27 Kasım 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hürrem Sultan M. TURHAN'ın eseridir. HER KİTABCIDA BULUNUB. Fiatı 150 kuruştur. umhuriyet GUVEN SiGORTA SOSYETESi 17 ıici 'vıl savı * 5856 * Telefotu Basmuharrir. 22366. Tahnr heyeü: 24298. İdare ve matbaa kısnm 24299 • 24290 İSTANBUL CAĞALOĞLU ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbui Postafcutusu:tstanbul Na 246 Hayat, yangın, nakliyat, kaza Galata • Tel: 44969 • 40630 ÇârScimDâ 2 7 İKİnCltBSrİn I 9 4 0 * * ' J Haricî vaziyetimiz Parti Grupunda Şükrü Saracoğlu 15 günlük hâdiseleri izah etti Ankara 26 (a. a. ) C. H. P. Meclıs Grupu umumî heyeti bu gun (26/1 1/1940) saat 15 te reis vekılı Seyhan meb'usu Hılmi Uranın reislığınde toplandı. Celsenin açılmasını muteakıb kürsüye gelen Haricıye Vekıli Şukru Saracolçu son 15 günluk dun' Haricive Vekilimiz. Şukru Saracoğlu ya siyasî hâdiselerinden bizi alâkadar edenleri izah etmiş ve bu mevzular etrafında muteaddıd meb'uslar tarafından sorulan suallere tatmin edıci cevablar vermiştır. Ruznamede başka madde olmadığı için riyasetce saat 16 da celseye nihayet verilmistir. Ihtikâr kadar İddihar da Fenadır! Memlekette, bilhassa en zarurt ihtiyaclar itibarile, herkese yetecek her şey vardır. Piyasadan bazı eşyayı ihtiyacımızdan fazla kaldınrsak diğer vatandaşların ihtiyaclarını tazyik etmiş oluruz. Hükumfrtin bazı kimselerce yapılan bu telâşlı hareketlere karşı da tedbir almasına zaruret görülebilir. Ar.kara, 26 tkıncttejnn iinya buhranının inkişaf şeI kılleri onunde her ihtımale karşı hukumetımızın aldığı tedbirlere halkımızm denn b ı r e m n ı y e t v e i t i m a d l a ve adeta tehalukle intıbak ettiğıni memnunıjetle goruyoruz. Isıkları maskeleme tedbirlcri memleketın her tarafuıda tayın olunan muddetlere takaddum eden bır itına ıle tatbık olunmustur. Bu hâdıse nın bıze ispat ettiği hakıtart buyök «ÜK letimizın hukumetimız etrafında y e k p a r e k a y a denilecek derecede salâbetlı ve mehabetli bir b i r l i k v e b e r a b e r l i k kutlesi teskıl etmekte olmasıdır. Vaziyetin icabma gore hukumetimi2İn bundan sonra dahi alabıleceğı diğer butun tedbirlerın mıllenıniz tarafından a>nı ş u u r l u a n l a j ı ş l a ve avnı kuvvetli azim ve ırade ıle tatbık edıleceğınde şuphe yoktur. Emır ve ıcra te^kılah olan kendı hukumetine bu kadar sıkı bır birleşık nizamla ajak , u>duran b i r mı I l e t i n kuçuk bu' vuk hıç b i r s u r p r i z d e n pcrvaM olmıjacağını muhakkak saymakta elbette zerre kadar tereddud etme>ız Memleketin mevcudijet ve isüklâhle a'âkalı haricî vazivetlerin uzak veya yakın ihnmallerine karsı cephe gcrisınde halka duşen vazife, silâh elde sınırlarımızı koruvan k a h r a m a n a s k e r l e r i m i z i n v azif elerınden daha az ehemmıvetli değıldir. Sıkı disiplinli cephe gerileri, cephelerimizin en saj,lam m e s n e d l e r i n i teşkil eder Bız o milletiz ki daha dunku vakın mazide cephenın ılerisinde ve gensinde kadın ve erkek herkes kendisine duşen vatanî vazifeleri ifa etmek surtile butüıı dunvanın hajranlığını kazanan bujuk zafer neticelerini elde etük. Eğer luzum ve zaruret hasıl olursa şimdıki çok daha kuvvetli halimizde a y n ı h a T İ k a l a r ı nıspetle daha bujuk olçulerde j aratabiliriz. Bu hareket tarn büjuk Turk mılleti için en fazüetli bir vatan «hlâkı icabıdır. Gaıetelerimiz bu turlii nazik vaziyetlerde fırsattan istifade etmek isteyen bazı açıkgozlerin ihtikâr temayullerine karsı yerinde bir hassasiyet gostenvor. Geçen Umumî Harb bu iübarla vakın ve fena bir misal teskil etmiş olduğu için avnı iştiha ve belki aynı îtiyadla bulanık suda balık avlamak ısteyeırierin eski fena oyunu tekrar edenıemeleri için hukumetçe ve matbuatca gesterilen t ı t i z d i k k a t ı takdir etmemek mumkun obnaz. Bu iste de halkımmn hukumetimize y a r d ı m c ı olması Jâzıtndır. Ilıtıkâra karsı hükumetin aldığı kamınî tedbirler bilhassa halkımmn d i s ı p l i n l ı ve hiç telâssız dıkkati sa; esınde azamî muessırliğini gosterebılir. Memleketımizde zarorî eşva fiatlaruun gajritahiî surette artması için hıç bir «ebeb yoktur. Erzakunız, hemen hemen dunyanln hiç bir memleketıle kı> as olunamıvacak kadar m e b z u l d u r . Yijecek içecek esya için vazijet bojle olduğu gibi gıjecek esyası içm naçar veva hatta sovle bovle dar bir hale duşmekten u z a k bulunujoruz Hukumet>n murakabe tedbirlerine tâbı ftatlan M?zat halkımızın mutemadi ve çok dıkkatii bit k o n t r o l altuıda tutmasile Lutun bu ısler en normal sekıllerini jnııhafaza ederek yurur. Halkın sırtından servet temin etmek Isteyecek ac goılülere karşı kanunun \e hukumetın a m a n s ı z olacak tedıb sıllelenle cezalandırılmalannda halkımızuı yardımı hiç suphesiz en tesirli si'âhlarunızdan biridir. Bu me>anda binnefis halka terettub eden diğer bir vaziyete de temas ede Taranto baskınıtıı tesbit eden iotoğraflar 3 Italyan zırhlısınm hasara uğradığı açıkca görülüyor Londra 26 (a a ) Reuter ajansının demzcılık muhabırı bıldırıjor: Londraya donen dort destroyerin subayları, 11/12 ıkıncıteşnn gecesı Taranto lımanında Ingılız donanmasına mensub tayyareler tarafından Italyan harb gemılerıne yapılan hasaratı vazıh bir surette anlatıyorlar 14 ılkteşrınde 1800 ılâ 2400 metre ırtıfadan yapılmış olan keşıf uçuşları esnasmda alınan fotoğraflar matbuata verüımştır. Bu fotograflardan bırısı 35 000 tonluk Lıttorıo stnıfına mensub bir arhlının, belkı de Lıttorıo Veneto zırhlısınm baştaraiının umarun ortasında denıze gomulmuş oldugunu gostermektedır. Resımde tahhsıye gemılerıle romorkorlerın zırhlının etraiına toplandıkları gorulmekte ve denızın ustunde >ağ tabakası tespıt edılmcktedır Gemının uç katlı topkulelerı, âh sılâh teçhızatı ve denu ustu aksarnı zırhlının sınıfmı kolayca teşhıs etürmektedır Ikmcı bir fotoğraf Cavour sımfına .««ensub hasara, uğtftBUŞ ve yana yatmış diğer blr zırhhyı gostermektedır Üçuncu bır fotoğraf da gene Cavour sımfindan fakat lıman dışmda sahıle olurmuş bır zırhhvı gostermektcdır. Dorduncu fotoğrafta etrafı, buvuk bir yağ tabakasıle kaplanmış başhca ıkı kruvazor gorulmektedır Hasar emarelerı açıktan muşahede edılmekle beraber (ArkaM sahife 3 suton 3 te> Orfî idare Komutan dün Emniyet Nüdürlüğünde meşgiıl oldu Örfî İdare Komutanı Korgeneral Alı Rıza Artunkal dun istanbui Emnıyet mudırıyetıne gıderek Emnıyet muduru Muzaffer Akalınla goruşmuş, muteakıben emnıyet şube mudurlerı kendısıne takdım olunmuştur. Bu munasebetle yapılan toplantıda Emnıyet mudırıyetı ışlerı etrafında goruşuhnuştur. Orfî idare Komutanının emnnde çahsacak askerî mahkemelerın şımdılık istanbui, Çorlu ve Çanakkale olmak uzere uç mıntakada teşekkul ve faalıyete geçeceğı haber ahnmıştır General de Gaulle'ün bu gün okuyacağımz nutku vesilesile neşrettiğimiz yukarıdaki resimler, Mısır~ rindeki ciddi muvaffakiyetlerine muvazi olarak, Mısırda. ki tngiliz ordusu yamnda her nevi kara, hava ve deniz cüzü daki hür Fransız birliklerinden bir siyahi alayına aiddir. tamları meydana getirmektedirler. j * Hür Fransız tesekkülleri orta Afrika müsfemlekele. "Almanyanın Balkanlarda her hangi bir müdahale fikrinden Sofyada şay.alar çekinen vaziyetini biL İngiltere, bazı şart günün kayda lâyık lara riayet kaydile ehemmiyetli hâdiseleri meyanına Bulgar tamamiyetini koyabiliriz,, Berlindeki Bulgar elçisi niçin geri gelmiş? ANKARADA Ticaret Vekili değişti Nazmi Topçoğlu dün istifa etti ve De Gaulle, Vichy GORUŞ hukumetine şiddetle yerine Mümtaz Okmen tayin olundu hücum etti «Memleket esaret altındadır, Alsas Lorenliler sürülmekte, talebelerimiz idam edilmektedir» Londra 26 (a a ) Dun ak?am radjoda bır nutuk soylıyen hur Fransızlar şe» fı General de Gaulle, ezcumle şunları soylemıştır. <• Lıbya Mısu ve Habesistan hududlarında faşıst ordular ıktıdarsızlıgını gosterırken, Ingılız muttefıklerımiz Tarantoda Italjan gemılerım ımha edıyor ve italyan orduları da muttefık Yunanlııarın onunde rıcat edıyorlar Fransızlar ıse ımparatorluk ordulannın Afrıkadan Surıyeye kadar bu muharebede oynaja" cakları muhım rolu hava kuvvetlerımızın ve mutareke gunune kadar butun kudretmı muhafaza etmiş olan ve ıhanet yuzunden sılâhtan tecrıd edılen veya teslım olunan donapmamızın yapa* bıleceğı hızmetleri idrak ederek hıddetlenmekle kalmaktadır. Harbden çıkan müthiş neticeler. ma(Arkası sahife 3 sutun 2 de") u Zincire vurulan Fransamn hali,9 tamyacağını bildirdi Manş sahilinde topçu düellosu Evvelki akşam ve dün İngiltere üzerinde hava akını az oldu Londra 26 (a a ) TebhğDun akşamdan şımdıve kadar Londrada hava tehlıkesı ışaretı verılmemışür Bu gun gunduz bırkaç duşman tayyaresı cenub ve cenubu şarkî sahıllerımızı aşmıştır Bunların ekserısı derhal duşurulmuştur Duşmanın ıkı bombardıman ve ıkı a\cı bombardıman tayyaresı duşurulmuştur. Almanya üzerinde Londra 26 (a a ) Tebnğ Dun gece îngılız bombardıman tayyarelerı Kıel ve Wılhelmshaven denız ussu ve tezgâhlanna hucum etmışlerdır. Bulgar Kralı, Sovyet Hariciye Başka tayyareler de Hamburg ve Vekâleti mümessilile görüştü Wılhelmshaven doklarını, Demok denız Sofya 26 (a a ) Kral Bons dun tayyarelerı ussunu ve muteaddıd duşman tayyare meydanlarını bombardıman Sovyet Harıcıve Komıserhğı umumî kâübı Sobolev'i kabul etmıs+ır. etmışlerdır. Sofyadakı Sovyet sefırı de mülâkatUzun menzilli toplann düellosu Londra 26 (a a ) Fransız sahılle ta hazır bulunmuştur, Kral Boris dun Moskovadaki Arnerine yerleşünlen uzun mcnzülı Alman topları, Manşta bır Ingılu gemı kafıle rıkan sefın Steuıhardt'ı kabul etmıstir. ıne ateş açmış, Kent sahıllerindekı Bazı rivayetlere gore Kral Boris Stetnuzun menzilli Ingılız topları da muka hardt'a Bulgaristamn sulhperver oldufArkası sahife 3 sutun 3 tel [Arkası sahife 3 sutun 5 te] Sofj'a 26 ( a a ) «djıb» Bulgaristanın Berlın elçisi Draganof, hukumeüne vazıyet hakkında malumat vermek uzere Sofyaya gelmıştır. Draganof, pek muhtemel olarak bu gun Başvekıl Fılof ve Haricıye Nazırı Popof tarafından kabul edılecektır. Elçuun Kral tarafından kabul olunacağı da sanılmaktadır Draganofun bu zıyaretı burada sansasyon tevlıd etmıstır. Bulgar devlet adamlan halen Berlıne gıtmıyeceklennden elçı, Draganofun, unza ıçın Bulgaristamn uçler paktına ılühakı protoko' lunu getırmekte olduğu şayıaları çıkmıştır. Maamahh, bu, resmi mahiıller tarafından tekzıb edılmekte ve bu meselenın şımdılık bahıs mevzuu olmadığı soylenmektedu*. Draganof Belgraddan geçerken Polıtıka gazetesının muhabırıne şu sozlerı soylemıştır: € Altı aydanberi memleketıme dorımedığım ıçın Sofyaya gıdıyorum Bu vesıle ıle hususî ışlerurue de meşgul olacağım. Bulgarıstanın uç taraflı pakta ılhhakını unza etmedığım gıbı Sofyaya Haricıye Nezaretını deruhde etmek ıçın gıtmekte olduğum hakkındakı haberler de doğru degıldır. (BAŞMUHARRIRİMİZDEN) Ankara 26 (Telefohia) YUNUS NADÎ [Aıkaa labife 3 sütun 5 » ] gir İnjUiz bombardıman Yunan baskumandanlıgının 26 ta« Maahaza bızımkı gıbi demokraük DIT rihli resmî tebliği, 25 ıkincitesrın ıdarede esası şahsi olan bu pek tablî günu yapılan harekât hakkında su takdıre denılecek soz olrıamakla beramalumatı vermekle ıkufa etmhtır: ber tek fırkanm butun arkadaşlara wh•Kıt'alanmu ileri hareketlerlne demü ett'ğı vazıfe itibarile yem, gayTetu vam ederek birkaç yeııi mevzii iş« ve mezıyetlı Vekıl Mumtaz Okmenır» gal etmişleıdir.» kendı yuksek kabılıyetıne üâveten dığer Atinadan gelen haberlere grire a Fırka arkadaşlannın muavenetleııne gun en muhım harekât cenub cepmazhanyet suretıle de muhakkak olarak hesinın şimal cenahında vapümısBerlın 26 (a.a.) Yarıresmt pıemba temını muvaffakiyet edeceğı şuphesızdır tır Yanya Gorice sosesini takı« dan bıldırılıyor; ben Leskoviç uzerinden kendıne Berlın sıyasi mahfılleri sozde «bır sulh Kendi kendimizi tenkid: Atına 26 (a a ) Yunan resmî teblıyol açmış olan Yunan ileri kıtaatı taarruzu» yapılacağı hakkında Nevyork 6ısola doğru bir munhani çizerek gazetelen terafından son gun'erde neşKuvvetlenmiz ilerlemelerıne devam şimal istikametinde suı'atle ilerlcredılen haberı tamanule uydurma olarak ederek yeni mevzıler ışgal etmışlerdır. mis ve Aos vadisine inmislerdır, tavsıf etmektedırler. Duşman tayyarelerı dun şehırler ve Bu hareket, Ergiri uzenne bir ta/» koylere taarruza geçmışıerdır. Hıç bır >ik icra edebilecek mahiyette ol1 Istanhulun hamııjeth tutun tadrlen, asKerî hedefe ısabet vakı olmamışıu makla beraber, salâhıvettar ze\at Atına 26 (a a ) Cepheden gelen son kanraman askerlenmıze buyuk mıktaTErgınrun isgal edildıg'ne dair At>« haberlere gore italyanların rıcatı butun da tutun Jıedıye ettıler. Bu teşebbus, nada ısrarla donen sav<aların dogPdun ıstıhsal mıntakalarımızdakı muş mıntakalarda devam etmektedır. ru olnıaduını bildirmislerdir. Bo>Yunanlılar Goncenin şımalındekı bufık vatandaşlar\mız\n fupHestz sayılacak lece Fıgiri ve Piremeti'nin isgal tştıraklenle yuz b\nlerce kıloyu bulan tun yolları duşman tarafından bırakılan edıldıği hakkında evvelki akrai» bırstok toplayarak belkı de subayları malzeme ıle dolu bulmaktadırlar ajanslar ve radvolar tarafıııHan ve erlerıle beraber §anl\ ordunun bıt Yunanlılar Ergırı ıstıkametmdekı (Arkası sahife 3 sutun 2 de) ydhk tHttyacını kar§\lar. fArkası sahife 3 sutun 6 da] Lâkın esefle oğrenıyoruz ki, bu stok'i stgara halıne geUrmek hızmetınt, Inhısarlar Umum Mudurluğu, kanuni 'mkânsızhk bahanesue ve butun. ncalara raqmen, reddetmıştır. Kanunlar, \nsanlar tarafmdan ve »nsailar ıçtn, hayat şarüanna gore, yapılmışttr. Bu demektır ki, onlann cemıyet vaztjelerini kolaylaştıracak pratık toraflartnı bulmak, bulnnamadtğı takdırde ise tadıl elmek mumkundur Eğer Inhısarlar umum mudurluğu de her halde butun teşekkulu tanhince enAnkara 26 (Telefonla) 30 teşrinisaniyi 1 kanunuevvele bağlnan gece yansx, der karşüaştıöt boyle şercfl» bır lv.zm.et tckhfıne, kuru jeJcîe •uyarafc abes btr yani onumüzdeki cumaitesi aksamı saat 21 te memleketımizdeki butun saatlert red cevabı vereceâme, mul\ hamıye bir saat ileri alınacaktıı. Icra Vekilleri Heyeti, Dahilive Vekâletinin çalısma saatlerinin tanzimi hak* tin Tcudîî arzusaiTiu, Veîcâlete ve o kaTıoMa Mıllet Meclısvne arzetseydi çup kındakı tekliti üzerinde goruşmuş, ve 1 kâmmuevvel 1" 10 dan itil aren meı' ez hesîz daha iyt hareket etmîj ve bir ke ve vılâyetlerdeki butun memurların çalısma saatlerinin 9 • 12 j e ve 13^0 dan 17 j c kadar almasına karar venniştir. tayyaresi, bir İtalyan tahtelbabjini tahrib edijos Itme tte vazijesini yapmıj olurdu.» 1 Sovyetler Cumhuriyeti yeni harbin sirayet dairesi mümkün olduğu kadar dar kalması esasmda kat'î olarak samimidir. Almanyanın bu bahiste Sovyetlerle ayni Hkirde oldugunu ciddiyetle ifade ve temin etmi? olduğu bu günün kaydedüecek başlıca hakikatidir. 2 Bulgaristamn herhangi bir sergüzeşte sürüklenmemesi ihtimalini bugün için daha kuvvetli bir görüş olarak memnuniyetle kaydetmek mevkiindeyiz. 3 Amavudjuk harbtnin ttalyaya makus giden cart ^ekillere ağmen Almanyanın Balkanlarda terhangi bir müdahale fikrinden çekinen vaziyetini dahi bugünün kayda lâyık ehemmiyetli hâdiseleri meyanına koyabiliriz. Herhalde İtalyanın Yunanistana taarruzunda Almanyanın muvafakati ve hatta malumatı olmadığı kat'î olarak tespit edilmiş gibidir. YUNUS NADİ Yeni Vekil Mumtaz Okmen Ankara 26 (a a ) Ticaret Vekılı Aydın meb'usu Nazmı Topçoğlu ıstıfa etmiş ve yerıne Ankara meb"usu Mumtaz Okmenın tayuu yuksck tasdıka ıktıran eylemıştır. Anadolu ajansının kısaca tebhğ ettıgı bu Vekâlet tebeddulu hskıkaten fazla tefsıre mahal vermı>eceK kadar basıt bır hâdıse mahıyetını haızdır. Bılhasöa ıçınde bylundugumuz dunya bulıranı zamanında ehemmıyetı uç beş kat yukc elen ticaret ıslerının agu yukıle zaleıı fazla mahmul olan Nazmı Topçoğlu, Iaşe Vekâleü ağırlığının da mevcud yuke mzımamını her ıkı vazıfenın butun ıcablanle tam ıfası bakımmdan goze alamamıştır. Sabık Vekil Nazmi Topçoğlu Her halde yeni bu nobet değışüıme hâdısesı muvacehesındeyız. Gıden Vekıle memleket uğrundakı hakıKaten vakıfane mesaısmden dola>ı teşekKur yeni Vekıle de aynı muvaffakıjetVrın temınını an samım temenni ederız Yunan kıtaatı Elbasana varmak üzere... tngiliz tayyareleri, şimalde 3 İtalyan kolunu perişan ettiler HARB VAZİYETİ Aya Sarandada yapılmak istenen ihata hareketi Sulh taarruzu olmıyacakmış! Şimdiye k a d a r İtalyanların 3 fırkası imha olundu Mehmedciğin sigarası Bütün Türki^ede Cumartesi akşammdan itibaren saatler, bir saat ileri almacak