16 Eylül 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

İKTISADİ YÜRÜYÜŞ Mecmuasının 43 üncü sayısı çıktı. Burıdan evvel çıkardığxmız birinci ve ikinci Fuar fevkalâde sayılarımız birer Faheserdir. Pek yakında çıkaracağımız Münakalât fevkalâde sayımıza nazire olarak da Bankalar ve Nafıa fevkalâde sayılannun şimdiden hararetle tavsiye ederiz. Türkiyenin yegâne iktısadî mecmuası İKTISADÎ YÜRÜYÜŞ'ü bütün müvezzilerden isteyiniz! I 0 İnCI VII SâVI ! B I 3 8 umhuri ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgrai ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: Istanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 . 24290 G Ö ZL Z E ! S S camlannın Ü numarasını, Sıhhat Vekâletinin ruhsatını haiz fennî gözlükçü F E V Z İ T O K S O Y ' Ticarethanesinde bulursunuz. Reçeteler azamî dikkat ve itina ile ya İst. Ankara Cad. Koşebaşı No. !• Salı 16 Eylul 1941 Bttyttkdere fidanlığı Şimdi yapılmasına sıra gelen iş, Büyükdere Fidanlığında parlak örneği gözleri oksayan ileri meyvacüığın bütün İstanbul çevresinde yayılmasıdır. MİLLİ ŞEF INONÜ Dün San'atlar mektebile Güzel San'atlar Akademisinde tetkîkler yaptılar j * stanbul vilâyetinin Boğaziçinde BüII J'ükderede tesis etmiş olduğu meyva U fidanlığı harika sayılacak kddar güBel neticeler vermeğe başjarif. F.trafa seçme meyva ağacı fidanları vennek ve onlarla bırlikte mümkiin olduğu kadar nazari ve daha çok amelî meyvacılık mütehassıslan da yetiştirerek dağıtmak maksadile vücude getirilmiş olan nıüessese kendi fidanlarından nümunelik meyva bahçecikleri de tanzim etmişti. İstanbul piyasası geçen senedenberi ve Milli Şefimiz dün sabah Merkez San'atlar mektebi talebe ve muallimleri arasında bilhassa bu yıl bu bahçeciklerin mahsıılleri karşısında hayrelte kaldı: Dördii, beşi bir kilo gelen şeftalilerin manzaralaruıdald guzcllik temaşasına doyulmıyacak ilerilikte idi. İkisi bir kilııdan fazla tutan armudlar memleketimiz için hakikaten gönülleri hoplatan bir yeniliktir. Mevsiminde ceviz cesametine yaklaşan vişnelerin piyasaya Fidanlıktan geldiğini öğrenmiştik. Fidanlığın en büyuk itinalarla tarh ve tanlim olunrauş çiçek bahçelerini golgcde bırakan umumî heyeti ise güzel BoğaReisicumhur Inönü, Güzel San'atlar Akademisinde büstleri tetkik ediyorlar zın kuytu bir köşesini ne can alıcı bir gümrahlıkla süslüyor. Onu her gören gayriihtiyarî şunu düşiinür: Demek bütün Boğaz böyle faydah bir güzelliğe mazhar kılınabilir. Evet, bütün Boğaz ve bütün memleket. Ufacık tek bir şartla: Büyükdere Fidanlığında yapıldıği gibi bilen ve hiç şaşmadan, asla ıısanmadan çalışan vatandaşların elinde. Büyükderedeki küçük fidanlığm bize verdiği büyük ders budur. Büyükdere fidanlığım eski Vali Muhiddin Üstündağ kurmuştu. Bu tesis eski valinin İstanbuldaki az, fakat öz eserlerinden biridir. Fidanlığm ayni itina ve ihtimamla devam etmekte olnıası Reisicumhurumuz Millî Şef İsmeL înöise bilhassa takdir ve tesekkürle karşınü dün sabah saat 11 de Sultanahmedlannıak lâzım gelen sebat ve devam fikdeki Merkez San'atlar Mektebini ziyarinin açık ifadesini teşkil ediyor. İstanret etmişlerdir. Vaii ve Eeiediye Reisi Lutfi Kırdarla şehrimizdeki fabrikalar bulun kalkınmasını temin etmek için direktörlerinin bulunduğu bu ziyaret böyle köklü ve güzel eserlere mutlak esnasmda Millî Şef memleketimizin ml bir ihtiyac vardır. en eski san'at mektebinin bütün atölŞimdi yapılmasına sıra gelen iş. Büyelerini gezmiş, tesviyehane, torna v« yükdere Fidanlığında parlak örneği gözfreze kısımları, demirhane ve bilhassa leri oksayan ileri meyvacılığın bütün dökümhane ile modelhane üzerinde eİstanbul çevvesinde ynyılmasuür. Büyük hemmiyetle durmuş, marangozhaneyi da blf sanayi ve ticaret şehri olan İstantetkik ederek talebe miktarı, çahşma bul gayet mümbit topraklarile güzel bir vaziyetleri, her sene verilen mezunlar meyvacılık ve sebzecilik sahası olmak Alman Rus harbine dair son iki nin askeri harekât üzerinde hiç bir te hakkında mekteb müdürü mühendis şartlarını hemen hemen eşsiz bir suretgünde şark cephesinden Leningradın siri yoktur. Bu sebeble haftalarla mu Yusuf Ziya Etimandan izahat almışiarte haizdir. Koca sehir kendi hinterlandır. müstahkcm cephesinin yanldığına, Vo kavemette devam edebilir. dmda yetisen bu kadar güzel meyva ve roşilof ve Timoçenko mukabil taarruzsebzeleri evvelâ kendisi kolaylıkla isMektebden ayrılışlarında bahçede topFakat Almanlar, Leningradı bir an tihlâk eder. Sonra İstanbulun coğrafi larının akim kaldığına ve Çernikov ve evvel almak için uğraşıyorlar. Çünkü lanmış olan talebeyi teftiş eden Millî variyeti bu seçme mahsullerin taze olaKremençug mcvkilerinin Sovyet kuv Leningrad alınmadıkça Alman ve Fin Şefimiz kendilerine iltifatta buluııarak rak kolaylıkla ihracına müsaiddir. UçiinFührerin umumî karargâhmdan 15 (a. vetleri tarafından terk ve tahliye edil orduları tamamile (birleşmiş olmazlar; demişlerdir ki: cü olarak da ileri sebzecilik ve ileri meya,) Alman orduları başkumandanlı diklerine dair bir takım telgraflar ve Baltık denizi de Rus deniz kuvvetlerin« Mektebinizi gördüm; atölyeleriniden temizlenerek Alman ordularının zi, tesisatı tetkik ettim. Bunları çok iyi vacüık burada konservacılık yolunda tebliğler gclmiştir. ğınm tebliği: yepyeni ziraat sanayii yaratacaktır. BüŞark cephesinde büyük taarruz hareBunları gözden geçirirsek anlarız ki, nakliyatına açılamaz. Halbuki bunlar buldum, Muallimlerinizle görüştüm. Siyükdere Fidanlığının bize nümunelerini ketleri inkişaf etmektedir. Lenlngrad Leningradın dışındaki müstahkem hat Moslcovaya karşı harekâta devam etmek zin çalışmalannızdan memnuniyetle Dünkü Mecliste söz söyliyenlerden Bingöl meb'usu Feridun Fikri verdiği meyvalann konservaları dünya mıntakasında en modern usullerle teç yarılmış ve muharebeler doğrudan doğ için hem çok lâzım ve hem de müsta bahsettiler. Memleketin sizlere ihtiyacı ve Adliye Vekili Hasan Menemencioğlu pazarlarında nam ve şan alarak rökorhiz edilmiş müstahsar mevziler etra ruya şehrin önündeki mevzilere intikal celdir. Bu sebeble Almanlann Lenin büyüktür. Bunun için daha çok çaiışlar kırmağa namzeddir. Vilâyetin bu fi Ankara 15 (Telefonla) Bugün Şemfında cereyan eden anudane muhare etmiştir. Almanlar şiddetli ve hatta çok gradı sadece ihala edip bırakmıyacaklan manızı ve iyi yetişmenizi istiyorum. Alkir üzerinde durarak zaten güzel İstan seddin Günaltayın başkanlığında toplabelerle Leningradın çemberlenmesi da kızgın muharebelerle şehrin etrafındaki ve cebri hücnmla almak istiyecekleri lahaısmarladık.> anlaşılmaktadır. bul şehrine emsalsiz güzellikler ve esasll nan Büyük Millet Meclisinde 2 ölüm ha sıkı bir şekle ifrağ edilmiştlr. çemberin gittikçe daraltılmakta olduğuMillî Şefin bu hitabları talebenin bümenfaatler temin edecek olan ziraî te cezasının tasdikına dair mazbata üzerinSovyet kuvvetlerinin ağır tanklarla nu söylüyorlar. Leningrad Odesaya benKezalik Voroşilofun Leningrad bölge yük tezahüratile karşılanmış, mektebin rakkilere lâyık olduğu derecede ileri ve de müzakere açıldı ve hararetli münayaptığı müteaddid mukabil taarruzlar zemez. Filhakika Odesa için kan dök sinde İlmen gölünün cenubuna doğru önünden, Sultanahmede kadar yoliara devamh ehemmiyet vermesi en ciddî te kaşalar oldu. Bir idam mahkumunun püskürtülmüştür. meğe lüzıım yoktur. Çünkü nasıl olsa VValdai ovasında yaptırdığı fakat aka(Mabadİ Sa. 3 sütan 5 te) mennilerimize lâyıkrır. cezası 20 sene ağır hapse çevrildi ve (Arkası sahife 3 sütun 3 te) düşeceği gibi acele düşüp düşmemesi(Arkası sahife 2 sütun 2 de) Yedi sekiz yüz bin nüfusu olan bu en diğerine aid mazbata tasdik olur.du. Bu büyük şehrimizin etraü ferah ferah bu mevzu üzerindeki müzakereler dört sarüfusun hiç olmazsa yarısı kadarını da at kadar sürdü ha, hem faal ve faydah surette, kolaySaat 15 te celse açıhnca Manisa meblıkla barındıracak sahalan muhtevidir. usu Dr. Saim Uzelin vefatına dair tezHakikatin böyle olduğunu görmek için kere okunarak hatırasına hürmeten süİstanbul havalisinde her istikamete mü kut edildi. Hükumetin talebi veçhile teveccih bir tetkik gezintici yapmak kâ bazı hariciye memurlarınm maaş ve fidir. Gebzeden Haydarpaşaya ve Ana temsil tahsisatlarına zam yapan kanun dolukavağına kadar olan uzun sahanm lâhiyasile Çorumun Delibık köyünden denizden yalnız kırk elli veya seksen Mustafa Karabaşın ölüm cezasına çarpyüı kilometre kadar derinliğine olan tırılması hakkındaki tezkerenin iadesine mesafesi hayırlı faaUyetler bekleyen sa karar verildi. halarla doludur. Bu mesafenin ova kıBir idam hükmü üzerinde sımlan kadar dağ yamaçlan da en gü*el meyvalar ve bu meyanda bilhassa miinakasalar Rüsyanın Bulgaristanla münasebatını her türlü üzüm yetiştirmeğe gayet müBundan sonra Akvazımn Balbalh kökesmek atzusunda olduğu haber verili" saiddir. Bumeli tarahnda vaziyet aynı yünden Hüseyin oğlu Tevfik Altekin yor. Sovyetler tarafından Bulgar hükudir. İstanbul şehri gibi bir kesafetin ya ölüm cezasma çarptırılması hakkmdaki metine verilen son nota, münasebatıa Ankara 15 (Telefonla) Zonguldak Çatalağzı elektrik sanrralının nıbaşında buğday ve mısır ziraati yerine adliye encümeni mazbatası okundu. Feinşaatına Etibank tarafından başlanmıştır. Santral, kömürle işliyecek ve 60 inkıtaaı için zemini hazırlayıcı mahiyet . meyvacılık ve sebzecilik gibi daha süridun Fikri (Bingöl) söz aldı. \zası te telâkki ediliyor. bin kilovat saat kudretinde olacaktır. Sakaryada Çağla>ikta )5 bin kiloAmerika Bahriye Nazın Albay Knoks rekli emekler isteyen daha menlaatli bulunduğu adliye encümeninin bu ka Moskova 15 (a.a.) Kızılordu umumî vatlık hidro elektrik santralının projeleri tamamen hazırlanmıştır. 80,000 Buna sebeb olfirak, Bulgar elçisinin riraat şekilleri tatbik olunmak lâzımkarargâhının 15 eylul sabahı tebligi: rarma muhalefet ettiğini, zira irâdisede kilovathk Kütahya linyit santralının projelerile Salihli şimalinde 30 bin ki Moskovada bulunmasının Ruslarca . dır. Her çeşid faaliyete sahne olan İs14 eylül günü ktıaatımız bütün cepmevcud delillerin, Tevfiğin, Etiç oğlu lovatlık Gediz, Kayseri cenubunda ve Seyhan kolu üzerindeki elektrik sanmahzurlu bulunması gösteriliyor. tanbul havalisindeki bu seçme ziraat he boyunda harbetmlşlerdir. Bir çok Mehdiyi taammüden öldürdüğü hakkıntrallannm da projeleri hazırlanmaktadır. (Radyo gazetesi) . şiddetli • muharebelerrien sonra kıtaatılaaliyetleri kendi başına bu koca şehda kât'î ve müspet bir fikir verme mız, Kremençuğu tahliye etmişlerdir. rin kalkınmasını temine kâfi sayılsa mumekte bulunduğunu anlattı. İdara gibi balâga olmaz. Ve düşünmelidir ki is12 eylulde düşmanın 21 tayyaresi hava tanbul ve havalisinde başlayacak böyle telâfisi kabil olmıyan bir ceza mevzuu muharebelerinde ve 46 tayyaresi de yerbir hareket gerek Bumeli tarahnda, ge bahsolduğundan bu ciheti heyeti umu de tahıib edllmiştir. Bu suretle düş YUNUS NADİ miyede izaha vicdanî mecburiyet duy ınanın tayyare zayiatl 67 ye balig ol (Mabadi Sa. 3 sütun 4 te) (Mabadi Sa. 3 sütun 5 te) muştur. Mecliste hararetli münakaşalar oldu Bir idam hükmü, saatlerce müzakereden sonra 20 sene ağır hapse çevrildi Askerî vaziyet Reisicumhurumuz Adliyeye dair tenkidler Kaza hakkının kullanılış tarzlarına dair mütalealara Adliye Vekili cevab verdi Atman harb tebliği Kırımdaki askerî ttsler bombalandı Sovyetlerin büyük bir hücumu püskürtüldü Leningrada teksif edilen taarruzlar H. Etnir Erkilet Genclere direktifler verdiler, Akademide hazırlanan eserleri beğendiler Harekâtm inkişafı bakımmdan Almanlar için burasınm alınması lâzım ve müstaceldir . Xeningrad kapılarında fzzz:, Jmmı ü«eWi G^oeral I Sovyet harb tebiiği Kremençug şehri de tahliye edildi Voroşilof'un emri yevmisi "Leningrad sonuna kadar müdafaa edilecektir,, Büyük elektrik santralı yapıhyor Etibank, Zonguldak Çatalağzı santralının inşaatına başladı Sovyet Rusya Bulgaristanla siyasî münasebatını kesmeğe hazırlanıyor Amerikan donanması Eirhac söx (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Bugünden itibaretı Şimalî Atlatttiği kontrola başlıyor îhmalpaşa sokağı Albay Knoks rastlanacak Mihver harb gemilerinin batırılacağım söyledi ]\Iilwankees 15 (a.a.) Amerikan Birliğinın içtimaında beyanatta bulunan Bahriye Nazın Wisconsin Knox, deıniştir ki: « Yarından itibaren Amerikan donanması Amerika kıt'asile İzlanda adası civanndaki sular arasındaki denizi geçen ve icar ve iare kanunu mucibince sevkedilen hamuleleri taşıyan gemileri himaye edecektir. Şark c^phesinden resimkr: Alman askerleri Novograd şehrine girerlerken (Arkası sahife 3 sütun 1 de) Beşiktaştan Bebeğe giden tramvay yolu, büyük kısmile ne kadar kasvetli ve dardır. Sanld gorünmez bir kuvvet, o canım Boğazın eşsiz güzelliklerini kıskanmış ve İstanbul halkını elinden geldiği nisbette mahrum bırakmak için yolun iki tarafına Çin Seddini andıran kalın duvarlar çekmiş. Bazan kaldırıında yürüyenleri ezercesine kenarlara süriinerek sarsıntılar arasında koşruran tramvay arabasınm içinde: kendimizi seyyar bir zindanda hissettiğimiz olur: Bu şehir büyüyüp serpilirken başta bulunanlar ne kadar işten anlamaz, vurdum duymaz kimselermiş, deriz. Tabiatin hiç bir beldeye nasib etmediği güzellikleri bu belde halkına göz göre göre haram etmek yazık değil mi? Böyle sovler ve sonra bahı müşkül olan bu meselenin anahlarını bulmaya çalışırız. İstanbulun başında iş görmüş belediyecilerin hepsini İstanbul halkına düsman farzetmek imkânsız bir şey. Bu şehirde iş gören insanlardan bir tanesinin bile kötü niyetli olabileceğine samirni bir Türk vatandaşı akıl erdiremez. Asırlar ve asırlarca siiren inkişafı sıralarında, İstanbulun haleften sclefe hep cühelâ bclediyecilerin elinde kaldığm* da inanamayız. Böyle bir ihtimali bir an için kabul etsek de şehrimizin acınacak mazisini gene izah edemeyiz. Cabil olmak iyi niyetli olmaya mâni değildir. Ve iyi niyetli bir cahil, salâhıyet sahibi bir yardımcıyı istediği anda derbal temin edebilir. Fakat, boşuna düşünmiyelim. Belediyemize aid bütün ıstırablann anahtajını Kuruçeşmedeki bir sokak levhasmda okumak kabildir. Tramvay, kalın duvarlara sürtünüreesine sarsıla sarsıla yürürken. birden, denize doğru bir sokağut uzandığını göıürüz. Arnavud kaldırımile döşeli. taşlar arasında otlar bitmiş, öne doğru reverans yapan eski ettjçrle çevrili, tam manasile kenar maballe bir İstanbul sokagi. Bu sokacuı başında kırnuzı bir levha vardır. Üzerindeki isnıi beraberce okııyalım: İhmalpaşa sokağı. Ve artık bugünc kadar İstanbul neden bu halde kalmış diye düşünmiyelim! N.