sofyaya geliyor Sofya 20 (a.a.) Macar Genelkurmay Baskanı General Szombathely nin pazartesi günu burava gslr..€oz beklenivor. Generalın refakatınde bir çok subaylar bulunacak ve kendisı Sofyada 3 gün kalacaktır. Bir araştırmaya dair Diğer meslekda«larımız gibi Cumhurijefte de jazıldı: Murakabt memurlan şehrimizin maruf kundura yapıcılaıından Ismail Kemalin Erenkoj undeki evinde şeker islifi kuşkusile bir araştırma yapmışlar. Şeker jokmus. Ancak bu araştırma arasında evde muhtelif cinsten jirmi otuz parça deıi goımusler. Anlasılan şeker bulunmadı amnıa derı goruldü di>e rapor yazmi'lar. Bundan dolajı Ismail Kemal deri islifi yapmış sajılarak iş Müddeiuınumiliğe verilmiş. Hav adi s bu. Bu İsmail Kemal İstiklâl Harbinde Aydınm uğradığı işgal felâketi uzerine Istanbula gelerek kunduracılık mesleçine buıada devam eden \e fevkalâde istidad ve kabiliyeti hasebile burada hakh bir ustahk hajsijet ve söhıeti kazanan kendi kendini yaratmıs bir Türk san'atkândır. İsmail Kemali tunnanlar ki bunlar pek çoktırt onun istifçilik etmek gibi aykın hareketleri aklından bile gecirmi>ecek diirüst bir adam olduğunu bilirler. Kendisi evinde fazla seker biriktirmis dije bir kere sarih stırette iftira mahiyetli bir ihijara maruz kalmış. Namuslu vatandaslan inciten bu türlü asılsız ihbarlan evvelâ hükumetimirin hoş görmiyeceğini ve onlara cür'et edenleri cezasız bııakmıyacağuu şuphesiz saymalıjız. Sonra şeker bulmaymca deri bulduk diyen rapor niçin? Ve bilhassa bu rapora da\anılarak istifçilik iddiası niçın? Bir kunduracının e\nnde beş on parça ^jjğn ^ulunması neden dolavı suç oluyor? Deri, hukumetçe b<^P|fna tâbi tntularak el konmus bir raadde de İsmail Jferfyi bir kısım malını saklamış \e kaçırmıs mı? . *^*P* Kundıuacı kendi mcslcğinin Iptidaî maddesi olan derî ve köscle>i dükkânmda, dep^un8S*ve nihayet evinde muhafaza etmekten memnu m u r ^ Kaldı ki bu dcrilerin ^kâypsi İsmail Kemali tanıyanların pek çoklarınca zaien îmİum bamba'ka bir <stir de. Bu lıakımdan da vatanfeşjn seref ve haysivetile mübalâtsızca o>namldığı açıktır Mahkenıeye verilmiş olmakla ne cıkar, haklıysa orada beraet eder denilemez. Vatandaslarıu hepsi namııslarını isbat için mahkemeden beraet karan mı alacaklar? İddiharcıyı ve ihtikârcıyı takib etmek bir zanıretse suçsuz vatanriaslann huznrlarına ve serefîerine hurmet ve dikkat etıııtk de en aşağı onun kadar ehemmiyetli bir v<ızi« fedir. ** Macar Naib halefi hakkında neşriyat Ankara 20 'Radyo Gazetesi) Peşteden bıldlrildığıne göre, Naib Hortj'nin oğlu vazlfesine başlamıştır. Bu münasebetle Macar gazeteleri haıaretlı jrazılar yazmakta ve yenı Naıbi tanhi vazifesini yaparak Macaristanı zafere götüreceğini behrtmektedirler, naladve'nin Basvekill'Ji »amanmdan bir hatıra: Cephede bir bölgeyi teftif ediyor