23 Aralık 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TURHAN TAN'IN Müessesemiz tarafından çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan 1Ş0 Viyana Dönüsü 150 Kadın Avcıa 100 Tarihî Musahabeler 75 Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 CUMHUHİYET MATBAASI Kr. * * » 17 nci yıl savı: 5882 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf v« mektub adresfc Cumhuriyet, Istanbul Posta kuftısu: istanbnL Na 246 PaZîirt8Sİ 2 3 BİrİliCİkâniin I 9 4 0 Teleion: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kıanı: 24299 24290 Lâle sineması karşısı Ç I Ğ aparf ınanın n 3 numarasında; Avrupadan^*|l Srtmiş olduğu en son moaenSI RENAR ARJANTELİ. A S T ^ g ANLI, VİZONLU ve SPOR MantJanT^ î e c e tuvaletleri, Roblar vs.. SatıMgg Süslen Mofej jvı 4 Bayan ERİKA AJM IER Beyoğlunda yenî p c 4 f n \ «A. A Isviçre Ne yapsın? Vaziyete iyice bakılınca İsviçrenin yapacağı şey açık görütüyor. İsviçre f ena ihtimallere karşı kendisini müdafaaya karar vermiştir u yeni Avrupa harbi çıktı çıkalı küçük İsviçre Avrupanın ortasına sıkışmış vaziyeÜnde barbin kendisine sirayetine nıâni olabilmek endişesile adeta harb hayatı yaşıyor. O gün bugün İsviçre bemen faemen yarım milyon kişiye yakın askerini silâb altında tutuyor ve memleketiDİn dahilî hayatını aşağı yukarı harb rejimi içinde yürütüyor: Zarurî eşyayı gittikçe sıkılaştırılan vesika usullerine tâbi tutmağa varıncaya kadar, ışıklannı maskeleyerek gecelerini zifiri karanlıkta geçirmeğe varıncaya kadar. İsviçre 1914 1918 harbini de buna yakın tedbirlerle geçirmiş, bir çok askerlerini silâh altında bulundurarak filcn faarbe girraeden pek çok fevkalâde masraflar ihtiyar etmiş ve filen içine girmediği harbin hemen biitün külfetlerini rekmişti. Bitaraflığın memleketlere tahmil ettiği vazifeleri ifa bakımından İsviçre örnek bir ülkedir. Geçen harbde bitaraflığı Avrupaca tasdikli Belçikanm başına gelenler ayni şekilde bitaraf İsviçrenin gözünü dort açnuştı. Bu küçük memleket yeni harb başlarken de ajni halecanlara diiştü ve ayni heyecanlann ihtimamile kendi bududlarını korumağa koyuldu. . A K # DEN 1 Z Dün Ankarada at yarışlarmı seyrettiler Ankara 2 2 (Telefonla) Sonbahar at yanşlannın sonuncusu bu gün ipodromda yapıldı. Saha çok kalabalıktı. Reisicumhurumuz tsmet İnönü de ipodromu teşrif buyurarak koşuları takib ettiler. • u b 7 (A \ H ARABİSTAN M I S I R Leh Mareşalî Smigly Ridz hapisten kaçti Romenler, eski Polonya başkumandamm İngilizlerin kaçırmasından şüpheleniyor Isviçrenin istediği hiç bir devlctin hangi fikir ve maksadla olursa olsun gelip isviçre topraklarını çiğnememesidir. Durup dururken kimseye zaran olmıyan bu küçük memlekete çatacak devlet bulunur mu? İsviçre bunu o 1 a b i 1 i r bir İngiliz taarruzunun ikinci safhası hazırlanmakta olan Libya harekâtının cereyan ettiği şimalî Afrika ile yeni hâdüeler beklenen şarkî Afrikayı gösterir harita şey saydığı içindir ki askeri tedbirlerini riddiyetle almağa lüzum göriiyor. Eğer bir devlet velevki oradan geçmek hesabına İsviçre hududlannı zorlamağa kalkışırsa mütecaviz kuvvet ne büyüklükte Muzaffer Yunan ordusu, İtalyanlardan zaptettiği Göriceye böyle ğirdi! olursa olsun küçük İsviçrenin kınlması zor çetin bir koz gibi kendisini müdafaa edeceğinde kimsenin şüphesi joktur. Etrafta harbedenler küçük İsviçreye lüspetle dev devletlerdir. Bunlardan herhangi birine veya bir kaçına karşı İsviçre kendisini müdafaa edebilir mı? Hayranlıkla temaşa olunacak manzara şudur ki evvelâ İsviçre kime karşı olursa olsun kendisini müdafaa etmek azminde nekadar samimî ise A kadar da k a t' U. d i r, ve saniyen daha mühimmi bu müdafaayı muvaffakiyetle ileri götürcbileceğine de kanidir. Bunun için arazisinin hususî coğrafya vaziyeüne ve Mareşal Smigly Ridz halkının hududsuz surette fedakâr bah Rumen polislerinin nezareti altınv a t a n p e r v e r l i ğ i n e güveniyor. Kahire 22 (a.a.) Ortaşark İngiliz da bir gezinti yapmak salâhiyetini haiz Fakat harbin bir musibet olduğunu bulunuyordu. Çarşamba günü bir otoumumi kar^rgâhmın tebliği: bittabi pek iyi bilen İsviçre ona meydan [Arkası sahife 5, sütun 2 dc] Nevyork 22 (a.a.) Transradyo ajanMısurda Bardia mmtakasındaki kuv vcrmemck için de azamî derecede itinalı sının Berlınden verdiği bir habere govetlerünıze takviye kıt'aları gelmekle davranmaktadır. Bitaraflığını hakikaten dir. pürüzsüz olarak idame etmek için çok re, Alman Hariciye Nezareti narama beSon günlerde işgal ettiğimiz düşman çalışıyor. Büyük devletlerden hiç birine yanatta bulunmağa m?zun şahsiyet dun hudud karakollarında 7 top iğtinam tecavüz vesilesi vermemek için hüku gazetecilere bevanatta bulunarak dpmiş[Arkası sahife 5. sütun i tel edilmiştir. metçe ve halkça en ileri dikkat ve iti tir ki. nalara daima birinci mevkii vererek yaDiğer cepheletde vaziyette değişiklik yoktur. çıyor. L HINB DENİ2İ SUD Bükreş 22 (a.a.) Resmen bildirildi» ğine gore, 1939 eylulünde Rumanyaya iltıca etmiş ve ıki aydanberi Rumen hukumeti tarafından Campulum civarında Dragoslaveli şatosunda nezaret altına alınmış olan Polonya ordulan başkumandanı Ridz.Smigly, iki gün evvel bu şatodan firar etmiştir. Mareşal her sa Amerika deritı bir asabiyet feveram içinde! Bardia cephesi yeniden takviye edildi Alman Hariciyesi sözcüsünün beyanatı, hükumeti ve matbuatı fena halde kızdırdı Mahsur kale, îngiliz topçusu tarafından devamlı surette döyülmektedir Amerika sularındaki vapurlar, belki de musadere edilecek Nareşal Graıiani'nin imdad göndermesiıte imkân bırakılmadı Sovyetler Birliği Böjle iken İsviçre ikide bir sağdan soldan tehdidlere maruz kalmaktadır. Bir zamanlar İsviçre matbuatının bazı temayülleri İtalyanın şiddetli tarizlerini davet elmişti. Biz İsviçre matbuatının sarahatle şu veya bu tarafı iltizam ettiğinı hiç bir vakit gormedik. Satırlar arasından sezilen bazı sempatiler cenub büyük komşusunun hiddetini mucib olnıuş olacaktı. O vakittenberi bu hür matbuatın o derecelik şikâyetlere bile mahal vermcmeğe itina ettiğine dikkat ediyoruz. Bununla beraber İsviçre ikide bir gene Ankara 22 (Telefonla) Milli Korunma kanununun bazı maddelerini değişazçok şiddetli tenkidlere maruz kalmakAtina 22 (a.a.) Dün akşam neşretiren ve kanuna yeni hükümler ilâve eden lâyihamn Meclis Muhtelit Encümetan hâli değildir. nince tetkiki nihayet bulmustur. Feridun Fikriyi reisliğe ve Galib Bingöl dılen 56 numaralı tebliğ: Arasıra İsviçre semalanndan yabancı (Konya) yı mazbata muharrirliğine intihab eden Muhtelit Encümen esaslarını Yunanlılar cephenin muhtelif kısımtayyareler geçiyor. Bunlar görülebildiği aynen yazmış olduğumuz lâyihajı tadillerle kabul etmistir. larındö muvaffakiyetie ileri hareketıne zaman İsviçre müdafaa tertibatı derhal Muhtelit Encümen mazbatasını hazırlamış olduğundan lâyiha bugünlerde devam etmişlerdir. Yeni esir alınmış ve vazifelerini ifadan geri kalmanıaktadır. Meclis umumî heyetine sevkedilecek ve bir ihtimale göre müstaceliyetle müza harb malzemesi iğtinam edilmiştir. CuTajyarelerin hangi memlekete mensub kere olunacaktır. ma ve cumartesi günleri tayvare defi olduğu anlaşılabilirse küçük İsviçre cidBaşvekilimiz Dr. Refik Saydamın bu mühim lâviha do'ayısile. Mi'H Ko bataıyriarımız cephede altı düşman tayYUNUS NADİ runma kanununun 9 aylık tatbikatından alınan neticeler hakkında Mecliste yaresi düşürmüşlerdir. fArkası sahife 5, sütun 3 te] beyanatta bulunması muhtemeldir. Biitün cephelerde yeni Milli Korunma kanunu Lâyihcı son şeklini aldı Ârnavudlukta İtalyan ric'ati devam ediyor Berliıt, biitün bir gece bombalandı Bardia etrafındaki harekât Rumanyayı protesto etti Porto Palermo koyunKanunun müzakeresi esnasında Başve da ağır zayiat vererek ve malzeme bırakarak kilimizin beyanatta bulunması muhtemel çekiliyorlar Almanyada mühim hedeflerle Venedikte petrol tasfiyehanelerine akınlar yapıldı Kahire 22 (a.a.) İngiliz topçusu Bardiayı dövmeğe devam ederken dalga halinde mebzulen gelen takviye kıtaatı limanda tuzağa düşen İtalyanları çeviren İngiliz çemberini kuvvetlendirmiştir. İngiliz motörlü kıtaatı Bardianın şimali garbisinde faaliyetlerine devam etmekte ve şurada burada husule gelmiş cebler[ Arkası sahife 5 sütun 6 da] Elçi, Lejiyonerlerin muzır hareketlerine nihayet verilmesini de istedi r Spor Londra 22 (a.a.) Evvelki gece, İngiliz hava kuvvetleri taraiuıdan yapılan müthiş taaruz hakkında verılen tafsilâta gore' akın akşamla beraber başlamış ve sabahın 6 sına kadar devam etmistir. Tayyareler 30 metreye kadar inerek damlann üzerinde uçmuş ve bombalar 300 metreden atılmıştır. Dün akşam Manş sahillerindeki istilâ limanlarına da hücum edümiş, in. filâklar İngiltere sahillerinden işitiknişmuvaffakiyetler tir. Londra 22 (a.a.) Londrada öğreAtina 22 (a.a.) Dün akşam Yunan nildiğine göre, ingiliz bombardıman hükuroeti namtna beyanatta bulunmağa tayyareleri dün gece Almanya, şimali [Arkası sahife 5, sütun 1 de] İtalya ve düşman işgali altında bulunan yerlerdeki askeri hedefleri bombardıman etmistir. Müthis bilânço! İngiltere üzerinde Londra 22 (a.a.) ingiliz hava ve dahilî emniyet nezaretlerinin tebliği: Dün gece düşman hava faaliyeti bil. TArkası sahife 5 sütun 2 dei İngiliz tayyareleri 5,000 den fazla taarruz yaptılar Yalnız 10 günde Italyanların 249 tayyaresi imha edildi Belgrad 22 (a.a.) Röyter: Belgtada gelen bir habere nazaran Sovyetler Bırliğının Bukreş elçisi M. Lavrentieff Rumanya Hariciye Nezareti nezdinds bir teşebbüste bulunarak Humanyada tevki fedilen künselerin, komünist hareketile hiç bir münasebetleri olmadığı halde komünist olarak gösterilmelerinl protesto etmiştir. Elçi, ayni zamanda, Rumen matbuatmın Sovyet aleyhtarı neşriyatına da protesto etmiştir. M. Lavrentieff, Rumanyanın aldığı vaziyetin, Rumen lejyonunun tahrik edici hareketlerini gizlemege matuf bir hattı harekat teşkil ettiğini söylemiş ve lejyonerlerin muzır hareketlerine nihayet veTilmesini taleb etmiştir. Sovyetler Birliği hükumetinin bu protestosunu mucib olan zâhiri sebebin Londra 22 (a.a.) Pazar gazeteleri, Yahudi, fakat komünist olduklan ileri sürülen bir çok kimsenin tevkif edilmiş mihvercilerin şarktaki muvaffakiyetsiz olmasıdır. likleri üzerine İngiltereye karşı yeni bir Cuma günü 20 Yahudi komünistin istilâ teşebbüsünde bulunmalarından tevkif edildiği büdirUmektedir. Dün de bahsediyorlar. Observer, İtalyaya karşı 2fi Rumen ve 13 Yahudi tahrık edici ayni şiddetin idamesini tavsiye ediyor. faaliyette bulunmak cürmile tevkif eSunday Times de Hitlerin büyük za dümiştir. T Arkası sahife 5 sütun 7 del f Arkası sahife 5 sütun 6 da] İ t a l y a y ı istilâ yerine İngiltereye taarruz Londra matbuatı, Hitlerin böyle harek e t i n e daha çok ihtimal veriyorlar Birkac söxle Hayırlı bir teşebbüs lendirmeğe ve seviııdirmeğe kâfidir. Bütün bobsli; kar'ıksrürlerine ve alaylarına rağmen memlekette «öğrenmck» askile yanan bir genc'ik var. Onun hem hir hak, hem de bir vazife olan isteklerini kar^ı'amak bize düşer. Yaruı is basına gectiği zaman, gencl'ğ'n bugünden daha ileıirt» bulunması, ber seycfen önce, bizim sarfedeceğimiz gayıeilere bağlı değil mi?^ • Yalnız, ıniihim bir temenni: Bu teşebbüfe bir defaya mahsus k»lmamah. Maarif Vekâleti sisîenm bir gayretle bütün Türk bü\ uklerini ihmalin tozlu raflandan kurtarmalıdır. ^" Vatanımızın hür semasmı ancak boyle*yorıılm^k bil» miyen gayret'erle her gün daha parlak, her gun daha bu» lutsuz bir hale sokabiliriz. £».^" İlk teşebbüsü ele alan Hasan Âli^rtftöUen, onu ananele<îtirmesini bekleyoruz. N. Dün İstanbul zengin spor günlerinden birini yaşadı. eden Galatasatay Fenerbahçe maçmdan Gaiatasaray Fenerbahçe ve Şeref stadlarında yapılan futbol maçları muhacimlerinin Fener kalesine bir hücumunu gösteriyor. çok hararetli olmuş ve büyük meraklı kütleleri tarafın Diğer maçların ve bv> IÜ spor hâdisclerinin tafsılâtuu bu dan takib edilmişür. Resmimiz günün hâdisesini teşkil gün 4üncü sahilemizıle bulacaksınız. Dün hu yerde, Nanıık Kemal günü vesilesile, iitcdenberi ilim adesemizin büyük auamlara karşı kâfi derecede alâka göstPrmedigınden bahsederek inkılâbcı rejimn bizi Londra 22 (a.a.) Reuter: Almanlar bu fikir göçcbeliğindeıı bir an evvel kurtarması luzuımınu la Italyanlar, anavatanlarile hükiımleri ileri sürmüştüm. Şimdi öğrendiğim bir haber içimde >aşaaltına almış olduklan memleketieıe bir yan üınidleri kuvvctlendirmis bulunuyor: Maarif Vekâlet'. göz attıkları zaman İngiliz hava kuvvet lOOünrü do«;Uın yılı münsebetile Natnık Kemal ha:ki'«la lerinin, indirdiği kahir darbeler neti iki eser hazırlatıyormuş. Bir tanesini şair Necib Fazılm yazcesinde husule gelen geniş tahribatı gö dığı bu eserlcr, önünıuîdeki birkaç gün zarfında int şar edeceknüş. rebilirler. [Arkası sahife 5 sütun 3 te] Tîğer aldanmıyorsam bu, ilim nizamımızı teminle mükellef olan en yuksrk m^kamın bir büyüğümüzü hal'a ve münevverlere daha iyi tanıtmak maksadile girştisı 'lk tesebbüstür. Hpr iki kitbam ilmî değeri nedir, okuduçumuz Mütehassıs arkadaşımızm günlük zaman anla\acağız. Fakat. her türlü kıymet hükiim'e'ini bir tarafa biraksak bile bu teşebbüs bizi başlıbasına ümidtetkik yazısı bugün 5 inci Harb vaziyeti sahifemizdedir.