27 Kasım 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

AYNİ İNSEL'in Tercüraesl ANDRE GIDE'in kadın haleti ruhiyesinin karanlık köselerini aydmlatan bir şaheseri Fiatı: 60 kuruş. HER KİTABCIDA BULUNUR. KADINLAR MEKTEBİ J 10 u mh u r iyet öZUö İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektufe adresı: Cumhuriyet. İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrır heyeü: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 İSTANBUL CAĞALOĞLU ~ Türk Dil Kurumu Neşriyatından: Türkiyede halk ağzından SÖZ DERLEME D E RjUS İ Maarif Cemiyetinde AMERIKA Afrika kıt'asına yapılan yolsuzluklar da el atıyor Eski reis, Urfa meb'usu Refet Ülgenin teşrii masuniyetinin kaldınlması istendi Zirat Seferberlik ecıube üe anlaşılmı^tır ki şimtiikı gibi bir harbde meselâ memleketimiz gibi filen ona ...ıik etmenıiş bir memleket dahi Ankara 26 (Telefonla) Türk Maarif onun millî ve bejnelmilel zorluklarıle Ccmiyetinin bundan evvelki reısi bulukarşılasmaktan ve buııları yenmek için nan Urfa meb'usu Refet Ülgenin teşriî hergun artan gajreller sarfetmektcn masuniyetinin kaldırılması hukumet taKurtulamıyor. Tıpkı bizimki gibi harb rafından bir tezkere ile Meclisten istenharicinde bir memleket olan Isuçrede miştir. Buna sebeb olan hâdise şudur dahi vaziyetin aynı ve hatta bize nhpetBaşvekâletin emrile Maarif Cemiyettle daha zor oldugunu bu memleketin nin bazı kısımlarına aid muamelâtta yaınatbuatından oğıeniyoruz. Avruna ka pılan teftislerle yolsuzlukları gorülenler raMnın içine sıkışmış olan İs\içre haric işten el çektirilmışler ve Adliyeve tevdi den getirmeğe muhtac olduğu maddtler olunmuslardı. Bu teftisler sıra<=ında Maiçin binbir muskulle karsılaşmakta \e arif Cemiveti eşya piyangosunda da bir dahilde muharib memleketlerinkiııe t&kım yolsuz!uklqr müşahede edilmişbenzer tahdidî tedbirlere baş\urnıakta tir. Satılmamıs biletlerden piyanşo isadır bet eden numarayı hamil olanlarm saEkseriyetle dağlık olan Is\içrede tılmış gibi gösterilmesi de bu suiistimalroümkün olduğu kadar fazla ziraat ya ier cümlesindendir. pıiarak gıda maddeleri ihtiyacının daIşte bu tahkikat dolayısile Urfa mebhili fazla istihsalle hafifletilmesi için usu Refet Ülgenin de teşriî masuniyetihaıcanmakta olduğu eınekler dikkat ve nm refi İstenmektedir. Meclisin Teşkiibretle gorülmeğe lâyıktır. Orada da her lâtı Esasiye ve Adlıye encumenlerir.den lhtimale karşı seferberlik hayatı yaşanı fpçilmiş azadan mürekkeb ihzari encülıjor. Çalısacak bir çok genc unsurlar n.en bu taleb dolayısile iptidaî tetkiklervatanın selâmeti için hududlarda bek \c meşguldür ve öğrendiğime göıe P?fet çilik ediyor. Buna rağmen geri kalan Ulken bugün^rde encümence çpğırılahalkın fazla istihsal temin etmesi için rak hükumetçe Meclise tevdi edılmş oMaarif Cemiyeti sabık reisi ve Urfa bıiNÜk faalijet gostermesine çok ileri (Arkası sahife 3, sütun 3 te) meb'usu Refet Ülgen l>ir önem verilmekte, ve bu maksadla bükumet teş\ik ve muavenetin her çeşidini japmafctadır. Halkın ve hükumetin yekdiğerine karışan bütün bu gayretleri neticesi olarak sulh zamamna nNpetle daha fazla istihsal elde edildiği ve edileceği muhakkak bulunuvor. Bitaraf ve bununla beraber seferber vazi>ette bulunan İs^içre bir tarafa hırakılarak bu harbin başmuharibi olan Almanyanın dahilî her çeşid istihsale atfettiği ehemmiyet dikkat ve ibretimizi daha büjük ölçüde çekecek bir mahiyet ve manzara arzediyor. Harbde Almanyanın çok büyük fedakârlıklan mucib olarak cesaretle omuzlamakta ve fedaKaradenizde son hâdiseler dolayısfle lcârhklarla yürürmekte olduğu muazzam Türk bayrağını taşıyan merakibln Kahamlelere rağnıen cephe gerisinde Alrsdenize çıkmasının menedildığı yazılman sanayii şaşılacak bir intizamla çamışü. Esasen ötedenVeri dıs hatlara sefer tamakta ve Alman ziraati ise harbden memnuiyeti mevcuddur ve anrak zaruevvelki zamana gore daha ileri faaliyetretler kabul edılerek Deniz Nak'.ıvıt Kolere sahne olmaktadır. Tasavvur olunsıın misyonunun tahkikatı ve Münakalât Vekâletinin müsaadesile bu seferlsr yapıki harbin üçiincü yılına girilmis olduğn iabilmekte idi Gene bu şekil tamamen halde Almanyada cephe gerisi için bakidir. Ancak büyük merakibden ziyackmek vesikaya tâbi olmakla bsrade küçük merakibin Karadenizde yaber herkese yetecek kadar mevcud (Arkası sahife 3, sütun ? de) ve patates ise bugün dahi vesikaya tâbi olmaksızın istenildiği k a dar alınıp satılacak veçhile mebzuldür. Cephelere gelince harb yapan orduların Ihtiyaclarının cephe gerilerine asla kıyas olunamıyacak kadar ileri mükemmellikte bir yeterlikle temini Almanya tçin bu harbde dahi a>nen tatbik oluntnakta olan bir kaide halinde bulundıığünu cepheleri görüp gelenlerin kanaat verici müsahedelerinden öğrenhoruz. Nisbî sekille İsviçrede olsun, hayrel cltınacak kadar ileri şekillerile Almanyada olsun dahilî istihsal uğrundaki bü Slihverin Şimalî Afrika Başkumandanı, tün bu gayretlerin mnvaffakiyet sırlari Alman Generali Rommel hep teşkilâta dayandığım göriiyoruz. Bcynelmilel iktısadî miinasebetlerin büyük zorloklara ve adeta yokluklara sürüklendiği bu türlü harb zamanlannda dahilde en zarurî ihtiyac maddelerinin (iat yüksekliklerini yenmek için her çeşid istihsalde fazlalığı ve bıınlarm te\zünde adaleti temin etmek lâzım geliyor ve bu da ancak esaslı ve ciddî teşküâtla mümkün oluyor. Bi?ce adına teşküât denilen bu sihirli çalışma tarzını rihinlerimizde büyültmeğe yer yoktur. Rerhangi sahadaki her türlü istihsali Kahire 26 (a.a.) ingiliz tebliği: İH7landırmak için bu istihsalle yakından Dün bütün gün Sidi Rezeg umumî alâkadar olmak, müstahsillerin nıaruz bölgesinde bulunan İngihz ve cenubî olabilecekleri zorluklan gidermek. onlaAfıika kıt'aları sağlam bir mukavemet *m diğer hayatî maddelerdeki ihtivacgostermişler ve Yeni Zelanda takviye larını önlemek ve böylelikle miimküıı kıt'aları muhim İngiliz tank teşkıllerile olduğu kadar fazla istihsal elde etınelebiılıkte görduklen büyuk mukavemste rini teşvik etmis bulunmak bizi hedefe rağmen durmadan garb istikametinde CÖttirmeğe kâfidir. ilerlemişlerdır. Geçen yıl bu mevsimlerde bıı yazıva Diğer cihetten Tobruktaki İngiliz kuvbaşlık yaptığımız ziraî seferberlik mevveti tanklarm yardımıle çıkış hareketiruu ile gene mesgul olmnstıık. Bu yıl nisi ilk iki gününde zaptedilen esas mevaynî mevrala tekrar mesgul olmak ihzun şarkma tedricen girmiştir. Bu kuvtijacını duymuş bulıınuyoni7. Ciinkü vet şımdi alman esırlerin miktarını arYUNUS NADİ tırmış, ayni zamanda 24 sahra topu al(Arkası sahife 3 sütun 4 te) (Arkası sahife 3. sütun 4 te) (Telgraflar 3 üncü sahifede) T Muhtelit Enciimen bugünlerde tetkiklerini Bitirerek raporunu verecek Mecliste tahkikat Garbî Afrikada Liberya ile civarmm isgal edilmesi muhtemel Vaşıngton 26 (a.a) Burada hasıl olan kanaafe göre, General Weygandın azlı, Amerıkanın garbi Afrikaya ayak atması ımkânma yol açmıştır. Liberyaya dayanacak olan Amerıkan kuvvetlerinın Almanyanm Dakardan hareketle garbî Afrika sahılmi ele geçırmek için sarfedeceğı gayretlere karşı koyabılecekleri beyan edılmektedır. Soyiendıgine gore, Lıberya ile Afrika sahılın^n diğer baza kıs.mlan Amerıkalılar için musaid birer üs vazifesı gorebılecek ve Lıberyalılar memleketlerine Amerıkalılann ayak basmasından bilhassa memnun olacaklardır. (Cumhuriyet Liberya, garbî Afrika sahıllennde, Gine korfezi uzerinde 2 mılyon nüfuslu ve 94.500 küomfitre genışliginde bır zenci cumhuriyetidir. Amerikada esaretin ilgasından sonra hicret eden zenciler tarafından tesis edilmiş ve Amerikalılardan müzaheret görmüştür. Hukumet merkezı Monovia'dır.) Güyanın Ugali bir misal teşkil edecek Vaşington 26 (a a.) Vaşingtonun diplomatık mahfıllerinde hasıl olan kanaate gore, Boksit madenlerinin mih ver devletlermin elıne geçmesi tehlikesine karşı Amerikan kıt'alannın Holanda Guyanına çıkanlması, ıstilâya uğnyan bır devlete aid olup Almanyanm tehdıdine maruz kalan her türlu arazinin Amenka tarafmdan işgaline yol açan muhım bır misal teşkil etmektedir. 3 00 tondan ufak Ribbentropun Türk gemiteri yeni nutku Münakalât Vekâletînin müsaadesile, Karadenizde yabancı sulara seferler yapabilecekler Şark cephesinde dehşetli bir ha?b sahnesi Musademeya futuşan bir tanka cephane yetiştiriliyor Alman Hariciye Nazırı? harbden. münhasıran Ingilterenin mes'ul oldugunu söyledi = Şark cephesinde 10 GÖRDÜKLERİM r Alman harb tebliği Nihayet Odesaya var Halkla dolu sağlam kdylerı, Kclhoz veya Sowhoz çiftliklerini, gözün alabıldiği kadar sahalara yayılı tarlalarda veya köy ve çiftlik harman yerlerirda yüzlerle ve binlerle yığınlar ve kümeler teşkil eden biçılmiş ekinleri, kıt'alarm kendalerini görüp tanımalan ve düşman ucaklarinm taarruzuna uğramamak içm alçpklardan uçan ve bazan arkalanna birer motörsüz uçak takan Alman nak'.l uçaklarını, kumandanların binmelerine nahsus leylek adlı ve iki uzun bacakl; haiif Alman uçaklarını. Odesadan memle kete dönen Rumen kıt'alarını ,ve nakliye MERKEZ KESİMİNDE f. Ingilizler bildiriyor ^ Nihver bildiriyor Sidi Rezegde dün büyük bir harb başladı «Dünkü taarruzlarŞehir etrafında Sovyet sahra tahkimatı da pek çok arazi kazandık» Rumenler niçin çok ağır zayiat verdiler? Sokaklarda barikadlar MiiKim miktarda Rus askeri Almanlara leslim Yazaıt: Etnekli General oluyormuş H. Emir Erhilet kcllarıru, yolun bazuk yerlerıni td.Tfiirle uğrdşan meşhur Alman muhendisi ve Devlet Nazırı Frıtz Todt teşki'âtınm calısmalarını, nadir raslanan Alman binek ve yük otomobıllermi ve nihayet yolun yanlarında düşmüş bazı düşman uçaklarile yanmış düşman tank'annı seyrede ede Odesaya orta bir sür'atlo ı'erlıyorduk. Arazi stepti ve Trakyanm düz yerlerine çok benziyordu. Karpuz tarialanna da raslamıştık. So\"yetler, tarlaları sulamak için bir çok bendler yaparak, sulan vadilerde toplamışlar ve bu smetle semt semt sulama göîleri vücude getirmislerdi. Bu mmtakanın ve umumıyetle Azak denizinin şimaline uzanan bozkırhrır topraklan öyle sîmsiyah değildi vs daha cok bizim memleketin topraklarına benziyordu. Ukraynanın asıl simsiyalı topraklan daha şimaldeki bölgelerde idi. Harita uzerinde 105110 Km. kadaı tutsn Bf^nder Hacıbey (Odesa) yolu iki gün kadar yağmur yağmadığı içiı kuru idi. Bu sebeble Odesaya öğle vakti varabildık. Odesanm garb cephesinin müdafaa çevresi şehrin takriben 20 Km. (Arkası sahife 3. sütun 5 te) Almanj a Hariciye Nazın Von Ribbentrop Berlin 26 (a.a.) Stefani: Komünistliğe karşı koyma paktını imza eden 12 devlet murahhasları şerefine yapıbn kabul resmirıde Von Ribbentrop, bir nutuk söyliyerek demiştir ki: c Enternajyonal komünistlığe ve diğer Yahudi veya DemoPlutokrasi enternasyonallerine karşı dava birlıği vapsn A\Tupa millet'.eri Akdenizden Ka(Arkası sahife 3. sütun 5 te) Yeni Zelandalılar Mevzilerimizi Hudud bölgesinden ilerliyerek Sidi Rezek muhafaza teki ordu ile birleşti ediyoruz Italyanlara göre Sidi Rezegde İngiliz birlikleri imha ve 5000 kişi esir edildi DENİZLERDE r Sovyet harb ı tebliği J 7 İtalyan yük gemisi batırıldı Geçen seneki Iibj^ harblerinde tahrib edUeu Itaiyan tankları ı.'apta bombalar atmışlardır. Bir Alman gemı kafılesi İngiliz hücıımbotlarımn bir taarruzuna muvaffakiyetle karşı koymuşlardır. Bır Alman karakol gemisidne torpil isabet etmiş ve '. atmıştır. Mürettebat kurtarılmıstır. ingiliz donanması bu son günlerde veniden ağır zayıata uğramıştır. Dunkü tebliğde de bıldirildıği üzere büyük hh İngiliz harb gemisi bir hava torplıle 'ddı hasara uğrarra3tı Bir Alman denizaltısı Sollum önünde bir İngiliz saffıharb gemisine hücum ederek bu gemiyi tor(Arkası sahife 3, sütun 6 da) Almanlar iki İngiliz kruvazörü torpilledik Almanlar, Rus lerini, bir kruvazörü hatlarını yarmağa de batırdıklarını muvaffak oldular haber veriyorlar Berlin 26 (a.a.) Alman tebliği: İn Klin istikametinde de ıltereye karşı savaşta, hava kuvvetlenm;z gece ve gundüz adanın cenub vaziyet pek karışık ve batı ve cenub doğusundaki liman tesislenne ve tayyaıe meydanlarına ağıi" gergin görünüyor Moskova 26 (a.a.) Sovyet geceyarıa tstliğı: 25 sonteşrin gür.ü kuvvetlerim.z, bütün cephelerde duşmanla çarpışnış'ardır. Volokolamsk, Stalinogorsk ve Don ü zerıde Rostov istıkametleıındeki muhaıebeler bilhassa şıddetli olmustur. "1 sonteşrinde hava savaşlarmda beş Aîman tayyaresi duşurülmuştür. Ayrıca Mfskova cıvarmda uç düşman tayyaresi düşürülmüştür. (Arkası sahife 3, sütun 2 de) Stalingorsk kesiminde Berlin 26 (a.a.) Alman ordulan başkumandanlığımn tebliği: Doğu cephesinin merkez kesiminde dün yapılan taarru"lar neticesınde pek çok toprak kazandık. Sovyet filosunun iki birliği, Alman • Fin mayinlerine çarparak şiddetli infılâklardan sonra batmıştır. Moskova etrafında yapılmakta olan Tiuhareheye gelince, komünist askerlerinin hatlarımıza artan miktarlarda geçmekte olduğu haber almmıştır. Bu buhranı önlemek için Stalin hükumeti, Alman askerlerinin Sovyet esirlerine zulüm yapmakta olduklarına dair bir gündelik emir neşretmek zorunda kalmıştır. Alman ordusu ve onunla beraber harbeden müttefik kıt'alar, So\yet sürülennin canavarca harcketlerini gızlemeyi .'e onlarm harbcilik zihniyetini teşvik etmeyi hedef tutan bu gibi yalan haberler karşısuıda derin bir istikrah duyarlar. Leningrad müdafileri gene püskürtüldü Berlin 26 (a a.) Ofi: Alman r?dy»« sunun bildirdiğine göre, Leningrad kesiminde, Sovyet kuvvetlerinin mutad çıCArkası sahife 3, sütun 3 te) Odesa dıiştükten sonra 4 üncü Rumen ordusuna mensub askerler petro) Mmanı cihetindeki mahalleleri düşmandan temizlerkep