18 Temmuz 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

o A K i K ACVATIC MOVAOO Tt" 165 BİRİNCİ MUKÂFAT A R i F I O IIICI umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU ! DUo4 Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul . Posta kutusuî tstanbtj No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısnu: 24299 24290 GÖKLERİN CASUSU CASUS Romanı. 40 kuruş Dünyanın en raeşhur kadın r Cuma 18 Temmuz 1941 Ahmed Kitabevi Almanyanın Moskova elcisi ve von Papen tayyare ile geldiler Dün gelen dıplomatlar J Alman harb tebliği Tarihin en korkuncharbi Tasarruf nfiları bugün çıkarılıyor Bonolar halkın menfaatini ve millî müdafaayı istihdaf etmektedir Ç Maliye Vekilinin verdiği mühim beyanat "^ Bütün Şark cephesî boyunca 9 milyon Macaristan, Rumankişi boğuşuyor ya ve Slovakya Smolensk ile Estonelçileri de şehrimizde yanın şimalinde Narva şehri zaptedildi Bozguna uğrayan Rus Rusyadan Ankaraya geldiğini haber vermış olduğumuz Almanyanın Moskova büyük elçisi Von der Schulenburg Ankarada bulunan Von Papen ile birlikte dün sabah tayyare ile İstanbula gelmiştir. Von der Schulenburg bugünlerde memleketine avdet edecektir. Askerî vaziyet Macar, Rumen ve Slovakya elçileri de geldiler Macar, Rumen ve Slovakyanın Moskova elçileri, elçilık erkânı ve tebeasını hâmil tren dün sabah saat 8,45 te Haydarpaşaya gelmiştir. Misafırler, mensub olduklan konsoloslukların şehrimizdeki mümessılleri tarafından karşılanmışlar, konsolosluklara ve otellere yerleştirilmişlerdir. kıf'aları dağılıp parçalanarak kaçıyorlar Dün beraberce Ankaradan gelen Almanyanın Moskova buyuk elçisi Kont von der Schulenburg la Ankara büyük elçisi von Papen, Yeşilköy hava meydanında tayyareden indikleri sırada Suriyenin Türkiye Suriyedeki buhranlı vaziyetin zevalinden pek memnun olduğu gibi diinkii kardeşlerimiz olan o memleketler halkırun istiklâllerine kavuftuklarını görmekle daha ziyade memnun olacaktır. lngiltere bu harbde "' ""înuHafaasını îddîa ettiği prensiplerin birini Suriyede tahakkuk ettirmekle takib ettiği siyaset namına adeta harb içinde bir zafer kazanmış sayılabilir. uriyede akdolunan mutareke ile Ortaşarkta mühim bir gaile ortadan kalkmış oldu. Vanlan neticenin btyük bir iyiliği, Suriyede otuz dort gün devam etmiş harb haline rağmen Fransa ile İngiltere arasındaki bütün ipleri kırmamak için her iki taraftan gösterilen güzel niyette ve bilhassa İngilterenin bu noktaya aid olarak sarfettiği itina ve dikkatte tecelli etmiştir. General Wilson'un mütareke ilânına terfik ettiği mesaj adeta bir tnüttefike gösterilen hürmet ve muhabbetin en samimî ifadelerini ihtiva ediyordu. Umumî heyeti itibarile Suriye miitatekesi galibden mağluba herhangi derecesinde bir tahakküm manasını taşımıyarak daha ziyade silâh arkadaşlan arasında şcrefli olmasına bilhassa ehemmiyet verilen bir anlaşma manzajttsı arzediyordn. Fransız mütarelesindenberi İngiltereyi ilk defa olarak Fransanın vaziyetine ve hissiyatına karşı anlayıs gu&teren ve ona göre de dikkatli davranan bir siyasete dönmüs gördük. lngiltere hesabına bımun çok isabetli bir hareket olduğuna süphe yoktur. Bir yJdanberi bu sütunlarda çok ehemmiyetli bu narik meseleye zaman zaman hep bu lihniyetle temas edilmiş olduğunu okuyııcularunız hatırlarlar. General de Gaulle'cü hür Fransızlan beraberine alarak Suriye seferine çıkan İngillerenin bu sefer sonunda bellibaşlı hedeflerden biri olarak bu memleketin nihayet istiklâline . kavustunılacağını mutantan bir surette ilân etmiş olduğu nıalumdur. Seferin maksadı münhasıran Sariye istiklâlinin temin ve ilânmdan ibaret olabileceği hususunda hayale kapılamayız. Hatta bu seferin maksadı Suriyeyi orada bulunmıyan Almanlardan tecrid ve tasfiye dahi değildi. Mütareke kabul etmiş Fransanın âciz vasiyeti hasebile Suriye Oıtasarkta şüpheli bir stratejik saha teskil ediyordu. İngiltere Suriyeyi bu şüpheli vaziyetinden kurtararak Ortasarktaki havatî ehemmiyeti baîz kcndi mevkii itibarile kat'î bir em'"'vet altına almak istiyordu. Berlin 17 (a.a.) Alman ordulan başkumandanlığının tebliği: Sovyet zimamdarları son ihtiyatlarına müracaat ederek Alman ordularınm ve müttefik kıt'aların ilerlemesini durdurmağa çahşıyorlar. Şark cephesinin bütün imtidadınca neticeyi kazanmak için muazzam bir muharebe başlamıştır. Şid(Arkası sahife 5 sfitun 3 te ) deti şimdiye kadar tamnmamış derecede olan bu muharebeye dokuz milyon asker iştirak etmektedir. Mühim muvaf'akiyetler elde edileceği anlaşılıyor. Cenub bölgesinde Alman Rumen kıt'aları Besarabvanm merkezi olan Kişnevi almışlardır. Smolensk şehri de düştükten sonra... Askerî harekât istihkâmlar haricinde. başlıca Moskova ve Leningrad istikametlerinde cereyan edecektir Bonolar tasarruf fikrinin yayılmasma yardım edecek Smolensk düstü Berlin 17 (a a.) D. N. B. ajansıın haber aldığına göre Smolensk şehri Alman kıt'alarının elindedır. H. Emir Erhilet Yazan: Emekli General Narva şehri de ahndı Sto'iholm 17 (a.a ) Almanlar, Estonya Rusya hududu üzerinde kâın Estonyanm Narva şehrini işgal etmişlerdir. Bozguna uğrayan Rus kıt'alan dağılarak kaçıyor Berlin 17 (a a.) Alman keşıf tayyareJeri Soryct topraklart özerinde yvptıkları uçuşlar esnasında Sovyet ordulan ricatinin gittikçe karmakarışık bir firar haline inkılâb etmekte olduğunu ( Arkası sahife 5 sütun 1 de ) Rusyadan avdet ederek dün sehrimize gelen, Rumanyanın Moskova elçisi M. Gafenko ve diğer diplomatlar Haydarpasa istasyonunda Maliye Vekili Fuad Ağıalı Ankara 17 (a.a.) Milli Müdafaa ibV tiyacatını karşılamak üzere çıkarılacak olan tasarruf bonolan hakkında Maliye Vekili Fuad Ağralı Anadolu Ajansına aşağıdaki beyanatta bulunmuşlardır: • Hasılatı nullî müdafaa ihtiyaclanoa karşıhk tutulmak üzere tasarruf bonolan çıkanlması hakkındakj kanunun tatbikına geçilmiş ve bonolar satışa çıkanlmış bulunmaktadır. Halkımız, icab •ıtiğı zaman, memleket hizmetinde her :ürlü fedakârlık ve feragati azamî derecede göstermiştir. Tasarruf bonoları, memleket hizmetini fedakârlık ve fera(Arkası Sa. 5 sütun 4 te) Roterdam'da Gene Prens Konoye 30 kilometre 100 bin tonluk * tarafından geri atıldılar teşkil ediliyor 17 gemi yakıldı Bir Alman tank •• • Yeni Japon hükumeti Hava akınları şiddetlendi Rogaçefteki Almanlar Sovyet harb tebliği Berlin, Japonyanın taburu imha edildi Almanların da İngiliz Almanya ile bir limanlarına ağır Tiirk hududuna sevkedilen safta harbe girmeİlalyan fırkasında hücumları başladı sini istiyormuş BULGAR MATBUATI Tokyo 17 (a.a.) Nişi Nişi gazeteLondra 17 (a a.) Hava Nezareti shup bildirdığine göre Prens Konoye istihbarat bürosu, dün öğleden sonra yeni kabıneyi teşkıle memur edılmışRoterdam üzerine yapılan akın haktir. kında aşağıdaki mütenunim malumatı Japonlar Hindiçiniyi işgal etmek vermektedir: kargaşalık çıkmış?. niyetinde imişler Singapur 17 (a.a.) Soylendığine göre Japonların Hindiçiniyi işgal etmek tasavvurunda olduklan haberi karşısmda Malezyalılar dünyanın bu kısmında statükoyu ihlâle matuf her tedbire karşı koymağa karar vermişlerdir. Malezyadaki askerî vaziyet büyük mıkyasta takviye edilmiş bulunduğundan buradaki deniz ve hava üslerine karşı yapılacak tehdid nereden gelirse gelsin bertaraf edılecektir. Alçaktan uçan İngiliz bombardıman tayyareleri Holanda ahalisi tarafından dostane işaretlerle karşılanmıştır. Ahali, İngiliz tayyarelerini zaferin sembolü olarak selâmlamışlardır. İngiliz tayyarecileri Roterdama yaklaştıklan zaman limanda, rıhtımlara yanaşmış bulunan beyaz boyalı büyük bir vapurla müteaddıd daha küçük vapıırlar görmüşlerdir. Bu 17 000 tonilâtoluk vapuru hedef ittıhaz eden tayyare, bombalarını atmadan evvel rıhtımdaki yüksek telsiz antenlerile vapurun direkleri arasmdan geçmeğe mecbur kalmıştır. Pilot, attığı bombalardan en aşağı birinin Jsabet ettiğini ve vapunın arka tarafından beyaz bir dumanm altmış metre kadar yükseldiğini görmüştür. 10.000 tonilâtoluk diğer bir vapurun da tam ortasına bir bomba isabet etmiş. başka vapurların arasında da şiddetli bir infilâk olmuştur. Bombardıman tayyarelerinden biri o ( Arkası sahife 5 sütun 6 da ) Prens Konoye istisarelere basladı Tokyo 17 (a.a.) Yeni kabıneyi teşkil ve İmparatorun emrini kabul eden Pretıs Konoye, daha şimdıden Bahrıye ve Harbiye Nazırlarının işbirliği vadıni almıştır. Japon erkânı arasında fikir aykırılığı Londra 17 (a a.) Umumiyetle zannedildiğine göre Almanya taraftndan ( Arkası sahife 5 sütun 3 te ) ( Arkası sahife 5 sütun 5 te ) YUNUS NADİ Moskova 17 (a.a.) Sovyet istihbaat dairesinin tebliği: 16 temmuzda, Pskof, Smolensk, Bob•uisk, Novograd ve Volinsk istikameinde bütün gün şiddetli muharebeler ılmuştur. Ayni gün hava kuvvetlerimiz düşanm motörlü cüzütamlarma şiddetli darbeler indirdiği gibi hava meydanlarındaki düşman tayyarelerine de hü:um etmiş ve düşmanın asker tahşidaını bombalamıştır. Bundan başka tayarelerimiz Ploesti mıntakasını bombarlıman ettikleri gibi Sulina, Tulca ve Sacceada bulunan petrol gemileri ile ıakliye vasıtalarına da hücum etmişerdir. Kıt'alarımiz bir tayyare meydanına aklaştığı zaman üç faşist tayyaresi tavalanmak üzere bulunuyordu. Fakat lotörlerindeki arızalar dolayısile bu lyyareler uçmağa muvaffak olamamışardır. Mütehassıs Wilhelm Meyer tayfare meydanmdaki teknik servise mennıb askerlerin Sovyet kıt'alarına teslim olmağa karar verdiklerini, bu hücumu idare eden şeflerimize söylemistir ( Arkası sahife 5 sütun 7 de ) Sofya 17 (a.a.) Bulgar ajansı bildıriyor: Gazeteler bazı ecnebi ajanslarm verdİKİeri ve Bulgaristanın Turk hududunda kıt'alar tahşid ettiğine dair olan haDün alınan haberlere nazaran, şark cephesinde husule berlerden bahsetmekte ve boyle habergelen vazijcti gösterir harita lerın tekzîb edilmeğe bile değmedi^me Dünyanın en düz ve en iji bir asfalt nıan kuvvetleri Snıolensk'ten Moskovaya işaret etmektedirler. otomobil yolile Moskovaya bağlı bulu >ollanmak için güçlük çekmiyeceklerdir. nan Smolensk şehri Alman ordularınm 129 yıl evvel Napolyon, Moskova üze Zora gazetesi diyor ki: «Bulgarıstan ve Türkiye birbirlerine eline düsmüstür. Rivajetlere gbre bu rine zaten bu yoldan yürümüstü. yolu Moskova hükumeti 500.000 siyasi Almanların ^tebsk sehrinin sark ta dostluk ve sdemi tecavüz paktlarile bağraankum çalıştırarak ikmal etmisti. Bu railannda bulunan Stalin hattının yeni hdıriar. İki memleketin birbirlerinden sebeble makineli, zırhh ve motorlü Al(Arkası sahife 2 sütun 7 de) (Arkası Sa. 5 sütun 4 te) I «Turk dostluğu yalan nesriyatla bozulamaz» Eirhaç söx Köhne hürriyet telâkkisine nedense ümid bağlajanlar aranuzda hâlâ var Fransızlann bayramı münasebetile iki gün evvel yazdığım bir fıkraya sinirlenerek itiraz ediyorlar. Okuduklarımdan kulağıma şöyle bir takım seslerin aksettiğini duyuyorum: Fransa bu hale gcldiyse bunda ferdijetçi hürrlyetin ne kabahati olabilir? (Beşer hukuku beyannamesi) yalnız Herşeyden iistiin millî hürriyet! Fransızların değil bütün insanlığın menfaatlerini gözeten ideal bir eserdi. Bugun hürriyet için dövüşen milletler ondao ilham alıyorlar. Çöken Fransanın hürriyet anlayışı bu memleketi felâketc siirükledi de sanki Petain'inki saadete mi garkedecek? Filân. filân.. Mcvzu mühim olduğu için tekrarlamaktan bıkmıyacağun: Fransa bu hale geldiyse bunda ferdiyetçi hürrijet anlayısınm rolü büyüktür. Eğer 1921 senesindeki meclis mü7akerelerinde, üç sene evıelld zaferin kıymetini takdir ederek millî müdafaa uğnında fedakârlık istiyen uzak görüslü vatanperverlerin gayreti, sollar tarafından koparüan ayak ve sıra kapağı patır "1 dılan arasında güme gitmeseydi, Fransa, daha o zamandan herhangi bir harbe hazırlıkb bulunabilirdi. Eğer 1931 den sonra Hava N'azırı olan Pıerre Cot, millî hürriyeti ferdî hürriyetten üstün tutmasını bilen bir adam olsaydı, bir imparatorluk olarak tanıdığımız Fransa, harb başladığı zaman Bulgaristandan fazla tajyareye rnalik bulunurdu. Eğer bütüa dunya millî müdafaa endisesile harıl hanl silâhbM^ken. Lcon Blum, Halk cephesi namına yeıy (beşer hukuku beyanname) lerinden.,bahseden nutuklar söyliyerek Frabsız gencliğini uyutmasaydf, bu millet on hej gün içinde iki milyon esir vermezdi Tir^îçesi: Fransa, bu muzır hallere musaade etmiyen bir hürriyet anlayısma kavusâ'rilseydi belki bugün bu hale düsri^fjglt, hatta düsmesine lüzum da kalmazdı. Evet, vicdan hürriyeti, fildr ve düşün • ce hürriyeti soz hürriyeti, yazı hürri>cü, güzel şeyler! Fakat bütün bunlarm ba'.ında millî hürriyet gelir. Ferdî hürri» yetler millî menfaatlere göre ayarlanma* dığı takdirde netice bazindir. İste Fran, saya baktmr, W » hkenderun limanımıza iltica eden Franiiz gemilerinin husuri fotografçımız tçarçJtndan, hep bir arada alınmif reami