26 Kasım 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Karaköy Bebek tramvay durağında No. 31 Saray Lokantası Dünyaca tamnmış nefis Turk yemekleri, Günlük balıklar, müessesemızin spesiyaliteleri... Muhte'em müşterilerimizin büyük teveccüh ve rağbeti, Saray aşçılarımızm maharetini ve hakıkati meydana koymaktadır. Modern matbahımız gezilebillr. ın • • ı V» i o ıncı yıı s a y ı : bivı umhuriyet • C9H7 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telefon: v Başmuharrır: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısnu 24299 24290 290 & e mS Tlf B h BedenTefbfyesi ve Sı Mecmuası İstanbulda Halid Kütübhanesi ve Yayınevinde satılır. Sayısı Tei af ktub 246 Çarsamba 26 Ikincitesrin 1941 ' Gıda maddelerile bütün eşyayı halka bu teşkilât dağıtaccdc Ankara 25 (Telefonta) Öğrendiğime göre hukumet. hdkın gerek g.da ve gerek san2yi mamulâtı bakımından zaruri ıhtiyaclanm karsılamak ve buniarın ııat \e tevzi işlermi tanzım etırek yoluııda yenıden mühım tedbirler almak üzeredır Bunun İçin bır Tevzi Oiısı kurulacaktır Ofıs gıda maddelerıni ve bütün sanayi mamulâtını halkın irtiyacı ms'>etınde tevzi edeceği gıbi, bu mallarjn piyasada fiat tereffuune de mâni oiacaktır Bir Tevzi Ofisi kurulacak Millî korunma kanununda yapılacak tadilât Edirnenin bayramı 19 uncu kurtıılıış yıldönümü dün tezahüratla kutlulandı \ D'ğer taraftan. Meclis Far'ı Grupjrda teşkıl edı'miş olrn koHsvon da m:IIî korunma kanununda tadili icab eden maddeler üzerindekl çalışnalarma de\am etmektedir. Komisyona dahıl olmıyan birçok meb'usların da bu muzakereler sırasında dinleyıci olarak bulurmaları ihtıkâra karsı almmak üzere olan y?nı ve şıddetli tedbirlerın Mechs muhitınde uyandırdığı alâkayı tebaruz ettırmektedir. Ticaret Vekılı Mum*az Ökmen ve Adliye Vekıli Hasan Menemencıoğlu da komisyonda nulunarak raüzakerelere istırak etmekte ve vekâletlerını alâkadar eden hususatteki tatbıkata dair mütalealarım serd ve izah?t \ermcktedlr. (Arkası sahife 3 sutun 4 tei as\onal Sosjalizm rejimi Almanyada iş başına geluiği zaraan, metnleketin içinde ve dışmda iki esaslı gayeyi elde etmeğe çalışarağını Alman millctine ve binun dunyaya ilân etmisti. Beynelmilel nıahiyeti olan bu iki Nazi gayesinden biri Yahudi aleyhtarlıjp idi; diğeri koraunizrn düşmanlıği. Yahudi mücadclcsi. şıırada burada muhtelif tezahürlen gorünmek ve hâlâ çorüntnekte devam etcnekle beraber, daha zijade Alman\amn kendi hududları icinde siddetli oldu ve esaslı olarak orada kaldı. Antikomintern Pakt 6 devlet daha Antikomintern Paktı imzaladılar ' l nı<»r S |R C K S' Şimalî Libyada son muharebe durumu Komünizmle mücadeleye çelirce, bunun zaman zaman garib addolunabilecck maceralarla dolu bir talihi ve tarihi \ardır. Almanya, komünizmle miicadele bajrağını, 1936 senesinde İlalja ve Japonya ile bcraberce imzaladıği antikomintern paktı ile açmış oldu. Moskovada bulunan üçüncü enternasjonal nıerkezile, yani komintern ile, mücadele demek olan bu adı üstünde mııabede>i iınzalıyan deUetler ev\elâ kendi s>ınırlan dahilinde sonra da bittabi haricde \arkuvvetlerile komünizme karşı geleceklerdi. Görünüste iştirak etmek istiyen d ğer milletler için de paktın kapısı aralık bırakılmıştı. Ancak o sıralarda Upanya harbini galib bitiren General Pranko hükumetile daha sonra Macaristandan başka pakta giren bulunıııamışh. Vaziyet böjle iken, Almanyamn o l.ominternin merkezi bulunan Rus\a ile ciostluk paktı imzalaması pek garib bir sürpriz oldu. Üstelik o zaman Japonya Hariciye Nazın bulunan M. Matsuokanm Berline giderken ve Berlinden dönerken iki defa Moskovayı zijaret etnıesi ve bu arada Rıısya ile bir de bitaraflık paktı imzalaması bütün bütün acayib bir hâdise teskil etti. Bunların netice>i Berlin 25 (a.a.) Alman teVjS,: Kahıre 25 (a.a.) Britanya tebhği: olarak bir müddet bu antikomintern Sidi Erzeg çevresinde Britanya ve Al Şimal Afrikada, cephenin bütün kepaktından bohsolunmaz olmustu. man zırhlı kuvvetleri aıasında şıddetli simlerinde inadla harbedılmektecln. Şimdi Berlinde yedi yeni devletin muharebeler devam etmektedir. Dun bu Sıdi Barranmın ş.malinde oldakça CRumanya, Finlandiya, Bulgaristan, çevıeye gelmiş bulunan takviye kuvva; büyük bir İnçiliz harb gemısıni bir hava Slovakya, Hırvatistan, Danimarka ve leri de muharebeye iştirak etmıslerdir. torpili tam isabetle vurmu e tur. Cini temsilen Nankin hükumeti) anti İik harekete geçmış olan cenub Afıika İtalyan tebliğ! komintern teşekkülüne girmeleri ve hep kıt'clan, kamyon'arla nakledilen ve Roma 25 (a a ) İtalyan tebliği: beraber bu paktı beş sene nıüddetle tanklardan yardım goren Almaa kuvMıhver kuvvetleri dun de butun gün uzatmağa karar vermeleri üzerine, işte vetlerinm siddetli bir hucumuna uğra birenaık muharebe meydsnında buyui ayni bahse tekrar avdet edilmiş bulunu mışlardır. Kendilerine tahsıs ed.len hubir şiddetle harbetmişlerdir. lu\or. susî kesın.de dusmana nispetle adedce Bırelgobi çevresinde tA'iete» tümeBu paktla giidülen gaye, araja iki çok az olan cenub Afrika kıt'alan Eri nile Alman zırhlı tümeni 23 sonteşıinde Senelik bir fasıla girmiş olmasına rağ tanya zırhlı kuvvellere karşı hucum ya |jja?lıyan bir eevırme manevrası ne'ıcemen, malumdur: komünizme ve içinde pıncıya ve Alman tanklarını nğır za sinde 22 nci Ingiliz zırhlı livasını imha bu rejimin tatbikına çalısılan yegâne yiat verdirerek tardedinciye kadar mu etmıslerdir. Muharebe dışı bırakılan memleket Rusyaya karşı bir nevi .ehli ken:mel bir cesaretle harbetmışlerdu. Ingiliz tanklarile dolmuş muharebe Bu arada Britanya tanklanndan mu meydanmın temizlenmesıne devam edılpalib» vücude getirmek; bdylece komümzın nasıl beynelmilel olmak istiyen znheret goren Yeni Zelanda kuvvetleri Hnektedır. bir idare sistemi ise, ona ayni şekilde Trig Capuzzo yolunu takıb eden umuTobruk cephesinde düşman, tankların *ıd bir beynelmilel hareket uyandırmak mi hat bo>unca Tobruğa doğru ıleıle topçunun ve hava kuvvetlerinin yard'.Almanyamn gayretleri ancak şaıkta ıneğe devam etmislerdir. Bu meydan mi'e bir çıkış hareketi yapmışsa da kıtharb başladıktan sonra bir «hareket» muharebesi, devamı müddetince büyük alanmız tarafmdan püskürtulmüstür. manzarası göstermeğe başladı. Alman bir şiddetle cereyan etmıştir. Her iki Durumda değişiklik yoktur. 12 düsnıan yayı hemen takiben Rumanyamn, Fin tai'afın da başlıca maksadı kabil oldyğu tankı tahrib edilmiş ve üç tayyare dülandiyanın ve Macaristanın So\>etleıle kadar zırhlı kuvvet imha etmek olrrıiş şürülmüştür. barbe tutuşmalan; İtalyanuı ve İspaıı ve yapılan şiddetü muharebede her ıkı Sollum cephesinde kıt'alanmız başlıca yamn, az da olsa, cepheye asker jolla taraf da Sjra ile yer almış ve yer vermişc'ü^manın doğudan getirdiği yeni tümenrealan, milletlerin komünizm alejhinde tir. Her iki tarafın da tank kaybı ağırlerle mevzilerini müdafaaya muvafEak yiirüyüşleri şeklinde izah edilirse, fil dır. Fakat muharebenin mahiyeti itio^ıuştur. hak'ka, tekzibi güç olur. Fakat paktın liLrile kayıblarımızm ve düşmana verHîva muharebelerinde hava orduTiuz zajıf taraflarından birini, ona imzasını dirilen kajabların tespiti şimdılik raüraalpvler içinde 8 düşman tayyar?sı dükoyan devletlerden (ki 12 tanedir) do kün değ'ldir. Tobrukta bir çıkış hareketi yapan ^üımüştür. kuzunun bugün Rusja ile harb halinde Pün cereyan eden inadlı muharebebulunmaması teşkil ediyor. Bunların bir Britanya kuvveti kazanılan mevzıleııni (Arkası sahife 3 siılıın 5 te) (Arkası sahife 3. »ütun 6 da) kısmı Almanyamn müttefiği veya dostu olarak şark cephesine bir mikfar asker yollamışlardır. Diğer büjük bir kısmı da henüz hiçbir şey yapmamıslardır. Diğer cihetten Rumanyamn ve Finland'yanm harb gayelerini hemen hcmen riyazî bir kat'iyetle biliyoruz. Bıınlar e\velce Sovyetlerce kendilerinden kopınlan topraklan yeniden elde etmek istiyorlar. Macaristana gelince bu memleket Almanyadan Sovyet Rusyaya iyi bir gerid yerinde bulunduğu için istiyerek veva istemiyerek muharebeye sürüklenmhtir. Afrika harbi îngilizlere göre Mihvere göre Berlın 5 (a.a.) Antikomintern paktın beş sene uzatılmasma daır merasim busun Berlmde yapılmısür. Bu merasim esnasında Bulgaristan, Danımarka, Finlandiya, Hırvatistan, Rumanya ve Slovakya mümessi'lerı memleketlerinin pakta girdiklerıne daıı olan pıotokolu ıraza etmişlerdir. olan protokolu imza etmislerdir. Bu münasebetle nazırlar birer nutuk soylemışlerdir. Nankin hükumetirin Hariciye Nazııı Ncnkin Çin hükumetinin pakta gırdığine dair bir telgraf göndermiştir. İtalya, Alman Reich'ı Japon. Mıcır, Güzel Edirnemizden haşnıetli bir manzara: Türk hâkimiyet ve kudretinin büyük eseri Selimiye.. Fransaya bir ihrac denemesi Normandiya kıyılarına çıkarılan Ingiliz müfrezesi Londraya göre kayıbsız, Almanlara nazaratı vahim zayiatla geri döndü \ Büyük geçid resmi Kahraman askerlerimizin ve mekteblüerin iştirakile yapılan geçid resmi parlak oldu Edirne 25 (Hususî muhabirimizden) ordumuzu temsilen şehre giren yığit Mukaddes topraklanmızın garb hudud kıt'alarımızı karşılamış ve bunu Beleları bekçi'.iğ'nı yapmanm haklı gururu diyedeki kutiama merasımi takıb etnu tasıyan kahraman Edirne, kurtulu mistır. Bu sırada Umumî Mufettiş vekili şunıvn 19 uncu yıldonurrunü çahşkan bir varlık İçinde kutladı. Bu münasebe^le Sabrı Öney, Vali Ferid Noner. ParÜ her seneki gibi bu cene de Ankaradan Mufettişİ. kumandan ve meb'uslar, BeEdirne meb'uslarile birhkte Edirneye ledive önünieki yerlerini almış ve şehbazı meb'uslar g^lmış, ve şehir pek za rin bütün sokaklarile Belediye civarınrif bir surette süslenm!«tır. Hazırlanan daki meydanlar da asker, mek*ebli. halk programa gore Belediye Reısinin riva ve esnaf birliklerile dolmuş bulunuyorpetinde toplanan bir heyet, S5at 9 da du. CArkası sahife 3. sütun 5 te) Ayşekadın mevkıine giderek kurtarıcı Dün Ageyla Muharebe xaptedildi çok hıxtstı Muharebe Libyanın Birelgobi'de 22 nci şimal garbına doğ Ingiliz zırhlı fırkası imha edilmiştir ru intikal etmektedir Meydan muharebesi, piyade harbi halini ahyor İ n g i l i z l e r Gondar kapılarında Tobruk ve Sollumda siddetli hiicumlar püskürtüldü, bir İngiliz kruvazörii torpiüendi ( Ankaraya gelen İngiliz futbolcuları Amerikanıtı Fransız Güyanile Martiıtik ) adasını da işgali muhtemel Londra 25 Ca a ) İstihbarat nezareti, aşağıdakı beyanatta bulunmuş tur Düşman. işgali altmdaki arazinin sahillerı hakkındaki maksadlarımızın endisinl endışeye düşurdüğunü gostermekte ve mubalâğalı iddialarda buB"ilin konferansma işiirak edenlerden unmak suretile bızden baza malümat Lspanya Haricive Nazın M. Suncr almak istemektedir. Fakat bu malumat Mançuko ve İspanja hükumetlerı komü Jendisine venlm:} ecektir. Bugün Londrada öğrenüdiğine göre. nıst enterna^yonalinin faalıyetıle mübugünku Alman tebhği İngıhzlerin cadı.le etmek için akjetmiş olduklan Fransa sahıllenne bir çıkış bareketi beynelmilel itılâfıarm en iyi netıcçleri yapmak ıstedıklermi, fakat geri püsverdığıni teslım eaeıek memıeke'.erinın (4rkası sahife 3 sütun 4 te) muıekabıl menfaaılerı ıstıkbalde de müş teıek düsmana karşı sıkı bir ışbirhğı S'apmalarmı ıcab eıtırdiğinden emın huiundukları için bu itıiâfların merıyet nıurîdetini şuphesiz daha uzatmağa karar vermişlerdır. Protokolun diğer maddelermde, pakta yeniden girecek devlctienn Alman hukumetine tah'ireıi müıacaat etmeleri kaydedılmektedır. Nevyork 25 (a.a.) Nevyork Herald Tribune gazetesinin Vaşington mıiha Rumen ve tspanyol nazırlan Bukreş 25 (a.a.) Başvekâlet vekili jiri. Hariciye Nazın Hull'ün cumartesi îünü, M. Kurusu ve Amiral Nomura M. Mıchel Ar.tonesco. Alman devleh taile yaptığı 3 saatlik bir göruşme esna rafından vaki olan davet üzerme Ber;mda Pasıfik meseleleri hakkında Ja line hareket etmiştir, lonya ile mahdud bir anlaşma ycıpmak Berhn 25 (a.a.) lspanya Haıiciye üzere müzakere esaslannı tespıt ettığini Nazın M. Serrano Suner bu sabah Bsrazmaktadır. line gelmiştir. Japonya, Pasifık cenubunda ve Si lerya şarkında arazi emellermden vaz ;eçecektir. Japonya, Hindiçiniden as cerlerini çekecek ve bu suretle, De rrokrasilsrin, Tay'andın işgali veya Felemenk Hindistanı ıstikametinde bir ıleri hareke* tehhkesi karşısındaki korkulannı iza'e edecektir. Birleşik Amemrıka, buna mukabil, iırleşık Amerıkadaki Japon nukudunun bir kısmtnı serbest bırakmak ve Japonya lıakkındaki ticarî takyidleri kısnen (Aıkası sahife 3, sütun 2 de) • \ Sovyet harb^ı I Alman tebiiği '' harb ı tebiiği J Ruslar yeni Ortakesimde mevzilere taarruz feyîzli cekildiler olmaktadır Âlmanlar Moskova Alman kıt'alan Japonya ve şosesine çıkmağa Tulanın kenar Amerika muvaffak oldular mahallelerine vardı anlaşıyorlar Leningrad ve Rostof Moskovanın, Volganın yukarı mecralarile Rusların kazandığı aiâkası kesildi muvaffakiyet Moskova 25 (a.a.) Sovyet haberler bürosunun bu sabahki tebhği: 24 sonteşnnde mubarebeler bütün cephe boyunca devam etmiştir. Muharebeler bılhassa Klin, Tula, Kalinin, Mojaisk ve Rostof bölgelerinde şıddetli olmuştur. Berlın 25 (a a.) Alman ordulan başkumandanüğmm resmî tebligi: Doğu cephesırun orta kesimınde taarruz feyizli olmakta devam ediyor. HOLLANDA SONRA Âlmanlar Tula'nın kenar mahallelerine geldJSer GÜYANINDAN Vışi 25 (a.a.) Ofi. Rus cephesinds ıkı yerde şıddetli muharebeler oluyor. Moskova 25 (a a ) Tass îjansı, Al Burüardan biri Moskova mmtakasıdır. manlann bugün öğleden sonra K'in bdl Âlmanlar burada Klın ve Tula şehixğesmde Moskova şosesme çıkmağa rru lerinin kenar maha'.lelerme kadar gelmişlerdır. Mosko\aya 50 kılometre mevaff^k olduk'armı bi!dirmekfedir. safedeki Solençnogorkmm işgalme ehemmıyet veriliyor. Burasmın sututy Londra 25 (a.a.) Moskova radyo üzerine Moskovanın Volga nehrinl^ (Arkası sahife 3. sütun 3 te) yukarı mecrasüe alâkayı kesilmiştir. Âlmanlar Moskova şosesine çıkmağa muvaffak oldular Ruslar müteaddid kesim'erde mevzilerinden cekildiler Şark cephesinde Nevyork 25 (a a.) Birleşik Amerika Ayan Meclisi Haricıye Encümen; Reisı âvandan Conna'y, yakında Amerıkanın Fransız Güyanile Martinikin kontrolu vazifesini alması pek mümkün alduğunu ;ma etmiştir. Bu mevzua temas eden mumaileyh şunları söylemİEtir: Antikomintern paktın filî bir neticesi < Harb icm lüzumlu esaslı ham madolarak, onu im/alıyan hukumetleıin delerirrizin himayesi için Reis Ruzvelt memleketleri dahilindeki komünizmle •arafmdan a!man tpdbırleri tasvib edimücadeleleri gb'terilebilir. Fakat bu da Vorum. Vişi hükumeli Nazi nüfuzuna hemen hemen bütün Avrupada paktın boyun eğmckte devarr ettiği takdirde imzalanmasından çok daha evvel zaten Fransız Güyani'e Martinikin kontrolu mevcudtîu. Fransa gibi pek mahdud bir İsini üzerin^ize almamız lâzım geldiği iki memîekette komünistler takib edilfikrindeyim.» ıni\ordu ki Almanyamn yayılmasıııdan Vaşingtonda samldığına göre. Holan«ortra buralarda da mücadeleye başlanda Güyanına gönderilen kuv\etler Trinıjştır. Dört maç yapmak uzere Ankaraya geldıklerıni yazdığırmz İngiîiz futbolcu ı.idad garnızonundan a>Tilmış ve FaraCumh'iriyet ları ük ınüsabakayı cumartesi günü yapncaklardır. Yukarıki ıesim Ankara is mariboya gitmekte buKmmuştur. lAzkası sahife 3, sütun 3 te) (Arkası sahife 3 sutun 4 te) tasyonunda İngiliz ve Türk sporcularını bir arada göstermektedir. GÖRDÜKLERİM Muharebelerde nakliye tayyarelerinin rolü [Askerî muharririmiz General H. Emir Erkiletin seyahat notlarından bu mühim vazıvı ikinci sahifem«zde bulacaksmız] 9