4 Ekim 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

Bîrtecîteşrte 194T CÜMHURIYET SON A B E Bulgur fiatı Ingiltere Iran ittifakına dosm ngiltere Başvekili Mister Çörçil fairkaç gün önce söylediği nutukta İngiltere ile İran arasmda bir itlifakın akdediimek üzere olduğunu bildirdi. Ingiltere, Hindistandaki vaziycti dolayısile, İranın komşusudur. Soııra İngiltere, İranın petrol kaynaklannı işlettiği ve İran bu kaynaklarda, pek tabiî olarak hissedar olduğu için iki taraf arasında çok lcuvvetli müşterek menfaatler vardır. İki tarafı birbirine bağlayan bu gibi maddi ve manevi bağlar çok kuvvetli olduğuna; ütedenberi İran, İngilterede çok geniş bir sempati gördiiğüne, İngiliz ilim adamlan ve siyasileri İran kültüriine, İran tarlhinc ve İran edebiyatına en büyük ehemraiyeti verdiklerıne göre iki tarafı birbirinden kuşkulandıracak ve birbirinden ayıracak sebeb ve amil bulunr.ıaması icab ederdi. Sonra yeni İran şerefli mazisini temadi ettintıek, müesseselerini ve teşkilâtını yenilemek, ınuasır seviyeye erişmek azmile hareket ettiği için, İranın Hindistanda komşusu olan İngiltereden yardım ve muzaharet görmesi de beklenirdi. n Hitler Konuştu (Basmakaleden devam) harbinin mes'uliyetini tamamen Ruslara yükletmektedir. Führere göre, 23 ağustos 1939 ademi tecavüz paktına rağmen Sovyetler gizliden gizliye Almanyaya taarruz fikirlerini besliyorlar ve bunun için de hazırla.nıyorlardı. Almanya şarkta kendi aleyhinde hazırlanan bu husumete bilhassa geçen mayıstan itibaren kanaat hasıl etmişti. O zaman bu işin Almanya tarafından açığa vurulmaması, düşman hazırlıklanna hız verdirmemek için ihtiyar edilmiş bir tedbir idi. Hakikatin bundan ibaret olduğunu bilen Almanya kendi hazırlıklarını ikınal ederek 22 bazirandan itibaren harbi açmış ve kendisi aleyhinde hazırlanan Sovyet ordulannı hududda bulmuştur. Şark cephesinde Almanya beklemediği derecede kuvvetli bir mukavemete mi manız kaldı? Harb orada onun tasavvur etüğinden fazla mı sürdü? Dünya efkârını işgal eden bu meselelere Mösyö Hitler cevab vererek harbin şark seferine kadar kısmında olduğu gibi Rusyada dahi tamamen plânlara mutabık olarak cereyan ettiğini kuvvetlc temin etmiş ve hulâsa olarak: Orada düşmanın esasen yıkılmış olduğunu haber verir ve bu yıkıüşın tam olacağım da vadederün! Demiştir. Kırk sckiz saattenberi şarkta kat'î mahiyetli pek muazzam hareketlerin başlamış olduğunu da Mösyö Hitlerin ifadelerinden öğrenmiş bulunuyoruz. Üç buçuk ayda şark cephesinde istihsal olunan neüceleri dünkü dasıtan nutuk şöyle tadad eyledi: 2,5 Milyon esir 22000 Top 18000 Tank 14500 Tayyare Ve İngilterenin dört mislinde arazi, ki ceman 800 bin kilometre murabbı. Mösyö Çörçil dahi son nutkunda Almanyanın geniş ölçüde kıymetli Rus topraklarını istilâ ve işgal etmiş olduğunu söylemişti. Başkaları nutuk üzerine nutuk söyledikleri halde aylardanberi Mösyö Hitler neye susmuştu? O bu suaü hizzat sorarak cevabını da şöyle veriyor: Biz iş görüyoruz ve ortaya filî ve müspet neticeler koyuyoruz da onun için. Mösyö Hitler şark seferinin komünizm aleyhinde bir cidal olduğuna temas ederek Finlandiyadan itibaren pek çok Avrupa memleketlerinin bu cidale iştirak etmekte bulunduklannı da ileri siirmüş ve rejimin ne müthlş bir âfet olduğu Rus topraklarında ilerlendikçe hayret ve dehşetle görühnekte bulundıığunu ilâve eylemiştir. Harbden böylece bir zafer dasıtanı haIinde konuşan Alman Führeri sulhtan ve onnn tevakkuf edebileceği şartlardan hiç bahsetmemiştir. Umumî hcyeti itibarile nutuk. karsıki tarafa meydan okuyan bir hitabedir. Askeri vaxiyet Hitlerin nutku (Baştarafı 1 inci sahifede) Düşman olan IngiHz milleti değildir» < İngilterenin dostluğunu temin için çok çabştık, fakat dosluk yerine düş. manlık kazandık. Düşman olan İngiliz milleti değil, mahdud bir zümredir. Çörçil «harb isterim> dedi, fakat şimdi başka türlü düşünüyor ve istikbalde büsbütün başka türlü düşünecektir.» D İktısad Vekâleti fiatın tespiti için alâkadarlara emir verdi Ankara 3 (Telefonla) İaşe Müsteşarhğı bulgurun azami fiatını tespit etmek üzere alâkadarlara emir vermistir. Bu emir memleketin her farafında bulgur fiatIarmı tesbit edecek ve şimdiye kadar olduğu gibi birtakım istihsal bölgelerinde daha pahalıya satıldığı için buğdayın bulgura tahvil edilerek satılmasının ve el koyma vaziyetlerinde daha az buğday temin edibnesinin önüne geçilecektir. Şarkta yeni taarruz (Baştarafı 1 inci sahifede) yardım yılının açılma merasimine iştirak için, harb sevk ve idare karargâhından ayrılmakta büyük bir zorluk çektiğini söylemiş ve bununla şark cepîıesinde yeni büyük bir harekeıin başladığuu haber vermek istemiştir. Hitlerin bu defaki konuşmasında farkolunan çok ağır eda işte başlanan bu yeni imha savaşınm azametinden müthem bulunuyordu. Hitlerin 48 saat evvel yani çarşamba günü başladığım haber verdiği büyük imha ve çevirme savaşmm alan ve hedefi acaba nerelerdir? Bunlar henüz bir sır olduğu için Führer bittabi hiç bir ifşada bulunreamıştır. O, bilhassa Snvyet harbindeki harekâta dair her gün tafsilât vermekte Alman karargâhınm takib ettiği sıkı imsak ve ketumiyetin sebebini düşmanın pek fena olan keşif ve istihbarat hizmetinin Abnan tebliğlerinden istifade etmesbae imkân vermemek arzusu olduğunu söylemiştir. Filvaki herhangi bir ihtiyatsızlık binlerle Almanın hayaüna mal olduktan başka taarruz hareketlerinde muvaffakiyetin başhca sır ve amili olan baskın tesirinin yok obnasmı da mucib olabilir. Hitlerin başladığmı haber verdiği yeni imha taarruzu hakkında şimdiden mutlak bir şey yazmak lâzımsa, bunun, e\velki yazılanmızda da tahmin ettiğbnîz gibi, merkezde Smolensk istikametinde Vijasma Yelniya bölgelerinde taarru; için tahaşşüd eden külüyetii Sovyeı kuvvetlerinin cenubdan ve muhtemelen Roslavel bölgesinden çevrilmelerini he def edinen bir hareket olması memul dür. Kezalik Harkofun etrafındaki kuv vetlerle birlikte sarılarak buradan zırhh teşekküllerin Tula Orel Kursk isti kametinde saldırmalan ve ayni zaman da Brijansktan da Moskova istikametin de ilerlenmesi muhtelemdir. Tarihî hakikat Sovyet harb tebUği (Baştarafı 1 inci sahifedfci Sovyetler muhtelif çapta 41 top, 15 tank defi topu ve bir miktar mitralyöz iğtinam etmişlerdir. Alman harb tebliği (Baştarafı 1 inci sahifede) Berlin 3 (a.a.) D.N.B.: Askerî haMoskova 3 (a.a.) Izvestia gazete rekâta aid bugünkü tebliğde de bildisine gönderilen ve Moskova raayosu ta rildiği vcçhile, şark cephesinin cenub rafından neşredilen bir habere göre bölgesinde Alman hava kuvvetleTİ keSovyet kıt'aları Leningradın 200 kilo sif bir faaliyet sarfetmişlerdir. metre cenubunda İlmen gölü civarında Tahaşşüd eden düşman kuvvetleri, yaptıkları büyük bir mukabll taarruz kamyon ve zırhlı araba kolları, batarneticesinde Staraya Russa mıntakasında yalar, piyade mevzileri, nakliye kolları, dört kasabayı ve tabiye bakımmdan e demiryolu mevkifleri vesaire ile her nevi İngilterenin en büyük endişelerinden hemmiyeti büyük olan bir sırtı istirdad demiryolu tesisatı tahrib edilmiştir. biri, Rusyanın Hindistana doğra hulul etmişlerdir. Şark cephesinin cenub bölgesinde etmesidir. Bu yüzden kuvvetli ve moKonsomolskaya Pravda gazetesi Din Sovyet kollarınm elinde arhk pek az dern bir İran, onun bu endişelerini de yeper üzerinde anudane ve şiddetli mu demiryolu münakale vasıtası kalmıştır. tahfif ederdi. Fakat Lord Kürzon gibi harebelerin cereyan ettiğini bildirmekte Bu bölgedeki yol şebekeleri de gayriemperyalist diplomatlar, İranm nıilli ve Almanlann nehrin sol sahilini ele kâfidir. Ruslar, bu nakliyatı mahdud hareketine muzaheret ederek onun içten geçirmek için birçok teşebbüs'.erde bu birkaç yol üzerinde teksif etmek mecgelen bir hamle ile kuvvetlenmesinc lunduklarını ilâve eylemektedir. buriyetinde kalmışlardır. jardım edeceklerine İrana hulul etmek Ruslar bu teşebbüslere karşı koyarGarlarla demrryollannın tahribi nesiyasetini tercih etmişlerdir. 1907 de ken düşmana büyük zayiat verdirmekticesl olarak Rus münakalâtı günlerce Rus İnşiliz anlaşmasile başlayan bu tedirler. inkıtaa uğramaktadır. Artık bu bölsiyaset türlü türlü tahavvüllere uğragede Rus kuvvetlerinin muntazam iaAlmanlara indirîlen darbe jarak 1921 senesine kadar devam etmiş, Moskova 3 (a.a.) Sovyet istihba şesi ünkânı kalmamıştır. Rus kuvveüenihayet Rusyada kopan ihtilâlin açtığı rinin cepheye doğru muntazam yürüyüş uzun inşa siyaseti, İngilterenin kendi rat bürosunun dün akşamki tebliği: 2 teşrinievvelde, kıt'alarımız, bütün yapmalan da imkânsız bir hale gelmişnüfuzu altmda bulunan birçok şark memleketlerinde ve bilhassa Hindistan cephe boyunca düşmanla anudane çar tir. da karşdaştıği milliyet cereyanı, İranın hiir ve müstakil yaşamak azmi, Lord Kürzonun siyasetine son vermiş ve İrana hulul siyaseti, İranda kapitülâsyonları idame sistemi iflâs etmişti. Sovyeter Birliğinde bolşevikligin îstikrar bulmasından sonra İngilterenin Çarlık Rusyasına karşı hissettiği endişe bambaşka bir şekilde tazelenmis, fakat bu da Ingiltere ile İran arasındaki nıiinasebetleri ciddi bir surette tanzime saik olamamıstL Bilhassa Iran milliyetirun gittikçe uyanarak rnemleket kaynaklarınuı yabancılar hesab ve menfaatine istismarına kar^ı isyan etmesi, ve İranın peirol kaynaklanndaki hissesinin adalet ve insaf icahlarile telif kabul eder bir şekilde tamnması için de uğıaşması, İngiltereyi büsbütün kuşkulandırmış, ve bu da iki taraf münasebetlerinin müsbet bir istikamette inkişafına mâni olmuştu. Şimdiki büyük harb başladıktan ve harbin ilk senesinde bütün garbi Avrupa istilâ edildikten sonra Almanyanın Orta ve Yakınşarkta da Ingiltere ile mücadele etmek isteraesi, hatta bu mücadeleye filen girişmesi üzerine Ingiltere ile İran münasebetlerinin ehemmiyeti birdenbire kendini göstermişti. Sovyet Alman harbinin başlaraası ise, bu ehemmiyeti kat kat artırdı. İngiltere ve Sovyet Rusyanın ayni düşmanla lıarbetmeleri, aralannda müşterek bir menfaat kurduğu için İngiltere, Sovyetlerle temasını temin ıstırannda kalmış ve bu yüzden İran meselesini bıçakla kesercesine halletmek mecburiyetile karşılaşmıştı. Istırar ve mecburiyetin şiddeti, İngilterenin Ruslarla birlikte İram işgale karar vermesinden belliydi. Fakat bu ıstırar ve mecburiyeti, sulh zamanındaki ihmal ve tevekkülün, uzağı gören bir gözle yakm istikbali görememezliğin acı semeresiydi. pışmışlardır. 30 düşman tayyaresl düşürülmüştür. Bizim kaybımız 9 tayyaredir. Cephenin cenubu garbî istikametinde bir bölgede iki gün süren anudane bir çarpışmada, birliklerimiz düşmana ciddî bir darbe indirmişlerdir. Muharebe reeydam düşman ölüleri ve tank ve top enkazile doludur. İki günde düşman ölü olarak 2700 subay ve er ve esir clarak da 500 kişi kaybetmiştir. Birliklerimiz muhtelif çapta 41 top, 16 tank savıcı topu, 17 mayin topu, 98 ağır makineli tüfek, birçok tank ve büyük miktarda mühimmat almışiardır. Alman hava kuvvetleri, ayni zamanda bütün taarruzlarmı Moskova üzerine teksif etmiştir. Sovyet birlikleri arazisinin bütün demiryollannm başlangıc noktası Moskovadır. Moskovanın geniş demiryolu mevkifleri Alman bombaları için mükemmel birer hedeftir. Buralarda on beş yol tamamen keEİlmiş, altı istasyon, yedi askerî katar, hazırlanmakta bulunan 11 tren tahrib edilmiş ve diğer on alb iatasyon da ciddî hasara uğratılmıştır. Sovyet ordusunun iaşesi bu suretle ehemmiyetli surette sekteye uğramış bulunmaktadır. Ruslar tlmen gölü civarında 4 kasabayi geri aldılar Bütün Rus tahassüdleri ve münakale yolları mütemadiyen bombalanıyor İranda garib bir hâdise (Baştarafı 1 inci sahifede) J a p o n y a protesto etti Tokyo 3 (a.a.) Japon hükumeti, Tahranria Japon siyasî imtiyazlannın lâğvedilmiş olmasından dolayı İran hükumeti nezdinde protestoda bulunmuştur. Domei ajansına göre, Tokyonun salâhiyettar mahfilleri İranın bu hareketini, İngUtere ile Rusyanm Japonya aleyhinde hasmane hislerinin bir delili olarak telâkki etmektedir. Domel ajansı, İngilterenin, TahrandaM Japon elçiliğinl Alman kaçaklan gizlemekle ve onlan teslim etmemekle ltham ettiğini hatırlatmaktadır. Eski Şahın her şeyinl aldılar Tahran 3 (a.a.) Ünited Press: Dün İran parlamentosunda Başvekil şu beyanatta bulunmuştur: « Sabık Şah Rıza Pehlevlnin, 680 milyon rial kıymetinde tahmin edilen menkul ve gayrimenkul servetine hayır müesseseleri menfaatine olarak el konulmuştur. Hazinei hassaya aid kıymetli eşya tamdır. Sabık Şahm yabancı memle kete çıkarken, beraberinde kıymetli eşya götürmüş oldıığunu yalanlıyabilirim. Sabık Şahın beraberinde eşyanm mu fassal bir listesi parlamentoya bildirilecektir. Sabık Şah, fran topraklannı terketmeden evvel. yabancı memleketlerde bulunan bütün alacaklarmdan vazgeçtiğine dair bir vesikayı da ünzalamış Staline Çörçil ve Ruzveltin mesajlan Moskovaya 5 saat süren hava baskını Moskova 3 (a.a.) United Press: Londra 3 (a.a.) Bir Moskova membaından bildirildiğine göre Lord Bea Dün saat 2O.35te Moskovada hava hüverbrook ile Harriman, Staline, Çör cumlarma karşı alarm işareti verilmişçil ve Ruzveltin şahsî birer mesajlarım tir. Alarm, geceyarısından sonra saat 1,15 te Eona ermiştir. Moskovadaki İntevdi etmişlerdir. giliz ve Amerikan delegeleri sığmaklara Rusyaya yardım seri olacak iltica etmişlerdir. Moskova 3 (a.a.) Lord Beaverbrook, gazete muhabirlerile yaptığı görüşmede ayrıca demiştir ki: Ankara 3 (Telefonla) Maarif Ve« Stalin, Molotof, Litvinof ve Harkâleti Neşriyat müdür muavini Mustariman ile birlikte Kremlinde her gece fa, Orta Öğretim şube müdürlüğüne çalıştık. Tercümanlığı yalnız ben ve Litnaklolunmuştur. Onun yerine Universite vinof yaptık.» doçentlerinden Adnan tayin edilmiştir. Sovyetler Birliğine yapılacak yardımın çok geç olacağı etrafındaki iddia'ar hakkında bir muhabirin sorduğu suale cevaben Lord Beaverbrook, şu cevabı Vişi 3 (a.a.) Mareşal Petain, gevermistir: ve Deafya suikasd « O kadar geç değildir. Eence kon çenlerde Lavala ferans bu kadar çabuk bittiğine göre yapan Colette'in cezasmı affetmiştir. YUNUS NADİ Ruzveltin mücadelesi (Baştarafı 1 inci sahifede) Maarifte bir tayin Petain, Lavalı vuranı affetti malzeme de o kadar çabuk gönderilecektir.» Pariste 6 sinagon berhava edildi Bir Japon denizaltısı battı Tokyo 3 (a.a.) 1635 tonluk . İ . 61» denizaltısı dün gece Kyushu açıklarında yapılan deniz manevralan esnasmda diğer bir cüzütamla musademe ederek batmıştır. Denizaltmın bir kısım müİngiltere, buna tahammül etmisse de rettebatı kurtanlmıştır. şimdi İranla bir ittifak hazırlayarak o acı semerenin acılığmı tadil etmek ister gibi bir hattı hareket takib ettiği müşterek menfaatleri takviye eylemek göze çarpıyor. Acaba bu ittifakın temeK. esasına dayanacak bir ittifak şüphe yok İranla samimî dostluk esası üzerinde ki alâkadar olan bütün taraflar için fayanlaşarak İranı tahliye etmek mi: yoksa dah olur. Fakat zorlanan bir ittifak, zorİranı, askcrî işgal gibi cebrî bir ittifaka lanan her şey gibi günün birinde bir infilâkla karsılaşmağa mahkumdnr. zorlamak mı? İranı tahliye etmek ve İranla aradaki Aksi takdirde, kendücri yüzmek bilmiyen kimselerin, boğulan bir adamın imdadına koşmak için bir köprüden suya atılmalannı nasıl izsh edebiliriz? Bunlar, teşebbüslerinin akılsızca cüretkârlığmı düşünecek vakit bulamadan, sırf sihirli bir kuvvetle sürüklenip, bir irade ile itilerek suya ahlıyorlar. Ben de, o bedbaht adamı, kumar salonundan kapıya ve kapıdan, kazinoiıun onündeki taraçaya kadar, tıpkı bu şekilde, hiç bir şey düşünmeden, hiç bir muhakeme yürütmeden ve gayrişuurî olarak takib etmiş tim. Ve eminim ki, benim yerimd2 siz de, etrafıru görecek gözü olan herhangi bir kimse de, bu heyecanlı tecessüsten kendinizi kurtaramazdınız. Zira, pek pek yirmi" dört yaşmda olan bu delikanlınm, bir ihtiyar gibi, zahmetle ve bir sarhoş gibi sendeleyerek, mafsallan gevşemiş ve kırılmış bir halde, merdivenden taraçaya doşru sürüklenmesinden daha acıklı bir manzara tasavvur edilemezdi. Bir çuval gibi yığılırcasına, bir peykeye oturdu. Bu adamın, tam manasile mahvolmuş bulunduğunu, bu hareket bana bir kere daha hissettirdi ve ürperdim. Ancak bir ölü veya vücudünde, canlı bir tek adale kalmamış olan bir insan bu şekilde düşebilir, geriye doğru devrilen baş, peykenin arkahğı üstünden sarkıyordu; kollar, gevşek ve şeküsiz, yere doğru sallanıyordu. Titrek alevli fenerlerin yan karanlığında, oradan her geçen, bu adamı mutlaka ölü zannederdL Londra 3 (a.a.) Vişi ajansınm bildirdiğine göre, dün gece Pariste altı sinagon bombalarla harab bir hale getirilmiştir. Yalnız iki yaralı vardır. Yedinci sinagonun berhava edilmesi teşebbüsü, buraya konulan bombanın vaktinde keşfedilmesi neticesi akim kalmıştır. kü bir çok büyük gazetenin müzaharetine nail bulunmaktadır, çünkü hükumet projelerinin muvaffakiyetine engel oimak için opüstrüksiyon usulünü mü tır.» kemmel bilen bir avuç âyan azasını da eUnde bulundurmaktadır.» Cumhur Reisi bu grupa Hitlerin naÇok sevdiği memleketi için en vemağlub olduğunu söyliyen «bozguncukaybettiğimiz lar», Alman ordularınm zaferinden son rimli çağında ebediyen ra menfaatler temin edeceklerini uman pek sevgili ve kıymetli arkada^ım Müiş adamlan ve «yatışüncılar» dahil t u nakalât Vekâleti Balıkçılık ve Su Mahlunduğunu söyleyerek şöyle devam edi sulleri müdürü genc idealist hidrobiyolog doktor Kemal Bayrakçımn aziz yor: mhuna ithaf edilmek üzere birinciteş«Bu grupta narmıskâr Amerikalılar da rinin dördüncü cumartesi günü aksamı vardır. Fakat bunlar hataya düşürülteravih narnazından sonra Beyoğlunda müştür ve sulhu muhafaza etmek çareAğacamiinde Mevlidi Nebevî kıraat esinin başlannı kuma sokup fırtmayı dileceğinden Kemali tanıyan ve sevengörmemekten ibaret olduğunu sanmaklerle arkadaşların ve istiyenlerin geltadırlar. Bu muhalefet saflannda faşistmeleri rica olunur. ler de vardır ve Almanya ile Rusya araDoktor Galib Zaimoğlu sındaki harbden evvel fesadcı bütün komünistler de bulunuyordu, Bu saf larda ırk v^ din bakımmdan müsamahasızlık güden bütün unsurlar da mevcuddur. Mevlid Hitler bundan sonra 1939 eylulünde cereyan eıien hâdiselere temasla ingilterenin Polonyaya garanti vermek sure tile Lehistanı Almanya aleyhine tahrik ettiğini, fakat bol keseden herkese yardım vadeden İngilterenin şimdi kapı kapı dolaşarak yardım dilendiğini, denizlerde bile başkasının yardımma aıuhtac olduğu için Amerikaya yalvarmakta olduğunu beyan etmiş ve bu günkü harbin yalanla hakikat arasında oereyan H. £ . ERKİLET eden bir harb olduğuna işaretle 4emişNot: Bir dostum bu sabah. hiç oku tir ki: • Ortada bir tek hakikat vardır Jri, • madığım bir gazetede askerlikle aJâkası olmıyan birisintn benim askeri vaziyete o da Almanyanın iki sene zarfında büdair yazılanmı tahrif ederek guya ten tün hasımlarını yekdiğerini müteakıb kide yeltendiğini telefonla haber ver yenmiş olmasıdır. Bu harbin «aes'uliyett mek lutfunda bulundu. Bu yazıcı, as Yahudilerle masonlara aid4ir. Ben de kerlikten asla anlamadığı cihetle ken asker oldum ve harbin ?<îfaletini çok disinin benim askerî yazılanmı bahis iyi bilirim. Bu sebeble harb istemem. mevzuu edişi tamamile başka bir sebeb Fakat başkalan istiyorlar. Son yüz sene ve mahiyette iltizaml bir hareket olsa zarfrnda bütün harbler ayni sebebden gerektir. doğmuştur. Binaenaleyh kendilerinden baska türRusya ile yapılan anlaşma lü bir hareket zaten umulama» Bu seve akıbeti beble dostumun haber verdiği yazıdan Harb istemediğim için 1938 tarihinde dolayı hiç de hayret etmedim. hislerime hâkim ol»rak nazırlarımı MosH. E. E. kovaya gönderdim ve milyonlarca insanın çarpışmasuıa mâni olmak için Ruslar la bir anlaşma yaptım. Gerek matbuatımız, gerek devlet adamlarımız Rusya aleyhine tek kelime dahi sarfetmedikleri halde, Rusya komşu küçük devletlere (Baştarafı 1 inci sahifede' Kmığı zdyaret etmişler, onlar da evvel saldırmaya Uaşladı. Finlandiyaya karşı ce komisyonun koydugu narka uyarak yapüklaniM hepiniz biUrsiniz. Bunu, odunu yüksek fiatla aldıklannı, halbukl Baltık nî«Mnleketlerinde cereyan eden şlmdl ayni komisyonun narkı 50 kuruş hâdiseler tokib etti. Vakit geçtikçe Rusindirmesile zararlanna sebebiyet ver ların bi?e saldırmaya hazrrlandıklan anlaşıldu Kuslar cephede her gün muazzam diğini öne sürmüşlerdir. EvvelM akşam Plat Murakabe ko kuvvstler tahşid ediyorlardı. Cephenin misyonunnn Adliyeye verilmesine ka bir »joktasında üç tümenimize karşı, rar verdiği, evvelce komisyona fiat ve Rıu»lar 24 tümen tahşid etmişlerdi. Bu ren zapö Imzalıyan odunculann zaptı hs*eketlerinden dolayı Ruslarm tarih dün sabah Fiat Murakabe bürosundaki tuzurunda hiç bir itizan olamaz. Hakidosyasından çıkarılmış, ayni zamanda katte sükut ederek, yavaş yavaş mukaBelediyedeki zabıt da getirilmiştir. Bu hil tedbir almağa başladım. Diğer tazaptın altında şu odunculann imzası »aftan, hâdiselerüı inkişafına intizaren, vardır: Niyazi Yelkencioğlu, Raif Erin, «eçen senenin eylulünde vaziyetin tenHüseyüı Bayrak, Nafiz Güneş, Fikri viri içüı Molotofu Berline davet ettim.» Konçel. Mustafa Tuncel, Nihad Gü«Evet, Ruslar Boğazlan da venç. Ethem Buroğlu. istediler» Maamafih dün akşama kadar bunlar Hitler burada Molotof tarafından FinAdliyeye verilmemiştir. Mazbatalar şim •andiya, Rumanya, Bulgaristan ve Bodilik mühürlü bir zarfa konulmuştur. azlar hakkında vâki olan talebleri >ekrarladıktan sonra, Boğazlar hakkın«iaki talebler üzerinde durarak demişMerhum Istlnaf azasından Tahsin ti ki: Beyin eşi, Devlet Demiryolu memurla« Evet, Ruslar benden Boğazlarda nndan Aziz Demirandın validesi, Bursa >sler istediier. Bilâhare bunu inkâr etTayyare slneması sahibl Nevzad ve üler. Fakat Ruslar her şeyi inkâr edikardeşi Hikmet Kızılandın teyzeleri Zeorlar. Molotof, üç dört gün sonra Moskiye Demirand rahmeti rahmana katovadan ayrıldığmda, el'an Moskovada vuşmuştur. 4/10/941 cumartesi günü bulunduğunu iddia edebilirler.» Kadıköyde Mısırlıoglu Yavuztürk sokak 6 No. dan kaldınlacak ve namazı «Yalnız Rus hazırlığının büyükiiiğünü tahminde aldandık» öğle üzeri Osmanağa camiinde kılınaNihayet bu mayısta Rusların bize salcaktır. duracağına şüphemiz kahnadı. Hazırlık•»• Tüccardan Kayserili Mitat Zaim müp larunızı artırdık, cepheye tarihte mislj telâ olduğu kalb hastalığından kurtu görülmemiş silâhlar yığdık. Düşmanın efil istihbarat servislerine malumat verlamıyarak 3/10/941 günü rahmeti rahmemek için bu müddet zarfında mütemana kavuşmuştur. Cenazesi 4/10/941 cumartesi günü Fatih, Kıztaşuıda Zaim madiyen sükut ettik. Nihayet hayatımın en güç kararını vermeğe mecbur oldum apartımanından kaldırılarak namazı öğve 22 haziran tarihinde dünya tarihinin leyin Fatih camiinde kıhndıktan sonra en büyük harbine başladık. Harekâtı « Edimekapısuıda aile kabristanma de£mız plân mucibince inkijaf ve devam nedilecektir. Mevlâ rahmet eyleye. tti. Bu müddet zarfında, harekâtın idaesi hiç bir zaman elimizden çıkmadı. SEHİR TİYATROSU TEMSİLLERİ Biz plânlarımızda ve tahminlerimkde Tepebası Dram Kısmında kat'iyyen aldanmadık. Alman askerinin Bu akşam saat 20.30 da kahramanlığı ve yüksek kabiliyeti hakH A M L E T kında aldanmadık. Süâhlarımızın iyi5 perde iğinden aldanmadık, teşküâtımızın ır.ü" kemmeliyetinden, halkunızın fedakârlık İstiklâl caddesinde Komedi kısmında kuvvetinden aldanmadik. Yalnız bir Bu aksam saat 20,30 da eyde aldandık: Muazzam Rus hazırhKİBARLIK BUDALASI ;ını tahminde... 5 perde «Bu medeniyet düşmanını imha Odun meselesi yeni bir safhaya girdi Ölüm edeceğimizi vadediyorum> Bu medeniyet düşmanını imha edeceğimizi bugün Avrupaya vadedebilirim. Esasen yıkılmış olan düşmanı tamamen ıkmayı vadediyorum. Dünya, şark cephesinde neler cereyan ıttiğini henüz bilmiyor.> Zümrüd meraklılanna Etrafı pırlanta, ortası zümrüd kıvmetli bir iene Sandal Bedesteninde teşhir edilmektedir. 9 teşriniev\Tel Perşembe günü satıla^ ^ ^ • ^ H caktır. ömer Rıza DOĞRUL Bu azlık sulh müzakeresi yapılması için Birleşik Amerikanın ısrar etmesi lüzumuna kani idi. Sonra ticarete devam edilecek ve diplomasi yardımı ile yaşaracaktı. Fakat Amerikan milletinin ekseriyeü bu nazariyelerin yanlışlığma ksni bulunuyordu.» ilkbahar bulutları yığmıştı. Semanın, yeryüzünü ağır bir tazyik altında luttuğunu, insan ciğerlerils ve kalbüe hissedij'ordu. Birden, yerde bir damla yağmur pıtırdadı ve derhal, rüzgârm, önüjıe katıp sürdüğü kalın rütubet yığmları halir.de, sel gibi bir yağmur dökülmeğe başlcdı. Bir kulübenin saçağı altma sığınmağa mecbur oldum. Şemsiyem açık olmasına rağmen, yere çarptıkça sıçrıyan sağanakJar, esvabıma, su serpintileri yağdırıyordu. Yere, tok bir gürültü üe dökülen damlaların soğuk zerrelerinin, yüzüme ve ellerime vanncıya kadar îemas etiğini duyuyordum. Tasarruf bonosu almakta acele ediniz! YURDUN MENFAATİ; SİZİN MENFAATİNÎZ; TASARRUF BONOSU ALMANIZDADIR. İkinci 25 milvon liralık Tasarruf Bonoları yurdun her köşesinde satışa çıkarılmıştır. Bu bonoları almakta acele ediniz. Çünkü satışm bugünkü şekline nazaran bu bonoların da ev\'elkiler eibi çok kasa bir zaman içinde satılıp biteceeine şüuhe voktur. «Biz i? gördük, hasımlanmjz konuştular» Hitler, bundan sonra Avrupa millet erinin Almanya ile teşıikı mesai ettiğini tebarüz ettirerek Finlandiyanın kah•amanlığına temas etmiş ce demiştir ki: < Biz iş görürken hası.nlarımız KOnuşmakla vakit geçiriyorlardı. Askerî ebeblerle sükut ediyor, sadece hakikateri söylüyoruz. İngiliz gazeteleri daima arekâtımızı, plânlanmızı tenkid ediyor. Fakat Norveçte, garbın diğer memleketerinde galib olan bizdik. Tngilizler, A/ustralyalılar değildi. Rusyasın garında ilerliyen biziz. Leningradın önünde oian, Karadeniz kıyılarma inen biziz. Ruslar Ren nehri kıyüannda değüdirler. Eaibuki hâlâ ngilizlerin nazarında biz daima ric'at ediyor ve yeniliyoruz. \ Bir kadının 24 saati Yazan: Stefan Zveig Tercüme eden: Hamdi Varoğlu Edebî tefrika: 13 J« En zarurî ihtivac maddelerinden başka hiçbir şeye para vermemek, para artırmak ve bununla Tasarruf Bonosu almak vazifenizi yapmak ve şahsî menfaatlerinizi korumak demektir. UNUTMAYIN Kİ: Tasarruf Bonolan hasılâtile Millî Müdafaamızın artan ihtiyaclan karşüanacaknr. # 0 0 FAÎZ PEŞÎNDİR. Bono Fiatları her keseye elverişlidir. Bonolar arttırma ve eksiltmelerde teminattır. J % 6 faizli ve bir sene vadeli bir Tasarruf Bonosu almak için 94 lira ödiyeceksiniz. Bujıa mukabil bir sene sonra 100 lira alacaksımz. cansız ve kanlar içinde uzanmış bulacaklarına, körükörüne kanaatim vardı. Çünkü, onun, kendini bu peykeye bırakışı, uçuruma düşen ve ancak dibi bulduktan sonra duran bir taşın sukutunu andınyordu. Bu kadar fazla yorgunluk ve nevmidî ifade eden bir vücud hareketi, asla görmemiştim. Şimdi, benim vaziyetimi tasavvur ediniz. Bu hareketsiz ve olduğu yere yığılmış adamın oturduğu peykeye yirmi veya otuz adım mesafede bulunuyordum. Bir yandan ona yardım etmek arzusu duyuyordum; diğer taraftan, terbiyenin ve irsiyetin icabı, çokakta bir yabancıya hitab etmek korkusu hareketime mâni oluyordu; ne yapacağımı büemiyordum. Havagazi fenerîeri, bulutlu semanın altında, donuk ve titrek ışıklarile yanıyorlardı; tektük yolcular, acele acele gidiyorlardı, çünkü vakit geceyarısına yaklaşmıştı. Binaenaleyh ben, bir müntehire benzeyen bu adamO anda, o saııiye içınde. birdenbire, la, bahçede, adeta yapyalmzdım. nasıl oldu bilmiyorum, fakat anî olaBeş defa. on defa, bütün kuvvetimi rak, elle tutulurcasına oiastik bir şekilde. müthiş ve korkunc bir hakikat toplamış, ona doğru ilerlemiştim. Faka^ halinde, onu karşımda, bir cesed gör her defasında hicab beni geri çekiyordüm. Cebinde bir rövolver bulundu du. Buna sebeb, belki de. düşenlerin, ğuna, ertesi sabah, bu cesedi, bu pey yardımlarına koşan kimseleri. ekseriya kenin veya bü: başka peykenin üstüne, beraber sürükleyip götürdükleri kana atini veren o insiyak, o derin hissi kablelvukudu. Bu kararsızlık ortasmda, vaziyetin çılgmca mahiyetini ve gülünclüğünü kendim de açıkça hissediyordum. Tasarruf Bonoları 5. 25. 100, 500, 1000 liralık parçalar halinde satışa çıkarılmıştır. Kesenizin müsaadesi nisbetinde siz de bir tane alabilirsiniz. Rus zayiab Bu vesile ile bazı rakamlar vermek. 'aydah olur. Şimdiye kadar Ruslardan iki buçuk milyon esir, 22 bin top, 13 bin ank, 14,500 tayyare ve İngiiterenin dört isline müsavi genişlikte 800 bin mu» rabba kilometre arazi zaptettik.» Fakat, bu sel gibi yağmura rağmen, Fakat, ne bir şey söyliycbüiyor, ne de oradan ayrılabiliyor, ne her hangi bir biçare adam, peykenin üstünde, hiç kıhareket yapmağa, ne de cnu bırakıp mıldamadan, hareketsiz otııruyordu. Bu, gitmeğe imkân buluyordum. Bir insan o kadar müthiş bir manzara idi ki, aoğlunun böyle temelden yıkılışı bana radan yirmi sene geçtığı halde, bu^ün öyle tesir ediyor, ve beni öyle sarâiyor bile, bunu sadece aklıma getirmekle bodu ki, görünmiyen denizin dalgaları, ğazım kısılıyor. zamanı bin bir tane ufak mırıltıcıkla Su. bütün yağmur oluklarından akıyor. kemirirken, ben o taraçada, neye karar dökülüyordu; şehir tarafından, arabalavereceğimi bilmeden, belki bir saat, bitgürültüsü geliyordu: yakalarını mez tükenmez bir saat, aşağı yukarı do rın kaldırmış insanlar, sağa sola kaçışıyorlaşarak vakit geçirdiğimı söylersem, ulardı. Canlı her şey büzülüyor, korka marım ki, sözüme inanıi'sınız. Fakat, her şeye rağmen, söz söyleme korka kaçıyor, sığınacak bir yer arığe veya harekete geçmeğe cesaret bula yordu. mıyordum. Gecenin mütebaki yansını belki böyle beklemekle geçirecektim: yahud, daha akıllıca bir hodbinlik, beni nihayet evime dönmeğe sevkedecekti; evet, hatta, bu sefalet yığınını, galiba, orada kendi haline terketmeğe karar vernvştim ki. daha üstün bir kuvvet, bu kararsızlığıma galebe çaldı. Ysğmur yağmağa başladı. Esasen, bütün gece, rüzgâr, denizin üstüne, buiıor yüklü iri Her tarafta, insanın ve hayvanın, gemi azıya almış tabiat unsurları karşısındaki korkusu hissediliyordu. Yalnız, o siyah insan yığını, pejkesinin üstünde, kımıldamadan yatıyordu. Bu jestle, sihirli velce adamın, hislerini, hareketle ve plâstik surette ifade etmek gibi bir kudrete sahib olduğunu evsöyleıniştim. Evvelce satılan Tasarruf Bonolarile veniden satışa çıkanlan Bonolar arttuma ve eksiltmelerde saüs kıymetleri üzerinden teminat olarak kabul olunmaktadır. ARTTIRMA ve EKSİLTMEYE GİRENLER! Para yerine Bono yatırmakla işiniâ daha kolayhk ve kârla yürütebilirsiniz. m VERGİ ve MERASİM YOKTUR. «Bilsevik Rusya bir harb fabrikasıydı» Tasarruf Bonosu almak: hiçbir merasim ve müşkülâta; faizleri hiç bir verei ve resme tâbi değildir. Bunlan bütün bankalarla şube ve ajanslarmdan, banka bulunmıyan verlerde Malsandıklanndan, Millî Piyangonun resmî satış gişelerinden alabilirsiniz. m PARANIZ DAİMA PARADIR. Tasarruf Bonosu aldıktan sonra parava ihtiyacınız olursa bunu derhal bir bankava vererek işlivecek faizden vüzde yarım fedakârlık yapmak suretile her zaman parava çevirmerjz kabildir. Bir yıl vadeli bir bono % 6 Altı ay vadeli bir bono V* 5 Üç ay vadeli bir bono % 4 FAİZ GETİRİR Paranızı en emin olan devlet kasasında kârla saklayınız (Arkası var) Bir Tasarruf Bonosu alınız. Alman Führeri, bundan sonra Bolşe. ik idaresinden bahsederek, bu rejimin insanlan nasıl hayvanlaştırdığına şahid olduklarını, Bolşevizm lehine en ufck sempati besliyenlerin kalblerinde bile bu hakikateri gördükten sonra sempatiden eser kalmadığına işaret etmiş ve «cen net» addedilen bu memleketin sadece Avrupaya karşı bir harb fabrikası oldu. ğunu kaydla Alman askerlerinin bu gibi insp.nlara karşı galib geldıklerini izah tmiştir. Hitler, bu vesile ile oaşta piyadeıar ol. mak üzere muhtelif Alman cüzütamla, mra fevkalâde fedakârlıklarını teba . üz ettirmiş ve Rus şimendiferlerinin tamir edilerek ksbili istimal hale getiril. diğini kaydla cephane ve silâh yetiştiren Alman işçilerine ve Alman milletine ;e§ekkür etmiştir. '