25 Ocak 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

UsfÜRİöğii ve Düşkünlüğii ( AVRUPANIN İKBALİ ) İçinde Osmanlı İmparatorluğunun yükseliş ve alçahşı en büyük mevki tutan bu kitab, her Türk münevverinin dikkatle okuyacağı bir eserdir. Yeni çıkmıştır. Tevzi yeri Cumhurivet Matbaası ve Ankara caddesinde Üniversite Kitabevidir. Fiatı 100 kuruş. ASYANIN 18 inci yılsayı: 6263 umhuriyet tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adrea: Cumhuriyet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heveti: 24298. İdare ve Matbaa kısnu 24299 24290 Reşad Nu YAP DOKU^f U En eok okunan millî ikinci defa basılarak Tanesi 50, cildli f Pazar 25 Ikincikânun 1942 AHMED HALİO KİTABEVİ Avustralya müdafaaya hazırlandı şiddetlendi Japonlar diin bir adayı daha işgal ettiler Muhteliı Ortaşark ve l'zakşark cephelerinde savaştıktan sonra bizzat kendi vatanlannı etmek mecburivetinde kalan Avustralya ordusundan bir kıt'a mudafaa Kar fırtınası akşama kadar devam etti Öğleden sonra vapur seferleri tatil edildi, Belediye amelesi yolları temizliyor Dün Itar, şehrimizde görülmemiş bir tipi fırtınası halını almıştır. Öğleden sonra 766 olan barometre, yuksplmeKte devam etmış. şımalden saruyede 5,8 metre sur'atle esen rüzgâr gıttikçe artmıştır. Eski demzciler, uzun yıllardınberi liman ve boğazda boyle tipı gormediklerini soylemektedirler. Dün, şıddetli tip den dolayı vapur seferleri çok nıüşkülâtla yapılmıştır. Haydarpaşa, Kadıkoy ve Adalar seferleri saat 15 ten itl baren taül edılmiş, araba vapurları hiç işliyememiştir. Halic vapurlarında aksaklık olmamıştır. Yukan boğazda Şırketi Haynye vapurları çok mu^külâtla sefer yapmıslardır. Tipi esnasında hareket etmek kaptanların ihtiyanna bırakıldığından öğleden sonra daire ve müesseselerden çıkan halk İskelelere birılcmiştir. Fakat 74 numarah vapurun kaptanı Sabri. 12 15 te Anadolu sahılini ve 66 numaranın kaptanı Hıkmet, 13.30 da Rumeli sahilini takiben Kavaklara kadar sefer almışlardır. 13,40 ta 59 numara ile Ziya kaptan Çengelköy hattına hareket etmiştır. Yukarı boğazdan 71 numara ile Temel kaptan Koprüye sefer almıştır. (Arkası sahife 3. *ühın 6 da) Ne lüzum var? on iki buçuk senedenberi polilika dumasında harcanan butun gajretler, denebılir ki, muharib milletlerin kendileriııi hakiı çıkarıp karşı tarafı batırmak için bıkmaksızın ve jorulmaksızın tekrarladıklan sozlerden ibaret kalıjor. Doğruyu çekinraeden açığa vurmak lâzıra gelirse, hiç değişmiyen bu sdzler, harble yakın ilisiği olmıjan biz tarafsız'ara artık yorgurıluk vermeğe basladı Eline silâhı alıp komsu hududu aşan her ınillet, ayni şarkıyı so>lüjor: Dün> ada adaletsizlik vardır. Kıluınıızın sü"iie adaletsizliği düzelteceğiz. bakkımızı alacağız. Ve buna karşıhk, taarruza uğn>anların değişıniyen nakaratı: Siı dünyadan hürrijeti kaldırmak lsti>orsunuz. Buna imkân vermiyeceğiz. Masum milletler kurtulacaktır'. 1939 harbinin siyasî psikolojisine tazc bir misal olarak, Japon Basvekili General Tojo'nun uç gun ev\el Dijet meclisinde sojlediği son nutka bakahra Sayın Başvekil şoyle dijor: « Japon siyasetinin ana prensipi Bu>uk Doğu Asya sahasındaki nüUetlerin işbirliğile musterek bir refah çevresi mejdana getirmektir, bu sahalar geçen ju/>ılda Birleşik Amerika ve Bujuk Bıitanva tarafından tahşice istisuıar edilmiştir. Japonya, müttefiklerile ve dost Avrupa devletlerile jeni bir dünya nizamı kurmayı hedef edinmistir. Filipinler, Buyük Doğu As>ada mustertk refah sahasımn kurulraasmda işbirliği yapar ve Japonyanm hakikî ni>etlerini anlaısa şeref ve isüklâlden istifade edeceklerdir. Eğer Felemenk Hindhtanile Avustralya, şimdiki gibi Japon>a>a BI; kavemet durumunu terketmezlerse, otıları acımadan ezeceğiz.» Girişilen askerî harekâtı politika dililî desteklemek isterken sa>ın Japon C^nerali hakikatte sadece şunu ifade ettnis olujor: . Başkalannın elinde duran bu kolotulere bizim ihlijacımız \ar. Alacağız ve oralarını kendi menfaatimize ujgun olarak işleteceğiz! llıç kimsenin bilmemezlikten gelemiyeceği bu kadar açık bir arzuju «refah. nizam, adalet* gibi kelimelerle su>lemek, lu/umsuz değil midir? Japon>anın ele geçirmeğe jahud kendi tabirile sb>liyelim, nizam kurmaga cM'stığı yerler, asıl halkı itibarile iptidaî ve masum nıemleketlerdir. Oralarda bol ham madde ve boğaztokluğuna çalışan insanlar vardır. İleri dediğimız milktler, refahlarını oradan yok pahasına ele geçirdikleri ham maddelere \e boğaa tokluğuna çalıstırdıklan jeıli insanlari borcludurlar. İyi hajat sartlarından haberi olmıyan, hatta hakkını aramasnıı bilıriyen o za\allı insanlara (mıhterek tefah) lan bahsetmekte bir propaganda kıjmeti bile olmasa gerektir. Başvekil Tojo'nun nutkuna karşılık Fılıpinlerden ve Felemenk Hindistanından ne ses çıktığım henüz dujmadık. Bojle olmakla beraber, bu nutuk için oralardan ajrıca bir ses beklemeğe hacet jokrur. Filipinler namına, veja Felemenk Hindistanı namına Londıadan, Vaşingtondan ikide bir açılan ağızlar oluj or. Hurma yaprağile ortünen o esmer renkli, jarı çıplak biçarelere terciiman olan ağızlar şöjle haykırıyorlar: Hürrijet perimizin kanadları altında yaşıyan masum milletlerin kamnı «mınek istiyorsunuz. Vahşi bir şekilde ansi7in o topraklara taarruz ettiniz. Fakat sizin yakanızı bırakmıyacağrz! Ergeç koviılacak, geldiğiniz yere tekrar dönectksiniz! Gafil avlannuş bir baskına karsı askerî miıdafaayı desteklemeğe özenirken, çıplak yerliler namına konusan sa*** (Arkası sahife 3 sütun 4 te) Millı Şefimiz Filipinlerdeki Amerikan kıt'aları, yeni mevzilerde kuvvetle tutunuyorlar Melbourne 24 (a a ) Hükumet çok eııdışelidır Harbıye Nazırı Ford Malezyad<ı vaziyetin karışık ve vahim olduğunu söylemiştir. Melbourne hükuıneti, h«îrb malzemesi, bombardıman ve avcı tayyareleri ve deniz birlikleri gdnderilmesıni ve Pasifıktekj sevkülceyş tabivesinin tadilini istiyen yeni bır telgrafı Vaşington ve Londraya göndermiş, fakat (Arkası sahife 3 sütan 4 te) Inönü Ansiklopedisine dair, ilmî heyetten Malezya ve izahat aldılar Ankara 24 (a a.) Millî Şef ve Reisicumhur Ismet İnönü, Devlet Konservatuarında Cumhurreislıği filarmonik orke^trasının verdıği konseri huzurlari'.e şereflendırmişler ve konservatiıardan ayrı'dıktan sonra İnönü Ansiklopedisi Bürosuna giderek toplantı halınde bulunan heyetin çalışmaları hakkında heyetın umumî kâtibi İstanbul meb'usu İbrahjm Alâeddin Govsanın verdıği izahları dınlemısler, simdiye kadar yapılan ve yamlm?«ı düsünülen isler hakkında yakından a'âka gosterrrişler ve izahlar aldıktan sonra bazı direktıfler vennek, .rşadlarda bulunmak suretlle gerek ansiklopedi bürosunu. gerek oraia hazır bulunan zevatı taltif buyurmuş 1 mdır Birmanyada İngiliz kıt'aları muharebe ede ede çekiliyorlar Birmanyaya yeni Çîn | Şark cephesinde j fıanplrât ! kuvvetleri geldi, Ran ! harekat goon üzerinde 20 tayyar duşuruldu | •• •• • • I I •• Başvekilimiz Dr. Refik Saydam Bugün Dr. Refık Saydamm iiçüncü Ba^vekıil.k yılı ıdrak edılmektedir. Yakın mazıye donup bakarsak, butun dunya mıllet'erinın müthiş bir olum dırım sa"aşı içinde didinmekte olduğunu, Mıllî Şefıle kahraman ordusuna istinad eden aziz Türkıyemizin ise sulh ve sükunetle, rr.utad hayatına devam ettiğıni gorurıız İftıhar duyduğumuz bu mes'ud neticeye hem kaynak, hem müstahak olan Diıvuk Turk mılleti, dünya ahvalinin müskül sartları arasmda, bugünkü başar'lara varmak için Dr. Refık Saydam Tokyo 24 (a.a ) Japon umumî kaKükumetinin nekadsr önemli gayretjer rargâhının tebhği: sar'etmekte olduğunu müdrıktir.. Ona refah ve selâmet, Basvekilimizle Japon bahnj'esıne ve ordusuna menCu/nhurıyet hükumetine muvaffakiyetler SJb teşkıller 23 sonkânun sabahı Yeni dileriz Britanya adasında Rabaul yakmlarında karaya çıkmağa muvaffak olmuçlardır. Bundan başka hususî talim gormıi« bahrıye piyadesi de ajiıi sabah Yeni Irlanda adasında Kaveng'e muvaffakiyetle çıkmıştır. Deniz naklivatmın murakabesi hakİmha edilen İngiliz tümenleri kındaki yeni kararname ile deniz nakTokyo 24 (a.a ) Malezya üssünöen liyatını kontrol komisyonu Denızyolları haber ver'ldığine göre, birkaç gundenbeİşletmesi umum miidurü emrine veril ri Muar nehrinin cenubunda cereyan emiştır. Bu suretle 150 tondan yukan blden muharebe, bu bolgenin kauçuk larlunıum vapur ve motorlerın yapacaklan lalarında kuşatılmış olan Hindlı ve Aseferlerin tayini Denızyolları umum vustralyalı sek'zinci ve beşinci tümenmüdurluğune aıddır. Komısyon, bu ışlere lerii. imhasıle nıhayet bulmustur. aid muamelâtı tanzım ve ihzar ıle meşBirmanya ve Singapura doğru gul olacaktır. Bu ışlere aid muracaatlerı Tokyo 24 (a a ) Birmanya cephesinancak Denizyollan umum muduru kaden bildinldığine göre, Japon öncüleıi bul edebılecektir. 50 tondan 150 tona kadar motörler Chan dağında bir düşman mevzııni aldevlete veya âmme işlerıne aid her han mıŞiar ve yirmi üç sonkânunda Kawkagi bir hizmetın ifası için Mıntaka Li reık ovasına gırmişlerdir. Japonlar diğer taraftan, Singapur yoman reislikleri tarafından sefere sevkolunacaklardır. Bu vaziyete göre, kuçuk lunda Yongpeng'e 22 sonkânunda bir tonajlı merakıbin mercıi de Mıntaka taarruz yapmışlardır. Doğu kıyısmda 22 Liman riyasetidir Şımdiye kadar sefer sonkânunda Japon km^'etleri Marsirg leri serbest olan bu merakıb de kontrol ş'malinde bulunuyorlardı. altına ahnmaktaöır. (Arkası Sa. 3, sütun 3 te) Başvekilin Yeni Britanya iiçüncii ve Yeni İrlanda yıldönümii adalarına çıktık Malezyada 8 inci ve 5 inci İngiliz tümenleri imha edilmiştir r Rei'icumhururauza Maarf Vekili Hasan Âli Yucel refakat etmiştir. Japon harb tebliği | 1 Nerkez kesiminde Taarruz ve mukabil taarruzlar devam ediyor Tipi altında kalan İstanbul limanından bir manzara Rusya, Leh kıl'alarının ihfiyacları için 300 milyon ruble tahsis etti Başkumandan General TVaveil'in kurmay başkanı ve Malezyadaki İmparatorluk ku\vetlerinin kumandanı General Pownal Londra 24 (a.a.) Salâhiye'lı mahfıller, Malezyamn şark sahilınde çarpışan kuvvetlerln Mersing ırmağı cenubuna çekümeğe devam ettıklermi soylemektedırler. Merkezde İngilizler. Johor eyaletı şimalınde kâın Segemafın cenubuna çekılmeğe devam etmektedirler. Batı cephesinde Muar'm cenubunda Batupahat kesiminde düsman baskısı (Arkası sahife 3. sütun 7 de) Berlın 24 (a a.) Alman orduları başkumandanhğınm tebhği: Doğu cephesının merkez kesiminde kıfalarımız bir çok noktalarda muvaffakiyetle netıcelenen taarruzlaıda bu lunmuşlar ve düşmana msanca ve malzemece ağır kayıb verdırmişleı dır. Uzak şimalde, Murmansk demiryolu kısımları bombalarla tahrıb edılmiş ve bır endüstri tesisı, ciddî hasara uğratılmıştır. So\yetler dünkü gün 27 tayyare kaybetmişlerdır Buna mukabil yalnız bir Alman tayyaıesi kavbolmuştur. = Sarh cephesinde 3 3 l'J GÖRDÜKLERİM Almanlar Dinyeperi nasıl geçmişlerdi? H. Emir Erkilet ve yahud yeni açümış hendeklere saplandıklarından bunlann dışan çekılmelerine çalışıldığını göruyor ve geçiyorfluk. Benim içinde bulunduğum binek otomobili de kayarak hendeğe girdi. Arazi otomobfli bereket, bizi ip takarak çekü ve çıkardı. (Arkası Sa 3, sütun 5 te) Yazan: Enekli General Sovyet tebliği Deniz nakliyatının murakabesi Amerika ve Kanada kıyılarında Alman denizaltılan 125 bin tonluk 18 ticaret gemis? batırdılar Berlin 24 fa.a.) Resmî teblığ Alman denızaltılan, Amerika Birleşik devletlen ve Kanada sulannda gözukür gözükmez duşmanın ıaşe \apurlanna ağır kayıblar verdirmışlerdır. Denizaltılan mız duşman sahülerinin hemen önünde 125 000 tonilâtoluk tutannda 18 ticaret gemisi batırmıştır. Ve diğer bir gemi ile bir destroyen torpıllemişlerdır Bu denızaltılardan blri bılhassa kendmi göstermiş ve tek başma Nevyork önlerinde 53 000 tonilâto tutannda 8 gemi batırmıştır. Bunlardan üçu petrol gemisidır. Moskova 24 (a.a.) Sovyet sabah Bugunku programımız, ehemmıyetlı tebhği: 23 24 sonkânun gecesi kuvvetlerimiz olduğu kadar meraklıydı. Askanova'dan düşmana karşı faalıyetle harekstlerine B€risiaw'a giderek orada Almanların Dinyeperi şiddetli Sovyet müdafaasına devam etmislerdır. rağmen nasıl zorla geçmiş olduklarmı, „ Ruslar, Alman hatlarını geçiJ hareketinı idare eden ordu istihyardılar mı? kâm komutanmın ağzmdan dinliyecek Londra 24 (a.a.) Ruslar, A'manlan ve kısmen. de, tatbıkatını görecektik. Moskova yakinlerinden attıkları yedi Ordu karargâhmdan yarı kapalı bir hahaftadanberi. cuma akşamı Sovyet kuvvada otomobıllerle hareket ettik. Gece vetlerinın çok muhim bir ileri hareket bıraz yağmur yağmış olacak ki yol gene yaptığını bildrmişlerdır. Ruslar Smomıcık bır çamurla kaplanmıştı. Şoseden lensk ve Leningrad arasmda 100 kıloayrılmamak için evvelâ Çaplmkaya ve metre uzunluğunda bir cephede Alman hatlarını yarmışlar ve Letonya hudu sonra garba Berislaw'a donduk. Yollardundan 160 kılometre mesafede muh da ıkide bir Alman motörlü kafilelerine telif noktalara ulaşmıslaıdır. Rzhev şeh raslıyorduk. Almanlar, memleketlerinde ri tamamen sanlmıştır. Rus kuvyetleri, hiç Dılmedikleri çamura iyice ahşmış göşimalden ciddî surette tehdii edilen ıünuyorlar Tabıatile bazı yük ve cer Smolensk eivarmda bır hatta kadar var kamyonlarının yol üstünde kaldığını ve (Arkası sahife 3, sıitnn 2 de) neferlerinin tamiratla meşgul oldjğunu f Şimali Âfrikada harekât İngilizler Agedabyanın şarkınaçekildi Agedabya Antelat Baunnu müsellesinde büyük bir muharebe cereyan ediyor Amerikalılara göre Amerika ve Kanada sahillerine kadar nzandıklan anlaşılan Alman denizaltılan deniz üstunde seyir nalind» Va^ington 24 fa.a) Deniz sozcüsü şoyle demistir: « Birleşik Ameıikanın Atlantik kıyılarında evvelce ve şimdi hareket yapan düşman denlzaltılanndan bazılan katiyj'en tislerine dönememişlerdir. Bırle^ık Amerika kara sulanm istilâ eden düşman denizaltılanna gelince. b'mların da faaliyeti memnuniyet verici bir şekilde azalmaktadır.» (Arkası Sa. 3, sütun 5 te) İngiliz Ortaşark orduları Başkumandanı General Anchinleek harekât sahasında 24 saat zarfında Malla adasında 12 tehlike işareti v Kahıre 24 (a a.) <jfJHp^ İngiliz kuvvetlen umumi karargSHJ^Iı teblığıDun muteaddid duşmStj kollarıle bır tank mufrezesıne Age*İl^a Antelat Baunnu müsellesi içinde müteharrik (Arkası sahife 3, sütun 7 de)