27 Ocak 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

18 inci yılsayı: 6265 umhuriyet ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Rezzan K A Baştan sonuna k a | beveeanla okuyacağ Tanesl 100, cıldlı"I35 kuruş zam Telgraf ve mektub adresı: Cumbunyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefon: Başmuharnr: 22366. Tahnr heyetı: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Salı 27 Ikincikânun 1942 v. AHMED HALİD KİTABEYİ Şarki Asya . hawolra#fl harekâtı | I Encümenin hazırladığı lâyiha yarın B. M. Meclisinde görüşülecek Köşekapmaca hakespeare'ın bazı facıaları vardır: Bınbır felaket ıçınde juzen kahraman, sejucılerin kalbinı ka.anlıklara boğarken, bırden, komık bıı sej sojlejıvenr ve kederden bunalmış, ağlamaklı çehreler uzerınde anî bir neşe surprızı ujanmasına sebeb olur Iste buvuk harb facıasınm çiraali Alrika sahnesinde gordugumuz harekât da insanda boyle bir tesir >apıyor. Şark cephesinde, Atlantikte, Uzakçarkta ve Pasıfıkte eşi gorulmemıs dramlar jaşanırken, Akdenizin cenub kıjılarında bir senedenberi sanki kahkahalı bir köşekapmaca ovnanmaktadır. Libyayı Mısıra ilistiren hudud Mih\er kuvvetleri tarafından aşılıp da çarpısmalar Mısır topraklan uzennde gevsemıje jiız tuttuğu bir sırada, General 'ftavell isminde o zamana kadar az tamnmış bir kumandanın idaresindeki Ingıliz kuvvetleri, ani olarak taarruza geçtmş \e jüılerce kilometrelık koca bir çolu. kum bahçesinde koşmaca ojnıyan bir çocuk çe\ıkliğile asarak, Italvanlaıı Trablusgarba kadar surmuştu Wa\ell dunyamn sajıh sohretlerinden bın olmuştu Fakat: Libvayı elden kaçırdılar. Sıra Trablusgarba geldı. Ha gajret, şimali Afnka temizlenıvor! Gibi (cşvik sadalanmn daha sonu gelfneden Rommel isrninde bir generalın Alman kuvvetleıile takvije ederek kumanda ettıgı Mihver kuvvetleri, mukabil bir taarruza geçmısler \e tâ Trabiusgarb kapısına da.vanan İu^ilıılen tersjuzune çevırerek. geldıklerinden daha bujuk bir hızla gerıje gondernıişlerdi Yazı hazırlıkla geçiren İngili/ler bıı seCer Akdenız meselesini kat'î bir şekilde halledeccklerini so>luvorlardı Son taarruza girişmeden ev\el Chuırhıll Avam Kamarasında Libjada son derece ehcmmijctlı hadiseler hazırlandığım açığa vurmaktan çekinmemistı Hakıkaten bırkaç gun ıçınde Churchill'in bahsettığı eheuımij etli hâdiseler ncjmiş butun dunva oğrendi. Sekizınci Ingıliz oıdusu Mihver kuvvetlerıne karsı esaslı bir taarnii hareketine girişijordu Geçen seneki kosekapmacanın bırincı safhası, eskı rokoru da kıran bir sur'atle avnen ojnandı Mıhver kuv\etleri, Bardıa, Soilum, Halfaja, Derne gibi dajanma noktalarını da bırakarak Trablusgarb hududuna kadar çekıldiler. Teş\ik sadaları gene jukseldi: LibjajT elden kaçırdılar. Sıra Tra >lusgarbda. Ha gajret çocukîaı Şımalî Afnka temizlenecek! Fakat bu seslerin de henuz arkası kesUmeden geçen senekı koşekapmacanın ikinci faslı sokun ediverdi Yeniden tak*ije aldığına suphe olmıjan General Rommel kuvvetleri mukabil taarruza geçerek ilk hamlede Agedabvajı ele geçirdiler Şımalî Afrikadaki su köşekapmaca hikajtsi geçen seneki sejrıni gostermek suretile ojun gene tamamlanacak mı? Bunu şimdilık bilmijoruz. Yalnız şark cephesinde ve Uslu Okjanustaki buvuk hed'fli çarpısmalar janmda JLıbjada gorduğumuz bu sür'at yarıslarım bir köşekapmaca oyununa benzetmekle fazla bir mubalâğa j apmadığımıza inanıjoruz Bizce Akdeniz meselesi, Pemokrasiler bakımından Ru^va \e Uslu Okvanus hareketlerine bağlı ikinci derecede bir ıneseledir. Cebelitank Akdenizin. Suvejs de Hindislanın kılıdidır! Gibi formuller. ancak yukaııki hareketler mevnm bahsolmadığı devirlerde bir kıymet ıfade edebılirdi Nitekim Napoleon. 1797 de Dırectoire'ı kendi fikrine çelerek Mısır seferine giıi<;(ıçi za(Arkası sahife 3 sutun 4 te) Siyam ordusu Birmanyaya taarruz etti Millî Çin ordusu da Japonları sürerek cenuba doğru yürüyor Bangkok 26 (a a ) Yuz bin kışıdsn murekkeb Sıyam kuvvetleri, Bırmanya Sıvam hududunda toplanmışlar ve Japon kuvvetlerıle ışbırlığı yaparak Bırmanjaya doğru ılen harekete geçmek emrını almışlardır Sıvamın Ingıltereye ve Bırleşik Ameıkava harb ılânmı tefsır eden Japon uyuk elçısı, Tubokamı şoyle demıştır « Japonya ıle ımzaladığı taarruzî ttıfnk muahedesmdenberi, Sıyam, Ingılere ıle Bırleşik Amerıkaya harb ılâm iin tam bır surette hazırlanmış bulunuordu Cumartesı akşamı Ingıliz hava (Arkası sahife 3. sutun 6 da) Japonlara karşı şiddetli harekâta gınşen mıllî Çin ordusnnamenesnb bir suvari kıt'ası Yeni bîr karar 1500 metreden yiiksek yerlerde çalışan memurlara, maaşlarına göre yakacak zammı da verilecek Ankara 26 (Telefonla) Memur ve mustahdemlere verilecek fevkalâde zam hakkındakı kanun lâyıhası Mechsin çarşamba gunku ruznamesındedır Butçe encumem, lâyıhayı muzakere ederten, yapılacak yardımın ıstıhkaklara srrmedılmesı verıne \ergılerden tenzıl suretile yapılması, zammın nısbî şekılde o!mıyarak maktu bır mıktardan ıbaret clması aıle ve çocuk sahibı olanlara fazla zam japılması veya aylıklara zammedılmıyerek gıda maddeleri ve dığer ıhtıvacların avnen verılmesı gıbı mevzular uzennde uzunboylu munaka^Iarda bulunmuş. neücede hukumetın teklıfıntle olduğu gıbı ajlıklara zam yapılmat,j esasını tercıh etınıştır Ancak, kuçuk maaşlı memurların vazıyetlerı uzennde durmak luzumunu hısseden encumeı, yaptığı tetkıkler sonunda bugjnun ağır şartları dolayısıle maaş ve ucıetlerı 100 lıra tutan memur ve mustahdemlere lâjıha ıle tekhf edılen yuzde yır^ıı nıspetıne ancak yuzde beş ılâve yapılmasına ımkân gormuş, encumenın bu nok^aı nazarına hukumet de memnuniyerle ı^tırak etmistır. Bu suretle ajlıklan 100 lırava kadar olanlara yuzdp yırmı beş, 101 ı'â 170 olanlara yuzde yırmi, (Arkası sahife 3, sutun 4 te) = Şark cephesinde = r GÖRDÜKLERtM 34 n Japon harb tebliği | ' Avustralyada umumi seferberlik Ingiltere ve Amerikadan üçüncü defa imdad istendi Borneo sularında yeniden 5 Japon vapurile 2 harb gemisi batırıldı Melbourne 26 (a a ) Harbıye Nazırı İ0 jaşından aşağıdakı butun erkeklenn yaç'arma gore gerek faal orduda ve gerekse jardımcı hızmetlerde çalışmak uzeıe sur'atle sılâh altına alındıklarını nldirmıştır Bunların toplanması ışı dort haf+ada bıtecektır. Kadınlar bılâhare ;oplanacaklardır. Dahılıye Nazırı butün Avustraly.ı kııları ısıklarınm tamamen sondurulme(Arkası sahife 3 sutun 4 te) Dinyeperi cebrî geçiş İşaret fişeği patlar patlamaz hücum botlarm karşı sahile birer ok gibi hızla ilerlediklerini gordük Yazan: Emekli General BalıkPapanda şiddetli çarpısmalar Kuvvetlerimiz MaIezyanın garbında Batu P a h a t ' ı n aşağılarına kadar ilerlediler mî Tokyo 26 (a a ) Imparatorluk umukarargâhının teblığı • Sıkı işbırüğı \apan kara ve deniz u^aetlerimiE 24 sonkânun sabahı erken saa'lerde Felemenk Bomeosunun doğu kıvısında Bahk Papan a çıkmaga muvaffak olmuslardır Japon kuvvetleri kıyı çevresmdeki duşman kuvvetlerme karşı şiddetli çarpışmalar yapmaktadır. H. Emir Erhilet Maddalena ^ oEl Grara .„ °Cvof clMatâr '*'•* ELAGEYLA '8YÂ CARABUB 0 El Haseyat. ; n 0HasıHuscyın" . 1OP Kendariye ve Kavieng'e çıkış Tok\o 26 (a a ) Imparatorluk umui karargâhının bıldırdiğıne gore. mutehassıs denız pivade kuvvetleri 24 sonkânunda Celebes adasmda Kendarı'ya çıkmağa muvaffak olmustur Diğer bir mufreze 23 sonkânunda Yenı Gmeda Kavieng şehnne çıkmıştır Xıalo 50 Şımalî Afrıkada yeniden hasıl olan mnharebe vazıvetını gfosterır harıta Şark cephesinde harekât Bir Alman hucumbo tu bir nehri geçiyor (Yazısı 2 nci sahifede) Valday daglarındaki harekât Hareşal Voroşilof 30 fırka ile taarruz ediyor Rus fırkalan teker teker hatü harbe sokularak bîribiri ardınca imha ediliyorlarmış Berlm 26 (a a T Alman orduları Baştumandanlığının teblığı: Şarkta muharebeler devam etmektedır. Dun gece muharebe taj\arelerı Pembroke cıvarmda bır tıcaret gemısını dğır hasara uğratmışlardır Bu gemının batmış olması muhtemeldır Gece faalı^ette bulunan tavjareler adanın c«nu(Arkası Sa. 3, sutun 3 te) Telaşa lüzum yok Şehirde altı aylık ihtiyaca kâfi kibrit, üç aylık da tuz stoku var Kibrit fabrikasının elinde, senelerce kibrit imal edecek iptidaî madde bulnnuyor Bır kaç gündur İstanbıüun bazı semtleıınde halkrn tuz ve kibrit tedarıkı ıçın telaşlandığını gorerek salâhıvetlı 5erlerde te f kıkat vaptırdık \e gosterılen telasın busbutun jersız olduğumı anladık Istanbulda avlarca ıhtıvaea yetecek tuz \ardır \e bır taraftan da gelmektedır Nıtekını daha ıkı uç gun ev\el uç bın tona yakın sofra tuzu gelmıştır Bır kısıye avda azami bır kılo tuz hesab edılse yalnız bu mıktar İstanbula uç buçuk ay kıfa\et eder Zaten tuz ıstıhsalâtımız memleket ıhtıjacmdan fazladır. Kıbrıte gelınce İdarenın umumî de Pluang almdı Tokvo 26 (a a ) Japon kıt alan bu sab'ah Pluang ı ışgal etmışlerdır. r Afrikadaki Mihver kuvvetleri Baskumandanı General Rommel Şimali Afrikada harekât ' Sirenaikteki muharebeler Atlantikte İngilizler Musus mevkiine kadar Alman denizaltılarımıt faaliyeti ric'at ettiler On iki günde yedi Bingazi altına tshdid girdi Amerikan petrol gemisi batırıldı İngilizler Mihvera aid S$ gemi bahrdılar posunda altı a^lık stok mevcud olduğu gıbı memleketın her tarafındakı depolarda da uçer a^lık stok \ardır \e daha senelerce ıhtıjaca kâfı gelecek hanı maddesı mevcud olan kibrit fabrıkamız tam randımanla çalışmaktadır Bugunku sıkısıklık halkın luzumsuz telâşından ılerı gelmekt€dır Istanbulun normal kıbnt ıhtıjacı asda 500 sandık olduğu halde yalnız son bır buçuk gun Londra 26 (a a ) Japonlar Kabılde zarfında 250 sandık satümış oldugunu dıplomatık faalıvetlermı artırmıslar ve oğrendık. hattâ Japonya ıle Efganistan arasında Alâkadarlar, bıze halkın telâşına hıç bır dostluk ve bıtaraflık paktı yapılması bır sebeb olmadığım ve her ıstenen za 'çın goruşmeğe başlamışlardır. Geçenmanda ıstenıldığı kadar tuz ve kıbnt lerde Ipı fakırı Mıhvercüere muracaatle alınabıleceğını ve bu maddelen fazla Hmdıstanın Ingıltereden kurtarılmasını bırıktırmekte favda ^erme zarar oldu ıstemıştı, ve Mihver radvolan da şımğunu çunku bunlarm zamanla rutubet dı bunu javmakla meşguldurler Fakat ten bozulur şevler oldugunu soyledüer Efganıstanın muttefıkler aJeyhme hıç bız de bu mandıncı malumatı halkımıza bır harekette bulunmıv acagı gıbı Hın%erırken bu telaştan vaz geçılmesını dıstanla olan munasebetlerının de dostane olduğu Londrada belırtümektedır \ sı\ evı \ azıfe bılırız Tokvo 26 (a a •) Malezva cephe. sınden gelen son raporlara gore. duşmanın Glanş bolg°sındeki kuvıetlerl sur atle ımhı edılmekte ve Japonlar bu kesımde hızla ilerlemektedirler Batı saVaşıngton 26 (a a ) Harbiye Nazırı hılı bovunca ılerlıven kıt alar dun oğSumson, Bırleşik Amerıka kuvvetlemın leden sonra Batıı Pahat ın 15 kılometra şımalî Iılandaja geldıklerın^ haber ver dogusunda Seng Garank cıvanna var, mıstır Bu kuv\etler. General Ru=se mışlardır Haıtleın kumandası altına \erılec3khr Rangon'a hava hücumlan Amerikan bırhklerınm ısmı tesekkulleTokyo 26 c a a ) Malezva cephesinrı, Kuvveüen, gemıye bmdıklerı mevk den bıldırıldığme gore Japon ordusu ve tarıhler gızlı mtulmuştur Bu bırlıkhava kuvvetleri dun yeniden Rangoa leı teknıs>en gruplarıle kurmay subayhava alanma taarruz etmışlerdır Şidlar mustesna harbın basındanberı Ingıdetli bır hava savaşından sonra liz adalarına gelen ilk Amerikan kuv nm 10 tayyaresi tahrıb edilmıştir. vetl°rını teskıl etmektedır İlk Amerikan kıt'aları Şimali Irlandaya çıktı Malezyada ileri hareketi Japonlarm Efganistan daki siyasî faaliyetleri Yeni İngiliz zırhlısı Duc of York • İlk hizmeti, M. Çörçili Amerikaya götürüp getirmek oldu JUbya çolunde ke^if hareketi yapan İngillz hafif tank kollan Fladelfıya 26 (a a ) Beş bın tonluk Napanger ısmmdekı Norveç petrol gemısının NevvJarsey sahılı açığında tor pıllenmesı 14 sonkânundanben Bırleşik Amerıkanm şark sahılı açığında denızBerlın 26 (a a ) Alman orduları altılar tarafından batınlan gemılerın aba^kumandanlığınm resmî teblığı dedmı 7 }e çıkarmaktadır Hakıkatte Şımalî Afrıkada Almsn Italyan teskılleri mağlub olan dusmanı takıbe de taarıuza uğrıyan gemılerın ancak altısı vam etmı<=ler \e japılan yenı muhare muhakkak surette batınlmıştır. Yeni bir gemi daha beler netlcesınde ona ınsan ve malzemece ağır za\ıat verdırmıslerdır Yalnız Vaşmgton 26 (a a ) Bahrıje Nezadun 96 tank 38 top ve her cm=te bır retı 8106 tonluk Venore ısmındekı petçok malzeme tahrıb ed Imlstır rol gemısınm cumartesı sabahı Atlantık AJcdenızde Alman bombardıman tay sahılı açığında torpıllenerek batırıldı(Arkası sahife 3, sutun % de) ğını bıldırmıştır. Geçenlerde Malezja sahiUerinde batirüan Prince of Wales1n yeni efi Duc of York (Yazısı uçuncü sahjfeBÜzdeduut