24 Temmuz 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Hürrem Sultan M. Turhan'ın eseridir. Fiatı i5o kuruştur Her kitabcıda bulunur. J I I I1CI 5820 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU İ ĞĞ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta Inıtusu: tstanbuL Na 246 Telefon: Basnıuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmı: 24299 24290 HARAÇÇI HOB îzmir ve Ankarada olduğu gibi İstanbulda da büyük bir KARDEŞLER Mağazası açtılaı&^fo^rı bir defa gbrı Adres: Fincaı^^rjfızapaşa 24 Temmuıu, cihan tarihüıdeki hakiki manasile anlamak için bu gtin bile henüz erken sayılabilir Zaferi İngilterenin tayyare imalâtı Almanyayı geçii Amerikada, yalnız Ford fabrikasında 50 bin muharebe arabası yapılıyor Londra 23 (a a.) «Reuter» Sunday Tımes gazetesinm havacıhk muhariri arafından neşredılen enteresan bir makale, IngiHerenin yalnızbaşına Almananın aylık ımalâtından fazla tayyare maline başlamış olduğunu bildirmektedır. Almanların azamî imalâtı ayda 1800 ılarak bildirilmiştir. Bu ımal faıkıyetı ngilız halkı tarafından memnuniyetle kaydedılmıştir. lngilıı Harbıye Nazın Yuzbaşı Eden askerî otomobiîle mudafaa tertibatını teftışten donuyor Ford fabrikalarında yapılmakta olan mühimmat Nevyork 23 (a.a.) NewYork Heald Trıbune gazetesine gelen haberlere [Arkasaı sahife 4 sütun 6 da] Rumen nazırlarını von Ribbentrop Salzburg'a çağırdı Besarabyadaki Alman ve Rumenler naklediliyor Almanyada hava bombardımanları çok şiddetlendi Ingiltereye yeni Avustralya kıtaları geldi D.N.B. akınların çoğal Fransız, Çek, Leh, Hodığını ve İngilizlerin çok landa alaylarile ihtiyat büyük bombalar attık gönüllü teşkilâtı gittikçe larını bildiriyor artmaktadır Londra 23 (a.a.) Hava Nezareti nın teblığı: Dün akşam kuvvetli İngiliz hava filoları Almanya ve Holanda askerî hedefleri bombardımana devam etmışlerdır. Bu hedefler arasında Gelsenkirchen ve Roterdam'da ıki depo ile Bremen doklarmda benzin depoları, Ismar, Rotenburg, Bremen, Kassel ve Kassel'ın doğu şımalındeki Gottingen'de tayyare fabrikaları, Ham ve Sost'de marşandız istasyonları, Weser kanalı uzerınde mavnalar, Fransa, Belçıka ve Almanyada hava meydanları mevcuddur, Tayyarelerimizden biri kayıbdır. Cenc ve İdcalist Turkiye Sevres'i yırtmakla, köhne dünya nizamına öldürücü darbeyi indirmiş bulunuyordu Lozanı, Lozandan evvel ve sonrayı beraber hazırlayıb beraber yaratan iki büyük Şef, her birine bir inkılâb borçlu olduğumuz bir hususî musahabelerinde... BU GÜNKÜ MERASİM de bu günün ehemmiyetini tebarüz ettırmek uzere soz soyleyecek'erdır. Aynca Halkevlerinde bu gunü tes'id etmek için zengin program'ar hazır lanmıştır. Günduz ve gece HalkevJe rinde muhtehf hatibler taıpfmdan, Lozanın kıymetı hakkında söz soylene cck, müsamerçler verılecektir. ikliifçe manalan .geniş!er, derinleşir; mahiyetleri kıymetten düşecek yerde bilâkis seneden seneye artan bir değer kazanır. İşte Lausanne bu ayarda tarihi sembollerden bıridir. Ve 1 7 senedenberi, Turk kalblerini aynı sevincin duygusile ürperten 24 temmuz bu çapta bir tarihî davanın zaferini taclandırdığı içindir ki, bu gunü biz hepimiz seneden seneye daha iyi anlayor ve daha çok seviyoruz. Türk İstiklâl Mücadelesi başladığı zaman, Ataturkün yanında ve yakınında olaıak Ankarada toplanan bir avuc münevvere, kapitAlist cihan sistemi taraftarlan: Eşkıyal Diyorlar ve silâhı olmıyan, cepanesi olmıyan, elinde maddî kuvvefci bulunmıyan bu zavallı «eşklya» lara gülüyorlardı. Savaş çetin oldu. Sırtında on senelik feci bir harb yükü taşıyan ve on senedenberi rahat yüzü görmiyen Türk köylüsii kadınile erkeğile, gencile ve ihtiyarile çıplak Anadolunun kısır yaylalarında gece gündüz vuruştu. Dava, o toprakların efendisi kalmak davasıydı. Bu gun Lozan barışının yıldönumudur. Bu mutlu gunü kutluiamak uzeıe memleketın her tarafında ve şehıımızde merasimler yapılacaktır. Üniversite konferans sn!"nuııda va4» pılacak merasıme saıt 15 te istiklâl üvuk davalara sembol o marşıle başlanacak, Rekior Cemıl Bıllan ö> le tarıhî günler var selle doçerıt Yavuz Abadan birer kondır kı, zaman sılinditi al erans verecek, ayrıca bir kaç talebe Mecburi askerlik Mayin çemberi Amerika Ayan encü Bütün Irlanda adası meni kanun projesini etrafına, İngilizler torpil döşediler tasvib etti Vaşington 23 (a.a.) Âyan mcclisinin askerlik ışleri encumenı, Amerika Bırleşık devletlerinde mecburi askerî an trenman usulu ihdas eden bir kanun pıojesmi tasvib eylemiştır. Bu kanun projesıne gore, 18 yaşından 64 jaşına kadar 42, mıljon erkek, an trenman ıçın kajdedılecek ve antrenmana çağınlacaktır. Bu kanun projesinin önümüzdeki hafta Âyan mech<=inde goruşulmesine inü zar olunmaktadır. Harbıye Nezareti namına söz söyle meğe salahiyettar bir zat, bu kanun proİesının sisteme gore, ılk sene zarfmda 21 yaşından 30 yaşma kadar bir buçuk mılyon erkek askerî antrenmaha tâbl tutulacağını bildirmiştir. Londra 23 (a.a.) Amirallık dpiresinın bu" teblığı, Irlanda denızıne, serbest Irlanda devleti de suları harıcıne, mayın dokulmuş olduğunu bıldırmektedır. Dungarvandan Vexford'un cenubuna kadar ellı mıl kadar mesafe üzerinde Irlanda sahılleri açıkları mayınlenmktir. İng.'lız sahılı bojunca da, Barnstaple koyvından Padstoxw ve NeWquaya kadar 35 mil mesafe uzerınde mayın tarlaları vT.ıcude getınlmışür. Saint George kanalının ortalarına doğru, mayın tarinsı elli mile kadar genişlemekte ve muvazı hatlar halinde Irlanda serbest devleti karafOiİKrı kıyısına kadar devam eyle mektedır Bu mayin tarlaları, gemılere, 1 ıı noktada, İrlanda denizine ve yahud Brıstol boğazma gırısı tehlıkeli bir hale sokmakta ve Irlanda serbest devleti sahihnin bu kısmını tecrid eylemektedir. Bir gemınin Falmouthden Bristol'a gitnıesı için, İrlanda serbest devletıni ve Kahire 23 (a.a.) İngıliz teblığr şimali İrlandayı dolaşması lâzım gelecekŞımali Kenya hudud mıntaka^ında, tir. 20 temmuz akşamı, İngiliz kıt'rlanna mensub keşif mufrezeleri, Moy?'e'r:in 80 kilometre cenubu şarkisinde Ajao Madrid 23 (a a.) D. N. B bildıriyor. da kuvvetli bir düşman müfrezesim yaDun saat 11 10 da ve 14 30 da Cebekalamışlar ve geri püskürtmuşlerdır. lutterık üzerinde yabancı tayyare'er uçDığer cephelerde kayda değer bir muştur. İngiliz tayyare dafi bataryaları şey yoktur. ateş açmışlardır. Bomba atılmamıştır. Londra 23 (a a.) Orman ve demirolu kıtaatı ve hasta bakıcı cüzü tamarı da dahil olmak üzere Avustralya takviye kıtaatı İngütereye gelmiştir. Bunlar elyevm İngilterede bulunmakta lan Avustralyalı kıtaata iltihak edecekerdir. Sydney radyosu, mezkur kıtaatın salımen muvasala limanlarına gelmiş olmaları, nazilerin Büvük Britanyanın ablukası hakkındaki iddialannm saçma qjduğuna bir delil teşkil ettiğini söyle mektedir. Londra 23 (a.a.) Harbiye Nazın Eden, Avam Kamarasında beyanatta bu Danimarka sahili açıklarında devriye lunarak •mevziî gönüllü mudafaa kıt'anın «Metropol muhafız kıt'ası» ismivazifesi goren sahil mudafaa tayyare ni alacağım bildirmiştir. lerimız dun 14,000 tonluk bir düşman Eden. bu kıt'anın şimdi 1.300,000 mevmuavın gemisıni muvaffakiyetle bomcudu olduğunu ve kaydedilenlerin teç bardıman etmişlerdir. hizatları tamamlanmak üzere kayıd işiDun akşam, dığer sahil mudafaa ge nin muvakkaten tatil edıldiğini beyan mılerı Gand'da benzin depolanna atcş eylemiştir. vermişlerdır. Uç tayyaremız donmeraişInftilterede yabancı leiyonlar tir. Londra 23 (a a.) Avam Kamarasında Hnn sahillerimiz üzerinde Cereyan Başvekil Gıgvrtu \le beraberSalzburîja eden hava muharebeleri esnasmda dört yabancı lejyon teskili hakkmda beya • natta bulunan Eden demiştir ki: gidecek olan, Rumen Haricıye duşman tayyaresi duşurulmuş, buna « Bizimle birlikte müşterek dava için Nazın Manoılescu mukabil ikı avcı tayyaresi kaybedıl mücattele eden yabancı memleket tebaa(Yazıaı 4 üncü sahifede) miştir. f Arkasaı sahife 4 sütun 4 te] larma aid teşekküllerin tensikinde mü Hataym kurtulusu Antakya 23 (a a.) Hatay bu gün kurtuluş bayramınm birınci yıldonü munu kutlamaktadır. Hataym bu en buyuk bayramı emsalsiz tezahurat, taşkın bir neş'e ve sonsuz sevınc ve heyecanla devam ediyor. Daha dunden ıübaren şehır baştanbaşa millî renklerle, bayraklarla ve elektrik ışıklarile süs lenmiş, akm halinde ve millî kıyafetlerle koylerden akın halinde gelen bınlerce koylü şehrin ana caddelerini doldurmuş bulunuyordu. Bu sabah spor sahasında başlayan merasımde ilk o larak Tarıh Fakultesi mezunlarından Nahıde Balcı kürsuye çıkmış ve gü nun buyuk manasmı anlatmış, onu diğer hatibler takıb etmiştir. En son olarak kursuye çıkan vali Sokmensüer çok heyecanlı ve dakikalarca alkışlanan bir nutuk söylemiştir. Vali, Hatay davasının bir tarlhçcsini yapprak Ebedî Şefi tazimle anmış, davayı başaran Millî Sefe şukranlarım ifade ederek demiştir ki: [Arkasaı sahife 4 sütun 1 de] Dün Antakyada büyük merasim yapılarak zaferimiz kutlandı "Artık söz topun!,, him terakki vardır. Fransız, Leh, Çek, Holanda ve Belçika kıt'alan tamamen tensik edilmek üzeredir Ve bize yapacakları vardımı ziyadesile takdir edi yoruz. Halen enterne edilmiş olan kım selerden bangilerinin muavin fırkalann hususî alaylarına kavdedilmek üzere serbest bırakılmaları iktiza edeceği hak kmda bir karar verilmek üzeredir » Berlin gazeteleri «Halifaks'ın nutkundan sonra harb mes'uliyeti îngiltereye aiddir» diyorlar Berlin 23 (a.a.) Berlin gazeteleri Halifaks'ın nutkundan sonra sozün si lâhlara kalmış oduğunu yazmaktadır. Karbin devam etmesinden mutevellid butun mes'uliyet tamamıle İngiltereye racıdir. Londra 23 (a.a.) «Reuter» Ingıhz gazeteleri başmakalelerini Halifaks ve Hull'un nutuklarını tefsire tahsis ediyorlar: Times şöyle diyor: Lord Halifaks bugünkü ihtilâfın ma revî amilini açık surette ortaya koymuştur. Almanyanın «hükmü altmda esir devletler» ülküsune mukabil ingilterenin hürriyet ülküsü, herkesin iyiliği için hür bir surette teşriki mesai eden ve karsı[Arkasaı sahife 4 sütun 2 de] Afrika harbleri Lausanne, bir cephesile bu davanın zaferidir. Fakat bilhassa bu cephesile Lausanne, büyük bir semboldür. Çünkü 24 temmuz günü. bu küçük İsviçre şehrinin ÜniverNADİR NADİ [Arkasaı sahife 4 sütun 5 te Cebelüttarığa hücum Hatay Valısi Şukni Sokmensüer nutuk söylüyor Reisicumhurumuxun Ftoryada istirahat günleri 1 Millî Şefin bugün Ankarada beklemnekte olduğuna dair, bir sabah gazetesinEvvelki aksam Savarona yarilr, Yalovadan ayrılan Cumhur Roisimiz Ismet ] rında bir cevelân yaptıktan sonra Iloryaya gelmişlerdir. > Geceyi Deniz koşkünde geçiren Cumhur Reisimiz, dün sabah banyo almış de çıkan haber teeyyud « m e ™ » ; i s t irahat buyunnaları muhtemelİnönü gece saat bire doğru Florja Deniz koşkünu şereflendirmişlerdir. Savarona Reisioımhurumuzun b.r kaç gMu Florjada ısnran jatı, saat 22 de liman onune kadar geldikten sonra Marmaraya açılmıştır. Millîî lar ve koşklerinde istirahat buyuznjuşlar, aksama doğru otomobüle civarda bir ldir. ŞetLmiz ve reükalan yemeklerini Savarona yatında yemişler ve Marmara ajıkla \ gezjnti yapmışlardır.