21 Temmuz 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Cağaloğlu Çiffesaraylar 21 B a h ç e s i n d e temmuz PAZARTESİ akşamı RAŞİD RIZA TİYATROSU HALİDE PİŞKİNİN İŞTİRAKİLE BOBSTİL Komedi 3 perde Geleceklerin istirahati temin edilecektir. 10 i ı« • umhuri > Şark Riizgârı Garb Rüzgârı Amerikalı meşhur Buck'un eseri olup tercüme ettiği bu aid enfes bir eserdi arrir Pearl 'za. Doğrulun Çin hayatma 85 kurıış. İSTANBUL CAĞALOĞLU '. U U O f Talgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet îstanbul . Posta kutusu: tstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa tasmı: 24299 24290 Pazartesi 21 Temmuz 1941 Ahmed HaftiKitabevi r^ j Millî Maliye Halkımız devletin kendi kredisîni ortaya koyarak umuma arzettiği malî muamelelere en kat'î itimadla iştirak etmeği itiyad eylemiştir J Alman harb tebliği Samıct harb ı tebliği ' Dinyesterin şarkında takib Yeni tasarruf bonolarına gelince: Bunlara iştirak eden vatandaşlarımız kendi hesablarına hiç gailesiz ve çok emin bir kâr elde etmekle beraber bu y<Ala vatan müdafaasımn tekemmülüne hizmet etmiş olmak gibi manevi bir zevk ve iftihar ile de münşerih olacaklardır. umhurivet Türldyesinin kaydettiği en muhim terakki ı lerden biri de millî servetin devlet nıaliyesini takviye \e te>id etmekte gittikçe ehemmiyet ve hız kazanan bir unsur olıışudur. Bunun bariz misalini yeni inşaatına devam olunan Tiırk şimendiferlerinde gorebiliriz. Şimcndiferlerimiri elbette devlet yapıyor. Fakaı onların ilk serma>esini Türk milletı verfr or: Henı kendiıi için esash surette kârlı bir iş olarak. Ahiren Maliye Vekâleti ayni yolda ylıruyerek millî müdafaî masraflan için mtıhtelif vadeli hazne bonoları çıkarmağa karar ^ermiştiı Hazne bonolarının hasılile vatan miıdafaasının fevkalâde masraflan karşılanacak, halk bu bonolara yatırdıjp para ile memleketin en kutsî bir işine içtirak etmekle beraber hu tasarruflannı ya vadelerinde hatırı seyıhr faiz fazlalarile. ya istediği zaman (aizden ufak bir fedakârhk mukabilinde geri almış bulunacaktır. Yapılan iş bir taraftan deviet ve millet cephesinden bir millî müdafaa işi, diğer taraftan halk hesabına çok kolay muameleli bir niyet saııdığı vazHenorr. Şinıendifer istikrazlarında gördük, halkımız devletin kendi kredisini ortaya koyaıak umuma arzettiği malî muamelelere büyük hevesle ve en kat'i bir itimadla iştirak etmeği itiyad eylemiştir. En ileri milletlerdeki emsalile omuz öpüsen bu terakki hamlesi Türkiyemizde nasıl tahakkuk edebilmiştir? Bunun bellibaslı iki sebebi vardır: Biri Cumhuıiyet deMİnde devlet haznesinin kendi itibarına birinci ehemmi\et vermekteki taassubu, diğerj bü>uk Turk milletinin her vazi>eti derhal ve çok iyi kavrayan yüksek kabiliyeti. M. Hitler ve Mussolini başladı Stalin hattı ötesindeki Sovyet kıtaatı çevrildi Sovyetlerinzayiatı bir buçuk milyonu buldu. Smolensk mıntakasındaki harekât plân mucibince inkişaf ediyor Her cephede muharebeler 1 devam ediyor Baltık denizinde 12 Alman gemisi batırıldı 30 bin mil murabbaı tutan Leningrad müstahkem arazisini müdafaa için bir ordu ile 3000 tayyare ayrıldı Moskova 20 (a.a.) Sovyet istihba^î rat dairesi tarafından dün akşam neş*| redilen tebliğ: 19 temmuz günü Pskof, Poloçka, Ne vel, Smolensk, Novograd ve Volins istikametlerinde çok şiddetli muharebe] ler olmuştur. Cephenin diğer kısımlannda ehemmi^ yetli hiç bir değişiklik olmamıştır. Havalar müsaid olmadığı halde tay yarelerimiz düşmanm motörlü ve zırhlı{ kuvvetlerile tayyarelerini tahribe vam etmişlerdir. Keşif tayyarelerimiz Baltık denizinde '• kuvvetli bir himaye altında seyredea pek çok nakliye gemısınden muteşekkil bulunan büyük bir kafılenin yerini keşfetmişlerdir. Tayyarelerimizle seri hücumbotlanmızın ve torpitolarımızm yaptığı hücumlar neticesinde 11 nakliye gemisile 1 petrol gemisi batırılmış ve 1 duşman avcı tayyaresi düşürül(Arkası sahife 5 sütun 3 t e ) Alman ordularının taamızlanna karşı gosterilen şiddetli mukavemette büyük rolleri olan Sovyet zırhlı kıtaatına mensub bir tank birliği hareketten evvel BRENNER MÜLÂKATI Bazı mıntakalardan Alman kıt'alarımn çekilmesi muhtemel YENI BIR Berlin 20 (a a.) Alman orduları başkumandanhğmın tebhği: Besarabyadan ilerliyen Alman Rumen kıt'aları duşman mukavetini kırarak onu Dinyesterin şark yakasında takıbe devam etmişlerdir. Smolensk mıntakasında harekât plân mucibince devam ediyor. Fın cephesinde yeni muvaffakiyetler elde edılmiştir. Şark cephesinin müteaddid noktalarında muhasara edilmiş bulunan Sovyet kıt'alarının yaptıkları umıdsiz çıkış teşebbusleri akim kalmıştır. Duşman ağır ve kanlı zayiat vermiştir. Askerî vaziyet Leningrad ve Moskova meydan muharebeleri H. Emir Erhilet = ^ K | •"•"•'• * Fı nltnd. ve~ tmr/ Anadolu Ajansı muhabirinin cephe röportajı Leningrad önünde şiddetli Stalin hattı gerilerindeki Rus kıt'alan muhasarada Berlin 20 (a a ) D. N. B. ajansı askerî vazıyet hakkında askerî mahfıllerden aşağıdaki malumatı almıştır: Şark cephesinin bütün mıntakalannda ricat etmekte olan duşman takıb edilmektedir. (Arkası Sa. 5 siitun 4 te) Yazan: Emekli General harb oluyor Estonya'daki Rus fırkaları çevrildi, Reval şehri yamyor ; Almanya, ttalyanm Korsika adasile Savoie vilâyetini işgaline em müsaade edecekmiş Londra 20 (a.a.) Royter: Moskova radyosu, dun akşamkı neşrıyatmda, • merkezî Avrupa memleketlerinin birinde iyi haber alan bir membaa atfen Hıtler ile Mussolini'nin önümüzdeki bir kaç gün içinde Brennerde buluşacaklarını bildirmiştir. Ayni habere gore Hitler'le Mussolini arasında görüşülmesi muhtemel meseleler arasında şaık cephesinin vaziyeti ve bazı mıntakalarda Alman kıt'alarının yerine İtaiyan kuvvetlerinin ikame edilmesi, Ingiltereye karşı harb ve Fransanın vaziyeti bulunduğu tahmin edılmektedir. "Türkiye çok dürüst hareketetti,, Times'in bizim bitarafhğımıza dair makalesi «Türkiye, devlellerin bütün müsaadekârlık taleblerini kat'iyetle reddetmiştir» Stalin hattındaki büyük zırhlı kaleler nasıl berhava edildi? 66 Alman vapuru Berlin 20 (a a ) Anadolu ajansıbatırıldı. 312 nın hususî muhabiri bıldirıyor: Cephenın şimal mıntakası şimdiye kadar en faal yer olmuştur. Burada getayyare düşürüldü 36 günde Hitler'in Mussolini'ye Korsika adaFilhakika Cumhuriyet Türkiyesi dev sile Fransada Savoie vilâvetini işeal etlet prensipleri içinde kendi maliyesinin mek hususunda müsaade vereceği de itibanna en kücük bir toz zerresi dahi zannedilmektedir. kondurmamağı bas kaide ittihaz eylenıiştir. Devletin büyük küçük biitün taahbiidlerinin vaktinde ifa edilmesi şasnıaz bir esas olarak alınmıs ve bütün bir itina ile hep o yolda jürünülmüstür. Cumhuriyet Türkiyesi !>u hazne itibarı İşine Unıumî Harbde akdolunan dahilî İstikra2i tutmakla baslamıştır. Her sehLondra 20 (a.a) Times gazetesi, Türkiyeye tahsis ettığı başmakalesınde mi on kuruşa kadar düsmüş olan bu isdiyor ki: tikraz devletin sıkı tutmasile az zatnan«Türkıyenin bitaraflığını muhafazaya da yÜ7. kuruşu geçen bir kıymet oluverazmetmiş olduğuna kat'iyyen şüphe misti yokrur. Beyruttan İskenderuna kaçaıı Ondan sonra devlet ne vakit millî işVışi harb gemilerinin Turk makamları leıinden dolayı malî bir ilıtiyacla ortaya tarafından silâhtan tecridi ve mürettekendi itibannı koyarak balkın servetine batının enterne edılmesi, Türkiyenin müraraat etmisse derhal müspet ve bitaraflığını muhafazaya azmetmiş olhemen daima mütehalik bir kabulle duğu hususunda kalmış olabilecek her karşılanmı«tır. Öyle istikrazlarımız var türlu şüpheyi izaleye kâfidir. Bundan Id senedleri bugün hakikî kıymetlerinStokholm 20 (a.a.) «Havas» Ofi bil evvel de Türkiye yolu ile General den bile yüksektir. Sebebi? Çiinkü bunDentz'e transit suretile takviyeler göndirıyor: ların handan hamamdan daha kârlı ve Smolensk civarında çok şiddetli mu derilmesine Türkiye müsaade etmeği en kat'î surette emin plasmanlar olduhaıebeler olmaktadır. Almanlar Stahn kat'iyyen reddeylemişti. ğunu 7eki halkınuz pek iyi takdir etmişhattında açtıkları gedikten şehrin şiEsasen salâhiyetli mahfiller, İngilteretir. mal ve cenubunda yan hareketlerinde nin Yakmşarktaki mevzilerine karşı bir Maliye Vekâleümizin simdi çıkarmak bulunarak Sovyet kıt'alarını ihataya taari'uzda Türk topraklarından istifade ta olduğiı tasarruf bonolan bu seriyi ik çalışıyorlar. edilmesine müsaade için Türkiyeyi ikna mal eden daha amelî ve daha kârlı bir Ruslar bir mukabil taarruz teşebbü ve icbar hususunda bir ecnebi devlet sistemîn umuma erzından ibarettir. Bo sünde bulunmuşlardır. Fakat bir İsveçli tarafından yapılan her türlü teşebbüsün nolar, bu jolla kârlı bir tasarruf temin askerî mütehassısın fikrine göre bu de ayni red ve avni mukavemete çarmukabil taarruz Rus hava meydanla Pacağından a^la şüphe etmivorlar. YUNUS NADf (Arkasi Sa. 5 siitun 4 te) C Arkası sahife 5 sütun 7 de ) ( Arka«n sahife 5 siitun 1 de) celi gündüzlü tayyarelerle, topçu ile, tanklarla ve piyadelerle harbedilmiştir. Alman kıt'aları muazzam gayretler sarfetmeğe mecbur kalmışlar ve bazan üç gun hakikî bir istirahat gormeksizin mutemadıyen çarpışmışlardır. Sovyet kıt'aları toprağı adım adım müdafaa etmişlerdir. Şımdi hat Lenıngradın pek yakmında bulunmakta ise de Alman cephesi gerısinde muhım Rus müfrezeLondra 20 (a a.) Son 36 gün İçinde ] leri vardır ve bunları birer büer te 312 Alman tayyaresi düsurülmuş ve cemizlemek lâzımdır. man 300 bın tonllâtoluk 66 Alman vapuru balırıimışlır. Londra, Alman şehirierinin lamamen fahrib maksadile bombalandığım bildiriyor Bütün Baltık mıntakası Rus metrukâtile dolu Rus orduları Noskovanıtı şarkında toplanmağa çalışıyor Kareli'de ve Ladoga gölünün şimalinde Fin taarruzları şiddetleniyor Londra 20 (aa ) Hava Nezareti istihbarat servisi tarafından bildirildiğine göre, en aşağı Aix la Chapelle ve Muns , | terin ücte biri tahrib ed'lmiş bulunmaktadır. Zayıabn ağır olduğu ve hasarın ta 3 miri için kesif bir tarzda aylarca çalış , mak lâzım geleceği zannedilmektedir.) Achen'e 10 ve 11 temmuz pecelerinde de, ı daha ev\'elki gecelerde olduğu gibi, şid j detli hücumlar yapılmıştır. Bir çok yüksek infılâk bombalarile yedi bin yangın j bombası şehrin üzerine yağdırılmıştır. \ Reval yamyor Hemen hemen her bomba hedefine isa . Estonyada muhasara edümiş olan Rus bet etmiştir. Buâhare yapılan keşif ufırkalsrının vaziyeti ümidsizdir. Alman çuşlarile tespit edilen hasarlann «dehşet. hava kuvveÜeri bu fırkaları mütemadi( Arkası sahife 5 sütun 6 da ) ( Arkası sahife 5 sütun 5 te > j Bütün Baltık mıntakasında malzeme tahrıbatı azimdır. Yollar büyük Rus tankları ile bütun manası ile ortülüdür. Pek çok Sovyet avcısı da düşürülmüştür. Şimdi bazı Rus tayyareleri çok yükseklerden uçmaktadır. Riga halkı son hâdıselerden altüst olmuştur. Istıkbal hakkında kararsızlık mevcud ise de halk, Rus tahakkümünden kurtulmuş olduğundan dolayı bahtiyardır. Bu, bilhassa ticaret mahfillerinde gözuküyor. Almanyada Achen Munster şehîr» leri bir harabe haline geldi Son tebliğler ve iki tarafın verdiği haberlere gore cephelerin aldığı vaziyeti gosterir harita SPOR Sovjet orduları. bütün cephede, mütlefik dıUman ordularının ileri hareketlerine umidsiz hareketlerle mukabelede devam ediyorlar. Bununîa beraber Alman ordularının büyük gecikmeler gosterdikleri vaki değildir. Filvaki Alman orduları, daha 22 haziranda Rus hududlarını aşarken lıem modern ve kuvvetli >ir takım hudud kalelerini zapt ve hem de hududların gerisinde yjğılnuş bulunan Kızılorduları, günlerle süren pek şiddetli ve kanlı meydan muharebelerile .enmeğe mecbur oldulaı". Bu işi muvafiakiyetle basardıktan sonra da Almanlar. Stalin hattına doğru ricate başlayan Sovyet ordulanm takibe koyularak 3 temmu/da Berezina nehrini müteaddid kollarla geçtiler Tarihiıı yeni gormeğe basladığı bu en büyük savaşlarda iki taraftan en az 100 makineli. zırhh veya ınotdrlü tümenle herhalde 200 den fazla pijade fırkası iştirak etmiş bulunuyordu. Bu ilk hudud meydan muharebelerile takib safhası, 9 temmuzda. Almanların. Sovjet muhariblerinin dortte birini • malzemesinin de yansından ziyadesie ni Minsk ve Biyalistok alanlarında esir. in>ha veya iğtinam etmesile neticelenmişti. Ondan sonra Stalin müstahkem hattında, Alman Rus haıhinin ikinci büyük ve kat'î meydan mnharebesi başlamışsa da bu meşhur Sovyet hattı, üsle(Arkası sahife 5 sütun 1 de ) U Hasan Menemencioğlu bir gece (aaliyete geçti geçirdiği adadaki tetkiklerinden İşgal altındaki mem leketlerde bu harf çok memnun için mücadele başladı M. Çörçil bir mesaj nesretti Londra 20 (a a.) Bugün, Alman işgali altında bulunan memleketlerde «V» Victorıe yani «zafer» kelımesınin Uk harfı işareti içm şiddetli bir mücadele başlayacaktır. Almanlar tV» işaretınin ne olduğunu, işgalleri altındaki Fransa, Belçıka, Holanda, Danımarka, Norveç ve Balkanlarda iyice oğrenmışlerdir. Gobbels'ın «V. işaretini kendi maksadları için kullanmaga teşebbus ettnesi, bu mücadelenin arzettiği geniş mahi (Arkası sahife 5 sütun 2 d e ) V 9 9 ordusu Adliye Vekili dün Imralıdan döndü Dün Veliefendide japılan at yarışlan çok heyecanlı olmus ve hemen butün koşular beklenmedik neticelerle nihayet bulmuştur. * Yukarıki resim varışlardan hararetli bir anı tespit ediyor. Bu husustaki tafsilâü dördüncü sahifemizde bulacaksınız. Adliye Vekili İmralıya hareketi esoasında vapurda Adliye erkânile (Yazıs\ 5 inci sahijede)