5 Şubat 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

DUTfYANTK EN YÜKSEK SAATİ VACHERON CONSTÂNTİN Z. C EN EV R E Türkiye mümessili SAATMAN Sultanhamam 18 inci yılsayı: 6274 J umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Teîgraf ve raektub adresı: Cumhurivet, lstanbul Posta kutusuı îstanbul No. 246 Telefon: Basmuharrır: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Ujaklıjil SarafA Ötesi (Son Üçüncü Fiaü 75 Perşembe 5 Şubaf 1942 V. Ekim seferberligi \ HİLMİ KITABEYI . İngilizAmerikan tebliği s Başvekilimiz yeni tedbirlerle meşgul Köylüye tohumluk dağıtılacak Ankara 4 (Telefonla) Zıraî istihsali artırmak ve bilhassa v.<zlık ekim ışlerınde azamî yardımda bulunmak kararında olan hukâmet, Başvekilımmn radyodaki hasbıhalınde de kavdettıkleri gıbı bu yolda tedbırler almağa devam etmektedır Başvekıl Dr. Refik Saydım bugun saat 10 30 da Ziraat VekâletLne gıderek 12 30 a kadar nneşgul olmuştur. Mısır. darı. patates glbi yazlık mahsullerın tohumları Toprak Mahsulleri Ofisi veya Ziraat Bankası vasıtasilc tedank edılerek çihçiye avans olarak dağıtılacaktır, Bu tohum dağıtma sırasında tohum verilen köylulerden pul ve her nevi resınıden muaf. yalnız İhtivar heyetince tasbirer beyanname ahnacaktır. Dığer taraftan blrçok vatandaşlar da bahçelerıne çıçek yerine sebze ekmek üzere Vekâlete mLracaatte buîunarak tohumluk tedarıki hususunda yardım »stemişlerd'r Bu müracaatler tevalı etmektedır Vskâiet çiçek yerıne sebze ekmek istıyenlerden Ankarada bulunar^ara Zlraat Enstitusu ve Ataturk Çiftliğınden tohumluk verilmesini karar altına almıştır. Bu gün mer'ıyete gıren bir kararname ile de muhtac çıftçiye ziraat alet ve vasıtaları teminı içln 300,000 lıraya kadar mutedavil sermave tahsis olunmuştur Slngapuru mudafaa eden nçak savar bataryalan tayin edecek muharebe mukadderatııu Singapur'un Japonlann hava, kara ve denız kuvvetlerile büyük bir hücuma geçeceği tahmin ediliyor Dünya Ölçüsünde Harb sahası inin Londra sefiri Bay Koo Demokrasi muUcRklerinln dikkatini mühim bir hâdise üzerine çekmiştir. Uzakşarklı diplomatnı keskin sezişine gore Japanya de Mihverin Avrupalı azalan olan Alnıanya ile İtalya Hind Okyanusu üzerinden elele vennek amacını güdujorlar. îjımdiden Malezvanın garbında Hind denıane ittisal pe>da etmiş olan Japonya Singapuru işgale muvaffak olıırsa bınnetice Hind Ok>anusunu muessir surette kontrol edecek bir dururna geçecektir. Bu noktaja mim koyan Çin dıplomatının gdzunde Libya muharebelsri eatetnanalıdır. O MifcvcMttJbu sefer Su~ veys kanalmı iskat etmek hcdefine yürüyeceğinden adeta emindir. Eğer Mihver bir taraftan Vzakdoğuda, diğer taAnkara 4 (Radyo Gazetesi) Mısırraftan Ortaşarkta bu gayelerini elde ederse kendisini tasavvur olunan birles dakı hukumet buhranı devam edıyor. me plânının gerçeklestirilmesinde ehem Kral Faruk Vefd partısi lıderı Nahhas miyetli adımlar atmış sajmağa hak ka Paşayı yem hukumetı teşkile memur etmiştir. Vefd partısi hukumet koahsyonranacakOr. latına taraftar değıldir. Nahhas Paşanın Çin diplomaü Japon AJman plânı da yeni seçım istemesi ve bu seçımde nın tatbikatına aid tasavvurlardan da kazanmas: kuvvetle muhtemeldır. malumat \eriyor: Buna gore Almanya Bilındıği gıbi Vefd partısi Ingıltere ile ile Japonya Uzakşarkla Avrupa arasın ışbirlığıne taraftar değıldir. Bu sebeble dı eşya mübadelesine kadar gitmeyi düI bu partinın Mısırda mevkıi iktidara »unmektelerdır. Filhakika Japonyanın ! geçmesi uzerine Lıbyadaki ingiliz hareçimdiye kadar işgal ettiği ve bundan kâtınm muteessir olacağı tahmin edı'ıebıaonra da işgal edebileceği yerlerde kenlir. Mihver kaynakları bu haberden disi kadar Mihverin Avrupalı rükünlememnun görünmektedırler. rinin de işlerine yarıyacak çok kıymetli Kral, biitün eski Başvekilleri maddeler vardır. İşte Londradaki Çin kabul edecek büyuk elçisi Demokrasi müttefiklerinin Kahire 4 (a.a.) Yeni kabinenin teşdikkatlerini bu ihtımaller uzerine çekıli için istışarelere başhyan Kral Fatuk kiyor. Bunlar elbette Çin diplomatının el ai dünkü salı günü Vefd partısi lideri tından elde etmiş olacağı malumat değıl, Nahhas Paşayı kabul etmiştir. Vefdciler belki harbin gidisine gore her keskin şimdıye kadar kabineye iştırak etmek iszekâmn kolajlıkla hiıkmedebileceği ih temedıkleri için bu mulâkat buyuk bır ümallerdir. Nitekim bu yoldaki ihtimal alâka uyandırmıştır. lerin diğer bir şekli üzerinde Londra Kral Faruk parti şeflerile istişarelerini tnatbuatı bugunlerde sıkça durmakta bitirmiştsr. Yarın bütün eski başvekıldır. Bunlara gore Feodosja>a çıkanlan lerle göruşecektir. Kralın bır koalisyon Rus kuvvetlerini mağlub etmiş olan Al kabinesi teşkılinı arzu ettiği zannedılmanlarm bundan sonra şark cephcsinde mektedir. takib edecekleri en yakın ve kendılerine (Arkası sahife 3. sütun 8 da) gore en ehemmijetli hedef Kafkasyadır. Gene bunlara göre Kafkasyada petrola kavuşacak olan Almanlar orada kalacak değillerdir, belki İran üzerinden Hindistan hududlarına dayanarak cenubî Asyada Japonlarla elele vermeğe çalışacaklardır. Dk bakışta biitün bu faraziyeler bi» rer vahime gibi gorünebilirler. Fakat gitrikçe son şiddetini almakta olan harb hareketleri her millete göre hakikaten bir öliim dirim cidali haline ginniş oiduğundan alâkadar memleketlerin hepsi her ihtimali gözöniine almak mecburiyetinde bulunuyorlar. Serin kanla düsünüldüğii zaman pek nzaktan uzağa ihtimaller mahiyetini ileri geçmemek lâzım gelen bu faraziyeleri her taraf bugunden yarına hakikat olabilecek plânlar halinde evirip çeviriyorlar. Ve filhakika hangi sahada bir farafm nayıf bulunması veya gafıl avlanmasile mejdan alacak vaziyetlerin en korkunc cereyanlara kapı açması ibtimal haricinde bir iş de gorülmüyor. Meselâ bir Pearl Harbour baskını Amerikan donanmasını, Mösjö Çörçilin tabirile, Pasifik Okyanusunda mefluc bir hale koymuş ve bu Amerikan kayıblanna ilâveten pek kısa fasıla ile ıki İngiliz zırhlısının batınlması Uzakdoğuda deniz hakiıruyetini Japonların eline teslim etmiştir. Bu sajededir ki Japonlar şimdi Singapurıın kapılarına davanmış bulunuyorlar, ve ayni zamanda biitün o havalinin birer kıt'a onemindeki butıin sahalarını kollarını sallıvarak işpal etmek durumıınu yürütıip gidiyorlnr. ve bu me>anda Birmanyj içinde de muvaffakıyptle ilerlijorlar. O Bimıanja ki milüyetçi Çinin biricik nefes alacak ve kuvvet verecek yohı oradan geçer. Bu vaziyet karsısında Çinin Londra sefirinin telâşa düşmesi ve daha vahim ibtimallerle alâkadarları telâşa duşme Kahirede hükumet buhranı GÖRDÜKLERİM JohorBahruda 36 bulunan halk boşaltılıyor Singapura karşı umumî bir taarruz pek yakında başlıyacak Japon harb tebliği = Şark cephesinde General Vavel, ingiliz kavvetlerine mühim bir gütılük emir gonderdi Londra 4 (a.a.) Sır.gapurda fırtınadan evvelki durgunluğu andıran bir sükunet vardır. Japonlar ellerındekı butua hava, kara ve deniz kuvvetlerini kullanarak büyük bır hücuma geçeceklerdır. Bu üssıın mukadderatını tayin edecek büyük meydan muharebesi yakında. Singapurun müdafaası geniş ölçüde kullanılacak av tayyaresine bağlıdır. Singapura yakın Sumatra ise de bu üssün Sıngapur goklerini korumak için gereken av tayyarelenni toplamağa yetmiveceğı anlaşıhyor. Nahas Paşa Başvekâlete getiriliyor Bir kolorduDinyeperi nasıl geçmişti? Yazan: Entekli General Singapurda topçu muharebeı ve akınlar Sıngapur 4 (a.a.) Uzakdoğu çarşsmba tebliği: Durumda bildirilmeğe değer defsiklikler yoktur Topçumuz Johor Bahruda düşman taçıtlarına ateş açmıştır. Düşman tayyareleri Sıngapur adası üzerine bazı akınlar yapnvşlar, baa hasarlara sebebiyet \'ermişlerdır Askerler arasında kayıb azdır. 31 sonkânundan 2 şubata kadsr. tayyare karşı koynna topçumuz iki düşman tavyaresini muhakkak surette diğer 3 tayvareyi kuvvetli Wr îbn«isn« duşürmüştür. Salı günkü hava hücumlarında sivil halktan 70 kişinin ölduğu. 200 den fazla kimsenin yaralandısi sanılmaktadır. Sıngapur 4 (a a ) General Wavell, İngiliz ve imparatorluk kuv\Tetlerine gönderdiği hususî bir günlük emirde diyor ki: «Birim ve Amerikan Trüttefikıerimizin doğu harb sahasına gönderdiğimii büyük takviye kuvvetlerini beklemek için zaman kazanmak rolumüzdür. Almanların ileri hareektini durduran vo birinci Ypres meydan muharebesinde (Arkası Sa, 3, sütun 3 te) Kralın hareketleri Londrada biraz endişe, biraz da tenkidle fcarşıiandı Japonlar, Borneo'da Tavay şehrini de zapfettiler Vefd parUaiüd«ri Nabbos Paaa H. Emir Erhilet AMERİKAN ORDUSU Bu sene içinde dört milyona baliğ olacak Tokyo 4 fa a ) Domei ajansı JohorBahrj'dan bildırivor: Singapura yapılacak umum! taarruz pek yakındır. Bu sebeble Johor Bahru ahali^i Japon askerî makamlarının tavsıyesi uzerine şehri tahliyeye başlamıstır Ahali emin bir bolgeye gıtmektedır Tokyo 4 (a a ) Bugun neşredılen teblıS1 Japon ku\\reflen Borneo nun sımalınde Tavay'da karaya çıkarak 24 sonkânunda şehri işgal etmişlerdır. Tavav şehn Tarpkan'ın takrıben 100 kilometre sımalınde Seleb denızı kenarındadır. (Arkası sahife 3. sntun 2 de) General Wavell'in emri yevmisi Borneoda Tavay şehri alındı 36 milyon işçi de harb sanayiinde ve diğer işlerde çalışacaklar Vaşıngton 4 fa a.) Sene içinde vaKiyetın muhtemel inkışafma daır mumessıller mechsının ış encumenıne bir rapor te\dı eden ış ıstatıstık burosu azasından Donald H. Davenford. bu senenın sonunda ordu hızmetinde bulunacak olanlann mıktannı 4 200 000 kışı olarak tahmin etmektedır. Bunlardan avrıca lîflOOOOO ksi harb sanavıinde. 21,700,000 kişi de dığer endüstrile'de çalışacaklardır. İngiliz kabinesinde tadiller Lord Biverburg Istihsalât Nazırbğına tayin edildi Şimalî Afrikada ~1 harekât ' İngilizler Derneyi tahliye etti Alman ordusile ağırlıklannın geçtiği Dinyeper köprüsü kurnlduktan sonra Stzt Yazan: Mükerrem Kârail Su Sir Cripps geniş salâhiyet istediği için kabineye alınmadı Londra 4 (a.a.) Başvekâlet tarafından neşredılen bir teblığde, Malzeme Nazırı Lord Bıverburg'un harb istıhsa!âtı nazırlığına, ticaret dairesi reisi Sir Andrev Dünka'nm Malzeme Nazırlığına, harb münakalâtı nezareti müşterek müste=an albay Levelvin'in ticaret daiıesi reislığıne tavinlerinin Kral tarafından tasvib edildiği bildirilmektedir. • (Arkası sahife 3, sütun 4 te) Senenin en güzel romanı Cumartesi gününden itibaren: Cumhuriyette Almanlar cepheye taze kuvvet getirdi Çok şiddetli taarruz ve mukabil taarruzlar devam ediyor Şark cephesinde harekât Korkomutanı herşeye rsğrnen Dinyeper üzerinde köprü kurulmasına karar vermişti. Bu ağır ve mes'ulıyetli bir karardı. General von Sallmouth 22 ilkteşrinde güçleşen Kırım muharebelerini idare ettiği sırada, kendini ziyaretimizde harekât bürosu olan kolordu otobüsüniin içinde bu kararı neden ve nasıl verdiğini izah ederken şöyle demişti: • Düşündün. bu köprüyü kurdurmazsam nehrin ö'.etarafına geçen kıt'alar yalnız kalarak bir tehlıkeye uğrıyabilecekti. Bundan başka nehrin şarkına geçen kuvvetlere topçu ve ağır topçu lâzımdır. Bunlar ise ancak bir köprü vasıtasile karşıya geçirilebilir. Bu sebebler beni köprüyü derhal kurdurmağa iebar ediyordu. Fakat ordunun butün köprü mal(Arkası Sa 3, sütun 5 te) Büyük bir meydan muharebesi bekleniyor Berlin 4 (a a.) Resmi teblığ: Şımall Afrikada İngüiz nc'atını örten Hind kuvvetlen mağlub edılmış ve puskurtülmuştur. Alman bomba tayyareleri, Tobruk sahasında kamyon kollannı hırpalamış ve Marsa Matruh yakımnda malzeme depolarına hücum etmiştir. Malta ve Gozzo adalarındaki hava üslerıne, tayyare karşıkoyma mevzılerine ve daha başka askerî tesislere yajnlan hücumlara devam edılmiştir. İngiliz tebliği Kahire 4 (a a ) Ortaşark İngiliz umumî karargâhının çarşamba tebliği: 4 üncu Hindlı tümenimız, ric'atinı kesmeğe çalışan onemli Alman mufrezelerini püskürttükten sonra 2 3 şubat gecesi Derne etrafında işga1 etmekte bulun(Arkası Sa. 3, sutnn 3 te) Londra; Yiazma şehrinin Ruslar larafından a h n d ı ğ ı n ı bildiriyor Berlin 4 (a a ) Alman ordusu başI umandanhğı bildiriyor: Şark cephesinde şiddetli bir çarpışma ıaıdır. YUNUS NADİ faaife 3, sütan i te) Japon ordasunnn Çin harekâtın» dslr ırsimlerden: Zaptcdilen büyuk bir topun başında serinc sösterileri Berhn 4 (a a.) Askerî bir kaynaktan haber verildığine göre, bir Alman pıyade tumeni kıt'aları, 3 şubat sabahı şafak vakti cephenin merkez kesiminde bolşevıkknn birbirini takib eden miıte(Arkası sahife 3, sütan 2 de) Merkez cephesinde Rusların akim kalan hücumlan İngriliı knvvetleri tarafından tahliye olundufn blldirilen Dernede» bombardımanlarla delik de$ik olmu resmi blnalar