3 Şubat 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TURHAN TAN'IN Müessesemiz tarafmdan çıkanlan en son eserleri Rurrem Sultan Kadın Avcısı Tarihî Musahabeler Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 150 Kr. 100 • 75 a 25 * CUMHUBİYET MATBAAS1 17 nci yıl sayı: 5921 umhuri ISTANBUL CAĞALOCLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusa: Istenbul N a 246 Telefon: Basmuharrir. 22366. Tahrir heyeü: 24298. Idare ve matbaa kısmı: Z4299 24290 Pazartesi 3 Şubat 1941 Pek yakında, ri(MHnıızı izale edecek tafsilât vereceğiz. Netaksâs için âyiıt Eritrede AGORDAT VE BİERUNDİ ZAPTEDİLDİ bol malzeme terk ederek kaçıyorlar Dün şehrimizde yapılan ruhânî merasimde Vali ve hükumet erkânı da hazır bulundular Italyanlar her tacafta Bir İngiliz kolu da Habeşistanda Gondar'a doğru ilerliyor *. Kahire 2 (a.a.) İngiliz umumî karargâhının teblıği: Lıb>ada, kuvvetlerimizin taha;şüdü Dernenın garbında, muntazam surette devam etmektedir. Eritrede, kıt'alarımız dün sabah Agordat şehrini zaptetmişler, yüzlerce esir almışlar, birçok top ve motörlü nakliye vasıtaları iğtinam etmışlerdir. Bundan başka altı orta siklette İtalyan tankı, beş hafif tank ve 15 top talırib ettik. Duşman, İngiliz ve Hind kıt'alorı [Arkası sahife 5, sütun 5 te] ALMAN TAYYARELERI Libay üslerine akm yaptılar Eritre cephesinde harbeden ingiliz motörlü tugaylarından birinin zurbiı otomobil birliği harekât sahasında Müteveüa Metaksas'ın istirahaü ruhu icin dün Aya Triyada kilisesinde yapılan âyinde bıılunanlar (Yazısı 5 inci sahifemizdedir) Harbden Sonraki facia Harbî ve galible mağlubu bir tarafa bırakarak meselenin halli için alınabilecek millî ve bey. nelmilel, berhalde bütiin iyi ni.yetlerle miicehhez müşterek faaüyetlere koyulmak lâzımdtf» Yoksa bu harbin sonunu takib edecek yannlarda bazı memleketkri ve dolayısile insanlığı cidden korkunc surette karışık kara günler bekliyor. eçen Umuraî Harb sonunda goruliip geçirilen tecriibelere ve şimdi tutulan yollara gore yeni harbin nihayetini takib edecek günlerin hajalen gözönüne getirilen manzarası insamn tüylerini ürpertecek bir dehşeti haizdir. Bilhassa büyük muharib milletlerde şimdi silâh altında veya silâh fabrikalarında çalışan yinni otuz ıoilyon insanın belki yarısından fazlası harbin ferdasında i ş s i z 1 er i n muazzam ordularııu leşkil edeceklerdir. Her harbin sonuna mukadder olan içtimaî sefaleün bu harb nihajetinde essiz bir büyüklük arzedeceği, gbıen gbzlerce şimdiden sezilen k o r k u n c bir hakîkattir. Mihver devletleri yeni nizam malihulyasile galiba « korkunc günlerin kâbusundan sıyrılmak fsfiyorlar. Milletler arasuıda şimdiden ciddiyetle elbirliği edibnesi derpiş olunnıadıkça harb sonu felâketini hafifletebilecck hiç bir çare yoktur. Yeni nizam harbde d e v a m ve ısratın ifadesidir. Bu türlü iddialar üzerinde dunıldukça harb sona enniş obnıyacakhr. Biz harbin nflıayet bulmasmı takib edecek yarınlardan bahsediyoru*. Şimdiki iddialann hepsi iflâs ederek elbette bu harb bir gün nihayet bulacakür. İşte bu nihayeti takib edecek yannlarm kara günleridir ki insanlığın istikbalini tehdid eden kara bulutlar gibi simdiden ufuklarda yığılmağa başlamış bulunuyorlar. Bcseriyet geeen Umumî Harbîn bıraktığı bosluklan tamire heniiz muvaffak olmamıştı. Dört yıl süren o umumî bo İNGİLTEREYİ İSTİLÂ İÇİN 15^000 Alman paraşütçüsü Zehirli gazler saçarak hava meydanlarına saldıracaklarmış! M. Churchiirie tekrar temaslarda bulunan M. Willkie Cezajirde, şimalî Afrika üslerinin Almanlara verileceği propagandasmı tekzib eden eski başkumandan General Weygand İngiliz hava filoları ise... Bütün Afrika üslerile, Manşdaki istilâ limanlarını tahribe devam ediyorlar Berlin 2 (a a.) Alman orduları başkurnandanlığının tebliği: Hava kuvvetleri, 1 şubat tarihinde de İngiltere üzerinde musellâh keşıf uçuşlarına devarn etmiştir. iki hava maydanına, çok aşağıdan uçan tayyareler tarafından hücum edilmiştir. Birçok duşman tayyareleri, tahrib edilmiş veya hasara uğratılmıştır. Hangarlara ve sığınaklara da isabetler kaydolunmuştur Şarkî İnpU'.prede. iki iabrika ve '' iman da rhüesslr sufeîte bombardıman edilmiştir. Alman avcı tayyareleri, işgal altmdaki arazi üzerinde uçan bir duşman tayyaresini düşürmüştür, [Arkası sahife 5 sütun 3 te] Arnavudluk cephelerinde son vaziyeti gösterir harita HARB VAZİYETİ Eritrede harekât sür'atle inkişafa başladı ingiltere, asıl fimali Afrikadaki harbi süratle bitir. tneğe çalışmaktadır Şarkî Afrika cephelerinde: Dün sabahki haberlere göre, İngilizler, Eritrede Barentu Agordaı taki İfalyan cephesini yarmışlar ve bu iki sehir arasmdaki fcuv\'etleri birbirinden aj ırnuşlardır. Bu iki şehir arasuıdaki mesafe doğru hatla 60 kilometredir; tabiî arazinin inişleri çıkışlan bunu daha uıatır. İngilizler İtalyan hattını yarmışlardır. Dünkü gazetelerde çıkan 1 şubat tarihli İtalyan resmi tebliği de, buralarda kendi lehlerine olmıyan bazı hâdiseler cereyan ettiğini gösteriyor; bu tebliğ şöyle diyordu: «Şimal cephesindeki muharebe devam etmektedir. Kıtalarımız anudane muharebeler esnasmda düsmana büyük zayiat verdirmislerdir. Bizim zayıatımız da mahsus dcrecededir.. İtalyanlann bir mağlubiyete uğradıkları zaman, daima böyle bir lisan kullanmak âdetleridir. Gelecek İngiliz tebliğleri vaziyeti aydmlatacaktır. (Dün aksam alman son haberlere gore, 1 şubat cabahı, Agordat zaptedil miş, mühim miktarda ganaim, yüzlerce esir, top ve motörlü nakliye vasıtaları ele geçirilmiş, bir İtalyan mukabil taf Arkası sahife 5. sütun 2 del Tepedelene hâkim Çok mühim müstahkem mevkiler zaptedildi Bir Yunan denizaltısı 10 bin tonluk bir îtalyan gemisini batırdı Atina 2 (a.a.) B B C. Radyonun dun akşam bildırdiğıne göre, Yunan ordusu muhtelif cephelerde muvaffakiyetler kaydetmıştir. Yunanlılar şimdi bütün Tepedelen mmtakasma hâkimdirler Bu dağlık mıntakada İtalyanlann çok mühim müstahkem. mevkilerini zaptetmışlerdir. Italyanlar burada pek çok harb malsemesi bırakmışlardır. Sahil mmtakasmda İtalyanlann çok şiddetli bir mukabil taarruzu püskürtülmüş ve yeni mevziler eld» edilmiştir. Tepedelen düstü mü? Londra 2 (a.a.) Henüz teyid edilmiyen bir habere göre, İtalyanlar, Tepedeleni tahliye eylemişlerdir. 10 bin tonluk bir ttalyan vapuru batınldı Atina 2 (a.a.) Yunan Bahriye Nezareti, 10.000 tonluk bir İtalyan vapurunun 28/29 kânunusani gece. si Brendizi açıklarında PapanikolLs adındaki Yunan denizaltısı tarafından torpillenerek batınldığmı bil dirmektedir. fArkasi sahife 5 sütun 6 dal Yunanlılar Yardım kanunu kat'ileşiyor Amerikan Meclis reisi Lord Halifaks'abizzat teminat verdi Londra 2 (a a) Hür Fransız ajansı bildıriyor: İngiliz matbuatı, Almanların İng'ltereyi istılâ teşebbüsile meşgul olmakta [Arkası sahife 5, sütun 1 de] Petain, boyun eğmiyor! Berlin Vichy irtibatı kesilmek üzere i Antonesko tethiş usulüne başladı Villkîe İngilterede tetkiklerine Izinsiz devam ediyor Rumetı ordusuna yeni verilen emir: Paristeettiren bir fırka teşkil Alman Vaşington 2 (a a ) «D.N.B » Mebusan meclisi reisi Bloom, dün, ingiliz büyuk elçisi Lord Halıfaks'la gorüşmuş ve İngiltereye yardım hakkındaki kanun projesinin büyuk tadilât yapılmaksızın meb'usan meclisi tarafından kabul edileceğini İngiliz buyük elçısine temin etmiştir. Knox'un maksadı Vaşington 2 (a a.) Havas: Amerikan yardımmın İngiltereyi kurtarmağa kâfi gelecek bir sür'atle yapılamaması korkusunu Bahriye Na/ırı YUNUS NADİ Albay Knoks'un «çok vahim bir en[Arkası sahife 3 sütun 5 te] TArkası sahife 5, sühın 1 de] toplananlar yanın Laval'a istediği ve silâh taşıyanlar gibi bir hükumet kurduracağı zannediliyor derhal öldürülecek Bükreş 2 (a.a.) Rador ajansı bildiriyor: General Antonesko, orduya, yeni isyanlar takdirinde en büyük şid detle hareket etmesini emreylemiştir. Ordu, müsaade olunmamış top lantılara istirak eden ve yapılan ihtarlara derhal mutavaat eylemiyenler üzerine derhal ve uzaktan a[Arkası sahife 3 sütun 7 de] Şimalî Afrika teslim olmak niyetinde değil! Londra 2 (a.a.) D.N.B. ajansınm Berlinden bildirdiğine göre, dün Pariste «milli halk toplanması» ismi verilen siyasi bir parti teşkil edilmiştir. Alman ajansı, bu partinin Paristen radyo ile neşredilen şu programını da vermektedir: Fransanın imar ve ihyası ayrılık kabul etmiyen iki şeye bağlıdır: [Arkası sahife 5. sütun 4 te] İnjrilizlerin son sistem bir Spitfler tayyaresi. hava harekâh esnasmda Birfcaç söz San'atta irtica mı? Arkadaşımız Şevket Rado, son sergileıini vesile dir. Müzelere giderek Leonardo da Vinci'yi taklid ederek D Grupu ressamlarile görüşmü?, onlardan edenlere ancak çırakhk yaşını aşıncaya kadar müeserleri ve san'at telâkküeri hakkında fikirlerıni sor samaha edilir. Yaratmak, her ne pahasına olursa olmuş. Ressam Elif Naci müstesna, hemen bütün öteki sun yeni bir ahenk, yeni bir ifade tarzı varatmak san'atkârlar aşağı yukarı şöyle diyorlar: san atın gayesi değil mi? « Biz vaktile kübik resme merak ediyorduk. Sonra halkm beğenmesi ne demektir? Günün Faaliyetimizi o sahaya teksif etmiştik. Senelerce zevklerine göre iş çıkaran adama benim bildiğim emek sarfettikten sonra nihayet yolumuzu değiştir iş adamı derler. San'atkâr halkın peşinden gıtmez, meğe mecbur kaldık. Çünkü halk eserlerimizi anla bilâkis güzel bulduğu hedefe doğru halkı siirüklemıyordu. Şimdi artık gayemize klâsik usullerle var meye çalışır. İçtimaî zevklerin tekâmıilüne başka maya çalışıyoruz.» türlü imkân tasavvur olunabilir mi? Doğrusunu söylemek lâzım gelirse ressamlanmızm (beyanat) ları düşünen bir insanı tatmin etmekten uzaktır. Elser yaratmak gayesile çalışan bir sanatkâr bu sözleri nasıl söyler, hayret etmemek kabil değil. Bizim D Grupu ressamları mutlaka kendilerinî halka sevdirmek isteyorlarsa hatta klâsik usullerden de vaz geçmelidirler. Çünkir forlk.henüz büyük h' ekseriyetle Fatih kahvelerincjdk^ «ıluboya b? gemi resimlerini ve Babıali y ^ u ş u n d a satılan bul manzaralarını her şeye tercih ediyor. Holanda Hindislanı Yeni nizama girmeyi reddetti Tokyoya verilen ağır cevabda hiç bir ıtıüdahale kabul edilmiyeceği bildirildi Londra 2 (a a) Öğrenildiğine gore, Holanda Hindistanmın Tokio elcisi General Pabst, Japon hukumetme bir mesaj tevdi etmek üzere talimat almışUr. Bu mesaj da, Japon Hariciye Nazırmın 20 kânunusanide söylediği nutukta şarkî Holanda Hindistanı hakkında kulla nılan sözlerin manası ne olursa olf ArVflsı s&hifc 5j sütu& 5 Lik maçlaıinın en mühimleri dün Şeref sahasmda yapılmıstır. Beşiktas Beyoğlusporu 5 1 , Galatasaray Kastmpaşayı 5 0 . Süloymaniye Be\kozu 3 0 , Fenerbahçe Topkapıyı 3 1 , İstanbulspor da Vefayı 2 1 yenmişler dir. Yukandaki resimlerde sağda: Beyoğluspor kalecisi bir akını kurtarmağa çalışırken, solda: Vefa istanbulspor maçında iki rakib oyuncunun mücadelesini görüyoruz. Dünkü maçlarm tafsilâtı 4 üncü sahjfenıizdedir. Kübizm; futürizm ve empresyonizm gibi bir cereGörülüyor ki D Gıupu ressamlarının ( b c yandır. Bir san'atkâr, her hangi bir cereyana kapılabilir ve bir müddet sonra tuttuğu yolu değiştire ları oldukça garib kaçmıştır.^Sfcyın san'atkiıl bilir. Bu, doğrudan doğruya san'atkârın ruhî vazi tavzih şeklinde de olsa, fikirlerini düzeltm yetine bağlı bir hâdisedir. Fakat kübizmi veya fü takdirde, içine düştükleri türizmi bir kenara bırakırken mutlaka geriye dbn lıkla kurtulamıyacağa benzeyorrfi mek neden? San'atkâr aradığı müddetçe orijinal