8 Ekim 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

AVNİ İNSEL'in KOKAIN P I T I G R I L L I ' nin saheseri Meraklı ve hevecanlı roman Tanesi 100 kuruş. HER KİTABCIDA BULUNUR. Tercümesi J 18 İtiCİ Vll SaVI : 6 1 6 0 u m h u r iyet tSTANBUL CAĞALOÛLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa fasmı: 24299 24290 tSTANBUL CAĞALOÛLU ^ ^ ^ YENI ILK COĞRAHfA Son tadilâtla ve fevkalâd^MMMasetle neşrolunan Abdülkadir Sadınin l y e s e » , Maftnf Vekâleti tarafından ilk mekr^Brfın 4 ve 5 inci sınıflarma kabul olunnj^tur. 4 üncü 25, 5 inci 36 kuruş. Toptan aîaPlta. tenzilât yapılır. 8 BİPİIICİteŞTÎII 1941 SEMİH LÛTFİ VI Kızılayın yardımı Kahraman askerlerimiz için kışlık çamaşır hazırlanıyor Kınlay haftası yurdun her tarafında Yangın geçen aym 21 inde oldu. Üç gün devam etmektedir. Haftanm şehrırmzde felâketzedelere yemek tevzlınden sonra daha verımli olması için Kızılay mubirer aylık iaşe bedeli tevzi ettik. İlk messilhğı kazalara talimat vermiştır. tesbıt ettığimiz muhtac aile miktan 46 Dün Kızılay İstanbul mümessıli, hafidi. Bunların 146 sı büyük, 56 sı küçük ta münasebetıle, Istanbulda Kızılayın nufustu. Bunlara 10 ar lira ev kırası faaliyeti hakkmda şu izahatı vermıştir: ve 15 lira büyük, 10 lira küçük nüfusa « Istanbulda 11 kaza şubemiz varyiyecek parası verdik Sonra ıkinci dedır. Bu şubelerm teberruat dolayısile recede yangmdan mutazarrır olanlardan elde ettiklerı hasılâtın yuzde 401 ıle 83 aile bulduk Bun1ardan da 248 bükendi masraflarmı karşılar ve kendi yük ve 65 küçük nüfusa yardımda buBundan başka elişleri satış merkezimuhitlerindeki fakır ve veremlılere lunduk. Bu suretle yiyecek bedeli olamiz vardır kı, arazi vaziyeti dar olan yardım ederler. Bu sene ılk mektebler rak 8000 lira tevzı ettik Ayrıca 68 katalebesine sıcak yemek vermek üzere Kartal civarındaki köylü kadınların İş ra\ana. 248 vemeV k?Hı. 4?0 ka*ık. 113 28.000 lıra a>rıİTiıştır. Kızılayın mumes ieri burada satılır. maşraba, 119 yatak takımı, 250 battaAnadolu ve Rumeli Kavağındaki mek niye. 227 don, 233 gömlek ve ayakkabı Eİlhk daıresmde bir de atolyemlz vardır. Burada 50 makinemiz bulunuyor. teblerde 100 fakır çocuğa, Tahran Sefı verdik. Umumî merkeze aıd seferî malzemenin ri esbakı rnerhum Hasıb (Bey) vakfınMümessilHSimiz harbin bidavetindenvesair dıkiş işlerinın ikmali burada ya dan bakılmaktadır. pılır. Ayrıca kahraman ordumuza teberİstanbul Kızılayının üzerinde son za beri Avnıpanm muhtelif Temleketlerde ru için 25.000 pamuklu ve 2000 takım manlarda durduğu mühim mevzulardan bulunan harb esirlerine 10,000 den fazla kadar çamaşır dikildi. biri de Fener yangını felâketı olmuştur. kolinın sevkine de delâlet etmiştir.» Fener felâketzedelerine geniş mikyasta tevziat yapıldı Şark cephesinde zurhll kıt'aiann muharcbelerinden bir intıba: Anti tank topları da ceken Almari tanklarile onlann himavesinde ilerliyen pivadeler, taamız icin bir tepevi a?ıyorlar Bu harbin Garibeleri MilhSef Dün yeni Macar elçisini kabul buyurdular eresinden başlamah bikniyonız, o kadar çoktur! % r Vetiuoa İlk hayret olunacak garibe u Kostroma/ ^ 5 Çekoslovakya parçalanırken Polonyanın hisse almağa koşuşunda gorülmüştü diAnkara 7 (a.a.) Macaristanın Anyerek başlıyabiliriz. Alman>ada canlakara orta elçılığine tayin edilmış olan narak, ajaklanarak jürümeğe başlıyan Jean Vornley bugün 16.30 da Çankaya prensip davalannı safır sultan bile duyNogmsWN M köşkünde Reisicumhur İsmet İnönü taduğu halde Hariciyesi Mıralay Bekin rafından mutad merasimle kabul edileelinde bulunan Polonya parçalanan Çerek ltimadnamesini vermiştir. koslovakyanın Teçen havalisini işgal ile iktifa etmiyerek bir kısım Çekoslovak Bu kabul esnasında Harıciye Vekâarazisinin de Rumanya tarafından işgal leti Umumî Kâtibi Num?n Menemenolunmasını teklif ve bo>lelikle o zaman cioğlu da hazır bulunmuştur. nıüttefik bulunan Polonya ve Rumanyanın iyiden iyiye hemhudud olmalannı lemin maksadile bir de Rumanjaya seyahat etmişti. Rumanya bu teklifi daDr. Frank ha düne kadar Küçük İtilâfın bir rüknü olan müttefik ve felâketzede Çekoslo\okya aleyhinde kendisi tarafından çok fena bir hareket olacağı beyanile red«Mtt. Polonyadan bahsolunurken gene Hariciye Nazın Bek'in işgüzarlığile bu Vişi 7 (a a ) Fransız Amirallık damemleketin o zamanlar Almanya tarairesınm tebliği: fından ileri sürülen iddialarla ahenkli «Theophile Gautier* vapuru, 4 ikınci bir dava olmak üzere Polonyanm da teşrın Eğe denizinde bir denizaltı tamüstemlekeye hakkı olduğuna dair serafından batınlmıştır. Vapurun ta>f« sini yükseltmiş bulunduğunu, gaflet ve ve yolcularmın eksersi kurtanlmıştır. haval üzeriııe kurulmuş siyasetlere bir Yalnız 2 ölü ve 18 kayıb vardır. niımune olarak, hatırhj abiliriz. Theophile Gou'ıer. hüiranda İngıîiz Polonyanın Almanya ile akdettiği hücumu esnasında Beyutta bulun <m senelik karşılıklı emniyet muahedemakta idi. İngiliz ablukpsına rağraen, sinden bahse lüzum bile gormejiz. Bu, bu vapur Fransanın Surıye mudaıMeriçaresizlik içinde Mareşal Pilsudski'nin ne gbndermek istediğı yardımı almak kabul ve tatbik ettiği zarurî bir siyasetüzere Selâniğe gitmışti. İngiliz dcnizalti. Maresalın bu siyaseti izah eden ve tılanndan ve uçaklanndan muhafaza bu sütunlarda vaktile yazılmış olan su için Fransız Amirallık dairesi, Theosözlerini tekrarlamak favdasız değildir: phile Gautier'nin himayeiı bir İtalyan gemi kafılesine katılmasını kabul et Şarkımızda Rusya, garbımızda Almıştı. Her halde şu cihıti musahede manya gibi iki büyuk de\letle hemhudud bulunu>oruz. Birincisile anlasmak (Arkası sahife 3, sütun 7 de) (Telgraflar 3 üncü sahifede) imkânımız yokrur. İkincisine gelince ona karsı Avrupada bizi himajp edecek kuvvet nerededir? GöVlerimi Mans kıBütün Şark cephesi bo^unca baslıvan harekâtın, eelen haberlere eore tahminl yılanna dikerek dikkatle arastınvodururau ile muhtemel inkişaflannı sosterir harita nım: Serab! İneiltereden Avrupa karasına asker çıkabileceğine dair en ufak bir emare bile göremiyorum. O halde baska çarem yoktıır: Muhat olduğum iki büjük devletten birincisine karsı ikinrİMİe anlaşmıs olmalıyım. İste Leh Alman anlasmasının sırrı ve hikmeti budur! Ve garibe tevali etti: Danzig'den dolayı İngiliz garantisile harbi göze alan Polonya karsısında Almanya Rusya ile anlastı ve onun bitaraflığını temin edeÇinking 7 (a a.) Çin ordusu sözrek Polonyayı pajlaştılar. Halbuki o zaeüsü, ÇanKayŞek ordulannın şidman Rusya Fransanın müttefiki idi, ve detli bir karşıhk taarruzuna geçerek ayni ittifak çemberi içindeki ÇekosloBelirmiş ihtiyacların tahakkuku için vakya daha evvel umumî bir siikut ve İşang'a girdiklerini ve bu şehirde sotevekkiille karsılanarak parçalanıp git üç merhale vardır: Evvelâ ıhtiyaca inakak muharebelerinin devam etti&ini nefse inanmak lâzımdır, Yüksek Mimar mişti. Yani Çekoslovak parçalamsına nılır, sonra söylemiştir. kar.sı Fransa sesini çıkaramamış, Sov ondan sonra da, çarelere, yardımcı usulHupeh vilâyetinin batısında bulunan yetler de mutlak bir sükutla mukabele lere, vasıtalara baş vurulur. İşang şehrinin Çinliler tarafından zapYakın ve uzak vak'Eİardaki bütün zaetmislerdi. tı, Yangtse vadisini takib ederek ÇunTuhaf değil mi, daha evvellerine cık ferlerin doğum sırrını araştırdığımız va nin bu basit işine kadar bütün vak'aking'in batısına dogru ilerlemege çalımamak için Ren mıntakasmın askeıiles kit onun ilk kaynağım, nefse inanış larda bu kanun hâkimdir. şan Japon ordulan için bir tehlitirilmesi, Avusturyanm ilhakı ve Çe mefhumunda bulunız. kedir. Ferdlerin ve cemiyetlerin en zavallısı Atatürk gibi en müşkül durumda en koslovakyanm idamı Ulerim'e sesleıini kendısmde İnanacak nefıs bulamıyarak. çikaramn an demokrasüer her nedense buyuk hakları, en kısa bir zarranda, en kendisinde yasamak ve hareket etmek YUNUS NADİ parlak zaferlerle tahtkkuk ettiren dâ kudreti göremiyerek başkalarmdan hahılerden tutunuz da evini bir mahalle yat hakkı dilenenler, ümidlerini ve ya(Arkası sahife 3, sütıın 4 te) den btekine naklettiren bir aile reisi şama şartiarını buna bağlayanlardır. #*• Ev sahibleri kiracıları zorla çıkaramıyacakj Kiracılar, mukavelenin hitamından on beş gün evvel bunun yenilenmesi için malsahiblerine müracaat edecekler Ankara 7 (Telefonla) Mılll korunma kanununun muaddel 30 uncu maddesı, kiracıların oturduklan bınada kalmak istedıkleri takdlrde mukavelenin hitamından 15 gun evvel bunu yenilemesi lüzumunu kaydetmektedir Bazı ev sahiblerinin kiracılarrnı çıi mak ve evlerıni daha yüksek bedellerle kıraya vermek ıçuı müstecırleri b a | husustaki ıhmalınden istıfade ettiklerl! nazan dıkkatı celbetmiçtir. Gerek | le, gerek mektub yazmak suretıle ey{ sahıblerine yapılan ihtarlar, icra | kamlarınca kâfi gorulmedığmden, kiİ racılann şu tarzda hareket etmelert j icab etmektedir: Mukavelenin hitamınj dan on beş gün evvel ev sahibleriu müracas«tle mukavelej'l yemlemegi temelerl. Ev sahıblen yanüemiyecek o»"] lurlarsa noterlık yolıle mal sahıbir»'] tebhgat yapmaları ve bu işın hıtamma kadar da kıralan noterliğe yatırma lan, vaziyetlerini sağlamlaştıracaktır. Çekyadakî Alman Komiserine Ahdenlz.de İtalyanların bir muhribile 11 nak4iye gemisi batırıldı suikasd mı ? Başvekil Elias, daha da sorguya çekilmek üzere henüz idam edilmedi Moskovaya göreFransada geniş mikyasta sabotajlar oluyor Tiirk san'atile tarihinin ecnebilerden çektifli Yazan: Taymis "Rus mukavemetine ragmen Alman taarruzu büyük terak"Şimdiki mücadelekiler kaydetmiştir,, de yalnız olmadığıdiyor mız için mi düşman sayılıyoruz? „ Londra; Kırımda Almanların ağır zayiat verdiklerini bildiriyor Moskova 7 (a.a.) So»ryet tebliği: 6 teşrinievvel günü, cephe boyunca şiddetli muharebeler devam etmiştir. Pazar günü, yerde 10 düşman uçağı ve hava muharebeleri esnasında 53 düs, man uçağı tahrıb edilmıştir. Ruslar 25 uçak kaybetmişlerdir. Barentz denizinde bir Alman naklıye gemisi batırılmıştır. Orta cephede çok şiddetli muharebeler Finlandiyanın Sovyet harb tebliği İngütereye cevabı Alman harb | tebliği 1 Çin ordusu Profesör GabriePin «Anadoluda Tiirk abideleri» eseri baştan başa hata ile dolu Büyük bir meydatı muharebesi Çok şiddetli bir taarruza geçerek Işang'a girdi Büyük Alman taamızunun istikametleri Londra 7 (a.a) Moskovaya karşı yapılan Alman taarruzu sabah ğaze telerinin başlıca mevzuunu teşkıl et mektedir. Times'in askeri yazıcısı diyor ki: «Şiddetli Sovyet mukavemetiic rağmen Alman taarruzu şımdiden büyük (Arkası sahife 3, sütun 3 te) Sedad Çetintaş Azak denizinin şimalinde 9 uncu Rus ordusu mağlub edildi Helsinki 7 (a a.) Fin hükumeti İngiltereye verdğı cevabda şoyle demektedir: «Finlandıyaya 1939 da yapıla tecavüzden sonra 14 birıncikânu Milîetler Cemiyetı Sovyet hukumet mutecaviz addetmış ve Mılletler yetinden çıkarmıştı. Fınlandıya kendİH sini tekbaşma müdafaa etmek ve topraklarının büyuk bir kısmını Rusya ya bırakarak Sovyetlerle sulh yapmai zaruretinde kalmıştı. Fakat S Finlandiyayı mahvetmek arzusund vazgeçmiyerek onu durmadan rahatı etmeğe devam eylemıştır. Haziran de bır askerî tecavuz daha olmus, Finlandıya da kendisıni müdafaaya dev etmiştir. Fin topraklanmn ehemmlyet li bir kısmı hâlâ mütecavizin elindedil Fınlerin taarruz etmekte oldukları re yeni bir Rus tecavuzüne meydan ver^j nıemek için işgal edilmelidir. Ruslar ; (Arkası sahife 3, sütun ( d a ) | Sıvastaki kıymetli liırk eserlerinden Çifteminate camisindea iki maazara İnsanUk tarihinin belli olduğu gündenberi ilmin, umumî bir şümule sahıb ve insanlığın malı olduğunu görüyoruz. Fakat tarıh ve san'at bahsinde «nullıyet» in ne yaman bir hususiyet yaratmış olduğunu da unutmamahyız Zira; tarih ve san'at bir milletın diîinin, folklorunun, ruh kudretinin, iLnî, millî, içtimaî bütün hususiyetlerinin ifadesidir. Işte bunun içîndir lü milliyet harici âlımler bu işe nüfuz edemezler, cnlsr bütün samimiyetlerınl kullansalar ve bütun usullerle çahşsalar bile yapmak istediklerı san'atın asaletıne ve yazmak istediklerı tarihin fazilet kaynaklarına daln.a kör kalırlar. (Türkler goçebe bir millet oldukları için onlarm bir miraarisı yoktur) diyen Şarl Teksiya nin Küçiık Asyasını vicdan huzurile okurnak bızler için nasıl mürakun değilse, kitabında mütemadiyen asil milletimizı Bar (Arkaa sahife 3, sütun Ordu kurmay heyeti esir alındı, kumandanı layyare ile kaçfı, mattefik ordular mağlub dnşmanı takib ediyorlar Birkaç söx llâhî Komedya kızgın alev dağlannın ortasındadır, mahvettiği saade kara hatırasile ciğerleri kavrularak janar durur. Yıl akrebler, ve çiyanlarla sarmaş dolaş bir halde şu neda getirmiş adam, hayattaki kotü dilinin zehifini tadıyor gibidil Fakat, Divina Comcedia'nın bu kusırrlu ve eksik h larını, beşerî oldukbın için, biz cana yakın buluruz. Hayat ve harekete ezelden âşık insan, durgunluğun ölü saade * gayretin bitmez, fakat yaşayan azabını • tfer zaman ter ediyor. Bugün irin deryalan, ateşten dağlar, yılanlar ve çij lar yerine Okyanus dalgaları, tayjare bombardımanlan, lar, yangınlar, açlık ve sefalet var. Istırab, ferdî bünyele tahammül kudretile olçülemiyecek kadar büyük ve de Milletler boğusuyor, ve kızgın bir cehennemın alevleriı milîetler yanı>or. Sonsuz azablar içinde gozleri fırlanuş, ğuk bir sesle haykırarak kendi ruhunu temizlemeğe çahş insanlıktır. N. Berlin 7 (a.a.) Alman ordulan başkumandanlığımn tebliği: Bıldirilmiş olan yeni taarruzlar çerçevesi içinde Azak denizinin şimal bölgesinde büyük bir meydan muharebesi cereyan etmışür. Mutlefik devletler kıtalarile yanyana çarpışan Alman kıfalan, mağlub edilmiş düşmanı takib etmektedır. Molorlü ve zırhlı teşekküller düşmanuı ricat hareketleri dahilmde derin surette ilerlemışlerdir. Bu harekât esnasında 9 uncu Sovyet ordusunun kurmay heyeti esir alınmıştır. Bu ordunun başkomutenı vaktinde tayyare ile kaçmıştır. Şark cephtsinin diğer bölgelerinde taırruz hareketleri plân mucibince devam ptmektedır. Leningradın batuındaki sahile Sovyet {Arkası sahife 3, sütun 2 de) Bugünkü dünyayı Dante'nin Cehennemine benzetenlere hak vermeli. En büjük Ortaçağ şairi, altı yüz şu kadar sene evvel önümüze serdiği işkence tablolarile, şimdi aramızda jaşanan ıstırab sahnelerine sanki peşin bir nazire \aratmak istemişti. Divina Comcedia'nın karanlıklar içinde çırpınan sayısız kahramanlan birer birer dünyaya dönebilselerdi şu dakikada kendi ebedî cehennemlerini yerjüzüne belki bin defa tercih ederlerdi. Dante. hajatını kusıırlar ve eünahlarla doldurmuş birtakım ruhların temizliğe, saadete ve Allaha kavuşmak uğrunda yaptıklan sonsuz gayreti bize gostermeğe çahşır. Onun tasvir ettiği mustarib vücudler hep birer ruh sembolü değil midir? Tahammülsüz azablar içinde kıvranan gbzleri fırlamış. gergin çizgili o jarı baygın çehreler, kendi kirlerini ebedî yıkamağa mahkum zavallı ruhlardan başka bir şey midtr? Biri irin derjasına gömülmüştür. Hayatuıda akıttığı masıım kanlarını pıhtı halinde durmadan içer. Bir başkası