9 Ocak 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SÂRÂY Lokantası Temizliği. ehveniyeti ve nefis yağı, ender bulunur malzemesile az zamanda büyük bir şöhret kazanmış, öğle ve akşam yemeklerinde yüksek şahsiyetlerln jçtimagâhı halini almıştır. Karaköyde Bebek tramvay durağmda No. 31. Memurlara yardım Ankara 8 (Telefonla) Hayat pahalılığı dolayısile maaflar üzerinde yapılmakta olan tetkikler henüz neticelenmediginden, ştı veya bu şekilde bir karar alınmış değildir. Bunun için muhtelif he. sablara göre hazırlanmış olan cedveller karar almak mevkünde olan makamlara arzedilmek üzeredir. Bu sebebledir ki daha şkndiden bazı gazetelerde görülen haberler henüz mevsunsizdir. Memur maaslarına muayyen bir miktar veya nisbette xam mı yapılacağı, 18 inci yıl sayı: 6247 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresı: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa fasmı 24299 24290 KAVGAM Tercüme: HÜSEYİN CAHİD YALÇTK İkind basımı çıktı. Cildl: ADOLF HİTLER Cuma 9 Ikincikânun 1942 AHMED HALİD K Ete ve o Tetkiklere göre, vergilerde tenzilât da muhtemel yoksa bu zammın vergi tenzflâh 3e mi temin edfleceği ciheti dahi alınacak kararlarla belli olacak ve bundan sonradır ki bu hususta bir kanun lâyihası hazrrlanarak Büyük Millet Meclisine sevkedile. cektir. öğrendiğime göre, maaşlara yapılacak zam veya vergi tenzL lâh seidinden yalruz devlet memurlanmn değil, resmî ve hususî bütün müesseselerde çalısanların umumiyetle istifade etmesi ciheti de derpif ohmmaktadır. Maaşlara zam kararı henüz kat'î safhaya girmedi yeni zamlar yapddı" Odun bu günden itibaren 70 kuruş, etin küosu da 15 kurus fazla fiatla satılacak (V.ısırın alım fiatı 12 kuruşa çıkarıldı Toprak Ofisin pirinc ve f asulye mubayaatı sertnayesi de artırıldı Ankara 8 (Telefonla) Hükumetçe kabul edılen ve yann neşredüecek olan bir Koordinasyon kararile mısınn alım fiaU 7 kuruştan 12 kuruşa çısanlmıştır. Buğday alım fiaUarına yapılan zamma mütenazır olarak alınan bu karar 27 Ukkânundan itibaren yapılan teslimlere de şamil olacaktır. Diğer bir Koordinasyon kararile de Toprak Mahsulleri OHsine plrinç ve fasulya mübajyaası için geçen temmuzda ayrılan bir mllyon lirahk mütedavil sermaye ikl milyon liraya çıkarılmaktadır. Ofis. satm almakta olduğu pirinç ve fasulyayı Ticaret Vekâletinin t«splt ettiği zamanlarda tespit ettiği yerlerde satacaktır. Ziral kombinalann taşr» teskilâtını gösteren yeni kadro hak'.cındaki Koordinasyon kararile çlft ve koşum. sıŞır ve mandalarla damızlık dişi sıgır ve mandalann kasablık olarak alım. satımını meneden karar bugün meriyete konuldu. Cebhelerde Faaliyet irdenbire yeni dünya harbinin, her türlü tasavvur ve tah minleri geçen bir nisbette en bııhranlı bir devreye girmiş gibi gorünınesine elbette dikkat ediyorsunuz. Bilhassa şark Rus cephesinde, bir de Uzak doğu harb sahalarında. Bunlara bir de çarbî Akdeniz üzerinde meçhul bir vaziyctin ifadesini teşkil eden esrarh istifbam işaretini ilâve etmek lâzundır. İngilizlerin Trablusgarb hududunda Ağriabyaya dayanan Sirenaik taarruzlan e nnktada belki muvakkat bir siikun devri geçiriyor. Fakat bir taraftan Czaksarkm gittikçe sıkışarak nazikleşcn dunıtnuna ilâveten Mihver devletlerinin son simalî Afrika muharebelerini bu hılile bırakmamağı bir prestij meselesi telskld etmeleri neticesi olarak Akdcnizin bu havalisinde yeni hâdiselerle kartılaşmaklığımız ihtimal haricinde buSon günlerin en mühim bir mevzuunu lunmuyor. teşkil eden kar fırtması karşısında beBir zamandanberj Malta adasının bil lediyenin aldığı tedbir ve sarfettiği meV*U v» Belediye reıaı AlıuıtH UıjyMcleıi f vtmAmm g» celi fündüzlü mütcmadi bombardıman doktor Lutfi Kırdar şu beyanatta bulara maruz rutulması bu adanın Giridde lunmuştur: yapılana müşabih bir işgal teşebbüsüne « Son günlerde havaların fevkalâdehedef olacağı şüphelerini uyandırmıştır. liği ve yağan karlar münasebetile çeNitekim İngiliz nçak kuvvetleri el kilen bir kısım sıkıntıların gazeteleribette bu şüpheye de hisse ayıran bir ta mizdeki akıslerini dikkatle takib etüm. kım tahminleri karsılamak üzere Sicil İzh'ar edalen temennilere iştirak etmiya adasim sık sık riyaret ederek bil yecek bir kımse bulunamaz. Eibette yahassa tayyare meydanlanm ve oralarda jan karlar anmda kaldırılamaz. Eu sefer buldukları uçaklan tahribe ehemmiyet olduğu gibi mebzul miktarda ve günlervermektedirler. Maltaya teveccüh ede ce devam etse de muntazaman ve geceli cek bir işgal teşebbüsünün muvaffakiye jündüzlü çalışarak normal hayatımızda ti takdirinde Akdeniz vaziyetinin ehem en küçük bir aksakhğa meydan verilmemiyetli surette değişmiş olacaği pek ko mesini. yani ideal bir belediyeciliği hepiraiz a>TÛ şiddetle isteriz. Ancak +emenni lay takdir olunan meselelerdendir. (Arkası Sa. 3, sütun 5 te) Böylece Uzak doğuda Singapunm îstanbul nihayet kardan temizlendi Valimizin beyanati «Belediyenin, insan takatinin fevkinde bir kuvvetle çalışmakta olduğuna halkımızm emin olmasım dilerim» Verilen temizlik vergisile yapılan işin mukayesesi M.EDEN DİYOR Kİ: "Moskova'da Türkiyeden dostça bahsettik" Piyasaya 200 çuval pirinc çıkarılıyor Fiat Murakabe komisyomı dün üç kikatın odun nakliye ücretlerinin yüksel muhim mesele üzerinde karar vermiş ve dığini gösterdiğinden ve Ticaret Vekâleodun narkile et narkına bazı sebeblerin tine bildirilen esbabı mucibe de tasvib zarurî gösterdiği zammı kabul etmiştir. edı'diğinden odunun çekisine 70 kuru» Komisyon evvelâ İstanbulda son za zam yapılması kabul edilmiştir. Bu zam maplarda görülen odun darlığı ve bunun bugünden itibaren mer'i olacaktır. sebebleri üzerinde durarak yapılan tet(Arkan sahife 3 sütun 4 te) Fiat Murakabe Komisyonunun içtima esnasmda almmıs restmlerindea "Türklerin müttefiklerin zaferinden korkacak bir şeyleri yoktur Türkiyenin toprak bütünlüğü hiç bir tehlikeye maruz değildir.,, I İngiliz Amerikan tebliei «Türkiyeye karşı I taahhüdleriraize tamamile riayet uıtiumî taarruz edilecektir» I Askerî vaziyet Filipinlerde bekleniyor Şark cephesinde son hâdiselerin sebebi karşısmda bulunduğu ciddî tehdidlere Uâ\eten İngilteıe imparatorluk yolları iizerindeki kaleierinden Akdeniz ortasındaki bir diğerinin nğrayabileceği tehlike ile de karsılaşmıs bulunuyor demektir. İngiliz İmparatorluğunun Akdenizden geçen yolu üzerinde Cebelitarıktan sonra Malta vardır ve bu küçük ada İngiltere için çok büyük bir ehemmijeti haizdir. Hususile şimdiki harbde ve Malta adasının diisman taraftndan Işgali takdirinde geniş Afrika sahillerini kaplıyan ihtimaller itibarile. 0nun için Libya muharebeleri, şimdilik dahil ©Imtıs gibi göründüğü siikun devrine rağmen daha büvük ölçüde karsılıklı yeni taarruz ve müdafaa hareketlerine namred sayılan bir vaziyette bulunuyor. Harb cephelerinin Rus topraklannda yapılan şark tarahndaki kaynasmalarsa gitükçe hayreti davet eden mahiyet ve nanzaralar arzetaıeğe basladı. Alman taarruzuntin geçen yazın 22 haziramndan sonra Rusyaya karşı yaptığı kudretli ve büyük ölçüde muvaffakiyetli manevra muharebeleri esnasmda Sovyet ordulannın gösterdiği mukavemet bütün dünyamn hayretini mucib olmustn. Kızilordunun zan ve tahmin olunabileceğinden çok fazla kuvvetli olduğu görühnüştü. Bu ordunun mukavemeti en siddetli muharebelerle kışa kadar sürdükten sonra Moskovanın ihata ve işCaline muvaffak olmıyan Alman ordulan için daha geri bir hatta kışlayarak bahan beklemek karan üzerine şark cephesinde harbin kış müddetince bir tevakkuf devresi geçirerek bu müddet zarfında İU tarafin dinleneceklerine ve ha/ırlanacaklanna ihtimal verilmişti. Ve bu hazırlanmaya daha ziyade Rus ordulannın ihtiyacı olacağı farzolunuyordu Bu safhada şark cephesinde bn defa Rııflann taarruza geçmelerile bashyan yeni bareketler, yukanda kaydettiğimiz hajreti davet edecek yeni inkişaflar ar/etıiıeğe başlamıştır. Çekilen bir orduyu. onun karşısındaki hasmın serbest bırakmıyarak takib ve iz'ac chnesi umunıî bir harb kaidesidir. İl*. günlerde yeni yeni mevriler işgal ettiği bildirilen Rusların Almanlara karşı yaptıklan taarıuzlar bu Alman çeldlmesini serbest ve rghat bırakmıyan takib ve iz'ar hareket"eri gibi telâkki olunmuştu. Halbuki Eiinler geçtikçe bu yeni Rus hareketleri adamakıllı teşebbüsü ele almış taarnızlar mahiyetinde görülmeğe baslamış ve büyük cephenin bilhassa orta kesimleYUNUS NADİ jtArkaaı şataife 3, sütan 4 te). Londra 8 (a.a.) Bugünkü Avam Kamarasında, Başvekil muavini Atlee'nın umuml izahatından sonra, Haİstanbni Vali ve Belediye Reisi riciye Nazın M. Eden, Moskma zıyaDr. Lutfi Kırdar retinin tafsilâtıru anlatmış ve sozü Tür. kıyeye getırerek demıştir ki: Mister Atlee'nın nutkundan Sonra başlıyan münakaşayı müteakıb Hariciye Nazın Mister Eden müzakereyi kapıyan bir nutuk söylemiş, münakaşa esnasmda Budapeşte 8 (a a.) Alman Hariciye Nazın Von Ribbentrop, Saltanat Naibi bahsi geçen Yunanıstan seferinin ve Horty'nin yazlık ikametgâhında ıki giın Yugoslav mukavemetinin boşa gitmedimlsafir kaldıktan sonra bu sabah Buda ğini, Rusyaya yapılan esas taarruzu altı hafta geciktirdiğini anlatmış, daha sonra peşteye gelmiştir. Von Ribbentrop saat 11,45 te Bardos Rusyaya yaptığı seyahatten bahsetmiş sy'yi âyaret etmiş ve kendisile samimî ve Rus ordusunun derin bir rıcatı mübir görüşmede bulunmuştur. Saat 12.45 te teakıb maneviyatını kaybetmeden taarKral Naibi taraftndan kabul edilmiş ve ruza geç*i|ini ve büyük bir mukavemet öğle yemeğini Naibin misafiri olarak sa ve ıntıbak kabiliyeti gösterdiğini söylemiştir. rayda yemiştr. Moskovada bulunduğum sırada Tah Gazeteler Von Rbbentropun Almanyaya ve yeni Avrupaya yaptığı kıvmetli ran ve Ankaraiiaki İngiliz elçilerini göhlzmetleri belirten uzun makaleler yaz rüşmek üzere çağırdım. Çünkü Almanmakta ve Alman Hariciye Nazırının ların, bilhassa benim Moskova ziyarebilhassa iki Viyana hakemliği esnasmda tim vesilesile, Türkiyede huzursnzluk do (Arkası Sa. 3, sütan 5 te) gösterdiği faaliyeti sena etmektedirler. Von Ribbentrop Peşteye geldi Almanlar, Sıvastopol ve Leningradı zaptedip Rostofu geri almazlarsa ilkbaMalezya'nın Perak hara kadar rahat yüzü göremezler ve Kuantan kesimYazan: Emekli General lerinde İngiliz kıt'aH. Emir Erhilet ları geri cekilivorlar Vaşington 8 (a.a.) Harbiye Nanrlığının tebliği: Filipinlerde değişen durumun büyük ölçüde başlıvacak olan umumt düşman taarruzuna hazırlık olması muhtemeldir, Japon takviye kuvvetleri geİTnektedir. Alınan haberlere göre kıt'alanmızm maneviyatı yüksektir ve mukavemete eesurane devam etmektedir. Bir kaç gündenberi ilk defa olarak Manila konlk (Arkaa sahife 3, stitnn 2 de) Libja harekâtında esir düşen Alman generali Von Ravonsteln Wr İngiliz kurmayile görüşüyor ' Şimalî Afrikada harekât Mihverordusu Belediye, Halkapınar YedabyaMan bataklıklarıtıı da kurutuyor çekiliyor İngilizlerin Sollum ve Halfaya'daki tazyikleri de arttı Kahire 8 (a.a.) İngüiz tebhği: Goruş ımkânını çok azaltan devam halmdeici şiddetll kum fırtınasından istifade ederek düşman kuvvetli ardcılar himayesinde Yedabyadsn çekilmektedir. Her türlü silâhlarla mücehhez seyjar koUanmız geniş bir cephe üzerinde düşmam takib ederek llerlemektedirler Bununla beraber, hava şartlanmian dolayı ileri hareketi yavastır. Düsmamn geniş sahalara mavinler dökmüs olması da ıleri hareketin bu yavaşlığı üzerındı1 müessirdlr. (Arkası sahife 3, sütun 6 da) Sırbistanda Ixmir Belediyesi çetelerin Her şeyden evvel erzak ve mücadelesi General Mihailoviç'in fiat isini nasıl yolıına koydu? elinde tayyare meyIzmir: 6 Kânunusani (Hususî muhc.birimizden) İzmirin pazarları, pazar günleri kurulur. Bunlar beş tanedir ve yapılan tetkikstla öğrenilmiştir ki halkın en az yüzde yetmişi haftalık ahş verişini bu pazarlarda temin etmektedir. Yani cumartesi günleri haftalıklarını alan ışçi, küçuk memur, muhtelif müessese mensublan pazar günleri paralarının dörtte üçünü Tepecik, Guzelyalı, Esrefpaşa, Karşıyaka ve Alsancağa yaiınyor. Hâdi^e hılkat yaşayışına bu kadar yakm bir sekilde bağlı olunca, pazarlarla meşgul olmak bir belediyenin elbette başlıca vazifeleri meyanında ve ön safta yer alır. Zıra İzmir pazarlarınm eskı bir d"rdi vardır: Fıat meselesi. Şimdive kadar İzırirde ayni maddeye muhtelif pazarlarda bırbırıle münasebetı olmıyan ayrı ayrı fiatlar konurdu Meselâ bir kilo soğan falan pazarda 8 kuruş, fılân pazarda ise 12 kuruştan muaznele görürdü. Son zamanlaıda umumi 3Z^^ f\ f\ »>. danları ve denizaltılar bile varmış Kınm yanmadasında Rus ihraclanndan sonraki vaziyeti gösterir harita (Almanlar Öpatorj a'da yapılan çıkarmanm geri atüdığnu bildinnişlerdîr) Doğu cephesinin bilhassa orta kısraında devam eden mahallî Rus taarruzlannın çoğunun ağır zayiatla geri atıldıklan, ban yerlerde muharebelerin devam ettiçi Alman tebliğlerinde bildirilmektedir. Kınm yanmadasında, Kerç ve Feoiosya Iimanlan Rusların elinde ise de. JU noktalara çıkan Sovyet kuvvetlerinin iahıle doğru ilerliyerek Kerç yarımadaını zaptetmedikleri anlaşılmaktadır ırımın ?arb sahiHerinde Sıvastopol şimalile Öpatorya kıyılanna yapılan ihrac eşcbbüsü de anlaşılan, Sıvastopol ci:etinden sahil boyunca simale doğru ilerliyen Alman kıt'alarının karşı taarruziıe akamete uğrahlmıs ve kısmen karaya cıkabüen kürük Rus müfreze<inin emileri batınlarak kendileri de esir edil içtir. Zaten Rusların Kırımın doğusile arbına yapmağa teşebbüs ettikleri muaffak veya gayrimuvaffak ihraclar hen ;üçük ölçüde hareketlerdir. Bu sebeble ;erek Sıva«;topoln muhasara eden ve ;erek Kınm yanmadasmda hulunan (Arkası Sa. 3, sütun 5 te) Londra 8 (a.a.) Londradaki Yugosiav mahfillerine göre Yugoslavyanm ele geçirılmesi güç bazı bölgeierinde Sırblar tarafından vıyyare meydanları vucude geürilmıştir. Alınan haberlere göre bun'ar General Mıhaıloviç in kumandasınua bulunan çetelerin işgal ordusuna karşı yaptıklan hucumlarda kullanıayor. Çetelerin iaşe hususunu ne şekilde temin ettıkleri hakkında tafsılât vermenin mümkün olamıyacağı aşıkârdır. Fakat Yugoslav denizaltıları, yalnız kendi mürettebatı ve bazı Sırb vatanperverleri tarafından bilınen üslere gidip' gelmektedirler. İzmirin yeni Beledi\e Reisi Reşad Leblebicioğln ahvalin de fırsat verici bir manzara alması üzerine bu fiat meselesi yavaş yavaş işi szıtan esnafın elinde bir soygunculuk şekline inkılâb etmişti. İzmirin jeni Belediye reisi Reşad Leblcbicioğ(Atkası sahiie 2 sütan 1 de) Lizbon radyosunun bildirdiğine göre denizaltılar İtalyan limanlarmın yakınlarına kadar gelebiliyorlar. Bundan dolayıdır ki ehemmiyetli birer liman olan Brendizi ve Bari limanlarınm kullanılmasmdan vazgeçılmiştir. Öğrenıldifine göre şimdi tank ve tayyareye karşı koyma toplanna malik olan Mihaüovic"in elinde külliyetli mühimmat vardır. I Şark cephesinde | I harekât ' Bütün cephe boyunca harb şiddetlendi Londra Rusların Sıvastopolda muhasarayı yardıklarını bîJdvrivoı (Telgarfalar 3 üncü sahUemiıde)j