18 Kasım 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

TOZ HALİNDE SOGUK TUTKAL Bütün doğTama, mobilye, kristal malzemenin yapıştınlmasmda yegâne millî tutkaldır. TAKLİDLEKİNDEN SAKININIZ. umhuriyet 17 nci yıl sayı: 5847 ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgral n mektub adresl: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahriı heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 • 24290 SiGORTA SOSYETESi Hayat, yangın, nakliyat, kaza Galata Tel: 44969 40630 Bıırsa Süt Tozu Fabrikası I 8 İkİnCİtSSfİn I 940 Harb İkUsadiyatt «Cumhuriyet. in Türk buğdayını korumak için vaktile açnuş olduğu raü cadele hatırlarda olsa gerektir. Kilosu iki kııruş, yüz paradan ibaret düşük fiatlar buğday müstahsilini yıldıracak biı derecede idi. Eğer fıatlarda müstabsil lehine bir iyilik temin olunmazsa buğday ziraatinin eksilmcsinden ve iyi yıl kötü yıl zaman zaman buğday istihsalimizin kendi ihtiyaclarımııa bile yetmiyecek bir seviyeye düşmesinden korkulabilirdi. Bu fena ihtimale karşı koyacak muhtelif tedbirlerdcn ilki ve acelesi buğday fiatını müstahsil lehine yükseltmekti. Buğday istihsalimiz yalnız yıllık ihtiyaclanmıza yetmckle kalmamalı, daima her ihtimal gozönünde tutularak gelecek yıla devrolunacak stoklar da teşkil etmeli ve ancak fazlası ihracata veribneliydi Kahvaman Mehmedciğe === ktşhk hediye ===== OTRAN BOÛAZI Türk tütün ihracat tacirleri kahraman ordumuza tütün ve sigara hediye etmeğe karar vermişlerdir. Tütüncüler birliği reisi ve azaları kendilerinin verecekleri hediyeyi tespit etmek suretile faaliyete girişmişlerdir. Birliğin reisi Dramalı İskender on bin kilo, azalar da yirmi bin kilodan aşağı olmamak üzere tütün hediye edeceklerdir. Türkiye Tütüncüler birliğinin müessisleri arasmda Mithat Nemli, Hüseyin Sabri Tüten, Hacı Hasan Koz Tütün tacirleri • 100,000 kilodan fazla tütün hediye etmeğe hazırlandı lucalı, Tahir Kevalak gibi memleketin en maruf ve zengin tütün türcarları bulunduğu için yalmz birlik müessislerinin teberruları yüz bin kıloyu tecavüz edeceği tahmin edilmektedir. Tütün Limited şirketi, Yerli Ürünler Tütün şirketile Izmirin, Samsunun, Bursanın, Marmaranm zengin tütün tüccar ve müstahsilleri sehavet yarışmda kimseden geri kalmıyacskları için bu hayırlı teşebbüsün mühim bir yekuna baliğ olacağı anlaşümaktadır. [Arkası sahife 3 sütun 1 de] Memlekette bu fıkir kabul olundu. Vıllar var ld buğday fıatlarım resmî satın almalar tayin ediyor. Bu sayede buğday fiatının vasati beş kuruştan afağı düştüğü yoktur. Buğday ziraatimiz maruz bulunduğu a z a l n ı a t e h l i k e s i n d e n kurtuhnuş olduğu için memlekette her yıl ihtiyacımızdan çok fazla buğday istihsal ediliyor. Bu fazladan stoklar vücude getiriliyor ve harice ehemmiyetli satışlar yapıbyor. Türk buğdayını koruma tedbirlerimiBüyük Britanyanın Yunanistana filî yardımı başladıktan ve Taranto darbesi indirildikten «onra zin peyderpey aldığı şekilleri i d e a 1 Adriyatik denizile Italyan sahilleri daimî İngiliz tehdidi altına girmiştir. Yukanda bunun temsilî savmağa imkân yoktur. Ezcümle biz bu bir ifadesile arhk Arnavudluk topraklanna intikal eden »on muharebe vaziyetini görüyor«ınuz tedbirlerin bir vergi mevzuu olabileceğini hatınmızdan bile geçirmemiştik. Bizim düşüncemizde zâhirde müstehlik aleyhine gibi göründiiğü halde hakikatte onun da lehine olan fiat fazlalığile buğday kendi kendini korumağa Londra 17 (a.a.) Çörçil'in geniş taimkân bulacaktı, o kadar. Bununla beaıruz hareketi için toplanmakta olan raber tatbikattaki bazı aşın şekillere kuvvetlere mensub beş milyonuncu asrağmen esas olarak buğday korundu ve yer yer silolar, ambarlar vücude getiker pek yakında Londrada kaydedilmiş rildi. Her ihtimale karşı memleket bu olacaktır. yüzden kat'î bir emniyet altuıa alınDün 1905 smıfına mensub olup bu ay mış bulundu. Meselâ şükranla söyleyeiçinde iki grup olarak isimlerini deftere biliriz ki bu yıl iklimin istihsale fevgeçirmiş olan 150 bin kişi İngiliz silâhlı kalâde elverişli geçmesi de yardım edckuvvetlerinde hizmet almak için kay rek memleketimiz buğday bakınundan dedilmiştir. € Çörçil'in geniş taarruz orgelecek senesini dalıi emniyetle karşıdusu» ismi verilen ordunun nihayet telayacak vaziyette bulunuyor. Bugün işekkül etmesi beklenmektedir. çinde yaşadığımız dünya buhvanı nıuAlmanların tehdidi vacehesinde bu vaziyet memleketimiNevyork 17 (a.a.) Berlin Alman zin bellibaşlı y ı k ı l m a z k u v v c t l e Atina 17 (a.a.) Cepheden gelen en kaynaklarmdan gelen haberlere göre, Belgrad 17 (a.a.) İyi malumat alan r i n d e n birini teşkil etmektedir. Harb son malumata nazaran İvan dağınm •elki gece Hamburg'un bombardımaiktısadiyatında buğdayın mevkii toptan, mahfillerden öğrenildiğine göre cuma Reisicumhurumuza itimadnamelerini takdim eden yeni İran ve Yunan kıtaatı tarafından zaptı itmam e nına karşıhk olarak seçilecek bir İngiliz tüfekten aşağı değildir, belki biraz j u aksamı Manastır uzerinde uçan yabaudilmiştir ve edilmeic üzeredir. İtalyanlar şehri üzerine Coventry'ye yapılan taar Japon sefirlerinin, Ebedî Şefinıizin muvakkat kabrine giderek Büyük ksrıdır. cı tayyareler 9 bomba atarak 20 kişinin Göricenin şimali şarkisinde mukavemete ruzdan daha tahribkâr bir hücum ya Atanın manevî huzurunda t»zimle eğildiklerini yazmıştık. Resimleriolmesine ve yaralanmasına sebeb ol Yunan ordusu başkumandanı devam ediyorlar. Yunan askeri her cep pılacağı hakkında mühim bir tehdid miz yukanda İran, altta Japon .sefirlerinin bu ziyaretlerini göstermekNe vakit biieceği belli olmıyarak sürüp oıuştur. Bununla beraber bu haber General Papagos heden Göriceye ve şehre gelen muvasala nıevcuddur. giden yeni dünya harbi bizi harb iktı esmen teyid edilmemiştir. yolîarma hâkim bulunmaktadır. Şehir sadiyatile bilhassa alâkadar etmek lâNevyorkta çıkan sabah gazeteleri Şehrin dün de bombardıınan edildiği • İtalyanlar tarafından tahliye edümekte Coventry'ye yapılan tahribatın müte zımdır. Vatan sınırlaruıın müdafaası hakkındaki haberler doğru değildir. dir. Yunan kıtaatının pek yakmda Gö addid fotağraflarım neşretmektedirler. tertibatuıda memleket dahilinde temin Yugoslav gazeteleri bu haberlerden nceyi işgal edecekleri tahmin edilmek Bu resimlerden biri harab olmuş bir soolunacak istihsalâtın biiyük yeri vartedir. dır. Harbin çalısacak kolları ister iste bahsetmemektedir. kak üstünde dalgalanan bir İngiliz bayAhali, neşredilen haberde kayaedilmez azaltmasına rağmen istihsalâüımCepheden gelen, fakat henüz teyid o rağını göstermektedir. Fotoğrafm altında zı artırmak için çok gayret sarfetmeğe diğinden çok daha ciddî olmuş olan :lk lunmıyan bir habere nazaran muvasa şu cümleler vardır: cingiltere daima genişliği derecesini mecburuz. Memleket istihsalâtının ar bombardımamn lası kesilen 150 İtalyan tankı Yunanlı mevcud kalacaktır.» t)rılrnası CEPHELERİMİZİN a l a b i l şimdi öğrenmekte ve arhk hiç bir kimlann elinden kurtulmak için YugoslavLondra 17 (a.a.) Tebliğ: Dün gece d i ğ i n e t a k v i y e s i demektiı. Bil se bu bombardımanın hangi memlekete lavyaya iltica etmişlerdir. İvan dağının bombadıman tayyare füolarımız tek hassa böyle zamanlarda müstesna ça mensub tayyareler tarafmdan yapıldı(Arkası sahife 3 sütun 2 de) rar Hamburga, Altona fabrikasına, lışmalarla çok istihsal etmek vazifesi ğına şüphe etmemektedir. Belgrad 17 (a.a.) Dahiliye NaBlohm ve Voss tersanelerine, Anvers, le mükellefiz. Fazla istihsal yalnız müs Orduda kumandanlar değiştiriliyor zırının bir emimamesile sabık AdliDünkerk, Kolonya, Brem ve diğer matahsile menfaat temin etmekle kalmıye Nazırı Dimitri Ljotiç'in başkanlıhallerdeki fibrikalara hücum ederek Atina 17 (a.a.) Yugoslav ordusunyarak umumî surette memleketin tağındaki Zbor sağcı kalkmma partisi yangınlar çıkarmışlardır. d^ muhtelif cüzütam kumandanlarının katini artıran bir amildir de onun için. her türlü siyasî faaliyetten menedilDüşmanın dün geceki taarruzları çok değiştirildiği hakkında gelen malumat Hükumetin muayyen plân'.arla ve esaslı miştir. hafii olmuştur. Bu sabahki taarruzları, teşkilâtlarla her türlü istihsali ve bil mutad olarak iyi haber alan Atina mah Londra üzerine gelmeden püskürtül fillerinde alâka uyandırmıştır. Siyasî parti olarak tanınması için hassa ziraî istihsali artınnağa ehemmimüş ve 11 Alman tayyaresi düşürül Zbor nammı taştyan Yugoslav faBu mahifllerde beyan edildiğine gör°. yet vermesi zaruridir. müştür. 4 tayyaremiz kayıbdır. şistleri tarafından vaki taleb Dahibu değişiklikler, sebebiyet verilmeksiMemleketin zaten kendi itiyadma daİngilterede yeni tişkilât ve tayinler NewYork Times gazetesi. »Taranto liye Nezaretince reddedilmiştir. zin Yugoslavyaya karşı yapılacak her Londra 17 (a.a.) Molotofün Alman hil olan bellibaşlı istihsalâtında lâakal hangi bir tecavüze mukavemet lehinde harbin dönüm noktası» ve «İtalya AkLondra 17 (a.a.) Ordu ve hava devlet adamlarile görüşmelerini bahis Dahiliye Nezareti, faşistlerin dilenormal olarak devam etmcsi lâzımdır. oLinların ordu başma getirilmesine denizde tehükede» başlıklan altında dikuvvetlerinin mükemmel şekilde işbiıliği mevzuu eden Sunday Times'in siyasî ği kabul edildiği takdirde bunun u Buğdaydan başka mısır ve arpa gibi yor ki: doğnı olan temayülü göstermektedir. yapabilmesini teminen yeni plân ha muharriri şu mütalealan yürütüyor: Zimumî nizama haîel getireceğini "behububat. üziim, incir, tütün ve fmdık zırlanmıştır. 1 kânunuevvelde faaliyete yaret neticesinde ban iktısadî neticeler Atina resmî mahfilleri. Manastırın «Akdeniz. harbin kat'î muharebe meyyan etmiştir. gibi mahsulât her hangi bir anzaya eçecek olan «Ordu ile işbirliği» nin ha alınmış, fakat hiçbir siyasî adım atılauğramadan yürümelidir. Bu meyanda bombardımanı münasebetile Yusoslav danını teşkil edecektir. Akdenizds birYarıresmî haberlere göre bu par• başkumandanlığına hava Mareşalı mamıştır. a harb zamanında memleket hayatı için halkına karşı büyük bir sempati izhar çok muharebe göreceğiz. Işin tuhafı şutinin şefi olan Adliye Nazırı Dimitri dur ki, bugün, Mussolini'nin fazla hafifSir Arthur Sheridan Barrat seçilmiştir. elzem bir kısım mahsullerin her türlü eimektedirler. İngiliz hava kuvvetlerinin hücumla Ljotiç, memleketi olan Smederovo likle Yunanistanda yapmak hevesine kaHava vis mareşalı Douglas, hava ma rından ürken Almanlarm Sovyet Rusya kolayhklar ve teşviklerle artırılması şehrinde mevkuf bulunmaktadır. pıldığı gezinti saikasile, İtalyanlar yalreşalı Dowding'in yerine hava hücum dahiiinde, ingiliz bombardıman tayyarebilhassa elzem saydabilir. Mısır, aıpa, / nız zırhlılarım ve Mısırı kaybetmekle kuvvetleri başkumandanlığına tayin e lerinden uzak, gemi ve bilhassa deniz V piriııc. fasulye, bakla, patates, pamuk. kalmadılar, fakat aynı zamanda Akdedilmiştir. keten, kenevir gibi ziraat maddelerini altı tezgâhları ve tayyare fabrikalârı niz muharebesini de kaybeylediler. BilMareşal Dowding Taj'jare İmalât Ne kurmak istediklerine hükmolunabilir. bühassa zikretmek yerinde olur. hassa, halen Stalin'in muvafakatile kıtzaretinden ayrılarak hususî bir vazife Ruslar, yapacakları bu teçhizatm bir gün Pirinc ziraati memlekette her yıl biadaki vaziyetlerini takviye ile meşgul ile Amerikaya gidecektir. raz daha fazla inkişaf gösteren bir zi Bükreş 17 (a.a.) Havas: Son kırk kendilerine karşı kullanüacağıru bil olan Hitler, Mussoiini'yi Akdenizin güHava vis mareşalı Boyd. ortaşark ha mekle beraber bu fikirlere muhalefet etraattir. Patates ziraati meselâ on yıl sekiz saat zarfında bir çok gayrimemvenilmez sularmda yalnız kendi vasıva kuvvetleri başkumandanma muavin memişlerdir. Çünkü bu fabrikaların ve evveline nispetle daha ziyade yapılmış nun lejyoner tevkif edilmiştir. Bu tevKahire 17 (a.a.) Yeni Başvekü talarına bırakırsa, Taranto harbin dötayin edilmiştir. tır. Çiftçilerimiz pamuğu miktarca da kifler,. disipline aykırı aleyhte vaziyet bu tezgâhların idareleri kendi ellerinde Hüseyin Sırrı Paşamn selefi Sabri Panüm noktası olabilir.» tngiltere uzerinde bombardımanlar olacaktır. ha fazla ve cinsçe daha iyi yapmağa aimış olan Pope Dumestrico, Borga ve şa tarafından takib edilen siyasete de[Arkası sahife 3 sütun 5 te] Berlin 17 (a.a.) Tebliğ: 15 16 çahşmaktan geri durmuyorlar. Bu yol daha diğer lejyoner şefler hakkında aDiğer taraftan Almanlar Sovyet Rus vam edeceği beklenmektedir. gecesi ve 16 ikinciteşrinde İngiltere ve daki terakkileri fazlasile teşvik edecek hnan tedbirlerin mantiki n,eticesini teşBuradaki siyasî mahfillerin zannet bir vaziyette bulunuyoruz. Londra üzerine hücum edilerek gaz yanın perrol irselâtınm artırılmasını da k'l eylemektedir. fabrikalarında ve doklarda yangın çı istemişlerdir. Bu cihet, zelzeleden dolayı tiklerine göre, kabine Kralın nutkunFasulye ve bakla mahsullerini bir misHükumet, tabiiyeti her ne olursa olkcrılmış. ceman 13 bin tonluk 3 vapur Rumen petrol kuyularında ciddî hasarlar ca gösterilen siyaseti takib edecektir li artırmaktan çok kazamnz. Patatesin sun bütün Yahudi müesseselerini yebatırılmış. İngiliz limanlarına mayin husule geldikten sonra hususî bir ehem ki bu • siyasetin başlıca hususiyeti Mıhemen bütün menılekete yayılarak veç niden tanzime karar vermiştir. Yahudi sırın emniyet ve tamamiyetinin ida dükülmüştür. ingiliz tayyarelerinın miyet kesbetmiştir. hile çok ektirilmesi milletin gıda kuv müstahdemlere, istisnasız olarak, 31 [Arkası sahife 3 sütun 7 dc] mesindeki azimdir. TArkası sahife 3 sütun 6 da] veti için adeta buğday kadar ehemmi kânunuevvel 1940 tarihinden itibaren yeti olduğunu söyleyeceğiz. yol verilmiş olacaktır. Tıb cemiyetin Hür Fransızların başkumandanı Ziraatile fazla meşgul olnıadığımız ke den çıkarılan Yahudi doktorlar. ancak General de Gaulle tenle kenevirin memleket hayatında bil Yahudilere bakabileceklerdir. Yahudi YUNUS NADİ talebe, tahsil için yabancı meraleketlere Londra 17 (a.a.) Hür Fransız kuv (Arkası sahife 3 sütun 2 de) gidemiyecektir. vstleri karargâhının tebliği: Gebon'un ikinci ehemmiyetli kmanı olan Portgentil de Libreville'in tesliminden iki gün sonra muharebe etmeden teslim olmuştur. Bu suretle artık Ga bon'un tamamı' hür Fransız imparatorluğuna dahil bulunmaktadır. Nevyork 17 (a.a) Amerikada ya General de Gaulle cuma günü Liberbancılarm faaliyeti hakkında tahkika vilie'i ziyaret ederek derhal şehrin iaşeta memur edilen parlamento encüme sini temin bakımından lâzım gelen tedninin reisi Dies yaptığı beyanatta, A birleri almıştır. General de Gaulle umumî vilâyet bimerikanın silâhlanmasına ve İngiltereyc malzeme gönderilmesine mâni ol nasmda si\al ve askerî makamlar raü mak üzere, Almanya, İtalya, Japonya nıessillerini kabul ettikten sonra kıtaatı Sovyetlerin Amerikada sıkı bir iş teftiş etmiştir. birliği yaptıklarına dair sah günü bir (Arkası sahife 3 sütun 3 tc) bpyaz kitab neşredilmesi ihtimalini bildirmiştir. INGILTERENIN TAARRUZ ORDUSU Askerin yekunu 5 milyonu buluyor Ebedi Sefin huzurunda l Manaslırın tekrar bombardımanından sonra gerginlik Yunan orduları her tarafta ilerlemektedir Almanlar, bir İngiliz şehrini yıkmak tehdidinde bulunuyorlar! Yugoslavya, yeni bir tecavüze mukabele için orduda hazırlıklar yapmağa başladı 150 ttalyan tankı Yugoslavyaya kaçü, Epirde Yunanhlar arkalarından yetişemiyorlar 4 "llalya Akdenizde şimdiden harbi kaybetti!,, Berlin mülâkatında Nevyorkun kanaati şudur: "Jngiliz zaferi ihtimalleri her zamankinden daha büyüktür.,, Rusyada Alman askerî fabrikalârı inşası kararlaşmış Yugoslavyada Hükumet Faşist fırkasını feshetti Hür Fransızların yeni zaferi De Ganlle Afrikada bir şehir daha aldı Londrada tahminler «Sovyetlerin Türkiyeye aleyhtar bir siyaset yoluna girdiklerini gösterir hiç bir eser yoktur.» Laval, Parisle Vichy arasında mekik dokuyor Demirmuhafızlar birbirine girdiler! Mısır bitaraflıkta devam edecek İngilizlere silâh verilmesini menetmek için Almanya, italya, Japonya ve Sovyetler Amerikada teşkilât yapmışlar Jdauastıruı geçenlerdeki bombardımanında tahrib edilen bir bina Dies şunları ilâve etmiştir: < Oğrendiğime göre, encümenin elinde bulunan deliller neşrettirıldıği takdirde Hitler mukabele için tertibat aımıştır. Bu tedbirlerin Almanyada ve işgal altında bulunan yerlerdeki Amerikan mümessillerinin geri çağırılmasını taleb etmek olacağı zannedilmek tediı.» r Dediler! 3 üncü sahıfede En büyük edebî mizah üstadımızın bu nefis sıırını okuyunuz. Dün Sipahi Ocağı sahasında atlı mania nıiisabakalaıına başlanmış. Fenerbahçe ve Şeref stadlarında da lik uıaçlarına devam edilmiştir. Yııkarıki resimler, atlı mania müsabakalarından iki pnstimtaııedir. Dünkü spor hareketlerinin tafsilâtı 3 üncü sahifcmizdedir.