8 Ağustos 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

18 inci yıl sayı: 6105 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOÛLU Telgraf v« mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 . 24290 r ANTIN Nikotini bertaraf ede Ezcane ve tut saülır! Kutusu: 12 1/2 Toptan saüş yeri: Galata Rıhtımboyu No. 33/2 ı Tel: 40493 Cuma 8 Agustos 1941 f Yüksek bir hamiyet tezahuru daha». Emekli Yarbay Mehmed Said Kozoğlu yarım milyonluk servetini yüksek tahsil gencliğine bıraktı Bir Alman gazetesihe göre • tran ile îngiltere arasında Ankara: 7 Tesis senedi yapıldı İngiliz Rus ittifakile... istanbul ve Boğazlar Sovyetlere vadedilmiş Berlin 7 >'a a.) D. N. B. bildiriyor. Berhner Boerşen Zeitungun dıplomatik muharrıri doktor Megerle, Sovyetlerin harbden sonrakı yeni Avrupada oynayacaklan r d l<:>kkmda Tımes'ın ifşaatı ve İngiliz Bcnşevik komplosunan yakın şaık memleketler: için teşkıl ettiği tehılke hakkmcia Stokholm Tıdningen gazetesinın bir haberıle meşgul olmaktadır. Dok+or ^T^ger]e'ye nazaran İsveç gazetesinın bu haberi harbin zaferle neticelendiğı takdlrde İngilterenin Sovyetlere, ittİfaHp cerçevesi içinde, İstanbul ve Çanakkale Boğazlarını vadettıği hıssini vermcktedir. Megerle sözdne devam ederek diyor ki«Boğazlar Carlık Rusyasmın da harb hedeflerine dahil bulunuyordu. Yalnız Umumî Haıbde kaybedilmiş mıntakalaıı değil, bolceıik rejiminde de unutulmamış olan eski hedefleri de eldl etmek niyetir.de olan Stalin Boğazlar nıeselesinde bir n>uvafihkiyet kazanmak emelinden vazgeçmemek kararındadır. İngiltere muhtac olduğu yardımın tazyikı (Arkası sahife 3 sütun 6 da Şark cephesinden yeni resimler: Alman zırhlı kıtaları muharebe mejdanında ilerliyorlar Vakfın senelik gelirile talebeye ve yüksek mektebleri birincilikle bitirenlere ikramiye verilecek ağustos istanbul Üniversitesi, dün yeni bir ahis me\zuu edeceğimiz mebüyük hamiyet nümunesi daha kaydetselcji tam ifade etmck uzere mis,tir. Emekli kurmay yarbaylaıımizb.ışlığımıza bir kelimc daha dan Mehmed Said Kozoğlu, 500 bin liilâ\e eılerek Iıanla Ingiltere ve Rusya raya yakın servetini »teşvık mükâfatı »rasınria demelijiz. Zaten beş altı gün ve yardımları» ünvanile bir tesis vüevvcl Ingili/ Jlaricije Nazırı Mister E cude getirerek Üniversite^e ve diğer den Avara Kanıarasında, Iranda bulu yüksek mekteblere bırakrrıştır. Turk nan Alraanlardan dolayı Tahran hüku ordusunda uzun seneler vucudiie bir meünin nazarı dikkati celbedilmiş ol çok yararhklar gösteren ve memlekeduğunu be>an cttiği sıraıla bu teşebbü timizde, ötedenberi daima hayırlı işler se Rusyanın da i'lirak edip etmemiş oi yapmakla herkesin takdirini ve sevdıığu hakkuıda azadan birinin sualine gisini kazanan Said Kozoğlunun irfan cevaben bu teşebbüste Sovjetlerlc tam hayatımıza yaptığı bu hizmet maarif bir mutabakat balinde hareket etmekle muhitinde büyük şükranla karşılanmışclduklannı haber verdi. Demek oluvor tır. ki Tahrandaki Ingiliz teşebbüsunün bir Tesis senedi, altıncı notor mjzurunda a.vnini Sovyetler Cumhurıjeti de yap tanzim edilerek dün alâkadanara danuştır, ve işte iyi bir surette halloluna ğıtılmıştır. Bu senedde gostenien embileceğini umud cttiğimiz bu mesele hâlâ lâk ve gelirler şunlardır: ballolunmamış bulunuyor. Beyoğlunda Hasanağa mahallesinde Gene a>ni Almanlar vesilesile, Efgan Hamalbaşı sokağında «Avrupa pasajı» hükumeti nezdinde dahi mümasil bir te adlı 22 dükkânı havi aynalı çarşının şebbüs yapılmı? olduğunu haber veren tamamı, Ayvansarayda İsktle caddesinTaymis'in siyasî muharriıi İran hüku de «Nurkalem şirketi» kurşun kalem meünden gelen ccvabın memnuniyet fabrikasının binası ve mezkur şirket verici bir nıalıijette telâkki edılmemiş sermayesinin yüzde 16 sı tahsis edılolduğunu da yazıjordu. Anlaşılan İran miştir. hiikuıneti ce\abında birer iş vesilesile İranda bulunan mahdud Almanların muzır sayılacak hiçbir faaliyette bulunnıadıklannı ve zaten bojle bir şeye İran lıükumeünin musaade etmijeceğini bildirmiş, maaraafih mukaveleli teknisjcnlerden muddetleri bitenlerin mukat*\e\eü tecdid ohııımy^mııu ve, huna göre muayyen bir müddet sonra İranda teknisyen Alman kalmamış olacağını anlatmış inıiş. Bu cevabdan memnun olmamak için İrandaki Alnıarıların Ingiltereye ve Rusyaya muzır iaaliyetlerde bulunduklan hakkında bu devletlerin ya muspet delilleri, ya kuv\etli şüpheleri olmak lârun gelir, \^ Ef^anistan için de ajni sey söylenebilir. Bıınunla beraber Efganistanda ikaz mahijetli tesebbüsten başka birşey japıldığına dair hiçbir haberimiz yoktur. Şimdiki halde İngiliz Sovyetler teşebbüsunün sıklet merkezi Tahranda toplanmış olduğunu öğreniyoroz. Arayerde bir kısım Almanların İranı terkederek nıemlcketlerine gitmek üzere Türkiye hudndunu geçmiş olduklanna dair de bir haber vardı. Bundan anlaşıldiğına göre ihtilâfın hâd bir şekle Inkılâb etmemesi için ya İran hükumetinin tavsi\esile, ya kendiliklerinden ban Almanlar İrandan uzaklaşmak kara(Arkasi sahife 3 sütun 5 te Hububat fiatları Başvekâlet bugünden itibaren kilo başına 1 kuruş zam yapıldığmı bildiriyor Ankara 7 (a.a.) Baş\ekâletten tebliğ edilmiştir: Müstahsili, elindeki mahsulleri vaktinde teslime teşvik maksadile 28 mayıs 1941 tarih ve 2/15888 sayılı kararnamede yazılı buğday, çavdar, arpa, yulaf ve mahiut alım fiatlanna 8 ağustos 1941 cuma gününden itibaren kilo başına bir kuruş zam yapılmıştır. Bu zamlar 31 ilkteşrin 1941 tarihine kadar muteberdir. I teşrinisanidcn itibaren 28 mayıs tarihli karaınarnedeki fiatlar verilecek, yani kilo başına yapılan bir kuruş zam ka'dırılacaktır. Kilo başına bir kuruş fark, Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından şimdiye kadar mübayaa edilmiş olan yeni sene hububat mahsullerine de şamildir. Bunları teslim etmiş olanlara fiat farkı Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından ödenecelctir. M.Rooseveltle ChurchiH buluştular tki Şefin Kanadada müzakerelerde bu[undukları anlaşılıyor Tıirk gencliğine kıymetli bir hibede bulunan emekli kurmay yarbay Mehmed Said Kozoğlu İngilterenin UZAKSARKTA harlh gayesi "Her an harb çıkabilir" Edenin Avam Kamarasındaki beyanatı «Biz, bir karış foprak istemiyoruz, nazi tehlikesini berfaraf elmek için çarpışıyoruz» Japonlar Siyam hududuna zırhlı fırkalar gönderiyorlar Alman taleblerini red kararında olan Maresal Peten Alman harb ı ( Sovyet harb tebliği iai 1 1 tebl tebliği Kızılordunun Çarpışmalar mukavemeti fasılasız kırılmıştır devam etti Almanlar artık Kızıl filo Baltıkta Sovyet kıt'alarının Hangö önünde iki tehlike teşkil etnteFin adasını diği kanaatinde işgal etti Churchill Vaşington 7 (a.a.) Çörçil ile Ruzvelt'in göruşmtleri ihtimaline aid şayialar dun yrgâne konuşma mevzuunu teşkil etmişse de hiçbir yüksek memur bu mesele etrafındaki esran aydınlatmamıştır. Puzveît'le Çörçil'in hareketle» ri şimdiye kadar hiçbir zaman bu kadar gizli tutulmamıştır. Halk iki şahsiyet arasında miiıâkatm vuku bulduğuna kanidi. En ümmî kanaate göre, Ruzvelt tayya'eye binmediğinden bir harb gemis'le gitniş, Çörçil ise bir tayyare ile geıerek kendisine mülâki olmuştur. Maarr.nfih, bir çok kimseler ne Çörçil'in ne de Ruzvelt'm gemi içinde bir sürprizle karş.ılaşmak istemiyecsklerinden, Rua velt'in huaudun otesinde ve Kanada topraklarında bulunan Campobellc'daM sa^iyesine giiliğini ve Çorçilln de tayyare ile bir kaç saat içinde buraya gelebfieceğinı ilen sürmektedirler. YUNUS NADİ L (Mabadi Sa. 3 sütun 5 te) Singapur 7 (a.a.) Röyter ajansından: Tokyo radyosuna göre ther an harb çıkabüir». Tokyo radyosunun spikeri, son günlerde daimî surette ıleri aunuekte olduğu iddıasını tekrar ederek demiştir ki: « Malayadaki İngiliz takviye kıtaatı. 7 Londra (a a.) Hariciye Nazırı İngilterenin Uzakşarkta hasmane emelEdtn dün Avam Kamarasında umumî ler beslemekte olduğunu ve Sıyamda izahat veıerek ezcümle demiştir ki: hareket üsleri işgal etmek tasavvurun€ Biz hiç bir yerde herhangi bir a da bulunduğunu gösterir. Eğer harb. razi istemyoruz. Harbe, hududlarımızı patlak verecek olursa kacrahat İngiltegenişietmek icir. glrmedik. Biz, nazi renindir » (Mabadi Sa. 3 sütun 4 te) Amerika, Siyama karşı hareketi Viside darbei hükumet mi? Berlin tekliflerinin kabulü için 10 ağustosa kadar mühlet vermiş Alman taleblerini kabul taraftarı olan Darlan, leneral Veygandın muhalefetinden korkuyor [ Yeni romanımız tehdid telâkki edecek Vaşington 7 (a.a.) Ofı: Cordelle Hull, Amerikanm Siyam ve Büyük Okyanusun cenubu garbisi h?kkır>da Japon emel ve tasavvurlannı gitçide büyük bir dikkatle takib etnıekte olduğunu beyan etmiştir Amerika hükumeti. Japonların Büyük Okyanusta veya başka bir yerde takib edecekleri fütuhat teşebbüölerine muhalefet etmekten ibaret olan hayatî kararını açıkça ilân etmiştir. Japonyanm Siyamdaki hareketleri Amerika için tehdidkâr telâkki edilecektir. «Siyam kendini müdafaaya azmetmiştir» Londra 7 (a.a.) Bangkok radyosu bugünkü neşriyatmda demiştir ki: < Siyam kendini müdafaa edcbilecek kadar kuvvetlidir Başka bir milletin müzaheretine, himayesine muhtac değildir. Biz, Fransızların kendiıerinin de dedikleri gibi Hindiçini gıbi zayıf ve âciz değiliz.» Japonlar Siyam hududuna zırhlı fırkalar yolluyorlar Londra 7 (a.a.) B. B. C. : İtimada şayan bir membadan alınaa habtrlere göre, Japon kıtaatınm Hindioini ile Siyam arasmdaki hududa doğru geniş mikyastaki hareketleri devam etmektedir. Siyam da hududda asker ve bi^assa (Arkası sahife 3 sütun 2 de) Vaşington 7 (a.a.) Röyter ajansl Moskova 7 (a a.) «Röyter» Bugün bildiriyor: Alman tebliğleri Berlinde nasıl neşredilen Sovyet tebliği, dün gece Vaşingtonda iöylendiğine göre, Ruzkarşılandı ? Smolensk, BialaTserkov istikametlerin velt ile Çorjıi artsmda bir görüsmenin. Berlin 7 (a.a.) Hususi muhabirimiz de ve Estonya hudud mıntakasmda anu/uku buln.ası ihtimali artık bir sır olildiriyor: dane muharebeîer olduğunu ve diğer maktan çıkmı; bulunuyor. Umumiyet Dün öğleyin fabrika ve dairelerde iş mıniakalaıda kayda değer ehemmiyetli itibarıle zar;nedildiğine göre iki devlet ler durmuş ve gene ihtıyar bütün Al harckctler vuku bulmadığını bildirmek adarm halihazırda beraberdirler. Haricimanlar hoparlörlerin onuns çağınlmış tedir. ye Ne.'aretvnin bu mülâkattan hiç har. Kızıl filo iki Fin adasını işgal etti beri oimadığma ve buna ancak üç kişiÜç haftahk bir sükuttan sonra Alman Moskova 7 (a.a.) Bir Sovyet teb n'n yani Rjz\ elt, Çörçil ve Hopkins'in surmaymın fevkalâde teclığleri Alman liğinde Ruslar tarafından zaptedildıği bildiğine d'îâlet eden bir çok sebebler Londra 7 (a a.) Hür Fransız mahfil nilletınin maneviyatını takviye etmiştir bildirilen iki Fin adasının Hangö Sov vardır lerı, son ou gun içinde Berlinin, Vişi Fakat Berlındeki bitaraf müşahidlere yet üssü yakınlarında bulunan sdalar azaran tebliğler hiç bir yeni hâdise hükumetinı Parlsteki faşist parti vasıolduğu şimdi ifşa edilmektedir. Bu adaildirmemekte yalnız Rus ordusunun :asile devirmek tehdidinde bulunduğuna ları Baltık Sovyet filosu ı?gal etmiştir. uvvetıni ve hiç beklanmedık mukave Mezkur adalar S o ^ e t harb gemilerinin .şaret etmektedirler. Almanlarla tekrar müzakereye baş metini resmen teyid etmektedir. harekâtını kontrol etmek için birer taamak üzero Parise hareketinden evAlman askerî mahfılleri Rusların sağ rassud mevkii olarak kullanıh> ordu. el, Amiral Darlan'm. bilâhare General ;m ve tam bir cephe teşkil ett'klerini Moskovaya 14 üncü akın Ankara 7 (Telefonla) İki ay meVVeygand'm muhtemel mukavemetme abul etmek istemiyorlar. Ve şimdi Moskova 7 (a a.) Sovyet tebliği: maruz kalucmssı ve imkân dahilinde narbeden orduların yenilmiş, ıhtiyatlarzuniyet alan Ankara Vaiisi Nevzad Alman hpva kuvvetleri 6/7 ağustos bulunan en m'ıifsid şartlarm temini için a takviye edilmiş ve mevcudları eksik Tandoğan bu akşam İstanbula hareket kendısine tcm sslâhiyet verilmesi hu ırduiar oldusîunu söylemektedirler. Teb geresi yeniden Moskova üzerine taarruz etti. Maliye, Mılli Müdafaa ve Ticaret iusunda Mareşaı Peten'i ikna ettiği iğ'erde 13 bin tankın zayi olduğu bildi tesebbüsünde bulunmuşlardır. Birbirini VekillerUe bazı meb'uslar ve arkadaş(Arkası sahife 3 sütun 3 te) ildığine nazaran Rusların başka mo takib eden calgalar halinde gelen düş(Arkası sahife 3 sütun 2 de) ları tarafından teşyi olundu. f Arkası sahife 3 sütun 3 te Berlin 7 (a.a.) Alınan ordulan aşkumandanhğımn tebliği: Fevkalâde teblığlerde bıldirilmiş oîduğu üzere Mareşal von Boch orduları grupu, Mareşal Kesserling in hava fiosu ile iştirhği yaparak Smolensk buuk meydan muharebesim kazanmıştır. Alman zayiatı mutedildir Daşman;n uğradığı zayıat ise fevkalâde yuksektir. Takriben 310 bin esir, 3203 tank, 3120 op ve sayısız So^yet harl, malzemesi Uman kuvvetlerinin eline geçmiştir. Sovyet hava kuvvetleri, 1098 tayyare caybetmişlerdir. Moskova 7 (a.a.) «B.B.C Sovyet ordulan umumî kararâglıından: 6 ağustosta Sovyet kıtaatı, Olonetz, Smolensk, BjalaTserkov mmtakalarında ve Estonya cephesinde çarpışmaya de vam etmiş!e"dir. Diğer mıntakalarda mühım bir değişiklık yoktur. Sovyet tcyyareleri, düşmanm piyade, topçu ve hava kuvvetlerine darbeler ındirrîiekten farığ olmamıştır. Düşman, salı gunü 14 tayyare gaybetmiştır. Rusların zayiatı 7 tayyareden ibarettir. Gece harekâtı İki devlet adamı beraberdirlcr Ankara Vaiisi 2 ay mezun Karaköydeki inhidamdan kim mes'ul? VaU Lutfi Kırdar, yapılan neşriyata cevab veriyor Birkac söx Mussolini'nin ikinci oğlu Piza civarında tayya resile düşerek öldü Nakleden: Hamdi Varoğlu Roma 7 (a.a.) Resmen bildirildığine gore, Duçenin ikinci oğlu hava yüzbaşısı Brüno Mussolini, bu sabah saat 10 da Pıza şehrinın civarında yaptığı bir tecrübe uçuşu esnasında o'müştur. Istanbullu denize hasrettir Yarın nesre bashyoruz Her sene yaz olur. Her sene sıcaklar basar. Ve her sene maliktir. Bu imkânlar kışm bilc ortadan kalkmaz. Kapalı İstanbul halkı denize rahat girememenin ıstırabile kı\Tanır. havuzlarda yüzmek, suyu sevenler için yaz, kış mümkiindurur. Dort tarafı, hatta bes, altı tarafı su ile çevrili bu şe dür. hirde banyo isi şimdiye kadar niçin halledilememiş ve şimdi Biz ise, en güzel sulann adeta kucağında oturuyoruz ve niçin halledilenüyor, şasılacak şeydir. şaiıin dediği gibi o sulara gene hasretiz. İçimiz yanarak pen« Deniz banyosunun sıhhi faydaları (Yunanı Kadim) dev cereden baktığımızda, mavi denizin çapkın bakışlarla bizi çaKaraköydeki inhıdam hâdioesi hak rindenberi malumdu. Fakat kırk elli senedenberi bu artık ğırdığmı görüyoruz. Fakat ona ka\Tjşmak ne mümkün? Şehkında Vali ve Beledıye Relsi Lutfi Kır dünyanın her yerinde bir ihtiyac haline geldi. Belediyeler, rin en uzak yeri denize nihayet bir kilometrelik bir mesadar dün bir muharririmize şu ızahatı sokakları temizledikleri gibi halkın banyo ihtiyacını da tat fede olduğu halde, şöyle bir dalıp çıkmak isteyen bir vavermiştir: min ediyorlar. Belgradda, Peştede, Viyanada deniz yoktur: tandas. en asağı iki üç saatini feda ctmeksizin bu arznsuna « Galatada Necati Bey caddesinde bulanık yüzlü Tuna nehri, bu şehirlere söyle bir uğrayıp kat'iyyen yerine getiremez. 207, 209 ve 27 numaralı yekdığeııne bifeçer. Öyle olduğu halde, meselâ Peştede oturan bir adam, Evet, en güzel sulann kucağına ohırmuşuz ve o sulara tişik binalarm inhidam gününe kadar eî.rin neresinde bulunursa bulunsun. canı çektiği zaman en hasretiz. haricen inhidama delâlet edecek hıç bir ;eç on dakika zarhnda suya girip serinlemek imkânlarma Hazin şey! N. alâmet göstermedikleri halde bunların (Arkası sahife 3 sütun i te