8 Ocak 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Dünya rauharriı lerinden tercümeler serisi No. 51 52 Gurbetteki Kadın Türkçeye çeviren: P EA RI S. B U C K Mebrure Sami Koray 2 cild. F. 100 Remzi Kifabevi 18 mCl Vll umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU '. 6246 Telgraf ve mektub adresı: Cumhuriyet. tstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 P6rŞ6fTlbB 8 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısnu 24299 24290 c TÜRK DİL KURUMU TARAFINDAN yeni neşredilen ^ İÜLÂ KILAVUZU İmlâ lupa basmu. 1942 tabevi Benzin tahdidatı Hükumetin yeni bir kararı ile altı ay daha temdid edildi Tren hatları temizleni$>r Ruzveltin Mesajı ün butün dünja matbuatı, Amerika Birleşik Devletleri Büjük Cumhuriveti Reisi Mister Ruzvelt'in mesajını neşrettiler: İste Amcrikan milletinin maddî ve manevî hemen biıtuıı varlığını Mi'mer devletlerıne karşı müşterek savaşa katan bu mesajdır ki tarihin şimdhe kadar eşini kaydetmediği muazzam bir hâdise teşkil ediyor. Yeni harbin cihansümul mahiyetindeki bududsuz bııjüklüğu şimdi daha i> i anlıyoruz. Artık kaç •ene süreceği bihnmiyen bir zaman için culhu düşunmeğe bile imkân yoktur. Mister Ruzvelt'in mesajile yeni dünya barbi ölçü ve sınır bilmiyen bir büjukIük ve genişlik kazanıyor, ve 26 devlet paktının bir banş belgesi değil. belki bir tavas tertibi olduğu şimdi daha iyi meydana çıkmış bulunuyor. Filhakika Mister Buzvelt 26 lılar misakına imza ko>an milletlerle birlikte düşmanlan mağlub edinci>e kadar harbde devam edileceğini kat'iyetle ifade ertikten sonra bu sözlerinin müeyyjdesi olarak Amerikanın başarmağa azmettiği işler üzerinde biiyük rakamlar likretmiştir: Amerikada bu 1942 yılında 80 bin olarak vücude getrilecek tayyare imalâtı gelecek 1943 yılında 125.000 adedine çıkanlmı? olacaktır. Gelecek yıl 75.000 tank, 35,000 uçağa karşıkoyma topu yapılacak ve taşıt gemileri inşaatı ise gelecek 1943 yılında 10 milyon tona çıkanlmış bulunacaktır. Bu rakamlar yalnız Amerikada V* yalnız iki yıl içinde vücude getirilecek Işler içindir. Reis Ruzvelt, zafer gayesine vanlıncıya kadar idame edilecck olan harbin ileri yıllarında ayni artıcı ve daIma büjüyücü bir ahenkle dairaa daha çok silâh yapılarak mücadeleye devanı olunacağını anlatıyor. Filhakika eski Ctımhtır Reisi Huver Amerikanın harbe jirmesi takdirinde ortaya çıkacak vaziyett kendine göre yapılmtş bir he&abla daha evvel söyle ifade etmisti: Bütün teçhizatile 6 milyon kişiiik bir ordu ve 40 milyon tonilâtoluk taşıt gemisi ve bütiin bunlar için de on sene zaman. Reis Ruzvelt'in vücude getirilmesini besabladığı ordu ise 910 milyon kişilik olarak gözönüne alınmaktadır. İşin böylelikle büyÜJnüş olan hacmini bittabi yalnız bir iki yıla sığdırmağa imkân olnııyaeaktır. Onun içindir ki Mister Ruzvelt, Amerikanın harb sahnesine karıştnaale harbin Demokrasiler lehine bir »eticeye vanncıya kadar daima artan gayret ve fedakârlıklarla ileri gdtürüleeeği noktasında ısrar eylemiştir. Vaktile Reis Buzvelt Demokrasilere jrardnn tezini belirtmek için baştanbaşa bütüs Amerikanın bir silâh ve mühimnıat imalâthanesi haline geleceğinden bahsetmişti. İşte son mesajla bu dü«üncenin asıl simdi bir hakikat ohnak yoluBa girmiş bulunduğu gösterilmfktedir. Filhakika İngiltere gibi Amerikanın dahi barbe, hele harbin böylesine evvelden biç hazır olmadığı ve bunun için lâzım olan herşeyin bundan sonra yapılacağı ftnlaşılmaktadır. Bütün bu biiyük hacimli geniş imalât oerede kullanılacak? Reis Ruzvelt imalâtm Amerika>i müdafaaya tahsis olunarak kısımlan haricindeki miktannm harb icablanna göre nerelerde ktıllamlması lâzımsa oralara gönderileceğini ve laten Demokrasi cephesi müttefiklerince harbin müşterek plânlar dairesinde yürütüleceğini anlatmtştır. Mesajda sarahatle ifade olunduğuna göre harb Amerikan sahillerinden uzaktaıda cereyan ermelidir. Onun için Amerikan vatanı ve onun bilhassa sahilleri asla taarnız olunamıyacak ve scmtine yanaşılamıyacak bir dikkat ve azimle müdaiaa edüecek ve Amerikan ünalâtının fazlası diğer harb sahalannın plânlar mucibince en luzumlu yerlerine gonderilecektir. Yalnız Amerikan silâh ve muhimmatı değil, Amerikan askerleri dahi. Bu işin kolay bir is olmadığını saklamıjan ve hatta ilk zaraanlarda belki yeni acüara maruz kalınması ihtimalini bile saklamıyan Reis Ruzvelt, zaferin hatbde sonuna kadar devam ve ısrarla kazamlacağını söylüyor. Hakikaten Amerika harbe acı sürprizlerte kamtığı gibi hâlâ onun kendisi için asla müsaid olmıyan vaziyetler içinde devam etmekte olduğunu görüyor. Kıymelli üsler vazifesini görecek VVake ve Guam adaları elden gitmiştir. Fiüpin adalarının duşman ışgali altına girmesine karşı ise benüz hıç bir şey yapılamamaktadır. Reis Ruzvelt önümuzdeki harb yıh içinde Demokrasiler için can sıkıcı başka hâdiseler de olabileceğini kabul ediyor. Fakat mesajın ruhu şu esasta musırdır: Bütün bu felâketler bilâhare ezici zafcrlcrle telâfi olunacaktır. Amerikayı bu harbde en kuvvetü un«ur kılan vaziyet Yenidünyanın eskisindcn kolav kolay el değmiyecek vechile pek uzakta olusu ve bu hal ile Amerikanın barbi alabildiğine uzarmak imkânına maHk bulunusu olsa gerektir. Bununla beraber Yenidünyayı eskisinden ayıran mesafelerin uzunluğu Amerikan etnniyet Ankara 7 (a.a.) Başvekâletten tebliğ edilmiştir: 9 eylul 1941 tarihinden itibaren benzin sarfiyatında tatbik edilmekte olan tahdidat 9 birinciteşrin 1942 tarihine kadar devam edecektir. vagonlar (rayda |l Ankara treninin Malıköyde geçirdiği kazadan resimler: Solda devrilen yolca vagonları kalan lohomotifin bir görünüyor) sağda, yalnız yoldan çtkan f Malezya'da Kampar şehri zaptedildi Japoa hark tebüği Kapanan ıjollar açılıyor Sür'atler azaltıldığı için trenlerin muvasalatlan da gecikmektedir, Toros ekspresleri haftada 2 gttne Ankara t (Telefonla) Kar TB SO* ğuk dolayısfle kapanan yollann açüması faaliyetine fasılasız şekllde devam edilmektedlr. Gelen haberler, Çamhbeldede yarmalann karla doldugunu büdirmiştir. Devlet Demlryollan eklpleri burasını da temizlemektedlr. Edime Babaeskl arası açılmıştır. Malatya Çetinkaya hattı henüz kapalıdır. Haydarpaşadan kalkan trenler bugün aktarmasız olarak Aniaraya kadar gelmlşlerdir. Posta saat 14 buçufa, ekspres de ytrml bire dofru şehrimlze vardı. Buradan trenler vaktinde hareket ettl. Süratler indırilmlş oldugundan muvasalatlard» gecikmeler olacaktır. Diğer taraftan Devlet Demirjollan Toros sürat katarlanndan bir kısmını da lâgvetmiştlr. Yurdun her tarafında şiddeüi soğuklann devam ettiği bugün de alınan haberlerden anlaşıhyor. Karla örtulü olan şehrimize bugün de fasılalarla kar yagdı. İspanya Haridye Naaon Serano Sunner MADRİDDE ASABİYET İngiltere, Avrupanın yeniden tanzimine Rusyayı memur edecekniş! İspanyol gazeteleri? Londra hükumetine şiddetle hücum ediyorlar Madrid 7 (a^.) Ofi: Bu sabahki gazeteler Times gazetesinın Avrupa kıt"asrnı yeniden tanzime Sovyetler Birliğınin harbden sonra memur edıleceğı meselesi hakkındaki makalesini bebâs mevzuu etmektedirler. cABC» gazetesi yozıyor: «Gözlerıni kin bürüyen Demokrasi memleketlerinin Sovjet yardıırum bu kadar pahahya ödemeleri imkânsız gibi fakat hakikattir. Bizzat Avrupa mllletierinin hayatmı tehdıd eden bu tehlıke karşısında bu milletlere bu şekilde tehdid edilen bin yıllık medeniyetlerıni el birliğile ve şiddetle müdafaa etmekten başka bir şey kalmıyor.» (Arkası sahife 3. sütun 6 da) Filipinlerdeki Amerikan o r d u s u n u n ;<askerî bir manası» kalmadı Tokyo 7 (a a.) İmparatorluk umuml karargâhının tebligi: Japon donanmasına mensub tayyareler 4.5 sonkânunda Corregidor adasile Marrivals kalesınl bombardıman etmlşlerdir. Hava muharebelerinde 5 düşman tayyaresı duşürulmüştur. 4 sonkânunda hafif bir Japon kruvazorü Davao açığında dtıçman tayyareleri tarafından hafıfçe hasara uğratılmışsa da bu gemi faal servlsine devam etmektedir. Büyuk Okyanusta bir Japon. denizaltısı kayıbdır. Tokyo 7 (a.a ) Imparatorluk umuml karargahı Malezyada faaliyette bulunan Japon kıt'alannın Selangor devleti arazislnde kâln Kuala Lumpur lstikametlnde tasyiklerini arttırdıklannı ve Kam(Arkası Sa, 3, sütun 3 te) Malezyada ve FBipinlerde Malıköy kazasından başka bir intıba: Devrilen vagondan yolcular çıkardıyor Toros ekspresi haftada iki gün işliyecek Ankara 7 ( a a) Baza zaruretler (Arkası sahife 3, sütun 6 da) Amerikanın Ankara elçisi değişti Vaşington 7 (a.a.) Birleşik Amerikanın Sovyetler Birliğı elçisi Stein Hart, Mac Murray'in yerine Turkiye elçihğine tayın edilmiştir. Her iki diplomat, halen Birleşik Amerikada bulunmaktadırlar. Vaşington 7 (a.a.) Mister Ruzvelt, ilk harb butçesinı takdım etmıştır. 1942 senesinin harb masrarofları 26 milyar dolardır. 1943 senesı için ilk harb tahsısau olarak 13 milyar 600 milyon dolar istenmekte ve memlekette istihsal arttıkça daha biiyük tahsisat isteneceği bildırilmektedır Millî istihsalin hemen •ansı harb faaliyetine hasredüecektir. Mister Ruzvelt, bu seneki halk isükrazlarının 18 mılyara çıkacağım ilâve etroıştir. 1940 ta müdafaa programının başladığı sırada 43 milyar olan düyunu umumiye 3 sene sonra 110 milyar olacakhr. Ruzvelt 30 haziran 1943 te biten malî sene için gayrisafı hükumet gelirini L7.852.000 000 ve masraflan 58 milyar (Arkası sahife 3. sütun 4 te) cephesinde Sicilyaya Şarkharekât Efsanevî rakamlar ağır bir Ruslar Kırıma Amerikanın harb masrafı 26 ve 1943 de akm yapıldı düyunu umumiyesi yeniden asker 110 milyar doiarı Yerde 44 tayyare çıkardılar bulacak tahrib olundu. bir ı GÖRDÜKLERİM 2 7 [*] Şark cephesinde = •• benzin deposu ha Almanlar. bu kuvvetlerin imha edildivaya uçuruldu ğini bildiriyorlar Harkof ve Mojaisk kesimlerinde de çok şiddetli muharebeler oluyor Bir müstahkem hat nasıl zaptedilir? Mayın (lâğım) arama ve tarama müfrezesinin mayin tarlasmda piyade için geniş bir yolu nasıl sür'atle açabıleceği, bir meseledir. Fakat bu müfrezenin subay ve erleri o kadar talimli ve tecrübelidir ki yerin mayin yerleştirilmiş noktalarını gözle dahi mümkün mertebe farkedebiüyorlar. Zaten hava fotoğrafilerinin bu hususta kendilerine bir esas teşkil edebildikleri de unutulmamalıdır. Bundan başka mayinler (lâğımlar). Hamlet davası bitti Peyami Safa, Cihad Baban, Ziyad Ebüzziya altışar aya, Muhsîn Ertuğrul, Neyyire Ertuğrul, Zeki Coşkun ikişer aya mahkum oldular. Celâlefddin Ezine beraet etti. Cezalar tecil olundu Kahire 7 (a a.) Ortaşark İngiliz hava kuvvetleri umumî karargâhırun tebiği: Pazar günü Sicilyada Castelvetrano ajyare meydanına yapılan birbırini müteakıb hücumlar esnasında 44 düşman tayyaresi tahrib edilmiştir. Orta büyüklükte İngiliz bomba tayj'areleri, bu hücuma öğleden sonra başlamışlardır. Yanyana bir araya toplanmış olan külBerlin 7 (a.a.) Alman orduları başliyetli miktarda naklıye tayyaresi bom Kumandanlığının tebliği: bal^nmış, bunlardan en az otuz taııesi Kırımda Öpatoria'da harb gemilerinin tahrib edilmiş ve diğer bir çokları ağır himayesinde karaya çıkarılan düşman hasara uğramıştır. Bombardıman, hava(Arkası sahife 3, sütnn 2 de) da 500 metreden fazlaya çıkan bir kara duman sütunu yükseltmiştir. Tayyarelerimlz düşman kıt'alannı da mitralyöz ateşine tutmuşlar ve bunlara telefat verdırmışlerdir. Hücuma geceleyin ağır bomba tayyareleri devam etmişlerdir. Bütün tayyare meydanında yangınlar çıkarılmıştır. Bir petrol deposuna doğrudan doğruya isabet vaki olmuş ve depo havaya uçmuştur. Pilotiarımız, hedef üzerinden ayrıldıklan sırada alevler çinde 14 düşman tayyaresi görmüşlerdir. Kahire 7 (a.a.) Ortaşark İngiliz lebliğinde İngiliz ku\vetlerinin Halfaya •trafındaki çemberi sıkıştırdıklarım haber veriyor. c Tazan: Emekli Gcmeral H. Emir Erkilet \ | ( Tehlikeli bir •ekteb binâsp maden veya tahtadan bir kutu içinde bulunduklarına gore bunlarj üzerlerine basıp patlatmadan, yerden çıkarabılmek için mayin müfrezelerinde icab eden aletler vardır. Maden kutulu lâğımların yerini tespit için en müsaid olarak miknatıslı çelik çubuklar kullanılır. Fakat bunun için de tecrübeli ve hassas eller lâzımdır. Bu miknatıslı çubuklar maden mahfazayı mayine yaklaşıldığını haber verdıkleri gibi tam yerlerini gösterdiklerinden muayyen araîıklarla ilerliyen mayia muayene mangasının erleri bunların gömülü olduklan noktalan işaret ederler. Bunlan takib eden ayıklama ve tem zleme mangasının erleri de ellerindeki uzun saplı çeLk çatallan, toprağa daldırarak mayin kutularını dışan çıkarırlar ve zararsız bir hale koyarlar. Fakat miknatıslı çubukların muayenelerini tesirsiz bir hale koymak için Ruslar lâğıroları tahta kutulu yapmağa başlamışlardır. Bunlarda madenî hiç bir madde olmadığmdan miknatıslı çubuklar yerlerini bulamazlar. Göz de hata edebileceğinden bunlan yok'ayıp bulmak için uzun. ve hafif bir sapm ucuna tfkılrruş bir tarafı tek ve diğer tarafi. çift uzun ve si\Ti kancalar kulianılır. Tek kaacamn âvri ucu toprağm içerisine sokularak bununla toprağm altında sert ve katı bir madde olup olmndığı anlag^ır Bir lâğım kutusunun mevcudiyet^sjenlınce çift taraf çevrilir ve toprağâ daldırılarak mayin dışan alınır. 5^?"^ Fakatfen.j?e,,teknik yerinde saymaz. nüşman'rJu*"Seİer öyle bir lâğım yapar ki, yerde»4C|kazılırken patlasın. Esas ıt'barile lâğııAr üstlerine basılınca nathyacak surette yapılmışlardır. Bunlara yerden çıkanhrken de patlıyabile Alman tebiiği Berlin 7 (a.a.) Resmî tebliğ: Şimalî Afrıkada askerî ehemmiyeti haiz hareketler olmamıştır. Alman bombardıman tayyareleri Marmarikte ve Malta adasında İngiliz hava meydanlarına muvaffakiyetle taarruz etmişlerdir. Yıkılma teblikesine maruz bulunan BeşiKtaş hırıncı ona okulu timal dahilinde görülmektedir. Diğer taraftan mektebde bugün tedrisata başlanacağından talebe vellleri endişeye düsmüşlerdir. 500 e yakın talebe mevcudu bulunan mektebde, her hangi bir facianın vukubulmaması için Belediye Fen İşleri Müdürlüğü bugün mektebe mühendisler göndererek tetkikat yaptıracaktır. Verllecek raporlardan tehlıke mevcud olduğu anlaşılırsa, bina derhal tahliye ettirilecektia. YUNUS NADİ 9, tötaa i U>1 Aktör Talat tarafından açılan davanın dttnkfi eelsesinde bulunanlar 3 üacü Beşiktaş birinci orta mekteb binasınm, birmüdd et evvel denize doğra KayGeneral Rommel hasta değil dığı görülmüş ve keyfiyet Maarif MüBerlin 7 (a.a.) Stefani: Afrıkada durlüğüne bildirilmişti. Mahallinde yaki Alman kuvvei seferıyesi kumanda pılan fennî keşiflerden sonra, İhtiyat nı General Rommel'in hastalık netice tedbiri olmak üzere, mektebin deniz ta;inde Avnıpaya dönmeğe mecbur oldu rafındaki smıflannda bulunan talebeuna dair beynelmilel basm tarafından ler cadde kısmındaki dersanelere nakverılen haberler, salâhiyetli Alman ledilmiş ve bu cıhetten geçilmesine mâni mahnllerinde asılsız diye vasıflandırıl olunmuştur. Son günlerde pek fazla kaymanm maktadır, (Arkası Sa. 3, sniaa S 4e)
