20 Eylül 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Imlâ Meseleleri, 2 ızılordunun Altnanlar ve müttefikleri karşısında gösterdikleri mukavenıete şaşanlar var. Halbuki bu mukavemette şaşılacak bir gayritabiilik yoktur. Fransız ordusunun, bir buçuk ay içinde münBundan evvelki yazımızda KızılorduBuraya kadar bahsıni yürüttüğümüz hükümsüz bırakacak kadar ileriye gideder. Tümen kumandam da, müteharrik hezim ve perişan olmasına mukabil nun tesadüfî muharebe ve taarruzî muIkiiık meseıesi bizl bugünkü dil ılminin memektedir. Buna mukabil bütün halktank defi ihtiyatmı ve tanklarını, mü Ruslarm üç aydır dayanması, hayret u harebedeki tabiye usullerini izah etmişyeni bir mefhum ve tabirile tanıştırcnak evîerinin merkezi bir neşir uzvu olan dafaa mıntakasmın derinligine girmiş yandırıyor. Halbuki Fransızların seri tik; bu yr.^ımızda da tedafüî muharebede piyadenin İşbirliği, taarruz muharetadır. Bu da yeni harflerin kabulü tari «Ülkü» mecmuası epeyce bir zamandanolan, düşman tankları üzerine saldırtır. inhizamı gayritabiî, bir frenk tabirile olduğu gibi cereyan eder, Rus tabiye prensiplerinin anahatlarına besinde anormal idi; Kızılordunun mukavemeü hinde (1928) memleketçe ilk defa olarak beri her iki hususta da radikal bir muyani piyade birlikleri taburlar da Eunları geri attıktan ve ilerliyen düş ise, bilâkis normaldir. göz atacağız. taruştığrmız «fonetık» karşısında, ayni hafazakârlık göstererek «İştikak» prenman piyaaesini bozduktan sonra, buna hil, kenaılerine tekabül eden topI'ransız ordusunun çabuk çökmesi ile iarihten itibaren yesipini daha geniş eMüdafaa muharebesi: çu birlikleri tarafından takviye edi karşı bir mukabil taarruza geçer. Bu Sovyet ordusunun dayanması sebebleri ni dil ilmine gir •" bir ölçüde tatbik mukabil taarruzu yaparken de alaylarırMüdafaa muharebesi vereıı ordu, de lir; yalnız bunun da istisnası vardır. tniş olduğu halde. j etmektedirler. nm mukabil taaruzlanna istinad ve va etrafında bir mukajese yapmak uzuu e, Fiat Murakabe Komisyonunun verdiği rinliğine taarruz eden düşmanın üstun Çok geniş (tümen başına 8 kilometreden ziyeiı ıslah için müşterek bir hareket sürer. Fakat Kızılordunun, üç ayda, «Ön tasar» da henüz, içerinde bir I p r O f § R a g , | j Ozdeili I ir PfAff fazla) bir müdafaa hattı, yahud da müö k a t l bir mağlubiyete uğramamasınıa | bu mescle müna karar mucibince dün bütün şebirde t i kuvvetlerine mukavemet etmek vazitetek uzman mustes I tertib eder. s | carethaneler komisyonca konulmuş olan sile mükelleftir; binaenaleyh ilk müda dafaaya çok gayrimüsaid mahallî şartlar kaşa edilirken (S. na, Türk Dil KuCephe tamamile yanldığı veya müda sebeblerini kısaca hulâsa etmek kabildir. bulunduğu takdirde, piyadeyi dogrudan 1 Sovyet Rusya, Avrupa devletleri rumu mümessillerince de bugünkü ma 13) pek doğru ve haklı olarak ek ve kendi ticarethanelerinde bulunan faa hatiarı önünde piyadeye karşı müfaa umuroi heyetile tahrib edildiği takmallarm fiatlarını vitrinlerine asacakları dafaa edecek ve ayni zamanda düşman doğruya hımaye edecek olan topçu isti nası bilinmiyen «fonoloji» kelimesi mek ve yatak misallleri öne sürüdirde, mukabil taarruzdan vazgeçmek içinde, en uzun zamandanberi harbe nad grupmanı, piyade alay kumandanı dir. Andığımız teıihte Pragda kurul lüyorsa da, bize göre, muhaliflerin listelerle ilân etmeleri lâzım idi. Fakat tanklarının, kendi derinllğine girmesim ve geride önceden hazırlanmış mevziler hazırlanan memlekettir. Sovyetler 1922 dün yapılan kontrolda bir çok ticaret mâni olacakur. Müdafaa hatiarı içim nm emrine verilir. muş ve mllletlerarası bir mevki tutmuş bu husustaki görüşleri «Tasar» da yande müdafaa yapmak muvafık olur. Bir den ve bilhassa 1925 tenberi bütün gayBüyük bırliklpre verilen tanklar, hü olan «Prag Lingoistik Derneği» nce or lış enlatılmaktaujr. Çünkü kaidenin hanelerin liste asmadıkları görülmüş giren hasım tanklar, piyadesinden ay mukabil taarruzdan vazgeçmek kararı, retlerini çok kuvvetli bir ordu yetiştircum grupuna dahil olurlar, taya atıian bu kelime, bugünkü dilci muhalifleri buniar arasında gramer tür. İaşe müdürlüğü fiat kontrolörls ıılmalı ve sonra topçu ateşi ve müda tümen kumandanma düşer; fakat he meğe tahsis etmişlerdir. Buna mukabil, Ku\\eti. yakın mesafede tahrib edic: lerin büyıik bir ckseriyetince kabul e komisyonunda bu meseleye dair söz a rin bugun bütün şehirde sıkı bir kon faa tankiarının hücumile tahrib edilme n.en kolorau kumandanma vaziyeti bil 1914 18 harbinin galib devletleri, yan ateş kudrelinde mündemic olan pihade dilmiştir. lan muharrir Peyami Safa ile mualürn trol yapılması için emir vermiştir. Bu iidir. Eğer düşman piyadesi, müdafa; dirmek şartile. Müthiş bir yarmanın is gelip sefa sürmüşler. Almanya ise anvakitsiz olarak kendi tirtiblenmesini a sabah başlayacak olan kontrolda liste mıntakası içine girmeğe muvaffak olur Bu suretle her ikisi de «dil ses ilmi» Tahir Nejadın isimlerini anabilirimtikameti taayyün eder etmez kolordu cak 1933 te Hitler iküdar mevkiine geççığa \aırm<"ımaiıdır ve uzun menzilli ats demek o'.an «fonetik» ve «fonoloji> keli akanat» kelimesinin sonu d ile yazılman asmamış olan dükkân sahibleri şid sa, ateşle bozulmalı ve mukabil taarruz kumandanı, tümenlerine yeni bir tikten sonradır ki harbe hazırlanmağa İçin müdafaanıı> derinligine yerleştirillarla imha edılmelidir. Boylece müda meleri arasında İsviçreü dilci F. de nı, çünkü bunun ili meful halinde detle tecziye edilecektir. grupman yaptırır. Cepheden çektiği tü başlamıştır. miş olan çakılı fsabit) makinelitüfeklefaa, kendısı nispeten daha az kuvvetle 2 Sovyetler Birliği, 200 milyona yaLaussure mektebi mensüblarınca 1915 kanadı oiduğunu» söylerken kelimenin menin birlikleri ve kendi ihtiyatları ve ri muharebeye sokarak daha kuvvetli rini kullanmalıdır. danberi kabul edüen «tarihî» ve «sta bu sekilde telâffuz edildiği değil, asıl başkumandanının gönderdiği ihtiyatlar kın nüfuslu ve kauçuktan başka her Kış saatinin tatbikına Siperlere gızlenmiş olan piyade için, bir düşm^na karşı muvaffak olabilir. tik» farkı yerine ttaby» ve «lisanî» ba d olduğu neticepini çıkarmaktadırlar. la yaptığı bu yeni hücum grupmanı, türlü ham maddenin ve bilhassa sevkultanklar, pek küçük bir tehdid teşkil ebaşlanıyor Müdafaanın unsurları şunlardır: kırn farkları ayırd edilmiştir. Buna gö Ve bundan dolayı kelimenin diğer halmukabil taarruza geçerek düşmanı mağ ceysi ham maddeler denilen harbe yaA Müdafaa mıntakasmın (mevzi der; fazla olarak piyade, bunlara karş lub ve müdafaa zmntakasını istirdad rayan şeylerin bol bol bulunduğu bir re, fonetik dil sesîerini içtimaî zümre lerinde telâffuza değil, asla yani istiYarından itibaren kış saatlerinin inin) önünde teknik ve kimya mânileri el bombası gibi kendi vasıtalarile mü eder. memlekettir. tıin mana tefriki bakımından arzettıği kaka uyrun olması itibarile kanadda tatbikına başlanacaktır. Bu itibarla bu lisani hususiyeti nazara almadan beşerî ve kanaddan şekünde yazılmasına ta gece saat 24 te bütün saatler birer saat bulunan bir mıntaka: Burası, kaçüjt pı cade^e edebilir. Piyade için, en büyük 3 Baltıktan Karadenize, Beyaz deKğer, büyük motöriü düşman kuvvetveya antropolojik zihniyet ve metodlar raftar bulunmaktadırlar. Çünkü nasıl geri alınacakür. Pazartesi günü yeni yade ve topçu mufrezeleriie müdataa tehhke, kendi tanklarını takib eden düş leri, müdafaa mevzilerirün gerisine ge nizden Hazer denizine, şimal buz Okyala; fonoloıi ise, bunun zıddına olarak,, olsa keiimelerin bu şekillerde «t» li s^bi vaziyete göre devama başlanması için edilmelidj. Manialar mıntakasının dış man piyadesidir. Onun için, piyade, ken çerlerse, kolordu kumandanı, yarmayı nusundan Büyük Okyanusa ve Avruçe\resile müdafaa mıntakasının dış mu di kuvvet ve vasıtalannı öyle tanbu sesleri aid bu'undukları lisanî züm söyJeneceV'ıerine kanidirler. Burada ben resmî devaire tebligat yapılmıştır. yapan bu birlikieri, onlara istinad teşkil panın şarkından Asyanın şarkına kadar hıti arasındaki mesafe, arazinin tabiatine zım ve teıtib etmelidir ki bir taraftan relerinin psikolojik hususiyetlerine gore de bu fikırlere iştirak ediyorum. nzanan bu sonsuz memlekeün sonsuz tanklarla uğraşırken diğer taraftan ihti eden düşmanı ikinci piyade hattından insan ve madde kfunaklarına istinaden, Petrol Ofisi umum müdiirü göre 12 ki'.ometreye kadar çıkabilir. telkik eden bir ilim şubesi olmuştur. ayırmağa ve gediğin büyümesine mâni Esasen yukarıdanberi dilimizde ycrBirblrlerlni tamamhyan bu iki şubenin B Bazı mıntakalarda takviye edilmi: yac hasıl oimadıkça mevziini açığa vur olmağa çalışmaUdır. Motöriü birliklerin pek çok harb sanayü fabrikalan kurulRumanyaya gidiyor lesiıiş bütün kelimelerde fonetikten evmadan, düşmanın taarruz eden piyadesigörüşleri arasındaki fark ayni bir fonen.ukaveraet birlikleri: Bunlar, asıl müimhası ordu ihtiyatlarına ve topçuya dü ranştur. Petrol Oflsi Umum müdürü Talha dafaa sahasmın dış çevresinden 13 ki ne bütün ateş vasıtalarile hücum etmek, min (ses unsurunun) fonetik bakımm vel istikakm gözetilmesini iltizam etti4 Bazı garb memleketlerinde olduonu tankiarından ayırmak ve ateşle im şer. dan teşkü ettiği ikı ayrı çeşidini muhte ğim içln bu mütalealan doğru bulmak Sabuncu yeni bir anlaşma yapmak ü lometre uzakta bulunur. ğu gibi, muhalif partiler harbe hazırHavadan indirilen birliklere karşı mütayım. Bundan dolayı yalnız kelime son zere bugün otomobille Rumanyaya halif dillerin fonolojilerine göre bir veya C Asıl müdafaa hattı: Hücum ha etmek mümkün olsun. hk uğrundaki mesaiyi maddeten ve maMüdafaa muharebesinde, topçu de cadele, başkumandanlığın emrile te nen baltalayamamışlardır. iki saymak gibi neticeier doğurmakta larındaki değil, «hece sonlanndaki b, c. reket edecektir. grupmanljrı da bu hatta bulunur. sekkül etmiş olan hususî müfrezelerin d, g sadasızlarının da dilimizde iştikaki dır. Nitekim fonetik (ses fizik ve fizyoD edecek hat rinliğine kademeli vaziyet alır ve müm5 Memlekete, hükumetin müsaade Çivi tevziatına başlanıyor Asıl Gerileri müdafaa1215 kilometre kün olduğu kadar tabiî ve sun'î tank vazifesidir. lojisi) bakımlarından kalın k ile ince akrabalan mevcud oldukça aslında olmüdafaa hattından Müdafaa muharebesinde, büyük bir etmediği hiç bir yabancı fikir, hattâ hadukları gibi yazılmalarını iltizam ediyodefi manialarile himaye ediien mevziler k ,ki ayn ses sayılabildiği halde, bunlar Trakya hududundan kamyonlarla ge geridedir. liklerin geri çekilmesi, encak yüksek ber girmemiş, halk kütleleri tam bir mana ayırdımındaki roüeri bakımmdan rum. «Cerni» ve «cemiyet» kelimesile çirUen külliyetli miktarda balyalık tel Müdafaa halinde bulunan bir piyade işgal eder. Bununla beraber her topçu şeflerin emrile yapılabilir. Yukarıda siyasî birlik ve taassub içinde, gayet alâkalı «içtima, V;ümaî» vesaire gibi. türkçenin fonolojisinde bir, arabcanınve çivi dün şehrimize getirilmiştir. Çivi tümeninin tutacağı cephe 1218 kilomet birliği, tanklara 800 metreden direkt ateş • söylendiği gibi, bir tabiye grupmanınm sıkı bir disiplinle mücadele için, manen açabilecek bir vaziyette bulunmalıdır. kinde iki ses sayılmaktadır. Çünkü, yuAyni suretle, asla yani iştikaka ria tevziatına tekrar yakında başlana re genişliğinde ve 46 kilometre derinkumandanı, vazifesine uygun olarak ve mükemmel surette yetiştirilmiştir. Müdafi tarafın topçusu, kolordu kukarıda verdiğimiz öz türkçe misallerde 6 Alman ordusunun bütün hanrliğindedir. Bir piyade alayuıın cephesi yet prensipine göre, tasrif sırasmda son caktır. daha müsdid şartlar altında muharebemandanınm emrile, düşmanın hazırladıgorüldüğü üzere, ince ve kalın kelime lanndaki sadastzlan çifteleştiren kpli35 kilometre genişliğinde 2 1/23 kiloye devam edebilmek maksadile lüzumlu lıklan, Alman sevkulceyş ve tahiye Otomobil altında kaldı lerdeki k ların meselâ bir yabancı ta melerin de bu seslerinin çift olarak metre derJnliğindedir. Bir tabur, cephe ğı taarruzu bozmak maksadile bir mu yeni bir grupman yapmak için kendi prensipleri, Almanların hava kuvvetlerikabil ateş hazırlığı yapmak için kullar=fmdan yanlış olarak kalın ve İnce gösterilmesine taraftarım: Tıbb, hiss, Ortaköyde oturan Mişon, üzerine ge nin 1 1/22 1/2 kilometre genişliğini ve birliklerinden bu kaç tanesini geri çe ne nrhlı ve motöriü birliklere verdikleri nılaoilir. Bu takdirde, topçu ateşi, düşsöylenmeleri manava değil, sadece şive hakk vesaire gibi. Çünkü aksi takdlr len anî bir fenalık neticesi Köprü ü 1 Â'2 2 kilometre derinliğini tutar. kebilir. Muharebeyi kesmek ve geri çe ehemmiyet, Ruslar tarafından çok yamanın taarruz nüvesi üzerine teksif ediye karşı aykırılık teşkil ettiği halde, a de bunlardan meselâ «tıb» gibi iinıî bir zerinde düşmüş, bu sırada arkadan gekmdan büyük dikkat ve alâka ile takib Müdafanda da baskına fevkalâde bir kilmek, tercihan. gece yapılır. lir ve mümkün olduğu takdirde, bütun rabcada vaziyet bunun aksidir. Nitekim tabir tap, tip, rup» gibi ses taklidi ma len 1511 numaralı otomobilin sadme ehemmiyet vermek lâzımdır. ve tetkik edilerek Kızılordu ona göre Burada Bir tedafüî muharebede, hava kuvvetmeselâ «akıllı» manasındaki «âkil» ile hiyetinde bir hece tesirini vermektedir. sine maruz kalarak muhtelif yerlerin baskın, hasmı hataya düşürmek sure hücum grupu, olduğu gibi, ateş altına hazırlanmıstır. alınır; yani mütearrız bir tümenin 2 ki leri, keşif ve istihbarat hususunda mü«y.yici» TT.anasmdski akil. kelimelerin7 1939 eylulünde mücadele başlatile yapıbr. Bu da, müdafaa hattınm Ragıb ÖZDEM den yaralanmıştır. him bir rol oynarlar. Cephe yarıldığı lometrelik mıntakası tamamile atesle deki k ların yeni nesil çocuklarınm dıktan sonra, harb'n verdiği ders ve dış çevresinde mümkündür. Bu çevre ıhata edi'ır. Umumî kaide olarak mu zaman, hücum ve bombardıman tayya tecrübelerden azami surette istifade eyaptığı £ibi «mahreclerine riayet edılmüdafaa hattının cephesine muvazi olkabı! hazırhk ateşi, düşmanın hazıvlık reîeri, mukabil taarruza iştirak ederler, dilmiş, Alman ordıısunu muzaffer eden meksizin» söylenişleri ehemmiyetli bir mamalıdır Sahte mâniler yapılması, büdüşmanın topçusunu ve tanklarını ezerateşine takaddüm etmelidir. nnna kanşıkhğı meydana geürmektedir. tün tahkikatm dikkat ve itina ile peer: ikinci hattaki düşman birliklerinin yıldırım harbinin teknik sirlan az çok «Hak» ile «hakk», .mahsüs> ile «mahMüdafaa hattuıa karşı, düşman tankçelenmesi ilâ da düşmanı hataya düşüröndekilerle temas ve irtibatını keserler: öğrenilmistir. sus. vesaırede olduğu gibi. meğe yarpr. Piyade İle tank defi topçusu .'arı hücura ettikleri zaman mıntakamn, eerilerin müdafaasına memur müfreze8 Nihayet Kınlordu, sayı bakımmo şekilde tertiblenmelidir ki düşman top ağırlar da dahil olarak bütün topçu leri kendi üzerlerine çekerek havadan dan Alman ordusundan dahi büyük bir Söylenmez ğ nin rolii çusu, böıükler ve taburlar tarafından gıuplarile hücuma uğramıyan komşu indirilen birliklere hücum ederler. Avcı ordudur. Ve bu orduya silâh ve malEvvelce de kaydettiğimiz gibi, imiâ ;sgal edi'en mıntakaları keşfetmekte mıntakaiaıın topçuları da bütün ateşle tayyareleri, düsmamn hava kuvvetlerile zeme yetişrlrmek için, bir memleket Eistemimiz ilk defa ortaya çıkarıldığı zarini tanklar üzerine teksif ve temeıküz güçlük çeksin. mücadele ve kendi hücum ve bomha değil; bir kıfa olan Sovyetler Birliği man imlâmızda fransızcadaki sessız h Müdafaa hatiarı, hücum grupmanla ettirirler. tayyareler ; nin faaliyetlerini himaye 1925 tenberi seferber edilmiştir. Çar ve saire gibi «okunmaz harf» bulunmaDüşman tankları, tevkif ateşi sahasnıı ederler. ordularuu mağlubiyete sürükleyen büları muı'.skaları ve topçu mevzileri, dığı iddia edilmişti. Halbuki ğ harfi bu tün noksanlar, ortadan kaldınbnıştır. mümkün olduğu kadar tesirli bir tank peçıp, kısa menzilli topçunun tesir daihususta göze çarpan bir istisna teşkil ABlOİN DAVER resine girdıkleri zaman, topçu, ateşıni HUkumetin munr telâkki ettiği yaetmektedir. Çunkü 1) Yukarıdaki uzun Esnaf Cemiyetleri Birliğinin küçük. | lıyenlerin imtihanı basladı. Sizin lmti müdafaası tertibine müsaid bir şekilde BhTİ düşman pıyadesine ve ona refakat eden bancı Fıkirlere ve sahıslara karşı bir Çin seçılmeiidir. Hücum grupmanları, topEadaular bahsindc gördüğümüz gibi, bu kuytu bir odasındayız. Ortada bir ma hana girmiyeceğinizi söylüyorlar. Dogçu mevzı'eri ve muharebe idare yerleri opçuya tevcih eder. İstinad batarya'arı, [•] Bundan evvelki yazılar 18, 27 seddini andıran bir nevi manevî d n harf sada.üardan sonra, hakikatte söy sa. Masanm etrafında Konservatuanı ru mudur? tank müdafaa mıntakaları içinde bulun kendi mudafaaları için, bir tank defi ğustos ve 3, 11, 17 eylul tarihli sayıla vann arkasında. bu kadar nzun «aBayan Safiyenin şarkılannda bizi o lenmiyen, fakat yerinde bıraktığı boşlu alaturkacılarından maruf bazı simala mevzii tutmak mecburiyetinde kalıncı rımızdadır. mandanberi, durmadan, dışandan ve ğu doldurmak üzere, evvelki sadalı ile yer almışlar: Eyüblü Ali Rıza, Sadi kadar teshir eden sesi, telefonda pek malıdır. a kadar, taarruz eden düşman piyadaiçerîden sekteye uğratılmaya asla müBu mmtakalar (kluarlar) arasındaki biriikte uzun bir hece teşkiline yarayan Işılay, Artaki, Dürrü. Üzeri nota işa sinirli ve olöukça haşindi: ;ile mücndeleye devam edeceklerdir. samaha etmeden çalısan 200 milyonluk Benim böyle bir imtihan yapıldl mesafeler, tank defi toplarının müessir bir sadasızı işaretlemektedir: Ağ, bağ,retlerile doldurulmuş kara tahtanın bir kütle, hiç içinden çürümüş ve dışarntnzili dahilinde olmalıdır. Umumî Ka Fununla keraber, bataryalar, kendi ateş dağ, doğ ve sairedeki gibi. 2) Öz türkçe bajında genc bir kız var. Soruyoılar: ğından haberim yok! ndan da cürümesine yardım edilmiş ide olarak tankların ilerlemesine karşı ahalan dahilindeki tankları tahrib edsr kelimelerde hemen daima iki sadalı Gazetelerle ilân etmişlerdi! Bu perdenin adı nedir? etmez, tekrar esas mevzilerini alacak'ar olan 40 milyonluk Fransa gibi, bir doarasmdaki «arahğı» doldurmak üzere Muhayyer! Okumadım. Okumağa da lüzum tsnk defi toplarının ateş sahasında buiue piyadeye yardıma devam edeceklerkunuşta yıküır mı? nan manialar düşman tarassudlarından Birf imlâî bir işaret rolünü oynamakta Muhayyer mi ya? görmedim. Yalnız, «bu imtihan heyeti, dir. dır: Ağı, bağa, dağin, doğn, soğuk, bağır, bizim çocuklara ne ögretti ki şimdi on gizİGnmehdir. Mahur! boğaz, soğan, olduğv, gcldiği ve sairelardan ne istiyor?» diye merak edi Mahur mu ya? Düşman piyadesini tanklarından ayır Mukabil taarruz: yorum. deki gibi Dikkat olunursa görülür ki Ah, pardon. Gerdanlye... mak için, gayet iyi peçelenmiş ve tank İlk hat piyade taburu, müdafaa mu•onraki misallerden «soğan» kelimesl Telefon kapandı. Fakat bu meraklı müdafaa mıntakalarına tabiye edilmiş !arebesi yaparken her an, seri mukabil İki dörtlük lâ arasındaki za. «n Şoförler şiddetle takib hakikatte «sovan» gibi telâffuz edildiği nasıl ölçersin? bahsin, telefon ahizesile biriikte kapa makinelitüfekler kullamlır ve bunlar, aarruzlar (mukabil darbeler) yapmağa olunuyor nacağını tahmln etmiyorum. İşittiğime kendi tanklarını takib eden düşman pihalde, aradaki «v» sesinin hafifiiği dola Sekizlik mi, dörtlük mü? azu buiunmalıdır. Bu mukabil taarruzEmniyet müdürlüğü iki gtlndenberi yısile, imlâmızda söylenişte erimiş bir ğ Dügâhm nota ıstılahınca admı göre, zabıtaya tebligat yapılmış: İmti yadesini bir yan ateşile imha ederler. ar kendi mmtakasına giren düşmanı taksileri şiddetli surette kontroi etmehan verip ehliyetnamesini almamış oeadasızile gösterilmektedir. Nasıl ki ta söyle bakalım. Müdafaa hattı, bir emniyet hattile ör ard için yapılır ge başlamıştır. Benzin tahdidl dolayırihî metinlerde de «tavuk. ve «kavun» İmtihana girenlerin haiini hiç sonr.a lan çalgıcı ve okuyucular üç hafta son tülür; bu hattın vazifesl, düşmanın anî O zamdn taburun muharebesi, topsile şoförlerin ihdas ettikleri vaziyet ra «icrayi san'attan men» edilecekler bir hücumunu önlemek ve hasrmn keşıf gibi kelimelerde «tağuk» ve «kağun» şe yın. Sanki yüzlerce dinleyicinin kar unun şiddetli bir ateşile (düşman gelerl önlemek üzere zabıta tarafından killerinde yazılmıştır. Ayni suretle, şısında avaz avaz haykıran onlar de miş. yapmasma meydan vermemektir. Fakat ilerine sürgü ateşile) takviye edOir muhtelif şekillerde tertibat alınmıştır. ğilmiş. Sanki erkek yuzü hiç görmet «değirmen. ve «böğürmek» gibi keliŞu hale göre. Safiye. Müzeyyen Se jrensip o'arak emniyet hattı, düşman 'anklar vasıtasile cephe yarıldığı takŞehrin muhtelif Eemtlerinde sivil zanar, Hamiyet Yüceses gibi tanınmış büyük kumile ciddî muharebeye tutuşmelerdeki ğ lerin söylenişte tamamile mişler. irde alay kumandanı, kendisine verilbıta memurlan, şoförleri sıkı blr konerimiş, kaybolmuş bir sadasızı gösteren Şimdi karşımızda bir başka okuyucu san'atkârların gururlarmdan birer par maz; yalnız düşmanı hataya düşürmek mişse tank defi ihtiyatını harekete getrola tâbi tutmakta ve müşterinin IsImlâ! bir işaretten ibaret oldukları söy oturuyor. Şataraban faslından eski bir ça şey feda edip, imtihan kapısından ve aldatmak istenilen mmtakalar ve bilirir. Düşiıan piyadesinin. derinligine tediği yere gitmiyen ve yahud taksiiçeri girmeleri lâzım! lenebilir. şarkı ile ilk iyi notunu aldı: hassa, müdafaa sahasının dış çevresi erilemesine mâni olmak için, alay kuSaatlerdir. ı metre tutanndan fazla para lstiyen Bu fedakârhğı yapmıyacak olurlarsa. müstesnadır. O zaman bu mıntakaları mandanı, onun yolu üstünde kudret'i bir *Badei vuslat içilsin kâsei fağfurdan şoförleri cezalandırmaktadır. Eğer imlâmız tamamen «fonetik» sis Bir ilâhî neş'e doğsun nağmei tanburdan bir daha umumî yerlerde şarkı söyleişgal eden birlikler tank defi silâhlau evkit ateşi açtudığı gibi, kendi hüırım temde olsaydı, bu türkçe keiimelerin de Evvelki gece , muhtelif semtlerde bu Güzel, tatlı, hele pesten okursa, son mekten vazgeçiyorlar, demektir. ve topçu ile takviye olunurlar. manik mukabil taarruza geçer, Bu yazı sisteminin ilk müzakereleri sıra derece dokunaklı bir sesi var. Nota şekildeki aykın hareketten alü şoför Müdafaa muharebesinde de topçu ile \ukabil taarruza tanklar da yardım eSalâhaddin GÜNGÖR İstanbul Eminönü 8 cezalandırılmıştır. sında Robert Kolejin o zamanki profe hakkmdaki, bilgisi de oldukça kuvvetli sörlerinden B. Tilly'nin teklif etmiş ol îmtihanlar devam ederken, bir ara, Üstad, bilhassa san'atın kudret ve duğu «aı, baa, dam, dou, souk, baır, ortaya şöyle bir haber altıldı: bir dakika geldi, kendi şahsiyetinden kuvveti hakkında ne düşünüyorsunuz? haar, soan, oldun, geldü. şekillerinde yatamamile tecerrüd etmiş, ölüm korku Safiye imtihana girmiyecekmiş! Müsaadenizle bu hususu da sorabilir mizılması icab edecekti. Halbuki türkçe sunu cidden ve hakıkaten tatmış eşsiz, Bu dedikodu, daha evvel benim de yim? kelimelerde etimoloji (iştikak) prensipi kulafıma çalındığı için sordum: emsalsiz bir Hamlet olmuştu. Meşhur facia aktörii İr\ing, genc ganin gözetilmesi bunlarm yalnızca hüİrving coştukça siyah şapkalı, lâ Rivayet doğru çıkacak olursa. ne zetecinin yüzüne uzun uzun loaktıktan kÜTi sürdüğü söylenen fonetik prensi yapacaksınız?, civerd elbiseli adam gevşedi Bir aıasonra: pine aykırı olarak «okunmaz bir ğ ile lık elindeki tabancayı üzeri camlı maMümeyyizlerden biri, bütün ciddiye Yavrum, dedi, san'atuı kuvvet ve çok müteessifim. dan bahsedildiğini ilk defa ijitiyorum. Temsil bittikten sonra istediğıniz gibi sanm üstüne bıraktı. Hayran ve dalgın yazılmalarına sebeb olmuştur. tile cevab verdi: kudretini temin eden üç esas vardır: Siyah şapkalı, lâciverd kostümlü a Boş yere inkâra kalkışmayınız. E hareket ediniz, o zaman beni öldürü dâhi aktörü seyrediyordu. Genc mu Tiyatro ve kazino gibi umumî yer Orijinallik, hakikate yakmlık, tabiilik!. dam, makinevarî bir sür'atle cebinaen limde bir çok deliller var. Bir tanesi nüz! Kelime sonlarcndaki sadasızlar harrir hemen fırsattan istifade ederek söyliyenlerin ' Şimdi imlâ meselelerinin birinci dere lerde çalgı çalıp şarkı Muharrir elindeki kâğıda bir takım bir tabanca çıkanp aktörün göğsüne şu. İmzalı bir resminizi yatak odasınParson şeytanî bir kahkaha fırlattı: usulca tabancayı oturduğu koltuğun areede ehemmiyetli bir noktasına gelmiş hepsi blrer ehliyetname almak mecbu notlar çiziktirirken İrv'ing gözlerini ma dayadı. Onu, geri geri salona kadar yü da karımın tuvalet masasının çekme Ben budala mıyırn? Sana yarım kasına attı. Monoloğ bitince meçhul zibulunuyoruz, Filhakika imlâ sistemimi riyetindedirler. Bu ehliyetnameyi al nikürü yeni yapılmış t'rnaklarma dik rüttü. cesinde buldum. gün değil, yarım saniye bile mühlet yaretçi ayağa kalktı: mak için de, heyetimizin huznrunda u miş, o akşam devlet tiyatrosunda ilk 2in ortaya konduğu tarihtenberi umumî İrving duvara dayanmış. hiç kımıl Siz akıllı bir zata benziyorsunuz. veremem. Şuradan kıpırdadığm daki Affedersiniz üstad, dedi, ben vaefkârın en çok yadırgamış ve hâlâ da sulen imtihandan geçmeleri lâzım ge defa oynayacağı Hamlet rolünde kaza danmadan duruyor, yüzünde sinirli ge Resmimin çekmecesinde bulunması biı kada hemen polise haber vereceğini yadırgamakta olduğu bir kaideye göre, liyor. Bayan Safiyenin bu mecburiyete nacağı muvaffakiyeti düşünüyor, salonu rilmelerle: kadının benimle münasebette bulundu tahmin etmiyor muyum, sanıyorsutı? nılmışım, böyle büyük bir san'atkâr Bu hiddet ve şiddete sebeb ne an ğuna delâlet ermiyeceğini peâlâ takdiı Hamlet'i oynamaya pek istahlı isen, şu evli bir kadını kandırmak cinayetini dilimizin fonetlğ: icabı kelime sonla riayet edip etmemesi bizi alâkadar et çuılatacak alkışlar şimdiden kulaklarınlamıyorum, diyordu, bir yerde tanış edersiniz' Çünkü hiç tanımadıâım ka racıkta bir sahnesini kıvınver de hem irtikâb edemez. Hürmetlerim ve hayrındaki b, c, d, g, sadasızlan söylene mez. Gelmiyenleri zorla buraya getire da şakırdıyordu. cek değiliz. Bu. dogrudan doğruya Be Gazeteci bir an yazıya fasıla verdi: tığımızı, görüştüğümüzü hatırlamıyorum dın erkek perestişkârlarıma her gün menıekte ve yerlerini p, ç, 1, k sert musenin son arzun yerine gelmiş obun, ranlıklarım. lediyeyi ve Belediye zabıta«ını alâkadar imzclar. hem de biz biraz eğlenelim. Ya, Şekspir hakkmdaki fikriniz Yok eğer, hırsız, haydudspnız, canımızı muhakkak beş, on fotogıaf Ve bir gölge gibi koridoru geçti ve kabillerine bırakmaktadırlar. Bu sertlik eder bir iştir. İleride yapılacak umumî üstad? bağışlayın, para, mal ne varsa alıp gö gönderirim. kapıdan çıkıp gitti. kaidesi o kadar kuvvetlidir ki bütün sert İrving: yoklamada elinde ehliyetnamesi olmı Şekspir, benim noktai nazarıma türün, buna razıyım. sadasızlar kendilerinden sonra gelen *** Hayır efendim, mesele öyle değil, Peki azizim, dedi, benim için bu yan san'atkârlar, icrayi san'atten me ;öre... Siyah şapkalı, lâciverd elbiseli adam imzanızın üstünde çok âşıkane ve ha da kâfi. Hiç olmazsa muharrir arkabaşlan c, d, g, li eklerin bile bu yumu nedillceklerine göre, imtihana girmiYarım saat sonra Glob tiyatrosunun O anda evin içinde keskin bir zil bir ziyaretçinin tebessümlerini andırpn yasızca cümleler yazılı. şah sesîerini sertleştirmektedir. Buna yenler bunun netayicine katlanmağı daşımız onun sahne hakkmdaki ihtisas köşesindeki küçük artistler kahvesinde sesi aksetti. Aktör cümlesini yarıda bı gülüşlerle dudaklarını süsliyerek cevab göre meselâ «mış» ile biten bir heceden göze ahyorlar demektir. Bunları belki k«ndisi, belki de bir larım gazeteye yazar da istikbale bir irving genc bir adaırun omzuna vuraverdi: rakarak uşağa seslendi: sonra gelen «dır» lar mutlaka «tır» ve başkası ilâve etmiş olabilir. yadigâr kalır, emeklerim de boşuna rak: Aklıma geldi, sordum: Kapıyı sakm açma. Kimbilir hangi Hayır. Hırsız ve haydud değilim. saire olacaktır. Hatırlandığı üzere. bu Sus alçak. Bir de diğerlerini kir girmemiş olur. Şu dar zamanda dekor Aferin, diyordu, rolünü öyle mü Ya Münir Nureddin? O da mı bu zevzeğin biridir. Şimdi burada mühim Adım Parson. Beni şahsan tanımadıletmeeğ kalkma. Zaten kararımı çck filân tedarik edemiyeceğimize göre şöy kemmel oynadın ki, benim Hamkt'i mesele o zamandarıberi münakaşa mevrada imtihan olacak? işimiz var. ğınıza eminim. Fakat ismimi çok işit tan verdim. Seni mutlaka gebertecek. le bir manzara tahayvül edin. Kronborg zuu olmuş ve olmaktadır. Nitekim üstad temsilim bile pek sönük kaldı. İnşallah Hayır. Münir Nureddln umumî Zil, bir, bir daha, hızlı hızlı çaliıidı. miş olacaksınız her ha'de. leşini şuraya sereceğim. şatosunun önünde loş bir meydan. İki ilk fırsatta sana kıskanc bir kcca yaHalid Ziya Uşaklıgile ve İsmail Habib yerlerde şarkı söyliyen san'atkârlar sı 'onra hiç ardı. arası kesilmeden mü Bu ismi ömrümde bir defa bile i Aktör: muhafız asker birbirlerile karşılaşıyor ratmak fırsatmı temin ederiz. Yarınki Sevük gibi simalar gazete sütunlarında, nıfma dahil deeildir. Yalnız arzu ettiği Muhterem Parson, dedi, sizden son lar. Sonra oraya sıra ile hilekâr Poio gazetede «Meşhur aktör hayatım nasıl hatta sonuncusu gramer komisyonunda zaman Konservatııar idaresinln müsa emadî bir zırıltı seü halinde salonun şitmedim azizim. Edna Parson'u da tanımıyor mu bir istirhamım var. Mademki silâh ınız nius, kalender Horatis, Kral ve Hamlet kurtardı?.» bendini dikkatle oku!. da, bu bahsi tekrar tekrar öne sürmüş adesile hıısusî konserler verir. Kaldı kl ;essizli§i içinde çalkanflı. durdu. İrvina ısabî bir hareketle yerinden fırladı. Bir sunuz? la ölümüm mukadder. Pekâlâ. Fakal geliyor. ve sürmektedirler. Münir Nureddin, ayni zamanda besteSiyah şapkalı, lâeiverd elbiseli adam Yemin ederim ki Edna Parson'u bunu hiç olmazsa yarım gün tehir eBir anda İrvin^'in sesi, yüzü, hareBu sertlik kaidesinin bu kadar «sert» kârdır da... Binaenalevh. her iki ba akım anlaşılmaz sö^lçr mırıldanarak neşeli neşeli gülerek cevab verdi: apıya koştu. Kanad acılır acılmaz içe da tanımıyorum. diniz. Çünkü öyle yapmazsanız hevesim ketleri değişiverdi. Bütün vücud çesekılde tatbikını hoş görmiyen «Cumhu kımdan da imtihan kaydına tâbi tu Ne yaparsın üstad. Ara sıra böyl» •iye siyah şapkalı, koyıı lâciverd kos Yalan söylemeyin. Içimizde yabanti kursağımda kalacak. Gözüm açık g;de vikliğini. artistlik maharetini toplamış, rivet» gibi yaygın bir gazete senelerden tulamaz. tümlü. korkunc yüzKi bir adam giı yok. Onun için hakikati olduğu gibi cek. Bu akşam Hamiet rolünü ilk defa altı aylık çalışman'.n verdği soıısuz küçük entrikalar lâzım. Malum ya, beri bunup sadece birinci noktasmı ihMatbayaa döndükten sonra. ilk işim mişti Titrek bir sesle sordu: Şekspir'in dediği gibi, var olmak, yaitiraftan çekinmiyeceğim.' Siz, benim ka oynıyacağım. Altı aydır sırf o role ça cüret ve cesaretle meşhur: rnal ederek «kitab. harb» ve saire pibi telefonu acıp kıymetli ses s^ hud yok olmak meselesü. İrving siz misinİ7;? rımı kandırarak elimden almak istedi lıştım. Hiç olmazsa bir gecelik muvaf«Var olmak, yahud yok olmak, mekeljmeleri «p» ile değil «b» ile yazmak Bayan Saflyeyl aramak oldu Evet benim. Fakat şu sırada ?ok fakiyet anını yaşayayım, bir defacık sele işte. budur!» Nakleden: tadır. Fakat bunun ikinci noktasını da Bugün. umumî yerlerde §arkı söylesgulürn. Sizi kabul edemiyeceğLue. var. Böyle bir kadıa. olsun alkışları, takdir sesîerini duyayun. Monoloğunu inşada kalkışmıştı. Aktör, Nuri Refik Fonetikle münasebetleri Kızılorduya Sehir aid totkikler: 6 haberleri Müdafaa muharebesi fonolojinin L*J CUMHURİYET 20 Eylul 1941 NAUNA MIHINA Bir mukavemetin sırrı İhtikârla mflcadele Her ticarethane fiatları gösteren bir liste asacak Yazan: Abidin Daver Şehrin içinden Çalgıcıların imtihanı SINGER En SINGER SAATLERI f=> Danimarka kikâyesi Sariatın kuvveti Nakleden: Nuri Refik = 4