10 Ocak 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Gurbetteki Kadın Mebrure Sami Koray 2 cild F 100 Türkçeye çeviren: Dünya muharriılerinden tercümeler serısı No 51 52 P E A R I S. B U C K Remzi Kifabevi I8 Vll SaVI : 6 2 4 8 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Ingihz muharrirlerinden Major Wren eseri, aıle fedakârlığı, kahrama insanlık hislerıni ifade edeıı bir 224 sahife 50, cildli 85 kuru GONULLU KAHRAMAN AHMED HALID KIT •e Telgraf ve mektub adresı: Cumhunyet İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 I 942 Moskova Göröşmelerinde Birinci İnonü zaferi İstiklâl harbimîzin ilk muzafferiyetî 21 yıl evvel bugün kazanılmıştı Yeni Irak Elçisi M. Sabih Necibi kabul ettiler Ankara 9 (a.a.) Cumhur Reisi İsmet İnönü, bu gün saat 16,30 da itimadnamesini takdim eden yeni Irak Elçisi M. Sabih Necibi kabul buyurmuşlardır. Kabul esnasında Hariciye Umumî Kâtibi Büyük Elçi Numan Menemencioğlu da hazır bulunmuştur. Trakyada ffeyez^ı Meriç ve Tunca nehirleri kabarmağa başladılar tedbir alıyor Etrafımızdaki küçük büyük siyasî hareketlerde adeta sağdan ve soldan geri mahiyetli, akıllara durgunluk verecek büyük tahavvüller oldu. Bütün bu hercümercler içinde deği$miyen ve ayni samimî esaslan üzerinde ısrar eden bir tek devletin dürüst siyaseti yükseldi: Türkiye Cumhuriyetinin kendi hudud ve hukuka ile çevreli siyaseti. D ngilterenin Ankara Bıhük Elçisi Sir Hugh Knatchbull Hugessen geçenlerde mahrem hıfmağa luzıım gordüğü anlasılan bir sc>ahat için devlet merkezimizden ajrılmış ve o zamandanberi bu sejahalın nere>e gidip gelmek için japıldığı hakkında hiç bir sey öğrenilmemisti. Sefirin seyahati Mister Çorçilin Londradan tegayyıib eltiğl zamanlara tesaduf ettiği ve o sırada İngiliz Baş^ekilinin Mısıra gelmesine ihtimal verildiği için ilk gtinlerde biı>uk elçinin Suriye üzerinden oraya gibnis olacaği farzedilmiş, fakat çok geçmeden Mister Çorçil Vaşingtonda zuhur ettiği için bu faraziye ortadan kalkarak Sir H. K. Hugessen'in esrarengir seyahati gene açıkta kalmıştı. İmdi İngiltere Hariciye Nazın Mister Edenin evvelki gün Avam Kamarasındaki beyanatından oğreniyoruz ki meğer İngilterenin Ankara Bü>ük Elçisi devlet merkezimizden cenub istikametine müteveccih olarak başlıyan o seyaharinde. netice itibarile bu istikametin tam ziddında bulunan Moskovaya gitmişmiş. Mister Eden Avam Kamarasında kendisinin Moskova seyahati müzakerelerinden bahsederkcn İngjjterenin Ankara ve Tahran elçilerini de nraya çağırnuş olduğunu ve çünkü İngiliı Rus ittifaktndan sonra Abnanyanm Türkiyede Rusjaya karşı emniyetsizhk tahrik edecek faaliyetler sarfetmekte bulunduğunu gozönüne alarak Ingiliz Rus işbirliği muvacehesinde Tıırkijenin kat'î surette temin edilmesi liizumuna kani olmuş bulunduğunn söyliyerek Moskova müzakerelerinin Türkiye} e taalluk eden kısunlanna da teraas etmiştir. İngiliz Hariciye Nann bu iıahlar arasmda Moskovada Stalin ve Molotofla geçen miizakerelerinde Türkiyeden de dostça bahsettiklerini, Tıirklerce nıuttefiklerin zaferinden korkmıya asla yer olmadığını. Türk toprak bühinliığünün hiç bir tehlikeye maruz bulunmadığını ve İngilterenin Turki>e>e karşı taahhüdlerine tamamile ria>et edileceğini ve işte Moskova miizakerelerinde üzerlerinde dunılan bütün bu meseleleri oraya çağirdığı Ankara Buyuk Elçilerine anlatarak onlan Ankarada Turk hükumetine bildirmeğe memur ettiğini anlatmıştır. Mister Eden İngilterenin Ankara Büyük Elçisine tevdi ettiği vazife ile onu Ankarada vermeğe memur ettiği teminatı Avam Kamarasında da tekrar etmek suretile bütün dünya muvacehesinde onlan bir de kendi ağyile teyid etmek isriyen bir vaziyet gostermis oluyor. ki bunun manası İngiliz Rus işbirliğinde Türkije için endişe ile karşılanacak gizli kapaklı hiç bir cihet bulunmadığmuı ifade ve ilânıdır. Siyasette dürüstlük Cumhurijet Türkiyesinin birind dereccde itina ettiği bir fazilet olduğu için müttefikimiz İngiltere Hariciye Nazırının o temele dayanan bu beyanatını pek tabiî olarak memnunij etle karşılanz. Yeni dünya harbinin muh(clif safhalı iki buçuk senelik çalkantılanndan sonra simal komşumuz Rusyanm dahi bu dürüst Türk sKasetini takdir için yeni ve kuvvetli sebebler bulrauş olacağım ümid etmek isteriz. Binnefis Rusya bu >eni dünya harbi önünde türlü vaziyetlerden geçmiştir: a) İngiltere ile Fransanın bütün 1939 yazında kendisile anlaşmak için giriştikleri uzun müzakereler, ki bunların kısır kalnuş olduğu malumdur. MiIlıSef Edirnede hiikumet D Edirne 9 (Telefonla) Son gün'erde yağan karın Balkanlarda erımeğe başlaması joızunden Meriç ve Tunca nehırlerı kabarmağa başlamıştır Sular Bulgaristandan büyük buz parçaları sürüklej'ip getirmektedir. Zabıta, suların kenar mahalleleri basması ihtimailne karşı her türlü tedbirleri almıştır. Feyezanm, inşa edılmekte olan Maraç şimendifer köprüsüne zararh olması ihtlmal dahihndedir. Almanya FRANSAYI TAZYİK EDİYORMUŞ | İngiliz •Amerikan 1 tebliği Türk milletinin Büyük Başbuğn ve İnönü zaferlerinin Başkahramanı Millî Şefimiz İsmet İnönü (İnönü muzafferıyetine dair yazunız ikinci sahifededir.) Nalezya'da Japon baskısı artıyor Bir mustahkem hatta, bir Kurgan'ı zaptetmek için savasüırken Şarh cephesinde Çin taarruzu | Japon harb tebHği inkişaf I Bir Amerikan ediyor Çinliler Kanton ve Nanşang şehirlerinin dış mahallelerine kadar girdiler Çan Kay • Şek orduları Birmanyanm şimalinde toplanmağa başladı Çungkirg 9 (a.a.) Çin tebliğı, Çınin cenubunda Japonlar tarafından ışgal edıliıış olan ikı ehemmiyeth şehrın. Kanton ile Nanşang'ın dış mudafaa batlarına Çin kuv^ etlerınm gırdığım bildirmektedir Üç gün evvel başlıyan taarruz soiunda Çin kuvvetleri, Kanton sehrınin ş'mal ve şımal doğu kısmında, dış mudafaa hatlarında bulunan mahal'elere gırmişlerdir. Mücadele devam etmektedir. tayyare gemisi batırıMı Malezyada Kuala Lampur şehri zaptedildi düşman çekiliyor Pariste, Simoviç dar Japonlar Filipinlere besinden evvel Belmütemadiyen | gradda esen hava, kuvvet yığıyorlar 1 esiyornuş Langley tayyare gemisinin batırıldığı asılsızdır Singapur 9 (a a.) Cuma tebligr Slim nehri bölgesınde kıt'alarımız. dün butun gun düşmana karşı cıddî çarpışmalar japmışlardır Piyadenın ilk bir hücumundan sonra duşman ana yol üzerınde tanklarla mevzılerımize hucum etmiş. bunu kamyonlarla nakledılen pivade hücumu takıb etmis'ır Çarpışmalar şıddetlı olmuş ve her iki taraf agır kayıblar vermistır. GÖRDÜKLERİM Kırımı mudafaa eden istihkâmları gezerken «Gördüklerim» yazı seriskun 27 nci numarasında Almanların Kırım berzahını tıkıyan kuvvetli Rus tahklmatını nasıl bir metodla ve çok serı olarak fakat az zayıatla deldıklerlnı anlatmış^ım. Çok mutekâmil olan bu usul Almanların Lehıs*an. Holanda, Belçıka ve Fransada edındıklerl tecrubeleırn bir netıcesidlr. Aynı zamanda goruldu kı. Almanların mustahkem hatları zaptetmek metodlarına Ruslar, ne hudud t?hkımatında ve ne de Stalin hattında bir mukabele çaresı buiamamışlardır. Kırında da o\le olmustu. Almanlar Pereiopun şımalindekı tahkımat hattına, geçen yazıda tarif ettığlm şekılde, 24 eylul sabahı taarruz ettikleri haldc oğle vakti hat deünmışti. Ondan sonra, gırilen noktadan sağa, sola ve ilerıye yani duşmanın henuz muhafaza ettiği mustahkem hat kısımlarının yan ve gerılerine ilerlenmeğe baslıyarak oğle vakti açılan delik akşama kadar büyiık bir yarık halme getırilmişti. Ertesi gun de Almanlar, Perekoptan geçerek kasabanın hemen cenuounda \aktile Kırım Turk Hanlrklarınm açmış old^kları ve bu defa Rusların bir mudafaa hattı haline koydukları genış ve derm Turk hendeğınm en kuvvetli bir İstınad noktasma girmıs'erdl. Bu suretle Perekop kasabasmm şımal ve cenubunda gırilen yerler mudafaa hallaıının sıvaş yani Olu denıze dayanan sağıydı. Bu esnada birmci mudafaa hattmın solunda yani batı kısmında Ruslar hâlâ mevzilerinde duruyor ve bunlar topları geriye çevirerek, ıçerılere girmiş olan Alman kuvvetlerine'yan ve geriden ateş edıyorlardı. Rusların bu durumu, Almanlann onları geriden sararak bmlerle esir ve birçok top, tank vesaire sılâhlar almalarına imkân vermişti. Rusların Perekopun şimal ve cenubundaki bırlnci ve ıkıncı mustahkem hatlanna 24 ve 25 eylulde vuku bulan taarruzlarında başhca muvaffakiyet amili olarak hücum kıt'alarile kurganları, ma« kineli tiıfek yuvalarını ve gbzetlerre kaleciklerıni içerilermde güç barmılır bir hale getiren tank veya uçak mudafaa toplarını anlatmış ve bunlarm ne yapTArkası sahife 3. sütun H te) 2 8 [•] Japonlar Filipine asker yığıyorlar Vaşıngton 9 ' s a > Harbıve *Ieza(Arkası sahife 3. sutun 2 de) Şark cephesinde | harekât ' Tokyo 9 (a a ) İmparatorluk umumî kararçâhmm deniz şubesı bugün teblığ ediyor: Bırle=ık Amerika bahriyesine mensub Langlry tayyare gemisi Johnson adası civannda batırılmıştır. Dığer taraftan bir duşman denizaltısı çarsamba sabahı İzu yanmadası açığmda Unkı Man No. 1 isimH Japon gemisini bir torpılle hasara uğratmıştır İzu yannadası Tokyonun batı cenubinida Ho ıshiu adasında bulunmaktadır. Almanyamn Fransa büyük elçisi M. Abetı Iranın Sovyet Rusyadan talebi Tahran, devletlerle münasebata girişmek hakkmı istiyor Tahran 9 (a a.) Nesredılen resmî bir teblığde İran hukumetı Sovyet hukumetınden henuz ımza edılmemjş olan Ingihz Iran Sovyet muahedesı hukumlerınde bazı değışık ıkler >apılmasını ıstemıstu:. Iran Parlamentosunun son toplantısmda bir kaç meb'usun bu muahedenin tadılı hakkında bazı teklıflerde bulunduğu hatırlardadır. Yapıhnası istenılen değışıklıkler bılhassa Iranın ecnebı devletlerle dıplomatık münasebetler idame etmesı hususundakı serbestlığine mutel^k protokoilarla alâkahdır. Japon zayiatı ağır Çungkıng 9 (a.a.) Çin askeri sozcu«une gcre, Omotao Ladiro neh r ı ile M)io nehrı arasındakı bolgede 30.000 Japon askeri kuşatılmıştır. Sozcü, Şan^sa muharebe=;inde Japonlarm şimdıye kadar 35 0O0 yarah ve olu verdıkleımı so>!emiştir Bir Japon takviye ko'u Mı!o nehrinın şimal ucuna ulaşmıssa de Çmlıler tarafından yolu kesilmış ve Japon umumî karargâhı esır edılmıstir. Bern 9 (a a ) «Die Tat» gazetesinın Berlın muhabiri Paul Werner yazıyor: Eerlin matbuatı Abetz'in Almanyads uzun süren ikametile bırdenbıre fazla alâkadar oluyor. i^uhabır bundan bazı hâdiseleri bpkMalezyada K»?!^ Lampur şehri lemek lâzım geldığı manasını çıkarmakalındı tadır. Petain'in Fransız devletını nasıl Tokyo 9 (a a.) Malezya cephesinden idare ettiğınden Alman gazetelerinin (Arkası Sa. 3, sütun 5 te) Domei ajansına verilen bir habere gore Japon kıt alan 8 sonkânunda saat ]7,30 da ısmi henüz resmen ifsa edJmıyen fakat gonderilen haberde Selanger dcvletmm m'rkezi yani KuPİı Lampur olduğu bildırilen bir şehri i=gal etmişlerdır Haberde düşmanm dağınık bir şekilde cekıldısı ılâve edılmektedir. Kırımda iki cephe üzerinde harb oluyor Almanlar buraya mütemadiyen takviye kıtâatı getirmektedir Nerkez kesiminde Rusların şiddetli hücumları da devam ediyor Berlin 9 (a.a.) Alman ordulan baskumandanlığının tebliği: Şark cephesmın merkez ve şimal kesimlerinde şiddetli mudafaa muharebeleri devam etmektedir. Bu muharebeler esnasında duşmanın bekleme mevzileri töpçunun kesif bir ateşine maruz tutul(Arkası sahife 3, sütun 3 te) Çin küJlî kuvvetleri şimalî Birmanyada Sinobda bir mayin patladı Smob 9 laa.) Fırtınalann \e dalgalann yabancı memleket sahıllermden surukle\ıp getirdıklen ıkı mavın dun gece Inceburun civannda kayalara çaxparak patlamıştır. Hiç bir kaza olmamışnr. Birmanyada Çin kıt'aları. kendüerme fosterılen mahallerde mevzı almakia ve daha başka Ç n kıt'aları, Birmanyayı YUNUS NADİ gırmeğe ha^ır bulunmaktadır. Sözcu, (Arkası sahife 3 sütnn 4 te) Çin kuvvetleri kiıllî kısmmın şimalî (Arkası sahife 3, sütun 2 de) M. Ribbentrop Peştede bir nutuk söyledi Sovyetler Birliği kat'î darbeler almaktadır» tranda, iade edilecek ecnebüer T&hran 9 (a a ) Şimdı otelde o t u n n 58 yabancı memleketlerine iade ediİTieğc intızar halındedirler. Bunlar, kadınlar ve çocukUr da dahil o'.mak uzere Irarın her tarafından gelmış sekiz Alman ve elli Macardır. "Düşman yok edilmelidir; 1 9 4 2 yılı bizi mühim vazifeler karşısına koymaktadır,, Budapeşte 9 (a a.) M. Ribbentrop, Macar Hariciye Nazırının, akşam ziyafetınde soyledığı nutka verdlği cevabda, demiştir ki: « Bıze zorla yüklenen harb. kat'î bir safhaya giriyor. Adalet ıçın çarpışan genc milletler, sulh yolu ile makul bir tadile karşı duran ihtiyar ve ozcul milletler kar=ısında bulunuyorlar. İngıltere ve Biıleşık Devletler, dünyaya kondi yıkıcı kanunlarmı zorla kabul ettırmek için, insanlığın ea büyuk düşmanile, bolşe\ İklıkle birleşmı^lerdır. Bunlar bolşeviklığe, kendısini Avrupada eli kolu serbest bııakmayı vadetmişlerdır FaVot Üçlu Pakt devletlerınin mukadde.(Arkası laiüf e 3. sütaa i tel gasifik, harbindes fotocrailar. Karaya ihrac edilen bjı Japon