16 Mart 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Turkçe Izaha FRANSIZGA GRAMER Ankara Ticaret Lisesi Fransızca Mualliml ALİ 1EOMAN Fransızca öğrenmek istiyenlere bilhassa orta ve liselerde Fransızca tedrisatını takib eden talebelere dil öğrenmek hususunda en güzel bir rehberdir. Fiab 50 kuruş. REMZİ KİTABEVİ umhuri 1 7 nCİ VII SdVI ! 5962 ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir beyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 Tüccarlar Hakkında Hükumefimiz ne düşünüyor? Bugün çıkan İKTISADÎ YÜRÜYÜŞ mecmuasmm 31 inci sayısmda bu çok şayani dikkat yazıdan başka en maruf imzalann makaleleri, bankacıhk, ziraat, iküsad, ticaret ve maliye etrafmda en salâhiyettar kalemle: vardır. Bunu ve bunu tal (Vakıflar fevkalâde sayımız) ı tavsiye ederiz. Pazar 16 Mart 1941 Şeliinşah Pehlevinin dcğum günleri Dün, Ankarada ve şehrimizde büyük merasim yapıldı 16M& Bugün kara bir g^BBMHtdönümünü yaşayoruz. n v j l k i yıl evvel, bugün dostlanmız olanlar tarafından istanbul işgal ve Şehzadebaşında askerlerimiz şehid edümişti. Her milletin tarihinde böyle acı hâdise ve haüralar vardır. Silâhlarırruzı bıraktıktan sonra uğradığjnuz felâkette ise bizim yüzümüzü kızartacak hiç bir taraf yoktur. Kahraman Türk milleti bir çok 16 martların zilleti gibi fecaatini de müteselsil zaferlerin nurile yıkayarak şanlı tarihini temizlemiş ve nihayet dünkü galiblerin müsavi şartlarla uzattıklan dostluk elini raerdce sıkmakta da tereddüd etmemiştir. 16 mart faciasını hüzünle hatırlarken kahraman şehidlerımizi rahmet ve minnetle anarız Sgünlükkanlı Almanya üzerinde yapılan son bombardımanlarda kullanıldığı tahtnin edilen «Uçan Kale» isimli dört motörlü en ağır tngiliz bombardıman tayyarelerinden biri cevelân esnasında taarruzdan sonra,.. Vali ve Bayan Lutfi Kırdar dost İran general konsolosluğundaki resmi kabulde İran Şehinşahı alâhazreti hümayun Rıza Han Pehlevinin doğumlarının yıldönümü münasebetile dün Ankarada ve şehrimizde merasim yapılmış ve bu mesud yıldönmü şehrimizdeki İran tebaası, ve aziz dost ve kardeş memleketin Şehinşahına karşı derin saygı ile mütehassis olan Türk muhiti tarafından sevinc tezahüratile kutlulanmıştır. Alâhazreti Ankara 15 (Telefonla) Benzine hümayunun mes'ud devrinde Iranın te Ispirto karıştınlması hakkandaki rakki yolunda en geniş adımlan atması, kanun lâyihası Ziraat Vekâletinde (Arkası sahife 3 sütun 1 de) toplanmıakta olan bir komisyon tarafmdan tekrar gözden geçirilmcktedir. Ziraat Vekill Muhlls ErkmeNetice? Avrupa kıt'asımn bir nin reisliğinde çalışan komisyon, iki kodaman devlete esareti. millî müdafaa lhtiyaclarını da göEğer yirminci asırda böyle bir zönünde tutarak benizne karıştırıdavanın yürümesi imkânı varlacak Lsplrto nlspetinl tayln için sa mihverin yeni niz&mı da kuruluyordur. Biz zannedîyoruz ki Avrupanın bu asra kadar inkişaf ede ede yaşamıs milletlerinden hiç birini göniil hoşluğile bu demir çembere sokmak ve orada durdurmak kolay değildir ve hattâ mümkün değildir Yeni Avrııpa nizamı hakkında Benzine karıştırılacak hava akınları ispirto nisbeti düellosu Ziraat Vekâletinde toplanan bir komisyon bu husustaki lâyihayı tekrar gözden geçiriyor Korkunc Cenovanın bombardımanı • Cepheye giden Duçe Romaya avdet etti Yunanlılar biîtiin mevzilerini muhafaza ediyorlar, 5 İtalyan ffırkasının yarısı mahvoldu Şüpheli karar 4 Yugoslav generali tekaüd edildi Başvekil muavini «Biz birşey istemiyoruz, başkasına da birşey vermiyeceğiz» diyor tetkiklerde bulumıyor. Haber verildiğlne göre, bu lâyiha İle yüzde elliye yakm bir benzin tasarrafu temin olunacağı gibi İspirto lstihsaü mümkün olan toprak mahsullerimlz için de geniş bir istihlâk dahası açılacaktır. Lâyiha tama men hazırlandıktan sonra, Başve kâlete verilecek, müteakıben Meclise sevkolunacaktır. Tahminden daha müthiş yangmlar çıktı tahribat yapmış Yeni silâhlarla kuv 9 vapur battı, 16 gemi ile btitün liman vetlenen İngiliz yer tesisatı harab oldn müdafaası her gece Londra 15 (a.a.) Daily News gapek çok tayyare zetesinin Nevyork muhabiri faşist sansüründen geçmeden İtalyadan Amerıkaya gönderilen bir telgrah gördüşürüyor müştür. Bu telgrafta 9 şubatta İngiliz Londra 15 (a.a.) Hava Nezaretinin tebliği: Dün gece, ingiliz bombardıman tayyarelerinin başlıca hedefi Ruhr havzası olmuştur. Hava şartları geçen harekâttaki kadar müsaid olmamakla beraber, mükemmel neticeler müşahede olunmuştur. Gelsenkirchende kömürden petrol istihsal eden büyük idrojenasyon tesisatına karşı muvaffakiyetli büyük bir taarruz yapılmıştır. Dusseldorf endüstri mıntakasına da taarruz edılmiş ve geniş mikyasta yangın bombalan kullanılmıştır. (Arkası sahife 5 sütun 5 te) Hamburg'da müthiş I ıhver üçüzlü pakta inkılâb îttikten sonra yeni nizamın sahası, Asya ile Afrika u da içine alacak veçhile genişliyerek Avrupa ile Aftikanın tanzimi AlBelgrad 15 (a a.) .D. N. B » Harbimanya ile İtalyaya ayrünuş, geniş ye Nazırmm talebi üzerine dört general Uzakşark âlemi de Japonyaya bırakü tekaüde sevkedilmiştir. mıştı. Afrikadaki İngiliz zaferlerinden ve Bunlar General Yovan Naumoviç, Amerikanın da bütün sıkletile müca Tümgeneral Dankoviç ve Aratoviç ve deleye kaulmasından sonra bu malihul Tuğgeneral Hadiçtir. janın kolay kolay tahakkuk edemiyeceYeni Alman talebler! ğine alâkadarlannca da kanaat hasıl olBelgrad 15 (a.a.) «B. B. C.» Bitaraf du sanıyoruz. Şimdi harb, M. Hitler'in muhitlerde, Almanyanın Yugoslav hüepeyce evvel gördüğü veçhile kıt'alar kumetine yeni tekliflerde bulunduğu arasında cerejan etmek yolunu tutmuş öğrenilmistir. Sofya i5 (a.a.) Röyter ajansının İsbulunuyor. Öyle cihanşümul bir şekil tanbuldaki Perapalas otelinde vuku buMaçek'in beyanafa ki onda denizlere AngloSakson âlemi lan infilâka dair olan son telgraflan Belgrad 15 (a a.) «B. B. C » Yugoshâkimdir. CArkası sahife 5 sütun 4 te (Arkası sahife 5 sütun 2 de) Yeni vaziyet önünde mücadelenin hakikaten demir leblebi olduğunu her yerden ve herkesten evvel farkeden Japonjanın Hariciye Nazın M. Matsuoka mihverin diğer iki rüknü ile yüzyüze konuştnak üzere Avrupaya geliyor. M Matsuoka İngiliz Hariciye Nazınna umumî bir sulh ünkâıundan bâhis olarak gondermiş bulunduğu mektubu bilâhare tavzih gayretile tevil etmek istemişse de Japonyanın dünya vaziyetindeki yeni inkişaflar önünde azçok ricat taraftarlığına temayül ettiği muhakkak gibidir. Avrupada kendisinin diğer mihver erkânile sulh meselesini de konuşacağı şüphesiz sayılabilir. Zaten ne olduğunu hâlâ kimsenin bilmediği yeni nizam, Avrupada da bazı mertebe isühaleler geçirmekte ve bu da harb stratejisinin yeni icablanndan Ueri gelmektedir. İngiliz adalan istilâ olunamajınca bu harb nasıl bitecektir? AngloSakson âleminde bu suale: Muhalin farzile İngiliz adalannın istilâ ve işgali mümkün bile olsa harbin mihver lehine bitmesi gene kabil değilYazan: dir. Bu takdirde dahi harb behemehal mihverin mağlubiyetile nihayet bulur. Başlıbaşına bir âlem olan İngiliz İmparatorluğuna şimdi başlıbaşına diğer bir âlem olan Amerika da katılmıştır. Okyaİtalyan Somalisinden Habeşistana Habeşistan, büyük bir müverrihin nuslara hâkim olan bu iki kudret galegiren İngiliz ordusunun kumandanı beyi kendilerine temin edinciye kadar dediği gibi, dünyayı unutan, ve dünya General Cunningham tarafından unutulan bir memleketti, ve harbe devam c'eceklerdir. bu karşılıklı unutkanlık on asırdan Şeklinde cevab veriliyor. fazla devam etmiştir. Habeşistanın unuBuna mukabil galebenin kendisine mev'ud ve mukarrer olduğunu söyUyen tulmasına sebeb,Arabistanda doğan islâAlmanya davasını şöyle ispat etmek is miyetin, kısa bir zaman içinde Habeşistanı hıristiyanlık âlemine bağlayan tiyor: Almanya Avrupada namağlubdur. sahaya yayılması, ve bu yüzden araVe Almanyanın yeni nizama iltihak daki irtibatuı kesilmesi idL Sonra seyyah ve kaşiflerin Habeşisları çoğaltarak Avrupa karasuıda İngiltereye karşı bir nevi Avrupa milletleri tanı ziyaret etmeleri devri başlar. Faittihadı husule getirmeğe çahştığı görü kat bu da Habeşistanın ancak son üç lüyor. Bu düsünceye göre Avrupa ka asırlık tarihini aydınlatmağa yardım erasındaki bütün milletler üçüzlü pakta der. Bu müddet zarfında Habeşistan katılmak suretile bu kıfada yeni nizam bilhassa dört ülkeden müteşekkildL Şiçerçevesini kurmuş olacaklar ve böyle malde Tagre, merkezde Amhara, şilikle Almanya yeni nizam davasını hiç mali garbide Gojam, cenubda Şoa. Neobnazsa Avrupa karasma şamil olarak güsler Negüsü, yani imparator, Amhatatbika zafer bulacaktır. Afrikaya Allah rada ikamet ediyor ve diğer Negüslerf ı YUNUS NADİ den vergi alıyordu. Gerçi impara ' r!ar. CYazısı 5 mci lahifedej (Arkaaı «ahife 5 sütun 1 de) (Arkası sahife 5 sütun 3 te Bomba hâdisesi Suriye ve Liibnanda karısıklıklar münakaşa halini Şam ve Beyrutta mi alıyor? çarpışmalar oldu • Londra 15 (a.a.) Reuter: Ofi ajansının Beyrut muhabiri Suriyede karısıklıklar çıktığını teyid etmektedir. Muhabir, 28 şubattanberi Şamda nümayişler yapılmakta olduğunu da bildirmiştir. Ekmek fiatının idarî makamlar tarafından hafifçe arttırılması bu nümayişlere vesile teşkil etmiştir. Muhabir, ecnebi gazetelerde çıkan ve Suriye ile Lübnanda ahali ile asker ve polis kuvvetleri arasmda kanlı çarpışmalar vuku bulduğunu bildiren haberlerin yalan olduğunu yazmaktadır. Hâdiseler başladığındanberi on kişi bile yaralanmamıştır. Bulgar ajansı, İngiliz heyetinin Sofyadan dostane uğurlandığmda ısrar ediyor! filosu tarafından bombardıman edikn Cenova şehrinde müthiş hasarat husule geldiği bildirilmektedir. Hakikat iki gün halktan gizlenmiştir. Pakat liman komiserlerinin tanzim ettikleri raporlan dinlemek üzere belediye meclisi toplandjğı zaman halk içtima salonuna girmek istemiştir. Belediye dairesi faşist muhafızlar tarafından kordon altına alınmıştır Bu vaziyet karşısında İtalyan Başvekili Mussolini halk itiraza başlamış olduğu için muAtina 15 (a.a.) Atina radyosu,* hafızlar hücum etmişlerdir. Nümay'ş dussolini kıt'alarının Arnavudlukta 30 çilerden bir kaç yüz kişi tevkif edillometrelik bir cephe üzerinde yeniden miştir. taarruza geçmelerinden sonra bir çok Bombardımanın üçüncü günü Ticaret alyan taburlannın tamamen imha edil(Arkası sahife 5 sütun 7 de) (Arkası sahife 5 süttm 6 da) Renhli Harita Serimiz HABEŞISTAM HARİTAS1 Kar ve kışa rağmen, İtalyan ordusunun metrükâtı olan insan ölüleri ve hayvan lâşeleri arasmda ilerliyen Yunan askerleri yeni hatlarma yürüyüş halinde Bugün 6 ncı sabifede Şarkî Afrika Habeşistanın cepheleri mazisi ve harekât ve istikbali >< Birkaç söx Yazan: jazan: ^ ömer Rıza Doğrul f ABİDİN DAVER | Doğu Afrika İtalyan müstemleke imparatorluğu, şu üç büyük parçadan mürekkebdir: Eritre, Somali, Habeşistan. Bu üç parçanın satıh mesahası ve nüfusu şöyle taksim edilmiştir: İsim Murabba Km. Nüfus Eritre: 120,000 600,000 Somali 1,091,000 590,000 Habeşistan: 1,120,000 10 veya 12 milyon İtalya Habeşistanı zaptettikten sonra 1 haziran 1936 da neşrettiği kanunla Habeş topraklarından bir kısmını Eritreye ilhak ederek burasını 220,000 murabba kilometreye çıkarmış, Somalinin bazı yerlerini ise, Habeşistana ilâve ederek orasını da 700,000 murabba kilometreye indirmişür. Bu imparatorluk topraklarına, muvakkaten İtalyanların elinde bulunan İngiliz Somalisini de ilâve etmek lâ(Arkası sabile 3 sütun 4 te) 16 mart Gene böyle yağmurlu, asık suratlı bir gündü. istanbul işgal olundul Dediler. O zamanlar henüz on bir yaşımda ya vardım ya yoktum ve bu üç kelimelik cümlenin manasını olanca dehşetile kavramakta güçlük çekiyordum. Ortalıkta bir felâket havası estiği muhakkaktı. Etrafımı saran çehrelerdeki derin ıstırab çizgileri bunu gösteriyordu. Fakat nasıl şeydi bu felâket? İstanbul gâvur askerlerinin eline geçti artık! Dediler! O halde neden suratlar yalnız şimdi asılıyordu da dün, evvelki gün, geçen sene ve evvelki seneler insanlar bu kadaı mahzun görünmüyorlardı. Ben kendimi bildim bileli memlekette yabancı askerler vardı. Kırmızı enseli Alman zabitlerini daha unutmamıştım. Hattâ bir gün bizim mahallede fakir bir kız çocuğunu otomobil çiğnemişti. içinde bulunan üniformalı bir adamm şoföre: Vorwarts! Diye bağırdığını kulaklanmla duymuş ve biz ço« cuklan dehşet içinde bırakan bu benzin kokulu, homurtulu arabanın durmadan yoluna devanj \ttiğini gözlerimle görmüştüm. .r Sonra bir gün bir havadis çıktı idi: MağlOtj qlmu, şuz, mütareke imzalanmış! Doğrusunu soylertifek lâzım gelirse benim nazanmda değişmiş müîîmı trir şey yoktu. Sokaklarda görmeğe alıştığımız yhj^ancı üniformalar çoğalmış ve çeşidlenmişti. Bir d«' fekmekler daha beyaz olmuştu ve bulgur plâvı &erine evde arasıra pirinç pilavı pişirmeğe başlamışlay kadar! Ve o yağmurlu, asık suratlı mart gününde büyükleri teessüre boğan felâketin hakikî anlanıakta güçlük çekiyordum. Ben, 1 6 martı yavaş yavaş, bir insanın kendi benliğini idrak edişi gibi, zamanla ve ıstırabla anladım. Debra Markosta Bir İtalyan mukavemeti bekleniyor Somalide temizlik bitmek üzere...