11 Ocak 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TURHAN TAN'IN Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan Kadın Avcısı Tarihî Musahabeler 150 Kr. 100 » 75 » CUMHURİYET MATBAASI 18 MCI VII SaVI : 6249 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24238. tdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Reşad Nurî Güntekin YAPRAK DÖKİNÜ En çok okunan millî ikinei defa basılarak Tanesi 50, cildli 85. PâZâr I I İKtflCİKânUfl 1 9 4 2 AHMED HALİD KİT Hayat pahalılığına CEPHESİNDE Onega göliindetı karşı mücadele Kırıma kadar Aslî maaşı altmış liraya kadar olanlara yüzde 20, daha fazla olanlara yüzde 15 zanî yapıîacak Ankara 10 (Telefonla) Hayat nahalılığı dolayısile maaşlara yapıîacak zamlara dair tetkikler bugün neticelendı ve kararlaştırılan esaslar dairesindeki kanun lâyihası hazırlandı. Bu lâviha pazartesi günu Meclıse verilecek ve alâkalı encümenlerderı geçecektir. Meclis kış tatilıne başlamadan evvel lâvıhanm kanunlaşacağı anlaşıhvor Projenin esaslannı bildiriyorum : Asli maaşı 60 liraya kadar olanlara, bu maas sahiblerının ellerine gecen paranın vuzde 20 çi nısbetinde zam yapıîacak, aslî maaşları 60 liradan yüksek olanlara gene ayni esas dahilande yüzde 15 zam yapılacaktır. Bu zamlar yalnız muvazenei umumiyeye dahil daireler memurîarına değil, bankalar, hususî ve mülhak bütçelerle idare edilen daireler ve müesseseler ve belediye memurlarile bunların tekaüd. dul. yetım ve malul maaşlarına da şamil olacaktır. Lâyiha kanunlaşınca bu gibı müesseseler maaş tertiblerindeki tahsisatı yapılan zam arthracaklardır. Ş A R K bütün kesimler hareket halinde Ruslar Viyazma • Kaluga Mojayisk arasmda bir çevirme yapmağa çahşıyorlar Kırımdaki muharebeler bütün şiddetile devam ediyor, Timeçenko ordaları da Harkofa doğru yuriiyoriar Berlin 10 (a.a.) Almaıt ordulan Baskumandanlığınm tebliği: Kırımda ve şark cephesınin ienub kesiminde hafif bir faali>et kaydedilmiştir. Muharebe ve pike tayyareleri Sıvastopol ve Feodosya açığında 4 bin tonluk bir naklive gemisini batırmışlar, orta hacimde iki ticaret vapurumı ve bir hafif kruvazörü bombalarla hasara uğratmışlardır. Karadenizin şark sahiii açığında başka bir ticaret vapurunda yangm çıkarılmıstır. Cephenin orta kısmmda ve şimal kısmınm bir kesiminde başlıyan çetin müdafaa muharebeleri şiddetlerini kaybetmeden devam etmektedirler. Şark cephesinden resimler: Rusyada Jbir kriyden geçen Alman nakliye kollan kar ve çamurla müeadele ediyorlar Büyük bir İıısaıılık Vazifesi azılarının altına Louis Henry Sampaix imzasını koyan bir meslektaşımız Yunanistandaki açlık felâketine aid olarak bizzat içinde yaşamış ve gozlerile gormirş olnıanın mahsulu intıbalannı La Republique gazetesine verdıği beş makalede anlatmağa çalıştı. Şimdi komşu memleketi ıstırablar içinde kıvrandıran faciayı daha iyi biliyoruz. Sefaletin bühassa Atina ve Piredeki çok elim şekilleri beşer tarihinde eşi az görülmüş musibetlerdendir. Gıda maddelerinin bazılan hiç yoktur, olanları da ihtiyaca kâfi değildir. İşgal kuvvetleri elden gelen yardımı yapmakla beraber iaşe teşküâtını ve umumiyetlc idareyi mahallî hukumete lran Şehinşahı Mehmed Rıza bırakarak daha fazlasma karışmağı Pehlevî Hazretleri memlekrtin iç işlerine müdahale sajıyorlar ve ilerisine gitmiyorlar. Mahallî hiıkumet lienilpn ne<:ne i v her türlü kudret ve ehliyetten mahrumiyetini suiIstimallere göz yuraan ve hatta yer yeı bnnu tervic bile eden fena idaresile katmerleştirmekte olan bir heyettir. Yoksul bir memlekette eğer meydani kendine miısaid bulursa ihüraslara gemi anya aldıran kara pazann oynıyabilecegi meş'ura roller Yunanistanda olanca Iğrencliğile alıp yürümüş haldedir. Yiiz binlerce kisiden mürekkeb çokluğu bir dilim ekmek bulmakta zorluk çekerken kendilerine bir öğünü yiiz veya iki yuz lirava mal olan ziyafetleri çekracğe hem Imkân bulan, hem bu ziyafetlerin tevakkuf ettiği malzemeyi tedarik edebilen mrşru ve gajrimeşru, bilhassa gayrimeşru ticaret ve servet sahibleri grirülebiliyor. Şiiphesiz bu hal, düşman istilâsına uğramış bir memleketin felâketindeki acı derinliğin en göze çarpan Bİâtnetini teskil eder. İçlerinde mahallî hükumeti ellerinde tutanlar da dahil olmak iizere bir kaç bin, hatta sekiz on bin kisinin, umumun ziyanına olarak kendi başlannın çaresine bakabilmeleri bü.\ük bir mana ifade etmez. Meselc yiıj binlerle sayılan büyük ekseriyetin yokluklar içinde kıvranmasında ve hergüa biraz daha fazla olmak üzere müteıradiyen yuzlerle ve jüzlerle ölıip gitmesindedir. Hele muharrir Sampaix"nin Londra 10 (a a ) Britanova: İran üzerinde bilhassa ısrar ettiği çocukların Şahı Mehmed Rıza Pehlevi, Even'ng bali yürekler acısıdır. Standard gazetesınm muhabirlne beyaİştt dü/ıvada bü\ük devletlerin ihti natta bıüunarak demıştır ki: rasları çarpışıyor diye Yunanistanda ve « İngılız Rus İran muahadesi yakoca bir insanlığm gözü öniinde bojle kında imza edilecektir. Bu muahede İnbir facia cerevan edijor. Bu hali gdriip gıltereye ve Rusyaya hususi imtiyazlar de insanın lânet olsun bu harbe de, onun ve bilhassa bütün münakalât yollarının zaferine de denıekten kendisini alama kontrolu ve harb devam ettiği müddetçe İngüız . Rus kıt'alannın İranda buması kadar tabiî ne olabilir? Yunan milletinin ve bilhassa Atina lunması müsaadesini verecektir. İran, ve Fire halkmın bövle cehennenıî biı Rus ve İngıhz ordulannın himayesini akiDete uğramak iç;n suçu nedir? Tcca kabul e:mektedir.> Şah, şunları tasrih etmiştir: viize uğrayan memleket kendisini kah(Arkası sahife 3. sütun 6 da) rarnanca müdafaa ederken daha l.ahir kuvvetler bnünde ve kendisine vadedilen yardımm kifayetsizliği yüzünden Gukut etti. Şimdi işin buraya kadar olan saflalarıru münakaşa etmek abestir ve bu satırlar oyle bir münakaşa} a kapı eçnıak için yazılmıyor. Önümıizde bulunan çok feci safha şudur: Yunanistan her tüılü ihtiyac maddelerinde yoksuldur, bilhassa Atina ve Pirede kıtlık kadın, ihtiyar, çoluk çocuk kısmı arasında tırpan atıyor. Bu facianın böyleco devam edip gitmesine karşı insanlığın Iıâîâ kıh kıpırdnmıyacak mı? Mihver kıt'aları çekîKyorlar İngiliz tebliğine göre " Düşmanın çekilmesi o derece sür'atli olmuştur ki bunlar çarpışmağa icbar ed ilmemiştir,, Ekmek karneleri hazırlanıyor Hükumet, halkın ihtiyacını karşıhyacak bütün tedbirleri almaktadır İranın müttefiklere verecegi itntiyazlar Şehinşah Rıza Pehlevî mühim beyanatta bulundu «Yakında imzalanacak muahede ile münakale yollarının kontrolu Rusya ve îngiltereye bırakılacak, lran, müttefik orchıların himayesini kabul edecektir.» Vaşington 10 (a.a.) Harbiye Nab.izılan dokuz saat devam etmivtir. zırlığmın tebliği: 19 ilkkânundan itibaren geçen üç hafFılipinlerdekl Lüzon adasmda dün ta içiııde 17 düşman tayyaresi muhakkak daha ziyade topçu düellosu ve sıkı oiarak, 12 si muhtemel olarak tahrib edilmiş ve 20 tayyare hasara üğratılmış devriye hareketi olmuştur. D\ışman cepheye önemli takviye kıt'aları getırnr. mektedir Bundan başka diğer bazı emaYeni akınlar relerde Japonların tekrar taarruza geBerlin 10 (a.a.) D. N. B.: Y:lbaşın çeceğini gosteriyor. Düşmanın hava fadnnberi İııgilterenin Malta adası üssün aliyeti keşif uçuşlarma İnhısar etmiştir. deki mühim harb tesislerine karşı gece Dün Mindanao adası açıklarında pek gündüz yapılan Alman hava hücumları çok düşman gemisi gorunmüş olması D.N.B. ajansının askerî bir kaynaktan Japonlarrn bu adaya asker çıkaracağma ttalyan tebliği haber aldığına göre 9 sonkânunda da delıl sayılabilir. Rcma 10 (a.a ) İtalyan tebîiği: Sollum Halfaya cephesınde düşma devam etmhtir. Alman savaş tayyareleBahriye Nazırhğmın tebliği nın kara, hava ve deniz kuvvetleri mev ri İngıliz tayyare meydanlarmı, ordu Vaşington 10 (a.a.) Bahriye Nazorgâhiarı ve limanları bombalamıslardır. zilerimize yaptıkları bombardımanı tekYukarıda zikri geçen askerî tesislerde lığının tebliği: B etmirlerdir. Ü (Arkası sahife 3, sütun 2 de) Agı^dabyanın cenubu garbisinde keşif büyük talıribat yapıhnıştır. faaliyeti olmuştur. Muhtelif istikametlerden gelen iki Londra 10 (a a.) Taymis'in yazdıyeni taarmza Polonyaya tavizat olarak Japon kolu Ravnzğına göre düşmanın Libyadakı büyük kuvvetleri Agadabyada kaldığı son zahazırlanıyorlâr da birleşti mondan tam istifade etmiş ve pek çok da bazı bölgelerin • • kara mayni dökmüstur. Belki de bu Malta 10 (a a.) Neşredılen resmi mayin tarlalan seyyar kuvvetle'imiz Malezyadaki İ n g i l i z verileceği vadedilmiş Lüzon adasında tebügde şoyle denilmektedir: İçin fena havadan ve yahud RomSon beş hafta içinde Malta 200 den kıtaları hava müzahemel ardcılanndan daha büyuk tehüke düşman mevzileri fazla hava hücumuna maruz kalmıştır. teşkil etmektedir. Buniardan 90 ı gündüz ve 120 den fazretinden mahrum Alman tebliği şiddetli ateş lası gece yapılmıştır, Yalnız üç gece tehBcrlin 10 (a.a.) Alman resmî teblilıke ışareti veriımemiştir. bulunuyorlar ği: altına alındı Taarruzlardan bazıları bütün gece, Mihver kuvvetlerinin döktüğii mayinler Ekmek tevziinde kullanılmak üzere icab eden karnelerın hazırlanmasma devam olunmakta ve evvelce toplanan bevannamelere gore her nufus için ayrı Ukrayna cephesi 10 (a.a ) Ofi: Kahıre 10 (a.a.) Ortaşark İngihz İki gündenberi Kırım cephesinde Ka ayn karneler doldurulmaktadır. tebiıği: Duşmamn Agglaya doğru geri çeki'işi rasupazsrı bolgesinde Alman Rumen dün de devam etmışür. Cenub batıda kuvveferile Sovyet piyade kıt'aîan arasmda şiddetli muharebeler cereyan etkollarımiz esas]ı düşman geri çekiıme mektedir. kolunu kapıyan düşman müfrezelerme Sudak'ı tahliye eden Alman kuvvetbucum etmişleıdir. Diğer yerlerde (Arkası Sa 3, süfun 5 te) ger çekilmesi o derece sur'atli olmuftur ki, ileri unsurlanmız dün bunları çarpışmalara icbar edememişlerdir. Hava kuvvetlerimiz bütun harekât bölgesinde yeniden kara kuv\etlerimize yardım etmişler ve düşmanın iaşe ve taşıt kollarma karşı hücumlanna devam etmişlerdır. Düşman. hür Fransız kuvvetlerine meıısub Loren hava fılosu ve ayni zamanda ingihz donanması birlık'eri taıafından şıddetli surette bombalanmı^tır. Kınmda ve Donetzde şiddetli muharebeler oluyor Gnl. Sikorski Japon harb iyi iimidlerle tebliği Naltaya 200 Filipinîerde avdet etti Malezyada Japon tazyikı Rusya, Polonya ileri harekât hava akını yapıldı artmaktadır dan aldığı araziyi devam ediyor ingiliz Amerikan tebliği Almanlar, askerî üslerde büyük tahribat vukua geldiğini bildiriyorlar Japotılar takviye kıt'aları getirerek r Kamelerde gerek çocuk, gerek buj'ük ihtiyaclan tamamen karşılıyacaktır. her vatandaş için gundelık ekmek ısYurdda zıraî istihsal durumuna ve Istıhkakı olarak ayrılan kısım bugun ser tıhlâkm mutemadıyen artmış olmasma be^tçe almıp venmekte olan mıktardan ragmen hükumet. halkın, tahsısan büpek farklı olmıyacak, her halde ferdi , (Arkası Sa. 3, sütun 5 te) geri verecekmiş Şımalî Afrikada düşman Sollum bölgesinde topçu ateşinı ve hava taarruzlannı teksif etmiştir. Agedabya bölgesinde iki taraf arasında keşif faaliyeti olmuştur. Malta adasının hava meydanları üzerine yapılan taarruzlara muvaffakiyetle devam edılmiştir. İngiliz bombardıman tav\rarelerinin Fransa sahiline yaptıkları taarruz teşebbusleri esnasmda 4 tayyare düşürülmüstür. Tokyo 10 (a.a.) Malezya cepnesm» den alınan bir habere göre Japon bir» likleri dun saat 17 de Kuala Lampur'a 16 kilometreden az bir mesafede bulunmakta idiler. Japonların 24 saatte 75 kılometre ılerledıkleri söylenmektedir. Başka Japon bırlikleri şimali garbıdea ilerliyerek Rawnz'ı aldıktan sonra İngi< liz mevzilerine taarruza başlamışlardır. iki Japon kolunun birleşerek doğrudaa doğruya Kuala Lampur'a taarruz etme» leri beklenmektedir. Tokyo 10 (a.a.) D. N. B: Malezyada hareket yapan Japon kıt'aları, bugua General Sikorski (Yazısı 3 üncü sahifede) Kuala Lampur'u alrruşlardır. (Arkası sahife 3. sütun 3te> Finlandiya ve Macaristan sulh yapmıyor iki devlet de sonuna kadar mücadeleye devam edecek DASI (3OHORE) Facianın sebcbleri şunlardır: 1 Yunanistan zaten kendi ihtiyacIarına yeter istihsal yapan bir memleket değildi İçine girmekte mustar kaldığı felâketli harb mevcudu yiyip yutmusru. Düsünmeli ki tütün memlekeli clsn Yunanistanda sigara yoktur, ve bir tek sigara tedarik etmek için on drahmi vermek lâzımdır. Bu hal sigara kâğıdının yokluğundan ileri geliyor. Diğer bütün ihtiyac maddeleri buna göredir. 2 İsgal kuvvetleri Yunanistana jalnız ellerinden gelebildiği nispette \ardıni edebıliyorlar. Bulgaristanda vesikayn tâbi ekmek miktan azaltılarak ta=am:f olun^n miktann Yunanistana sevki bu cürrledendir. Fakat kâfi değildir 3 Yunanistan en lüzumlu ihtiyar (Arkası sahife 3, sütun 4 te) Afrikada Mihver kuvvetleri tarafından esir alınan cenubi Afrikalı ve zend askerler YUNUS NADÎ Kelsinki 10 (a.a.) Resmî Finlandiya mahfillerınde, Finlandiya ile Mihver aleyhtarı memleketler arasında sulh müzakereleri yapıldığına dair olarak yaban cı memleketlerde dolaşan şayialardan hiç malumatlan olmadığı söylenmektedir. Diğer taraftan yarıresmî bir gazete olan Uusi Süomı şöyle yazıyor: Svyetler Birliğıle Finlandiyamn ,bu harbde ellerinde mevcud kuvvetler 1939 harbine nazaran yer degiştirmışlerdir. Cephemizde kazanılan muvaffakiyetler bizim durumumuzu daha sağlam ve daha emin bir hale koymaktadır. Harb hedeflerimiz askerlerimiz için de, Şa. 3, aütun 3 tçi Müstahkem mevki.. O Petrol deposuistâsyonu..