19 Ocak 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
( AVRUPANIN İKBALİ ) İçinde Osmanlı Imparatorluğunun yükseliş ve alçalışı en büyük mevki tutan bu kitab, her Türk münevrerinin dıkkatle okuyacağı bir eserdir. Yeni çıkmıştır Tevzi yeri Cumhurivet Matbaası ve Ankara caddesinde Üniversite Kıtabevidir. Fiatı 100 kuruş. Ustünlüğü ve Düşkiinlüğü • • ASYANIN 18 mCl Vll umhuriyet 6257 ( Shelleyin Baştan sonuna kadar"Tus, beyecan, aşk ve ihtiras sahncl Taneâ 50, cildli,« A Andre Maurois . Sabiha Omay İSTANBUL CAĞALOĞLU Teleraf ve mektub adresı. Cumhunyet İstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 246 . PflZart6Sl 19 Telefon: Başmuharrır: 22366. Tahrır heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 1942 Ahmed Halid J Şubat karnelerinin tevzii için hazırlık Bugün yapılacak toplantı Fırınların un sarfiyatı Balkanlar Kendi istediklerine göre değih Balkanlılarındır! toplayabildikleri karne miktarına ondra radyosunu dinliyorduk. Yugoslav>a ile Yunanıstan arasmda akdolunan isbirliği haberi üzerinde izahlar verilijordu. Her ikisi de yabancı işgali altında bnlunan bu iki Balkanlı memleketin İngiltereye iltica etmis olan hükumetleri jalnız harb zamanma aid değfil. sulh zanıanına da şamil olarak bo\le bir anlaşmayı muzakere etmi^ler ve bunn onların gene İngiltere>e sığınmış olan hükiımdarlan imzalamıslar. Muahede yalnız iki memlekete mahsus olmı>arak ona iştirak etmek istiyecek diğer Balkanh memleketlere de açık tutulujormuş. Londra radyosu onun esası şu fikre dajandığını anlattı: Balkanlar Balkanlılarındır! Ve ilâve etti: Diğer Balkanlılar bn yeni camiaya katılabilirler amma ondan ev\el toprak vaziyetlerinin düzeltilmesi lâzım geleceğine suphe yoktur. Bulgaristan, «imdiki halde haricî kuvvetlere dayanarak parçalanan komsulan hesabma alabildiğme genislemiş bulunuyor. Bulgaristanın fena bir fırsaltan yaman surette istifade ederek ilhak ettiği lopraklar Yugoslavlann ve Yunanhlanndır. Bunlar elbette Bulgaristanda kalacak değil. belki sahibleri olan Yugoslavyaya ve Yunanistana iade etürilecektir... Kadjonun üstüste üzerinde iki defa konuştuğu bu hâdise bize pek aşinası olduğumuz eski bir tarih parçası tcsiri yaptı. Üzerinde o kadar ask ve ihtirasla çalıştığımız halde elden kaçan, kopup havaya uçan bir tarih parçası. Balkanlar Balkanlılarındır, Sözü farik bir alâmet olarak tekrarlanmasa adeta kulaklarunıza inanmıyaCPfimız geli>ordu. Türkiyenin dünyaya bmek olacak ideal bir sistem olarak bütun kuvvetile tııttuğu bu Balkanhlar anlaşması, büyük devletler kadar bizzat Balkan milletlerinin de dürüst ve samimî olmıyan hareketleri neticesi olarak suya dü(üp gitmişti. Şimdi hatırhyoruz: Türkiye kendi hegabına İngiltere ve Fransa ile malum tedafüî ittifak muahedesini akdetti diye Yugoslavya çehre karartmış ve karanlıkta bizim hareketimizi lasvib etmiyen homurtular yükseltmisti. Bulgaristan, kendisine açık tutulan Balkan Mîsakına zaten girmemisti. Rumanya günlerin icabına göre yol değistirir oynak bir vaziyet muhafaza ediyordu. Me•elâ Balkan Antantuun 938 yılı iptidalaruıda Belgradda akdolunan daimi konsey içtimaında Rumen murahhaslannın da iltihakile Dobruca meseıesi halledilmiş olduğu ve böylelikle Bulgaristanın antant camiasına ahnması imkânı hazırlanmı$ bulnnduğu halde biraz sonra fikir değistiren Kral Karol bu karann tatbikına mâni olmuştu. 1039 •enesi iptidalarında akdolunan Bukreş içtimalarına gitliğimiz zaman Kral Karolla bütün Rumen hükumet ve idaresinin yeni formalarla alafaşist bir sisteme inhbak etmek gayretleri içinde yüzdüklerini gönnüştük. Ondan sonra olup bitenleri bilijoruz: Her Balkanlı kendi başının çaresıne bakan bir yola dokiilmekle zaten Balkan Antantı fikri iyiden iyiye zayıfladı. ve nihayet büyük devletler arasında patlak veren Avrupa harbi bu zayıflamayı btitün bütün teyid ederek adeta Balkan Antantı fikrini ortadan kaldırdı. Alttarafını ise hâdiseler ikmal etti: Arnavudluk İtalya tarahndan işgal olunarak Balkan bütünliiğii bii>ük bir devletin müdahalesile kuvvetli surette hırpalanmıs olduktan sonra bir taraftan İtahanın Yunanistana taarruzu, [ 1 Japon harb tebliği | 1 Singapura 58 kilometre kaldı! Deniz iissüne ve hava alanlarına ağır akınlar yapılıyor Japon kıt'aları Malezyanm batı sahillerinde sür'atle ilerliyorlar Tokyo 18 (a.a.) Domei ajansmın bıldırdığıne gore Japon kuvvetlerı Slngapurun 58 kilometre yakınuıa ulaşmışlardır. Singapurdan bir manzara: Askeri limanda harb gemileri L göre tayin edilecek KAPÎA IngilizAmerikan tebliği = Şarh cephesinde 3in Singapura hava hiicumları Tokyo 18 (a.a.) Impaıatorluk umumî karargâhının tebliği: Japon savaş tayyareleri tarafından birbırini müteakıb Sıngapur uzerıne yap'lan hava akınları esnasmda 4 ü Sunderland tipinde ve 11 i avcı tayyaresi olnic k ü?.ere 15 Ingiliz tayyaresı yerde tahrib edılmiştır. Diğer bır Sunderland tayyaresı de ağır surette sakatlanmıştır. Saat 10,25 te başlıyan birinci hava akınında Tengha hava alanında 11 İngılız tayyaresi tahrib olunmuştur. Japonlar sür'atle ilerliyorlar Bulgaristanda, taklidi güç, tatbikı kolay olacak şekilde hazırlanan ekmek karnelerinden bir örnek (Aşağıdaki yazımızda buna dair izahat bulacaksınız ) Tokyo 18 (a a.) D. N. B. Malezya cephesınden gelen raporlara gore, Malezyanın batı sahılindeki PatuPahat limanı ve tayyare meydanının işgalinden sonra Japon deniz ve hava kuvvetleri butün Malaka yolunu kontrol etmektedırkr. Bır yandan, Yakmşarkla Hındistan ve diğer taraftan Singapur arasındtiki İngılız nakliyatı, bu suretle, Malaka volundan geçemiyecek, Sumatradan Sond y«tanâaır~KİeidşRieğa mecbur olacaktır Gelen taporlarda bildirildiğine göre. cenabî Mslezyadaki hareketlere bılhassa (Arkası sahife 3. stitnn 2 de) Malezyamn cenubunda tehlike arttı Nalaka Boğazı Japonların kon , trolu altma geçmiş bulunuyor I Japonlar yarım adaya mütemadiyen yeni ihraçlar yapıyor Sıngapur 18 (a a.) Tebliğ: Dun Gemas çevresınde topçumuz düşmanı hırpalamağa devam etmış ve keşîf mürrezelerimizln faaliyeti sabahtan' öğleye kadar baskısını gosternüşıir. Oğleden sonra duşman topçusu ıleri hatlarımızın bazılarını ateş altına almış ve böylece Gemas doğusundaki taarruzuna bir hazırlık yapmıştır. Savaşlar devam etmektedir. Muar çevresınde bu cephenin batı kısmında düşman az terakki kaydetmistir. 8 düşman tankmın tahrıb edüdıği bildirılmektedir. Dün düşmanın Singapura yaptığı hava akını neticesinde insanca ve maddî hasar bakımından zayiatımız nisbetcn küçuktur. İnsanca telefat takrlben 130 olü ve 100 yaralıdır. GÖRDÜKLERİM Perekopta bir seyyar mutfağa misafirlik Tazan: Enekli General > . H. Emir Erhilet | Riodö Janeyro konferansında Bütuıı Cenobî Anerika devletlerinin Mihverle münasebetierini keseceği anlaşılıyor • \ Bugün vılâyette butun kaymakaın, nahıye muduıleri ve emnıjet âmırlennın ıştirakıle büyuk bir toplantı yapılacak ve yeni karne tevuatı hakkında konuşulacaktır Şubat ayına mahsus ekmek karneleri bugun Ankaradan gonderiîecektir. Bunlar aym 23 untleniffbaren raaha.'le mumessıllerı, bekçıier ve poüsler vasıtasıle halka tevzi olunacaktır. Karne'er verıhrken her evde kaç kışi bulunduğu tesbit olunacak ve Karneler nüfus cüzdanlanle kontrol edılecektır. Fazla karne alanlar hakkında şiddetli cpzalar tatbik olunacaktır. Francala imalâtımn kaldırılması üzerıne bu fırınlar da ekmek çıkaımağa başlamıslardır. Fınnlara, eskiden olduğu eibı muayyen mıktarda un verılmiyecck, topladıkları karnelerin yekunu CArkası ^ahife 3. sütun 5 te) General Erdem ve Erkilet Perekop berzahında, bir tanksavar topn kuleciğini tetkik ediyorlar Geçen yezılarda, Kırımda Or berzahında Perekop'un şımal ve cenubundaki Rusların yaptığı tahkimatla bunlara karşı Almanlann tatbik ettikleri taarruzî metod'an hakkında malumat vernıiştim. Or yani Perekop kasaba veya köyünün hemen cenubundan geçerek berzahı Sıvaştan Karadenize kadar kesen Türk seddinin Ruslarca mükemmel bir ikinci müdafaa hattı haline getirıldığinden de bahsetmiştim. Bu eski Türk seddinin, Perekop'un cenub doğusu yakınında esasen bir istinad noktası halinde inşa ve Ruslarca mahsus surette tahkim edılmiş olan köşesinin üstünden yüzümüzü şimale yönünce Sivası, yanı Ölü denizi sağımız yakmında, Karadenizi de solumuz uzağında görüvorduk. Seddın muazzam bir mustatil halindeki istinad köşesmin ortasmda büyıicek bir avlu vardı. Burada epey asktr, araba ve at kalabalığı görünüyordu. Şark cephesinde | harekât ' Riyodöjaneyro 18 (a.a.) Panameriken konferansı mahfıllerinde, batı yarım kuresi devletlerinin Mihver memleketlerı karşısında alacakları durum hakkında yarın bir karar verilmesi beklenmektedir. Bu mdnasebetle reis Aranha, konferansm şimdiden yarınki celsede okünacak bır karar metni hanrlamış bulunduğunu soylemiştir. Bu metnin ezcümle Mihver memleketlerıle butün iktısadî münasebetleri tamamen kesmeyi derpiş etmekte olduğu söylenmektedir. Halfaya kalesinin, malzeme, su ve yiyeMeksikanın bir teklifi bittiği için teslim Riyodojaneyro 18 (a.a.) M?ksika, cek totaliter devletlere karsı harbe iştirak olduğu anlaşılıyor eden devletlerin harb dışı devlet telâkki edilmelen teklifinde bulunmuştur. Mısır hndudundatı General Franko'nun Sirenaik'e kadar hiç Fransaya geleceği yalan bir Mihver kuvveti Vişi 18 (a a.) Akdeniz mukavelesikalmadı ne aıd meseleleri göruşmek maksadile General Frankonun Fransaya gelmek Kahire 18 (a.a.) Ortaşark İngilız tasaviTirunda olduğu hakkındakı nva ku\vetlerı umumî karargâhının pazar yetler, Vişi salâhiyetli kaynaklan tara günu tebliği: fmdan yalanlanmaktadır. Dun de bıldirildiği gibi vaziyette hiçbir değı^ıklık olmıyan Elageyla doğusundaki çe'.Tede bulunan düşman kıt'alarından gayri, Halfaya'nın duşmesile Mısır ve Afyon 18 (a.a.) Bugün saat 3,30 da Sırenaık te Mihvere mensub hiç bır şidd'tli bu yer depremi olmuştur. Zarar kuvvet kalmamıstır. 55 inci İtalyan Sayoktur. vona tümpnınin komutanı ve muavıni (Arkası sahife 3, sütun * te) İki İtalyan generali de esir düştti Malezyada Japon faikıyeti Sıngapur 18 (a.a ) Duşmanm Muarda karaya asker çıkarma hareketleri neticesinde Ingiliz sol cenahının yeniden maruz kaldığı tehdıdın önemini, Singapurda azımsıyan hiç klmse yoktur. Hakıkat şudur ki düşman kuT'vetlerı, imparatorluk kuvvetlerine nisbetle hâlâ fazladır ve imparatorluk kuvvetleri, büyük mıkyasta kara ve hava takviyeleri gelinciye kadar durmadan çarpışmak mecburiyetındedirler. Gorüniışe göre düşman Malaka boğazını konM. Ruzveltle >L Çorçilin mülâkatlannda, trolu altında bulundurmaktadır ve İngiliz kuv^'etleri, duşmsnın mütemadı ıhberaber alınmış resimlerinden.« rac hareketlerüe tehdıde mamzdurlar. Topçunun gitgide artan müdafaa faaliyeti en cesaret verıci hâdisedır. Leningrad kesimindc Almanlar 15 müstahkem mevzii havaya uçurdular Sovyet karelisinin bazı kısımlarım da Finler işgal etti (Telgraflar 3 üncü sahifede) RUZVELT 11 milyarlık deniz tahsisatı istedi VAŞİNGTON MÜI^KATINDA Bütün muharebe projelerinin müstereken hazırlanması kararlaştırıldı Japonlar Muar nehrinin cenubuna Seddi, Ruslarca sahra tahkimatı usugeçtiler lile yapılmış olan tank topu ve makineLondra 18 (a a ) İngiliz hava kuv litüfek yuvalarını, seddin altında kazıl(Arkası Sa 3. sütun S te") (Arkası sahife 3, sütun 1 de) Afyonda zelzele YUNUS NADİ (Arkası sahlfe S sütun 4 t«) Dün sekiz kulüb arasmda kupa maçları yapıldı Vaşington 18 (a.a.) Reis Ruzvelt, deniz inşaatı içm 11 milyar dolarlık munzam bir kredi istemıştır Bu mıktarm 4 milyar doları 1942 senesi ıçınde, \ 232 milyon dolan hava ve 1750 milyon i doları gemi yapılmasına sarfedılecek; r. Gene bu miktarın 7 milyar dolarık kısmı 1943 senesine aid bulunacak, uuııun 729 milyon dolan tayyare inşasmq tahsıs olunacaktır. Beyaz Evde kararlaştırılan iş'.er Vaşington 18 (a a.) Early, Beyaz Evin beyannamesinde zıkredılen anlaşmaya dahil mevzular arasmda, cenubi Pasıfıkte harekât yapmak üzere birleşmiş devletler başkumandanlığı meselesi de bulunduğunu soylemişür. Konfe^ansın, dünyanın diğer bölgelerindekı harekâtı da bahis mevzuu ettiği sanıhyor | Early, bu hafta başmda, Beyaz Evde. Vılkl'nm, Ruzvelt ve Çorçille müzakeJ rede bulunduğunu da ifşa etmlştır. I (Arkası sahife 3, sütun 7 de) 1 Afrika bgrbinden reşimlet: Gepiş mesafeler arasında harekât yapan tenkJaz ve fiyade mevzileıi Fenerbahçeden Melih, Vefaya, oyunun yegâne golünü aüyor (Yaaa 3 öncü nhilede>
