25 Ağustos 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYET 25 Ağustos 1941 Imlâ Meseleleri Sistemdeki J. kanşıkhklar kukî bir hâdise Uztttı sadalı hecelerin yazılışı Türk Dil Kurumunun haztrladığı «Son tasar» münasebetile haberleri J E O P O L 1 T İ K Çok ıtıeraklı huİki eli ve iki ayağı olmıyan bir adam Cemiyet davalan 3 IHEM NALINA MIHINA! Unutkanlık mı ? alnız muharib milletler değil; bütün dünya, iki aydanberi şark cephesindeki muharebelerin verdiği neticeleri azaml dil^atle takıb ederek ilerisi için mana çıkarmafa ye hüküm vermele çalışıyor. Onun için her iki muharib taraf, iki aylık mücadeleye aid bilânçolar neşrederek kendi kazanclarım ve hasmm lararlannı göstermeje çalışıyorlar. Fakat, ortaya atılan rakamlarda, propagandanın büyük hissesi olduğnnn unutmamak lâzımdır. Alman jeopolitiği? nehirleri ve dağları kendi hesabına söyletirken, Fransızlar halkların iradelerine hitab etmek istiyorlar 1939 Fransız hezime Jeopolitiğin tarih tinden sonra da ayni çesini yazanların bir siyasetin AlzasLokısmı evvelce izah rene tatbik edildiği ettiğimiz veçhile bu ni, yerlerini ve yurd tarihçeyi Yirminci larını bir kaç gün Esasen, bu harbde propagyıda, şimasırla başlatıyor . içinde bırakrnak mecburiyetinde kalan di.ve kadarki müeadelelerde eşi görüllar (1). Bİraz daha geriye gidenler niYeni yazırun kabulü üzerine ilk defa İnsanların tıpkı sürüler gibi yollara dü ınemiş bir şiddet ve vüs'at peyda etmi?, hayet Alman siyasî coğrafyacılarından ortaya çıkarılan imlâ sistemi, o zaF. Ratzel'i jeopolitik babası addediyor sız müstemlekelerine muhtacdır. Nite şürüldüğü görüldü. Ancak mağlub Fran adeta harbin yeni silâhlanndan biri olmanki adı ile «Dil Encümeni» tara lime arasmda ayni tarzda yazıldıkları lar. Fakat bundan evvelki yazılarımızın kim Lorenli Jules Ferry, Fransız müs sanın Devlet Reisi ihtiyar Mareşal tara muştur. Bunun sebebi basittir. Çünkti fından hazırlanmıştı. Bu encümenin a zman iltibas hasıl olacağı için asıl fmdan yapılan şahsî bir müracaat neti telsiz ve radyo gibi muhabere ve neşir hulâsası gözönüne alınırsa jeopolitiğin temlekecüiğinin yaratıcılarmdandır. zası arasında dilciler ve edebiyatçılaıla «anlam» kelimesile karşıladığımız birintstanbul noterlerinden biri, çok me hnkikatte daima harb tarihlerindeki «escesinde tehçir durduruldu. (Halbuki vasıtalan fevkalâde terakki etmiştir. birlikte pedagoglar da vardı. Fakat dil ci kelimeyi ikincisinden ayırd edecek raklı hukukî bir hâdise ile karşılaş3 AlzasLorenin tarihçesinie mer Fransa 1918 de AlzasLorenlüeri Alman Eskiden cephelerde olup biteni aylarca babı mucibe. yi teşkil ettiği kendiliğinİşlerinln zaruri olarak «inkilâbcı» zih surette işaretlemek mecburiyetindeyiz. keziyetten nefret eden, müstakil kalmak ya ve Fransayı seçmekte kısmen hür müddet ögrenemiyen hücra köyler bile mıştır. den anlaşılır. Şüphesiz ne «Jeopolitik» niyetle ve «hamleci» kararlarla yiirüisteyen bir İçtimaî tabaka nizamı me\ bırakmıştı.) Hulâsa ferdlerin his, irade şimdi radyo sayesinde her şeyi günü İki eli ve iki ayağı kesik, sakalına Fakat burada bir meseie daha karismi, ne de onun aslı olduğu iddia editülmüş olması, beslenilen arzu ve üve intihablarıru İşin içine karıştıran bir gününe, hatta saati saatine haber alşunıza çıkmaktadır. Andığımız bu bi ak düşmüş bir adam, noterliğe gelmiş, len «politik coğrafj'a» tabiri kullaml cuddur. midlere rağmen, imlâmızda vücude ge4 Fransa bu nizamı, Prusyadan damukavele yaptırmak istediğini söylejeopolitik telâkkisile, toprağın iradesini maktadırlar. Her iki taraf da, harbin rinci kelimenin her iki hecesi de uzunmış değildir. Fakat başka isimler ve tirildiği farzolunan vahdetlilik, sadelik ifade ettiği iddia edilen devlet kudreti ruhî cephesinde muvaffak olmak ve sidur. Bunların hangisini işaretlendirme miştir. Mukavele hazirlanmıştır. An iddialar altmda serdedilen mülâhazalar. ha ijd himaye etti. Nihayet: ve kolaylığm teminine mâni olmuştu. cak, fikidin mukaveleyi imzalayamıyaönünde ferdleri ve zümreleri tıpkı son nirler üzerinde tesirler yapmak için 5 Fransız ihtilâli bir thudud ruhu jeopolitik düşüncelerden ibaretti. Öyle olduğu halde, senelerdenberi, ta liyiz? Ne elimizde mevcud eski «imlâ cağı gibi imza yerine mührünü de baEsprit de frontiere» vücude gethnüştir. bahar rüzgârı önündeki yapraklar hük propagandava büyük ehemmiyet verlugati» nin başhksız «önsöz» ünde, ne Bu mütaleayı Fransız jeopoliükçiliğimamile fonetik prensipine istinad ettiği samıyacağı görülmüş, vaziyet, alâkaİşte Ratzel'in «siyasî coğrafya» Mna münde tutan bir jeopolitik davası kar mektedirler. Bu yüzden propaganda, zan ve iddia olunan imlâmızın, başka de şimdi yenisi hazırlanmakta olan ımlâ lıları hayli düşündürmüştür. Kanuna ne tatbik etmek suretile teyide çalışartık ortaya alelâde yalanlar atmaktan mukabil, bir «beşerî coğrafya» yazan şısındayız, demektir. miletlerin hile kıyas edilemiyecek de eöntasar» ında bu noktaya dair bir sa bakılmış, müelliflerin şerhleri karıştı mak mümkündür. Her ne kadar bir kıibaret basit bir iş olmaktan çıkmıç, kaV. de la Blache böyle düşünüyor. İsZiyaeddin FAHRİ idelere, usullere tâbi. zekâya, bllgiye recede rabrtah ve ideal derecede kolay rahat yoktur. Fakat sarahat yokluğu nlmış, nasıl işin içinden çıkılabileceği sım jeopolitik tarihçileri, Fransaya Alterseniz onun dediklerini vaktile Alman bir imlâ olduğu yolunda muhitimizde karşısında hukukçuların yaptığı gibi araştırılmış ve kanunun bu mevzuda nıanyadan Ondokuzuncu asrm son sene(1) Bundan evvelki makaleler 29 tem ve inceliğe müstenid bir ilim halini almüverrihi Mommsen'e verdiği cevabda çok yaygm bir fikirle karşılaşmakta işi kıyas ve mantık ile yürütmek icab sarahat göstermeyip sakit kaMığı ne lerinde jeopolitiğin «ithaU edildiğini söymuz 1941 ve 5 ağustos 1941 tarihli nüs mıştır. Fransız marşmm AlzasLoren merkeettiğine göre alacağımız tedbiri zaruret lüyorlarsa da yakından araştırıldığı takyız (1). ticesine varılmıştır. halarımızdadır. zinde yazıldığmı ve Kleber'in bir keliPropagranda yaparken çok dikkatli derecesine göre ölçümliyerek, yalnız bidirde bunun doğru olmadığı görülür. Halbuki vaziyet hiç de öyle değildir. (2) Bk. F. Ratzel: Der Staat und sein olmak, ileri sürülen iddiaların yalna Noter, bunun üzerine, işi hukukl iç Fransız coğrafyacılığı bir «bütün» teş me fransızca bilmediği ve almanca korinci heceyi işaretlemekle iktifa ediyoFühakika, eski yazı devrinin imlâ sisruz. Nitekim «öntasar» metninde de bu tihadla halletmek yoluna başvurmuş kil eder. Haricden bazı tesirlerin vâki nuştuğu halde kıhcile fransızca çarpış Boden, Saksonya Krallık İlim Cemiyeti bir •fünlük ömrü olduğu (fibi yanlış b b temindekinin zıddına olarak, bugünkü tığı hikâye edilen bu meşhur Napolyon felsefe ve tarih kısmı mecmuası, Layp zanna kapılmamak, nnutkanlık etmetur. Şöyle ki, «âkidin mührünü bir arimlâmız öz türkçe kelimelerde daha zi suretle hareket edilmiş ve «imlâ lu kadaşına teslimle mühürlemek için o olduğu inkâr ediiememekle beraber bu ceneralinin Alzaslı olduğunu söyleyen zig, 1897, cild XVII. mek lâzımdır. Foyası, bir kaç gün içinyade iştikak, yabancı kelimelerde ise gati» ndekinden farklı olarak kelime na salâhiyet verdiğb mukavele met tesirler Fransız coğrafyacılığı ve jeopo Fustel de Coulanges'ın dediklerini tek(3) Bk. F. Ratzel: Politische Geogra de meydana çıkmamak için, propagan»mana» değil, «mâna» suretinde imlâlitikçiliği içinde sadece bir unsur olafonetik prensipini gözetmektedir. Bu ıarlayalım. Bunlardan çıkan neticeye gö phie, Münich, 18971903, Sf. 1715. dayı günlük havadis gibi değil: bir tefnine geçirilmiş ve kanunl merasim, rak erimiş buiunmaktadır. yüzden meydana gelen karışıklığı gös lanmıştır. Nasıl ki «el'an» manasındaki böylece ikmal edilmlştir. re AlzasLoren hem coğrafî noktadan, (4) Bk. Vidal de la Blache: La georika romanı gibi devamlı ve dünle buhâlâ kelimesi de «babanın kız kardeşi» termek üzere, «Akşam> daki ikinci yaGeçen asrın son çeyreği içinde Alman hem de siyasî şuur itibarile kendisini graphie politique â propos des ecrits de gün ve yarın arasınfla lrtibath bir iş Noteri bu hukukî hâdise İle karşılaşnmızda îğde ve mide misallerini ver demek olan <h|ılay dan ayırd edilmek tıran iki elsiz ve iki ayaksız adam; İs yadaki jeopolitik mülâhazaların Fransa Fransız hissetmekte, daha doğrusu Fran M. F. Ratzel, Annales de geographie, telâkki etmek lâzımdır. Propagandaüzere ayni tarzda yazılmaktadır. nıiştik. Buna daha başka misaller de nın müesslr olması içln, Inandırıcı oltanbulluların eskiden bilhassa Eminö ya tesir ettiğini bir an için kabul etti saya bağlılığını irade eylemektedir. Bu 1898, Sf. 97. ilâve edebiliriz: Iğne ile sine; sağlam Lâkin bu son kelime de bizi imlâ nü civarında sık sık gördükleri birisi ğimiz takdirde karşımızda meşhur Fran radaki «his» ve «irade» unsurlarına dikması da ve Marsilyalı mübalâgasına (5) «La France est une personne.» ile salim, yağmur ile âmir, ağla ile âlâ mızın başka bir yüzile daha karşılaş dir. Bir zaman başmda mevlevî sikke sız mütefekkiri Vidal de la Blache'ı gö kat ediniz: Alman jeopolitikçisi için (6) «Ici Commence le pays de la 11 kncmaması da •jarttır. vesaire gibi. Görüldüğü üzere bütüıı tırmaktadır. O da iltibas dolayısile u sinl andınr serpuşla gezen. hal ve tavrı rürüz. Frederic Ratzel, 1897 de «hayat ferdlerin, hatta cemaatlerin bir şey his berte.» Bu levha 1870 te Almanlar taBeni sadedden çıkaran bu mun başbu kelime çiftlerinin ilk hecelerinin zatılması icab eden başı k, g ve 1 li ile dervişe benziyen bu ihtiyarın iki sahasuna aid nazariyesini ev\relâ bir etıid ve irade etmelerine imkân yoktur. Ni rafmdan kaldırılmış, 1918 de ise Fransa, uzunluk bakımından söylenişleri ayni hecelerin bu bakımdan ayırd edileme koldan mahrum olduktan başka sokak olarak (2), daha sonra 700 sahifeyi mü tekim son zamanlarda cenubî Tirol'den yerine yenisini koymamış, yalnız Gol langırdan dolayı muhterem okuyucnolduğu halde, bunlardan birincileri ğ mesidir. Çünkü bu maksadla kullanm^k larda dizlerile yürümek zorunda bu tecaviz muazzam bir eser halinde neş ve Baltık sahillerinden Almanya içeri va horozunu dikmekle iktifa etmiştlr. lanmdan özür dileyerek mevzua döntiIle, ikincileri ise işaretsiz olarak imlâ istiyeceğimiz (*) işareti bu gibi vazi lunması, gören bir çok kimserie acı retmişti (3). Etüdün intişan, Fransada lerine nakledilen Almanların kendi fer 1939 Fransız hezimeti neticesinde horo yorum. lanmaktadır. yetlerde ayni zamanda hece başların mak hissi uyandınrdı ve kendisine bol aksi tesir vücude getirdi. İsmini zikret dî ve zümrevî iradeleri aleyhine bir nevi zun da kaldırılmış olduğuna şüphe yokŞarktaki iki aylık harbin kâr ve ı a inceliğini bol yardım esirgenmezdi. Onun bu su tiğimiz Fransız coğrafyacısı hemen bu muhacerete icbar edildikleri malumdur. tur. Fakat sistemli bir ikilik arzeden bu daki g, k, 1 sadasızlarının rar bilânçosuna aid neşriyat arasında, karışıklık, bahsini ettiğimiz veya edece göstermektedirler. Ancak «öntasar» da retle bir kaç apartıman edindiği riva na aid bir tenkid neşreyledi (4). Moskova bombardımanlarmdan bahseğimiz pürüzlerden yalnız blridir. Ha (s. 32) bu gibi haller için «çift a> kulyet olunmaktadır. Ratzel'in «coğrafi» yi masıl mefkureden bir Sovyet tebliginde şöyle denlkikatte ise, yalnız yabancı kelimelere lanılması gibi istisnaî bir hal tarzı gösLise ve orta mekteblerde Karacabeyde mahsul leştirdiği, ve sosyal hâdiselerde başhbaliyor: mahsus olmak üzere ve tnahdud bir öl terildiği için bu noktanm münakaş,asırıı şma bir illet mevkiine geçirdiği malumkayıd ve kabul vaziyeti Bir resim sergisi «Bajlongıcda Almanların Maskovayı çüde iltibaslı hallerde ve kelime son daha sonraya bırakıyoruz. dur. Fransız jeopolitikçisi şu nokta üzeMüstakil ressam ve heykeltraşlar bir rinde duruyor: İnsan yalnız coğrafi bir larında kabul ettiğimiz hususî imlâ kaBursa (Hususî) Kışın ve ilkbaharLise ve orta mekteblerle meslekî ted bombardıman etmiyeceklerini iimid eideleri de pedagojik bakımdan çok el (1) İmlânın umumî mahiyeti ve ideal liği azasmdan ve Balıkesir Necatibey «eser» midir? Yoksa «coğrafî» ye mües da seylâba maruz kalan Karacabey ve risat mekteblerinde bu sabahtan itiba derek kalabahk bir jehir oZon. Bcıli» verişsizdir. Bunları birer birer mütalea bir imîânın şartlan hakkmdaki düşür. okulu resim öğretmeni Sırrı Özbay ya sir bir «illet» midir? Müellifin vardığı M. Kemalpaşa mıntakalarındaki kışlık ren talebe kayıd, ka^ulüne ve sınıf ik nin bombardımanından içtinab edilmiştir. Fakat bilâhare faşistlerin harb fcaedelim: celerim «Akşam» ın 16 ve 19 ağustos rın Beyoğlu Halkevi salonlarında bir netice şudur: «İnsan arzın hem temaşa mahsul hemen tamamen mahvolmuştu. mal imtihanlarına başlanacaktır. nunlarından hiç birine riayet etmedik' sergi acacaktır. A. İltibaslı hallerde uzun hecelerden tarihli sayılarında nesredilmistir. geri, mahsulü, hem de halikı, müessi Hattâ geçen sene vukua gelen seylâb Mahkumlar çalıştırılıyor leri anlaşılmıştır. dolayısile hükumetin halka dağıttığı birini isaretleme kaidesi her gün yeni ridir.» Bilâhare neşrettiği kıymetü eser20 temmnzdan 20 ağustosa kadar geHaklarında iki seneden fazla hapis yeni kelimelerle zenginleşmesi tabiî ve ler de hep bu ana görüşten hareket eden tohumluk dahi bu seneki seylâbda mahçen bir ay zarfında Alman hava kuvvolmuş bulunmakta İdi. Bu iki kazanın cezası verilen mahkumların çalıştırılmukadder olan bir dil İçin kullanışsızVidal de la Blache, Fransa ile Almanya dır. Çünkü dilin muayyen bir devrinde arasmdaki asırhk muhalefetlerin mer çalışkan halkı tabiatm bu amansız âfet malan için Muğlada Dalaman çiftligin vetleri, 24 kere Moskovaya taarruz et« mişler, jakat şehrin askerî hedeflerine lugatte mevcud ikl sesdeş kelimenin biri kezini teşkil eden AlzasLoren mesele lerine rağmen ümidsizliğe kapılmıyarak de yapılan hazırlıklar bitmiştir. hastanelere lamanla dilden çıkabilir, yahud yeni keİkinciteşrinde çiftliğe 400 mahkum değil; husnsî meskenlere, sini ilim vasıtasile hallebneğe çalıştı. yeniden yazlık mahsul ekmiştir. Haber llmelerin girmesile evvelce mevcud ol1903 te çıkardığı «Fransa coğrafyasınm aldığımıza göre, bu mıntakalardaki yaz sevkedilecektir. 400 bin dönüm genişli ve mekteblere bombalannı atmışlardır. mıyan sesdeş bir kelime çifti meydana lerhası Tableau de la geographie de rr.ahsulü fevkalâde iyi olmuş ve kışın ğinde olan bu çiftlikte mahkumlar her Bu taamızlar neticesinde 736 fciji öZ" gelebilir. Bu keyfiyet sabit olması lâçalışacaklardır. müş, 3500 kişi yaralanmışUr. la France» ın basma meşhur müverrih s istilâsına uğrayan topraklar üzerln türlü ziraat işlerinde zım gelen. bir kaideyi değişmesi tabiî Michelet'nin Fransa bir şahsiyettir» ve de çok güzel ve bereketli mahsul ye Çiftliğe sevkedilen mahkumlar her se Sovyetler ise Berlinin ve diğer haz\ tişmiştir. Bilhassa mısır mahsulü pek olan bir şarta bağlamak demektir ki buYa şeref ne olacak? Vatar. ve millel cizesini geçirdi (5). Bununla V. de la çoktur. Seylâb mıntakalarındaki halk ne biraz daha arttınlacak; üç sene Alman şehirlerinin askeri ve stnaî Büyük kelimelerden yapma, medenî. nun da ne kadar isabetsiz olduğu meysonra, bu miktar sekiz bini bulacaktır. hedeflerini sistematik bir surette bomBlache ne demek istiyordu? Demek isyahud mukaddes cihad gibi sözleri fik ne olacak? bu suretle zararlarının büyük bir kısdandadır. Sormağa lüzum var mı? Bu gibi şey lediği şuydu ki bir şahsiyet olan Fran mını telâfi etmiş bulunduğundan se Havzada belediye teşkilâtı bardiman etmekle mukabelede bulunrimce bugün en yerinde olarak kuilamuşlardır.» Bundan başka dilde mevcud sesdeş nabileceğimiz mevzulardan birini ihti lerle ihtikâr krallarının alâkası ne2 sadan AlzasLoreni koparmak imkânEdirne (Hususî) Trakyanın en bükeltmeler formülü de biraz lâstiklidir, kâr meselesi teşkil ediyor. Kanaatim Onların hakkı, ihtısası, bin türlü şe sızdır. 1870 ten evvelki AlzasLoren, XIV vinc duymaktadır. Moskova bombardımanlarında bir yük ve en şirin nahiye merkezi olan ayda 73G kişinin öldü&ünü ve 3500 klçünkü mutlak olan «dil» tabiri «umumî şudur: Muhtekirin sömürücü ruhu, ce naatle sinsi sinsi çaldıklarını, utanma üncü Louis zamanındanberi Fransanın Araba altmda öldü Havzada yeniden belediye teşekkül et şinin yaralandıgını bildiren bu tebligi halk dili, orta tahsil dlii, yüksek tahsil miyetin bünyesine kene gibi yapışmsk dan, arlanmadan ve bütün muhite tik elindeydi. O zamanki Fransa ile Almanİzmit (Hususi) Sanmeşe köyün miş ve faaliyete geçmiştir. dlli, olmak üzere başhca üç dil ünitesini ve onu bıkmadan, usanmadan kemir Eİnti vererek yemek değil midir? Bun yayı birbirinden ayıran hududun bir okuyrınca biraz şaşaladun. Beni şaşırden Yusuf oğlu 27 ya^lannda Memiş ifade eder. İmlâ kaidesini tatbik eden mek itiyadında olEdirne İstanbul yolu üzerinde her tan 24 bombardımanm sebeb olduğa dan sonra da soyu noktasmdaki Kehl köprüsü üzerinde ya isminde bir arabacı, kum yüklü arabir ilk okul talebesinln değil, imlâ lu duğu için ihtikârlan biçarelere, ka zıh bir Ievhada şu cümle okunuyordu: basile gelirken, beygirin kayışı kopmuş bakımdan çok mühim bir mevki olan zayiatın azlığı veya çoklugu, yahud da Yazan: gatini hazırlayanlarm bile bu üç dilin la edilecek mücadele labahk bir ailenin • Buradan itibaren hürriyet diyarı baş ve Memiş arabanm altmda kalarak e bu eski kaza merkezimizin son yıllarda bu rakamların hakikate uygun olup kelimelerini sür'atle karşılaştırıp içle dahi, bu nevi uğyükünü namusile lıyor!» (6). Fransız coğrafyacısı, halnkî zilmiştir. Memiş. kaldırıldığı hastanede girişmiş olduğu imar işleri hararetle olmadığı değildir; daha evvel her bomrinde sesdeş kelime çiftlerini bulması raşmaların istediği devam etmekte ve burada belediyenin bardıman hakkmda günü gününe veritaşıyanlara haka ve vatanperver bir âlim sıfatile bu ciim biraz sonra ölmüştür. pek güçtür. Bunu izah için meselâ «mâ devam ve sebatı yeniden teşkili ile bu işler daha büyük len tafsilâtla bu zayiat Iistesi arasm^ ~ ~ ^ ~ ~ ~ retli bir gözle yuka leye bağhdır. Fransa ve Almanysnın sina> kelimesini misal olarak alabiliriz. göstermelidir. Aksi takdirde mağlubi rıdan bakmak. gene salâhiyetlerı cüm ya=î münasebetler tarihinde adı sık sık bir inkişaf ve istikbal vadeylemektedir. daki fezaddır. Bütün Sovyet tebllgleri, Giden ve gelen Vekiller Bilindiğine göre, bu kelime liselerimiz yetimizi itiraf etmeliyiz. Bu mağlubiye*. lesinden olduğu nasıl unutulur? İstan geçen bu meşhur köprünün bir başında İki gündenberi şehrimizde tetkikler Sümer Bank Herekede işçi her Alman bombardımanı akıblnde, Alde okunan sosyoloji kitablarında Avus ise manası vahametlerle dolu manevî bulun mutena yerlerinde zevksiz fakat Cermen kartah. öbüründe Golva horozu man tayyarelerinln tardedildiginl, yalde bulunan Ticaret Vekili Mümtaz Öktralyamn iptidaî kavimleri tarafmdan bir bozgunluk demektir. Binaenaleyh süslü kâşaneler kurmak, köpeklerm durmaktadır. 1870 harbi, bu horozu köpnız bir ve iki tayyarenin Moskova üzeevleri yaptıracak men, dün akşam trenile Ankaraya ha«cihanî ruh» manasmda olarak kullanıl muhtekirler bahsine gene dönüyorum: dahi iğrenmesi lâzımgelen bir önvir rü ucundan kaldırdı ve kartah, Voj dağrine gelerek blr kaç bomba attıgını ve reket etmiştir. İzmit (Hususî) Sümer Bank, He pek az zayiatı muclb olduğnnn iddia dığı söylenen mana» kelimesile sesdeşsürmek, bu gibilerin ötedenberi yegâne larımn ötesinde Honig tepesine dikti. Bu Münakalât Vekili Cevdet Kerim İn rekede 420 bin lira sarfederek işçi evsuretle Fransız horozu artık Ren suyuntir. Şu hale göre kaldemizce bu iki ke İptida iç ezici bir hakikati ortaya çı meşgalesi olduğunu bilmez miyiz? etmiş olduklan halde, şimdi hava hücedayı, dün sabahki ekspresle Ankara leri yaptıracaktır. Herekenin içinde ve karahm: Malum ya, Türkiyede milleti dan içemez oldu! Arzusu tatmin edilen cnınlannm şehîrde hayli zayiatı mnBunun neticesi? maddî ve manevî bir takım salgmlardan kartalm daha aşırı iddialarını meşru dan şehrimize gelmiştir. Vekil şehrimiz tren güzergâhmda çok çirkin görünen cib olduSnnu kabnl eden bir teblig karIzmit köylerinde bir cinayet korumak için attığımız ve hepsine biıEvet işte bütün meseie burada... Bu göstermeğe çalışan Alman jeopoUtikçi de birkaç gün kalarak Vekâlete aid rnü işçi baraka ve evleri de yıkılacak, bu şısında bulun.voruz. Bu tebligi yazaİzmit (Hususî) Yuvacık köyünde den inkılâb adını verdiğimiz hamlekr nun neticesi şudur ki memleketin fa leri, sabah nağmesini yeniden Ren sa esseselerde tetkiklerde bulunacaktır. saha tanzim ve ıslah edilecektir. nın. ya nnutkan oldngunu, yahud da Mehmed Kambın isminde 339 doğumlu den sonuncusunu iktısadî kurtuluş na zilete iman hissi, gencliğin ideale vefa •hillerinde çıkarmak isteyen Fransız hoSümer Bank şehrimizde de 100 tane eski ıriinlük tebHglerl oknmadıgım zanBalıkesirde yapılan asrî bir genc, kendisi ile uzun müddet ni reketi teşkil etmekte idi. Bu maksadla göstermek hasisesi bir nevi aptalhk te rozunun sesini işittiler. Bu sesin müişçi evi yaptıracaktır. ^ netti^im foin. beni mazur görürsünüz kâhsız olarak yaşayan Meryem adındaki vurddaşı yurddaşla işbirliğine sevk için lâkki edilerek gerçekten apfal ve gö messilliğini daha ewe\ tarihçi Fustel de postane degfl mi? Kongreye davet kadını, komşusu Ramazandan kıskan "türlü sözler soylendi, yazılar yazıldı, nül düşkünü bir takım vicdan soygun Coulanges. ve Ernst Renan yapmıştı. Balıkesir (Hususî) Balıkesirde yemağa başlamış; bu arada Meryem ile propagandalar yapıldı ve yapılıyor. Lâ cularina alay mevzuu hazırlamaktadır. Şimdi Fransız jeopolitikçisi, kendi ilrniDağcılık Eskrim Tenis Kulübünni yapılmış olan postane Türkiyenin en Eamazan arasında gizli bir münasebet kin milletin bu şuurlu fedakârhğım bir Tekrar edelim: Muhtekir. yalnız bizim ne dayanarak Fransız horozunun dabüyük merkezlerinde bile bulunmıyan den: olduğuna da zahib olmuştur. Bu sebeble çok tüccar ve müstahsil anlıyamamış, maddiyatımızı deeil, geleceğin güveni vasını haklı gösterecektir. Çekilen idare'heyeti yerine yenisi modern ve kullanışlı bir bina olmuştur. Ramazam öldürmeğe karar vermiş ve takdir edememiş göründü. Başhca ana olan ruhumuzu da çalıyor, didikliyor Kaloriferli olduğu için binanm ısıtılma intihab edilmek üzere G eylul 1941 cugünlerce peşinde dolaşarak nihayet prensiplerinden biri sınıf farkı taruma ve alçaltıyor! O sebebledir ki makaleSümer Bank umum müdürü Filhakika Vidal de la Blache'a göre sı da kolay ve temizdir. Kişeleri çok martesi ssat 17 de bütün azanın teşrifi köy yolu üzerinde pusu kurmuş ve 4 mak olan bugünkü camiamızda bir kı mizin unvanmı medenî savaş koyduk. güzeldir. Tevzi daireleri, paket kısım rica olunur. AlzasLoren, Fransanm malıdır. Siyasî gün bu pusuda Ramazanın yolunu bek sım vatandaş, mağşuş, çürük ve istifa etmedi Çünkü vatan içindeki o korkunc ufur.et ları mükemmel yapılmıştır. Bu postaliyerek adamcağızı mavzerle kalbinden her 'Seyi diğer vatandaşlann behemehal unsurile mücadele bundan başka biı coğtafya, yahud modern mukabUi dive Ankara 24 (a.a.) Sümer Bank uTürk çocuklaruun kanathırna ihilpri sürülen jeopolitik, bu da/a>T doj nenin yapılmasında âmil olan Posta vurup öldürmüştür. mum müciürünün istifa ettiği ve yerialmakla mükellef bulunduğunu zannet isim alamaz. Hatta öyle bir cenge mu ru buluyor. Çünkü: müdürü Melih, umum müdürlükçe, gö tirasım karşılamak için. ne tesUcrimiz, ne de elew.anlarımız arUk kâfi ne diğer birinin tayta edildiği hakkmmektedir ve sanmaktadır ki hükumetın kaddes cihad demek de doğru olur! rülen intizamdan dolayı ayrıca bir tak1 Bir defa Ren nehri AJznsLoreni gelmiyor. Genc nesilde uyanan hada bugünkü İstanbul gazetelerinin babütün milletle, millî sanayii değil, küIftiharla söyliyelim; biz bu uğraşma Almanyadan tabiî olarak ayırmış, Fran dirname ile taltif edilmiştir. Bahkesirin vacıhk aşkı, Türk milietinin m % zılannda intişar eden haberlerin tamaçük ve doymaz bir zümreyi himtye dan vazgeçmiyeceğiz ve yüz çevinr.ien geniş ve en işlek bir caddesi üzerinssya bağlamıştır. Sonra: terek alâka ve müzaheretinden doğetmesi lâzımdır. Böyle kör ve zalim bir yeceğiz! men asılsız olduğu, salâhiyettar makamde yapılan postane memleketin yüzünü 2 Şimalî Fransa sanayii Loren demuştur. düşünce halkı gaddarlara vergi veya lardan yaptığı tahkikata istinaden beFazıi Ahmed AYKAÇ mirine, Loren pamuk sanayii de Fran ağartacak bir eser olmuştur. Çınardibi durağındaki harac vermeğe borclu telâkki eder. îan etmeğe Anadolu Ajansı mezundur. Ayni nankör ve korkunc zihniyet ihçık gözlük odur ki, kazmanın kanlı çukur tikâr zemininde de ayni tarzda görüVay canma!... Mezara benzer bir şey ucu toprağa değmeden sen paranı göründü!.. Adamın telâşı boşuna değilGeçen salı günü Kadıköy Bos lüyor. En küçüğünden en büj'üğüne alasın... Zira, bu define aramak illeti, miş. Ayrılır mıyım artık oradan.. Haydi tacı tramvay hattı üzerinde iki ka kadar ekser esnafa sari bulunan o se kara sevdanm aynidir: İkisi de rüya ile fil hastahk bize şunu öğretti: Gördük za birden vuku bvldu. Mehmed Kegayret! Ben de bir kazmaya yapıştım. başlar, huîya ile devam eder, vaveylâ ki aramızda en çok kazanan binaenanan ismindeki zatın uğradığı felâLâhid meydana çıktı.. Üzerinde bir t a ile biter. leyh bu cemiyetten en ziyade nimet ket ölümle neticelendi. Sabiha adınkım yazılar olan bir iki mermeri kalŞu bilmem ne mezarlığmdaki defineyi daki diğer bir vatandaş ise bu faci sören zümredir ki bu millete en nandırdık... Taş, toprak yığmlarım eşelememeydana çıkarmak için bulunacak serkör gözle bakmaktadır. Ve hatta hi« Dur bakalım, dedi, bu işaretleri etraftaki taşları kaldırmak, sonra da dim: «Delinin biridir, aksi cevab verme, ğe başladık, bir kaç kemikle çanak çömadan bir bacağım kaybederek kuryanet derecesinde bir hodkâmlıkla onu vetten pay istiyen Rus mühendise şaş ne diye koyuyorsun?» tuldu. toprağı kazmak lâzım. Müsaade almağa işi bana havale et, şuradan defedeyim!» lek parçalarından başka bir şey çıkmatım. İnsan yeri eşeleyip eli ile gömdüğü zehirlemeğe hazırdır! Serde genclik var, İnsan birdenbire kalkışsak işimizi geciktirirler, yoksa ben dedim. Babam elile kapıyı gösterdi: Bu kazalarm ikisi de Bostancıdı! çömleği bile ertesi gün bulacağından bu öfkeleniyor. Adamı tersledim: Sana ne? parasında falân değilim, ne çıkarsa yadan Kadıköyüne giden tramvay Bu işi oğlumla görüşünüz! Yüze gülücü. şarlatan ve mücrim zâfı kadar emin olamaz! Ben: «Şimdi paraları geri isteyecek!» Hemen elini pantalonunun cebine dal rısı senin olsun! hattının Caddebostanı civarında dinlemeyiz. Vaziyet budur ve bunu Biz dışan çıkarken de arkamdan sesdiye beyhude üzülüyormuşum, adam Bakın, ben de bir zamanlar, bu san'ata dırdı, ben de anî bir hareketle tabanÇınardibi durağınm hemen yanın Bak çorbacı, dedim. Babam Allahm böyle yapan kara gönüllerden korkucağızın «yüzüne baktım, sevincinden girip, define arayanlara yardım ettim cama asıldım, gülümsedi. Meğer cebin günü atla bu ormanda dolaşmasa İş ko lendi: da meydana gelmiştir. Orada evvelyormuş' gibi hakikati açıkça söyleme« Elin delilerile beni ne uğraştırı oynayacaktı adeta! Köylü kılığındaki ama, muamelemiz peşindi. Hele hiç u den bir altın lira çıkarmış: ce daha uzun iken bir kısmı kapalaydı... mek igrenc bir suc olur. Bilelim ki bu yorsun, burası ev mi, ümarhene mi, arkadaşlar gündeliklerinden başka bol nutmam, bir Macar profesör: «İstediğin tılarak iki. üç metrelik kısmı öylece c Al şunu, doğrusunu söyle, dedi. Baban necidir? ideal yıkıcısı mahlukların cemiyetimiz gelmiyor, doğrudan bol bahşiş de aldılar. Adara taş parçakadarını al!» diye eltın dolu para çan Bu işaretleri niçin koyduğunu ben bil Bu ormanın sahibidir, ne ağaçlara mademki yola bırakılmış raylara hemen hemen içinde oynadıkları meş'um rol yalnız tasını bana vermişti. mücavir bir çukur vardır. Geceleri larile, çanak çömlek döküntülerini gamiyor muyum sanki!..» dokundurur, ne de toprağına bir kazma doğruya karakola götürseydin...» maddî sahalara münhasır değildir. Adam karakol lâkırdısını duyunca: karanlıktan, gündüz de otlarla örzete kâğıdlarma sararak sırtmdaki torOna bir sabah, erkenden ormanda vurdurur!.. Biliyorsan ne soruyorsun?.. Bilâkis! Muhtekirler. fasılasız tahribler • Canım, yola gelmiyen, anlaşıp u baya yerleştirdi. Ormandan çıktık, elitülü olduğundan görülmesine imkân yapan bir kanser halinde yurd vicda rastladım. Yalnızdım, arkadaşkr çarşı Ha şöyle, dedi, birbirimize açılalım, Kendisini bulup rica etsem? yuşmıyan kim? Karakola ihbar etmeğe mi sıktı, teşekkür etti, kartını verdi: yoktur. Son iki kurban gibi evvelce nını, yurd maneviyatını da durmadan dan öteberi alarak geleceklerdi. Ağaç el birliğile daha güzel çahşırız. Sen ga Biraz para canlısıdır, memnun etdiger dört kişi daha bu çukur yükemirmişlerdir. BüjHik teessüflerle söy ların sıklaştığı yerlerde patekalarda belli liba, bu ormanda dolaşırken buldun, fa meli, sonra da ağaçlardan bir dalın bile hacet var mı?» diyerek çantasını avu Meğer asarı atika ulemasındanmış! zünden kazaya uğramışlardır. liyelim: Bugün münevver adı taşıyan olmadığı için, geçtiğim yerlere işaret kat ben kitablarda okuyarak yerini ta kırılmıyacağını iyice anlatmalı! Yalnız cuma koydu: «İstediğin kadarını ahrGel zaman, git zaman adresime bir kiAltı faciaya sebebiyet veren o nice yarım aydmlık kafada düne nis koyacaktım. Bunun için ceblerime çakıl yin ettim. Haydi söyle bakalım, bu me kendisile fazla konuşmağa gelmez. «Si sın!» tab geldi. Kabına baktım, yazan bizim katll çukur eğer hâlâ örtülmedi}'se petle ürkülecek bir duygu ışıksızhğı taşları doldurdum. Yol ayrılıklarında zar hakkında daha neler biliyorsun? Yalnız taşları kaldırmak ve kazmak profesör! Bulduğumuz parçalarm re zin ormanda bir iki gün kalacağım, izin derhal kapatılmalı. bu işte ihmal, Sörüyoruz. Bir hayli bayan ve bay, me saptığım tarafı göstermek üzere yere Şaşaladım. O bir lira daha uzattı. Bu İstiyorum!» dersin... Ha... Az kalsın unu için amele lâzımdı ve bunların emin a simlerini de koymuş... tedbirsizlik. teseyyüb göstererek bir denî ve millî fazilet denilen bir mef serpiyordum. Ağaçlann seyreldiği bir sefer ben gülümsedim: tuyordum, çam ormanı dersin, babamın damlar olması icab ediyordu: «Merak Define arayanlardan para nasıl alınırçok vatandaşm ölümüne, yaralanhuma inanmamaktadır. Böyle bir idetarafta iri yapılı bir adamm bana diketme, dedim, hizim çiftlikteki yanaşma mış gördünüz mii? Sakm ha: «Bu, dü€ İçinde muazzam bir servet gömülü, başka ormanları da vardır. masına ve ailelerinin yas içinde ali içinden gülünc bulmaktadır ve oııa katle baktığını gördüm. Uzun ve sivri inci, elmas dolu sandıklar var!» diye bir Adamcağızla kasabanın yolunu tut lardan bir kaçını getiririm!» pedüz dolandırıcılıktır!» demeyin! Şu» kalmalanna bais olmuş mes'uller varmak şöyle dursun yaklasmak için bir sakalı olmasına rağmen yaşh görün yalan attım. tuk. Babam selâmlıkteki odasında sabah Ne ormanı, ne çiftliği, ne yanaşması? elimizdeki koskoca kitaba ne buyuru varsa tahkikat neticesi meydana çıbile dizlerinde derman görememekte müyordu, kıyafeti bir avcıyı andırıyor Senin fikrince asıl lâhld nerededir? kahvesini içiyormuş. Birdenbire yanına Babamın tekaüd maaşile kıt kanaat ge lur? Macarın üç beş kuruşunu almışsak karılıp tecziye edilmeüdirler. diyoruz dir. Yalnız cismanî lozzet ve zevk hırsı du. Sırtında torbası, ayağında çizmeleri dedi. girdik. Adam ormandan bahsedince, çiniyoruz... Bereket bizim arkadaşlara... ne olmuş! İlme, irfana hizmet ettik. Beile şerefsiz. hodkâm ve tembel bir eg vardı, silâhı yoktu ve buraların yaNe cevab vereyim? Rastladığım zaman babamın gözleri büyüdü: «Ne ormanı köylü kılığma girip ertesi günü kazma dava iş gören var mı bu zamanda?.. lence meylinin şımarttığı aç gözlülü\ bancısı olduğu halinden belli idi. Selâm adamm baktığı tarafı gösterdim. ayol?» diye bağırdı. Adamcağız: «Çam ları küreklerile geldiler. Faaliyete ko Lâf!.. Maaşsız çalışan bir profesör göszilleti artıyor, durmadan çoğalıyor! « verdim: 1 Tamam! Bence de orasu, Yalnız şu iormanı!» dedi. Babamın kulağına eğil yulduk. tersenize banal | Prof. Ragıb Özdem |Noter huzurunda yapılan bir mukaveleyi nasıl imzaladı? f Yazan: ^ Ziyaeddin Fahri 3 Yazan: Ihtikâra karşı Medeıtî cihad Faztl Ahmet A Doğru değil mi? \ A = Dünün = ve bugünün hikâyeleri Bir ilmî eser Yazan: MEKKt SAtD Doğru değil mi?