25 Şubat 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

GUVEN SiGORTA SOSYETESI Hayat, yangın, nakliyat, kaza Galata • Tel: 44969 40630 I7 umhuri VI '. 5 9 4 3 KARAMAZOF KARDEŞLER ISİJPU, bütün dün^a Dostoyevslri'nîn İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf <n mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusoî tstanbnL Na 248 Telefon: Bagmuharrir: 22306. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa t"*"i: 24299 • 24290 Salı 25 Şubat 1941 •p tanmmış romar» UAKElJ$ GLGEZGİN tarafından terujM •fwâilmiştir. JÜ b ü y ü k V •^•iradı^fc AHMED HAL ^TKMBJEVİ Yeni iaşe teşkilâtı faaliyete başladı Ticaret Vekili izahat veriyor "Hükumet, halkın ve millî müdafaamn zarurî ihtiyaclarım kendi elile tevzie karar vermiştir,, İhtikâra kat'iyyen meydan verilmiyecek Bütün ihfiyac maddelerinin stoku yapılacak Ankara 24 (a a.) Ticaret Vekili Mumtaz Okmen bu gün Anadolu ajanLondra gazeteleri tarafından, etrafına Almanlann yerleştiği ve birçok sıle matbuat mumessılleıinı kabul edetesisat yollannı ve Sofya ovasuun stratejik rek yeniden teşkil edilen İaşc Müsteşarlığı ve muhtelif ofisler etrafında bir göruşmede bulunmuştur. Ticaret Vekili bu yeni teşekküllerin kuruluşile istihdaf edilen maksad ve bunlann çalışma mevzuları üzerinde matbuat mümessilleri tarafından sorulan suallere cevab olarak şu beyanaiı venniştir: « Biliyorsunuz ki bütün milletler ficaret Vekilimiz Mümtaz Ökmen iaşe teşkilâtına dair hazırlıkları tetkik ediyor ( Ankara Radyo Gazetesi ) nülli müdafaa kudretlerini son haddine çıkarmak, millî kaynaklarını azamî «Beyrut radyosu bugünkü türkderecede istismar etmek için «jahşıyor. çe neşriyaü arasında Bulgarıstarun Bugünkü harblerde cephenın ve ceplıe bugün umumî seferberlik ilân etgerisınin ayakta durması ancak eskerî tiğini bildirmistir. Bu haberi kaydi hazırhkların tamamlanması ve cemiyet ihtiyatla telâkki etmek lâzundur. içinde istihsalden isuhlâke kadar uzaTahkikine imkân bulunamamıştu:.» nan iktısadî faaliyetler siîs^'esıne devle(Cumhuriyet Bulgaristanda utin tanzim edılmiş bir nıüdahaiesiie mumî seferberlik ilân edilseydi, mümkün oluyor. Türkiye hükumetinin behemehal ürkiye ile Bulgaristan araMtmleketimiz harb halinde değildir. baberi olmak lâzım gelirdi. Binasında imza ve ilân edilen Millî şeıef ve toprak bütünluğü ıcbar pnaleyh havadisi, kaydi ihtiyattan beyannamenin vücud buluetmedıkçe bundan mümkün m.rtebe içdaha ileri bir telâkki ile karşılamaçuı...a Sovyetlerin tesiri olmus oldıığuna bnaba karar vermiş bulunmaktad'r. Anl.dır.) aid gunlerdenberi bir çok haberler neşcak dünyanın bu kararsız ve guverilAlman Devlet Reisi bir nuruk redildi. Nihayet dıin Tass Ajansı Turkmez hali, hâdiseleri karşılayıcı tedbir'»•<. t iradı esnasında... Bulgar anlaşmasile Sovyetlerin alâkası leri, hâdiselerin vukuundan önoe ahnak »lmadığını bejana mezun olduğunu ilân şiarı olan hükumetimizin de ba sahaetmiştir. Bununla beraber vaziyet umuda tedbirli bulunması icab etmektedir. B)i bir tetkik' ve muiıakenıedMi geçirüeI Arkası sahife S sütun 2 del fcilecek mahiyet ve ehemmiyettedir. Şu sırada Balkanlarda herkesten ve herşeyden önce bizzat Balkanhlann kendi aralannda sulhu muhafaza etmeleri ve haricden istismar olunabile(tek ihtilâflara sükut emretmeleri aklın Mütemadiyen Afrika cephelerine ve ınantığın en basit bir icabl olduğu sevkodilen İngjliz askerleri yolda cihetîe bu maksadı temin eden Türk Bulgar beyannamesinin Moskovada iyî gozle gorülmüş olacağına muhakkak nazarile bakabiliriz. Nitekim ayni bcyanname büyük küçük daha bir çok merfcezlerde tnemnun olunacak bir hâdisc diye karşüandı. Sovyetlerin Türkiye ile Bulgaristan arasmda böyle bir anlasma üusulü için çahşmış olduklan hakkında biz hiçbir haber duymadık. Umumi olaTokio 24 (a.a.) «d.n.b> Hariciye " rak beyannameye vücud veren müzakeNazırı Matsuoka, bu gün Meb'usan relcrin münhasıran Türk ve Bulgar hüMeclisinde beyanatta bulunarak demişkumetleri arasında başlamıs ve nihavet tir ki: 17 şubatta Ankarada ilân olunan beyan« Eden'e göndermiş olduğum mekname neticesinde karar kılmıs olduğunu tub, hususî bir mesaj değil, fakat Edenbiliyoruz. Bu hâdisede biç bir dahil ve in 7 şubatta Japonyanın Londra büyük alâkalan olmasa bile Sovyetlerin Balİngiliz hava kuvvetleri, elçisi Şigemitsu ile yaptığı bir göruşkanlarda zuhur edebilecek hâdise ve Berlin 24 (Radyo) Her Hıüer, 24 bareketlere karşı lâkayd kalamıyacaklamuhtemel Balkan harekâtı şubat 1920 de nasyonal sosyalist par mede Pclinezya meselesi ve Tayland n bir bedahettir, ki sırası geldikçe bu Hindiçini uzlaşürma komferanii haktisi programının lik defa ilân olunmasıicin de tedbirler aldı Gülunlarda biz bu bedahete işaret ettik. kında ileri sürdüğü noktai nazardan nm 21 inci yıldönumü münasebetıle bumülhem bir muhtıradır. Edsn, eski Yeni dünya buhranı karşısmda SovLondra 24 (a.a.) Bir havacılık mü gün Münihte bir nutuk soyledi. Fuhrer dostlanmdan olduğu için uzun zamanyetlerin takibini tasmim ertikleri siyaset | tehassısının şimdi ifşa ettiğine göre, Ak fırka azası tarafından uzun alkışlarla danberi dünya sulhu üzerindeki şahsî Moskovada 23 ağustos 1939 tarihinde denize yakın olan harb meydanlarmda karvlanarak evvelâ nazizmin nasıl doğ fikirlerimin umumî bir izahını berayı İmza ve ilân olunan Alman Rus adebugüne kadar İngiliz hava Kuvvetleri duğunu anlatmış ve hulâsaten şunları malumat kendisine bildirmeyi doğru mi tecavüz paktile tayin olunmuştur. Bu 1300 İtalyan ve Alman tayyaresi dü söyîemiştir: buldum.» Kahire 24 (a a.) İngiliz umumi pakt ile iki devlet arasındaki münaseMaksad milletî kazanmaktı şürmüşlerdir. Bu muvaffakiyetlere karşı Matsuoka sözlerine devamîa demiş|>etlerin mahiyet ve istikameti iyice ta karargâhının tebliği: € Memlekette iki cereyan vardı: Eritrede, şimalden ilerleyen kuvvet İngilizler yalnız 110 tayyare kaybetyin olunduktan sonra Sovyetlerin AlBiri marksizm, diğeri mürteci liberal tir ki: mişlerse de pilotların birçoğu kurtulinaqyaya karşı hayırhah bir bitaraflıkla ler, mevzileri Kub civarlarında bulu mağa muvaffak olmuştur. • Sovyetler Birliğile Japonya aralik. Fakat ikisinin de kısır olduğu besnan İtalyan kıt'alarıru dağıtmıştır. Bir harb harici siyasetini ihtiyar ettiği anlabelli idi ve ikisi de inhilâle mahkumdu. smda dostane münasebetler vücııde geçok esir alınınıştır. Cenuba doğru ilerı Balkanlarda muhtemel harekâta çılmıştır. Sovyetler Polonyadan halkı taBizim hareketimizin hedefi ise ferdin tiritaesi ve bu münasebetlerin takvikarşı pıamen Rus olan eski Çarhk Rusyasi hareketimiz terakki etmektedir. Bu tayyarelerin pılotlanndan birço menfaati yerine Almanlığın menfaatini yesi, iki memleket arasmda mualâkta Habeşistanda. Gondara do*ru giclen aksamından bazı yerleri istirdad ettiler. f Arkası sahife 5 sütun S te] bulunan bütün meselelerin halli için (Arkası sahife S sütun 6 da) ğu, paraşütle atlayıp kurtulmağa muEstonya, Letonya ve Litvanya gibi birinci derecede ehemmiyeti haizdır. (Arkası sahife 5 sütun 4 te] nıemleketlerin ve Finlandiya körfezinde İki memleket arasında ticaret anlaşLeningradı göz hapsinde tutan arazinin ması hakkındaki müzakereler terakkiSovyetler Cumhuriyetini müdafaa baler kaydetmektedir.» Inmmdan haiz olduğu ehemmiycti raMatsuoka, ayrıca, bütçe encümeni hutnania daha iyi anlayonız. Sovyetlerin zurunda da şu beyanatta bulunmuştur: Besarabya üzerindeki haklanndan hiç (Arkası sahife 5 sütun 6 da) bir zaraan feragat etmemiş olduklan tna'.umdur. ve bizim bile Balkan Antantı müzakerelerinde bu eyalete aid ihtilâfv derpiş eden ihtirazî kayidlar koymus oiduğumuz hatırlardadır. Bu ihtiratî kayıdlarla Türkiye eğer günün birinde Besarabya nıeselesi bld bir şekil alırsa ondan dolayı Rumanya tarafmı tutmamakta mazur olacaçmı peşin olarak beyan errois oluyordu. hanrlıklara sahne olduğu bildirüen Sofya ile dvar «ehirlerini n bellibaşü vaziyetini gösterir kabartma harita Sulgaryada umumî seferberlik mi ? Heyecanlı haberler Bulgar hududunda gizli hazırhkların pek arttığı ısrarla söyleniyor Times, Sofya sa)rfiye lerine Almanlann yerleştiğini, polis ve matbuatın Alman kontrolu albnda bulunduğunu yazıyor Bfirlinin, Sofyaya verdiği garanliler? Millî Şefin teşekkürleri Ankara 24 (a.a.) Riyaseticumhur umumî kâtibliğinden: Halkevleri ve odalan kuruluşunun dokuruncu yıldönümü ve mevcud ev ve odalara yenilerinin katılması münasebetile yurdun her tarafından aldıklan asil duygulan havi telgraflardan çok mütehassis olan Reiaicumhur Millî Şef Ismet Inönü, karşılık tebrik ve daima artan başan temennilerinin iblâğına Anadolu ajansını tavsit etmişlerdir. feeyannamesi ve Sovyetler Türk Bttlgar T Somalide AKDENİZ SAHASINDA 1300 Alraan ve İtalyan tayyaresi Japoıt Sovyet Dün Hitler de münasebatı bir nutuk söyledi Yelip limanı da Manştaki istilâ limanzaptedildi Hitler, bu sene büyük lanna yapılan akm "Mart ve Nisanda fevkalâde vak'alar olacaktır!,, Hariciye Nazırı, «Bu birinci derecede bir iştir» diyor Eden'e gönderilen mektub sulh feklifi değîl, şahsî fikirlerin izahı imiş! Italyanlardan 1272 esir alındı 6 italyan tayyaresi düşürüldü 7 tankda tahrib edildi Son on gün içinde düşüriiien İtalyan tayyarelerinin adedi 40 a baliğ oldu larda, yalnız bir dokta muharebeler olacağıEritrenin Keren ram30 yangın sayılıyordu nı ve kat'î neticenin takasında kat'î İngiahnacağını bildirdi liz taarruzu başlıyor Habeşistanda, Gondar mıntakasında Amamik de alındı HARB VAZIYETI Habeş cephelerinde İngiliz taarruzu Atlna 24 (a.a.) B. B. C Yu« nan sözcüsü Yunan ordusunun yeniden muvaffakiyetle neticelenen 7 taarruz yaptığını ve aralannda 30 zabit bulunan 1272 esir aldığını, İtalyanların 16 mukabil hücumunun tardedüdiğini söylemişitr. Hava Bulgaristan Harbiye Nazın kuvvetleri 6 İtalyan tayyaresi dü General Daskalof şürmüşlerdir. Bir Yunan keşif kıt'aLondra 25 (a.a.) B. B. C.: Sofya sı 7 İtalyaiı tankını tahrib etmiş» dan gelen yeni haberlere göre, Bulga tir. ristanın bazı yerlerinde büyük faaliyet Reuter'in verdiği haberler hüküm sürmektedir. Yabancılara huManastır 24 (a.a.) Röyter'in dud mıntakalarında oturmak menedilArnavudluk hududundaki hususî miştir. Mühim miktarda Bulgar milliyetper muhabirı bildiriyor: Yunanlılar, Hbasan'ın cenubu veri, köylülere, Alman isülâsı takdirinde şarkisinde Şkumbi ve Devoli vadile» mukavemet edilmesini tavsiye eden beyannameler dağıtmakta iken tevkif rinde şiddetli hücumlar yapmışlardn. olunmuştur. Dün, faaliyet, topçu düellolarına Vaktüe Norveçte de böyle inhisar etmiştir.. yapılmı$tj! Muharebe mıntakası üzerinde hava Londra 25 (a.a.) B. B. C.: Alman faaüyeti, biîhassa İfealyan tayyaresefiri, dün Bulgar Başvekili ile nazırları leri taraîından, daha fazla yapümış garb cephesi muhsrebelerine dair fümin ve İtalyanlar, Yunan mevzilerine ve gösterilmesinde hazır bulunmağa da münakale hatlarına hücum etmiştir. vet etmiştir. Oğieden biraz sonra, dört İtalyan Sofyadaki Amerikan elçisi, tayyaresi Florina'yı bombardıman etmiştir. mütecaviz bir Almanı yaraladı TArkası sahife 5 sütun 7 del [Arkası sahife 5, sütun 1 de] Birkac söx mühim bir sahada artık Louis Hourticq gibi mukte» dir bir muallimin himayesine kavuşmakla iftihar edebilirler. Insan, ne zamandanberi duyuyor, Jkor ve san'at eseri yaratıyor? Tarihin muhtelif lerindeki medeniyetler, san'atta nasıl ve ne eye kadar yükseldiler? Yunan mucizesinin nelerdir? Ortaçağ ve kilise ile islâm san'' aiasındaki du£gu ve ifade farklan nerede ve na irbirınden aynhyor? Yalnız san atkâr olmak isteye/i Jteşli ve zevTc sahibi istidadh genclerin deği! san'atı sev benzer yüzinsanın cevabmı arayacağı bu v ı'an Toprağın lerce tuale (San'at şaheserleri)^ ıiubile ve fevilmî olduğu nispette yormıyan kalâde nefis reproductionlarla birer irer cevab veriyor. Bu kitab, millî kvitübhanemiz için bir kıymet tir. Sovyetler son Avrupa harbine kansmadılar ve yalnız kendi ülkelerini alâkadar eden arazi meselelerini hal ve tesvij e ile iktifa ettiler demek olur. Bunun haricinde Sovyetler Cumhuriyeti her fırsatta bitaraflığını teyiden tekrar etmekten hâli kalmamıstır. Ancak 23 ağustos 1939 ademi tecavüz paktile Almanyaya karşı vaziyetini tespit etmis olan Sovyetler Cumhuriyetinin bitaraflığı haricî siyasetten bilkülliye ttalyanlar, karşuarında büyük kuvvet olmamastna rağmen ciddi mukavemet göstermiyorlar Bir san'at kitabı Denizlerde: İngiliz denizaltı gemilerinin, Akdenizde, biri sarnıch petrol gemisi olarak 8 İtalyan nakliye gemisini denizin dibine jolladıklannı bildiren İngiliz resmi tebliği, bize, yeni İngiliz denizaltı gemilerinin faaliyete başladıklannı göstermektcdir. Fılvaki burada ismi geçen denizaltılardan Upholder, Tover ve Utmost büs bütün yeni gemilerdir. Harbin ilânı sıralarında inşa edilmekte olan İngiliz gemileri, hepsinin isimleri T harfile başlajran gemilerdir ki 1939 haziranında bir tecrübe dahşı esnasında, yüz kişiye ya[ Arkası sahife 5 sütun 3 te] YUNUS NADt TArkasi sahife 5. sütun 1 del ' Y Bin senenin hakkı Üstad Ismail Habib'in bu mühim yazısmı okuyunuz. Gemi kafılelerine refakat ve tahtelbahirlerle mücadele eden İneiliz bombardıman tayyareleri açık denizde, bir muharebe safhasında^, arın > Memleketimizde inkişaf eden muKtelif san'at şubelerinden en ileride gideni şüphesiz güzel san'atlardır. Son on senedenberi, biîhassa resme karşı bizde görülen alâka, aynca tetkike değer içtimaî bir mevzudur. Sayısile birlikte kıymet ölçüleri de seneden seneye yükselen resim sergilerinden maada hiç bir orta mekteb, hiç bir Halkevi yoktur ki orada güzel san'atlardan birine çalışan gencler arasından kuvvetli, hatta harikulâde denecek istidadlar çıkmasın. Milletimizin, hayret uyandırmaya lâyık bu yük sek vasfı, son günlerde yeni ve kıymetli bir rehberle takviye edilmiş bulunuyor. Güzel San'sfclar Akademisi müdürü Biirhan Toprak, Louis Hourticq'ten tercüme ettiği (San'at şaheserleri) .isimli kitabla bu memleket çapında faydalı ve rnühim vazifeyi ba.şarmıştır. Şimdiye kadar fıtrî kabiliyetlerinin itişile, memleketimizin muhtelif köşelerinde ekseriya yalnız olarak tekâmül yolunda ilerlemeye çalışan binlerce genc. N. 1