19 Temmuz 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

19 Temmuz 1940 CUMHURİYET O IV Bugünkü ispanya "Kendi kendine bir kuvvet olmaktan çıkmış 99 Pravda gazetesi «Bu İspanya, ancak, Ingiltereye karşı, tâbii bulunduğu devletJT. 7 lere üs olabilîr» diyor Moskova, 18 (a.a.) Tas ajansı bildiriyor: Pravda gazetesi, «Muasır İspanyanın siyaseti» başlığı altmda neşrettiği bir makalede şöyle demektedir: «Bugünkü harbin şartlarma göre, Pirene'nin daha doğrusu İspanya ile Avrupa ve şimalî Afrikasmdaki toprakların büyük bir sevkülceyşî ehemmiyeti haizdir. Evvelâ, Tancadan baü Akdenizinin giriş ve çıkışları kontrol edilebilir. Bunun içindir ki, İngütere vaktile Tancamn beynelmilel bölge ilân edilmesinde ısrar eylemişti. Tancanm İspanya tarafından işgalî Cebelüttarık için yeni bir tehdiddir. Balear adalan da Akdenizin batı kısmmda seyrisefain için bir tehlike yaratabilir. Nihayet İspanyaya aid bulunan bütün Akdeniz limanları ve İspanyol hava meydanları İngiltereye karşı deniz üssü olarak kullanılabilir.» Gazete müteakıben şöyle diyor: «Üç yıl dahilî harbden harab olmuş, bitkin. fakir düşmüş, inkılâblarla bölünmüş ve yabancı devletlerin tâbii haline gelmiş olan İspanya ne müstakil bir dış siyaseti takib, ne de ciddî harb sevki idare edebilecek vaziyettedir. İspanyanın. beynelmilel muvazenenin bu günkü vaziyetinden istifade ederek bazı toprak ele geçirmesi müstebad olmamakla beraber, bunu ancak yabancı hâmilerinin lehine olarak yapabileceği aşikârdır.» ~j| Fikir Cephesi Zafere giden tek yol Dostlarım, birbirlerine olduğu gibi bana da soruyorlar: Almanya İngiliz adalanna taarruz edecek mi? Daima şu cevabı veriyorum: Bilemem; askerî bahislerde hiç bir tahmin salâhiyetim yok. Ve konuşmağa devam ediyoruz. Peki, diyorlar, Almanya taarruz ederse muvaffakiyet şansı üstünde de hiç bir tahminin yok mu? Yok. Taarruz eder de muvaffak ola mazsa harb biter mi? Onu da bilmiyorum. Fakat Al manyanm da, İngilterenin de bir anlaşma sulhunu kabul etmeden esrvel birbirinin sırtını yere getirmenin bütün çarelerine başvuracaklarını zannediyorum. Bu çareler ikiden fazla değil: Biri iktısadî, öbürü askerî. Yalnız iktısadî silâhın Almanyaya da, Ingiltereye de zaferi temin edeceçıne inanmıyorum. Bu, neticeyi müdafaa plânında arayan bir hesabdır. ingiliz nazırlan da açık söylüyorlar: Zaferi kazanmak için müdafaa plânında kalmağa niyetleri yoktur; yalnız iktısadî değil, askerî bir taarruza da hazırlandıklannı gizlemiyorlar. Amerikada çıkan Newyork Herald I H F M NALINÂI iflCrİMIHINAİ Pariste Alman işgali ir iM akşam evvel radyoyu karıştırırken birdenbire Parisiıı sesini duydum. Bir kadın ^piktr: Burası Paris, diyordu, Monmartr'da Madam Marya'nm tekrar açılan Itaıını veriyorum. Madam Marya, size, Alman ışgalinden memnun olduğunu soyleyecektir. Haydi madam konuşunuz! Filvaki. yaş. sigara, içki, yorgunluk gibi tesirlerle kalınlaşmış bir ses Alman işgalini methetti; Moıımartrın, eski levk hayatını yaşamağa başladığıru, Almaalarm Fransızlara iyi muamele ettiklerini iöyledi... Araya paraziüer girdi, Madam Maryanın son sozlerini ijice dinleyemedim; bilmem, Monmartr'ın hayranlarmı, Parisin bu soysuzlaşmış zevk ve safa mahallesine davet etti mi? Kadın, bu mukaddemeden sonra şarta söylemeğe başladı; benim de, gözümün önüne ve hatınma bir çok şeyler geldi. Evvelâ, geçen Büyük Harb içinde, Türkleri, Alnıanlan, Avusturjalılan, Macaıları memnun etmeğe çalışırken Mondros mütarekesile beraber bayrağı, dili, nıöziği, zevki değişen Beyoğlunun eğlence jerlerini hatırladım. Sonra, gene aynı mütareke senelerinde, hatta daha sonraları, hayli zaman müttefiklerin işgali altmda kalan Alman topraklanna aid okuduklanm, duyduklanm hatınma geldi. Buraları tahliye edildikten sonra, müttefik ordular mensublarile içli dısll olanlara, Fransızlar ve İngilizlerle düşüp kalkan Alman kadınlanna karşı, milliyetperver Aunanlann gösterdikleri hakh şiddeti düşündüm. İstilâya uğrayan her mağlub memlekette, para hırsı veya parti Hni, bazı seci>esizleri, düşman aleti olmağa sevkedebilir. Bu itibarla kozmopolit Monmartr'da, neidiiğü bellisiz, hatta Fransız olduğu bile şüpheli bir bar sahibi kadıııın. Alman propagandasuıa alet olmasını tabiî görmek lâzım gelir. Onun için gaye, barını işletmek ve para kazanmaktır. Ben, Alman propaganda teşkilâtının, Paristeki Alman işgalinin mcthiyesini yaptırmak için, barlara, batakhanelere, kabarelere, bar artistlerine ve boîte de nuit denilen şüpheli yerleri ifletenlere kadar, inmesini manasız ve faydasu buluyorum. Az istisnalarile oralarda, yürekleri milliyet hissi, vatan aşkile çarpan insanlar değil; paraya, içkiye ve fuhsa tapan cife takımı vatansızlar, kozmopoUtler yaşar. Monmartr Fransa değildir, Paris de değildir; Fransayı mağlub eden karhadır. Dünyanm her tarafından bu • raya gelerek yeraltındaki barlarda, bodrum katmdaki kabarelerde kalmış olan beşerî reziletler tortusu, bir kaç frank veya mark için, herşeyi yapacak kadf>r sukut etmiştir. Bilmem ne barını işleten Ikir Madam Marya'dan Alman işgali için, hüsnü şehadet isteyenler, beyhude yonılmuşlardır; Alman işgali lehinde, Fransız hükumetinin Parise gitmesinden daha iyi propaganda mı olur? Yazan : PEYAMİ SAFA Tribune ve Newyork Times gibi İngiliz taraftarı iki gazetenin iddiasına göre Avrupa büyük bir kıtlık tehdidi içindedir; Alman ve İtalyan gazetelerinin iddialarma göre, bilâkis, bu sene kendi memleketlerinde ve Avrupanın bazı yerlerinde bir istihsal bereketi vardır. Büyük müstahsil kütleleri silâh altmda olduğu için bu ikinci iddiaya kolay inanılamaz; içinden propaganda mubalâgası çıkarılmak şartile birinci iddia, yard Avrupanm büyük bir kıtlık değilse bile büyük bir ekonomik sıkıntı devri yaşamağa namzed olması hakikate daha yakın görünüyor. Şu var ki sıkıntıyı çekecek milletler, Almanlar e İtalyanlardan ziyade, bütün ham madde kaynaklanna Abnanyanm ve İtalyanın el atmış olduğu işgal altındaki milletler, yahud şimdiden bütün eslimiyetelerile bunlarm hayat sahalarma girmiş memleketler olabilir. Norveç, Danimarka, Holanda, Belçiı, Fransa baştanbaşa Alman işgali veı hakimiyeti altmdadır. Avrupanm iteki ihracatçı memleketlerinden hiç biri, kıt'a haricine ve İngiltereye mal gönderecek yol bulamadıkları için mahsullerini Almanyaya ve İtalyaya gittikçe artan nispetlerde verecekler dir. Balkanlar şimdiden bu kateşori içinde sayılabilirler. Büyük Harbde olduğu gibi Rusya, Avrupaya Asya yolunu kapamış değildir. Bilâkis, düııyanın altıda birini kaplayan topraklarının zengin ham madde fazlasını Avrupaya gönderebileceği gibi, tren yollarma inhisar ettiği için biraz gecikmek pahaana olsa bile Asyanın mahsullerini de garba taşıyabilir. Buna Almanyamn ve İtalyanın harb stoklan da katıhrsa, t°k başına İngiliz ablukasmm zafere çıkar yol olmadığı açık görülür. Avrupa kıt'asınm ablukası uzun sürerse bunun ekonomik aksülâmelleri bütün Amerika kıt'asını isyana sevkedecek bir hal alabilir: Çünkü cenub Amerikasmın ham madde ve gıdalarım. şimal Amerikasının endüstri eşyasını en çok istihlâk eden çarşılardan biri de Avrupadır. Bu pazarın kapanması, bütün Amerikada. harbin ve İngiliz ablukasmm uzamasma karşı pek şiddetli bir cereyan doğurur. Asya kıt'asında Japon haklmiyetinin gün geçtikçe artması, Amerikanın en büyük pazarlarından birini daha daralttığı için, harbi uzatan tarafın alevhine doğan cereyan büsbütün şiddetlenir. Almanyamn da İnsnltereyi yalnız abluka silâhile sulha mecbur edebileceği şüphelidir. Alman tebliğleri. son haftalarda, ortalama günde 50 bin tona yakm İngiliz ticaret gemisi batırdıklan iddiasındadır. Buna inanmak zor. Fakat inanılsa bile, İngilterenin bütün ticaret gem ileri tonajmın sıfıra inmesi için en az bir sene geçmesi lâzım gelecek. Hem de, bu müddet içinde, İngiliz tezgâhlarımn tek gemi yapanuyacaklarmı kabul etmek eibi bir imkânsızhğa inanmak şartile! İngiltere bir değil, iki veya daha fazla sene, kaybedeceği tonaj ne olursa olsun, kuvvetli donanmasının himayesinde denizaşırı memleketlerden getirebileceği ham madde ve gıda maddelerile İngiliz midesinin İngiliz ordusılndan ve donanmasmdan evvel teslim olabileceği hayalini iflâs ettirebiiir. Abluka ne İneiliz. ne de Alman zaferine çıkan tek yol değildir. Büvük Harbin yalnıı abluka ile kazamldığını iddia etmek, her hangi bir harbde ordulann rolünü sıfıra indirmek gibi gülünc bir faraziyenin şampivonluğunu isterpek olur. Büyük Harb, Fransız ordusile İngiliz ablukasmm elele vermesi ve küçük, büyük 25 milletin iştirakile kazamldı. Şimdi ortada ne Fransız ordusu, rıe de. içinde Amerika, Japonya, Rusya, îtalva gibi memleketler de bulunan o 25 millet var. Bilâkis İtalva ve ekonomik bakımdan Rusya ile Japonya da Almanyamn yanmdadırlar. Her harb gibi bunu da yalnız askerler kazanacaktır. Abluka ancak bir vardımcı kuvvet olarak hesaba katılabilir. Almanlann ve İtalyanlarm bu harbi kazanabilmeleri için, İngiltere adalanna bir ihrac hareketi vapmağa muvaffak oldukları takdirde de. olmadıkları takdirde de, İngiliz kara, hava ve deniz kuvvetlerini, silâhlannı bırakmağa mecbur etmeleri şarttır. Bu da, ancak, bu üç kuvvetten hiç değilse birinin imhasiie ır.ümkün olur. İngiltere için de zaferin tek yolu budur. Hatta onun karşısında düşman bir değil. iki olduğu için yalnız İtalyan donanmasının veyahud yalnız Alman hava kuvvetlerinin imha edilmesi de netice vermez. İngiltere için zaferin tek yo'u, Almanyayı da, İtalyayı da, ayrı ayrı harbe devam edemiyecek bir hale sokmaktır. Bunun için de Alman ve İtalvan askerî müdsfaalarının belkemiğini kırmaktan başka çare görünmüvor. ımımıııuılllHIIIIIIIIHUHnnillflllllllllUillllllUUHIUIIlllUiıuiKııııı Almanyada hasarlar îngiliz bombarchmanlarının neticeleri saklanmak isteniyor Londra 18 (a.a.) Anep ajansının Holanda hududundan aldığı maiumata nazaran, Holanda tarafmdan tesiratı pek güzel görülebılen İngiliz hava kuvvetlerinin garbî Almanya üzerinde yaptıkları bombardımanlar, halk üzerinde derin tesirler yapmaktadır. Al raanlar, bu bombardımanların netke lerini Holandalılardan gizlemeğe ça lışmaktadır. Almanlar son zaınanlarda Arhhem civanndaki tepeler üzerinde gece gezinülerini Holandalılara yasak etmiştir. Bu tepelerden Almanya gö rülmektedir. İngiliz akınlarının yapmış oldukları tahribatın bir delilini de Almanya ile Holanda arasmdaki demiryolu ve şose nakliyatı intizammm bozulmıış olması teşkil eder. Almanyaya hareket etmiş olan trenler, demiryollarınm kesilmiş olması yüzünden, hareket noktalarına avdet etmişlerdir. Hasnsî mahkemeler İngilterede kurulacak fevkalâde teşkilâtta bazı tadiller yapıldı Fransada yeni kararlar Vichy 18 (a a.) Dün sabah. resnıî ceridede «,'ikan bir kararname hükümlerine nazaran Fransız tabiiyetine geçmiş bulunan her yabancı tabiiyete girişinin tarihi ne olursa olsun hatta bu tarih kanunun meriyete girdiği tarihten mukoddem dahi olsa bir kararname ile bu tabıiyetten iskat edilebilecektir. 1 eyluldenberi meriyette bulunan ve düşmanla münasebetlerin memnuiyet ve tahdidine taalluk eden hükümler diğer bir kararname ile 25 haziran 1940 tan ltibaren ilga edilmişlerdir. Bu kararname Cezayir ve Fransız müstemlekelerıne de kabili tatbiktir. Tayinler Vichy 18 (a.a.) 16 temmuz 1910 tarihinde çıkan bir kararname ile şuıayı devlet arzuhal dairesi reisi Georı^es Dayras Adliye Nezareti umumî kâübüğine, İktısadî meselelere aid kıymetler u mum müdürü Henry Deroy ve Maliye Nezareti fahrî müdürlerinden Olivier Moreau Noret, Maliye Nezareti umumî kâtibliğine, Malullerden Xavier Vallat eski muharibler umumî kâtibliğine, Nafıa başmüfettişi Schvvartz Nafıa ve Nakliye Nezareti umumî kâtibliğine, Eski nazırlardan Cathala, Posta telgraf telefon Nezareti umumî kâtibliğine tayin edilmişlerdir. Mareşal Petain sefirleri kabul etti Vichy 18 (a.a.) Mareşal Petain yanında Boudouin olduğu halde bugün üğle vîikti sefirler heyetini kabul etmiştir. Heyetin başında Papanm vekili Valerio Valeri bulunmakta idi. Mareşal kısa bir nutuk söyliyerek vazifelerinin ifasmda Fransanm dİDİomstik mümessillere olan itimadını ifade eylemiştir. Vichy 18 (a.a.) Baudoin, dün. Rumanya, İsveç, Yunanistan. Lettonie. Vruguay sefirlerini ve Amerika sefaret müste'^rını kabul etmiştir. tzmir fuarına ecnebi iştirakleri İTmir 18 (a a.) Yugoslavya v e Macaristan hükumetlori 1940 enternasyonal İzmir fuarma iştirak edeceklerir.i bildirmi slerdir. Konyada ma^'Uİ çok bereketli Konya. 18 (a.a.) Kinva vilâvetinin bazı mıntakalarında buğday, arpa hasadına başlanmıştır. Mahsul e=ki normal senelere nazaran cok bereketlidir. Mahsulâtın vaktinde tamamen kaldırılması icin vilâvetce eerekpn tedbirler almmıs. "iraat Vekâlctince de bicim ve harman nak iWpre gönderilen Trabzonr'a npeif korunma kursları Trabzon, 18 (a a.) Fava taarruzlarına karşı vi'Svetimizin her tarafmda rjasif knrunma kıırslan a^ıltrmtır. Her knrsa vÜ7İerce vatnndas istirak et l?rak H?lkevinde bu hafta aoılarak hast?bakıpı hem«îre kiırsıır>a i<sfiT"»k etmf>V irin sehrimi? fcavanları büyük bir alâka Sovyetler B«?»s>rabva ve Bu. kovina'dan kon^oloe'^rın çekilmesini istedi Moskova, 18 (a.a.) Öğrenildi&ine göre. Sovyet makamları. alâkadar devletlerden, Besarabyanın merkezi olan Kişinev ve Bukovinanm merkezi olan Cernovits'deki bütün konsolosluklann ilgasuu taleb etmiştir. Londra 18 (a.a.) Reuter ajansınm parlamento muhabirinin bildirdiğine göre harb mmtakalarında hususî ma hiyetli mahkemelerin ihdasına müte dair kanun lâyihasının bazı kısımları hakkında Avam kamarasında yapıtan tenkidler üzerine, Dahiliye Nazırı M. Anderson dün akşam bütün parti mümessillerile görüşcrek mezkur lâyihada yapılacak tadilât hakkında mutabık kalmıştır. Zannolunduğuna nazaran yapılan olan tadilât şunlardır: 1 Mezkur mahkemeler ancak askerî vaziyet kat'î surette lüzum gös terdiği takdirde ihdas edileceklerdir. 2 Bu mahkemeler idam kararı ver diği takdirde, daha yüksek bir malıkeAmerika halkı ve matbuatı, daha şimmeye müracaat imkânı olacaktır. diden birinci derece rol oynamağa nam3 Mahkemelerin hâkimleri askerî zed bir görünüşle, siyaset sahasında orolmayıp sivil olacaktır. taya çıkan bir şahısla pek alâkadar olHatayın mutlu yıldönümü maktadır. Bu adam, Wendel Wilkie'dir. Çok zeki, cidalci bir mizaca malik vc Antakya 18 (a a.) Antakyamn anavatana kavuşmasının birinci yıldıi yorulmaz bir faaliyete sahib olan Wennümü olan 23 temmuzun fevkalâde del Wilkie, Birleşik Amerika cumhur reparlak merasimle kutlaııması için va isliğine, cumhuriyetçiler tarafından namli muavininin reisliğinde teşekkül eden | zed gösterilmiştir. Bu zata, uzun zaman fazla ehemmikomisyon mesaisini bitirmiştir. Komisyon aynı zamanda Lozan gö yet verilmemişti. Fakat, sınai ve malî sanüne raslayan bu kutsal bayramda B. hada bir ihtilâf, bu vaziyeti tamamen M. Meclisinden bir heyetin Hatayı teş değiştirdi. Wi)kie, mühim bir elektrik şirketinin rifini isürham eylemiştir. Korgeneral Muzaffer Ergüderle civar vilâyetlerden direktörüydü. Ismi Common Wealt aııd birer heyeti de davet eylemiştir. Bay Southern Power Company» olan bu şırram gecesi 300 kişilik bir gardenparti ket, Tennessee eyaletindeki menfaatlerini, resmi idarenin muzaheret ettiği bir verilecektir. grupa devretmek istememişti. Bir dava İzmirde gölgede 41 açıldı. Türlü safhalardan geçen ve huİzmir 18 (a.a.) Dün öğleden sonra susî bir şirketle hükumeti çatıştıran bu İzmiri müthiş bir sıcak kavurmuştur. davanın mevzuu, halkı pek fazla alâkaGazeteler bunu on bir senedenberi dar ediyordu. Bu mücadelede, ku\'vetli misli görülmemiş bir sıcak olarak kay taraf, yani hükumet tarafı kazanmış, fadediyorlar. Kemeraltında termometre kat zayıf tarafın zararlannı o kadar gölgede 40 dereceyi gösteriyordu. Kar pahahya ödemişti ki, davaya seyirri olan şıyakada gölgede 41 kaydedilmiştir. lar, bu alışverişte asıl zararlı çıkanın kim Binaların içinde nefes almak müşkülât olduğunu derhal anlamışlardı. Vpsbetmisti. Amerikalıların pek teşne oldukları Sovyetler halk komiseri iknici matbuat kampanyalarından birinde, Wendel Wilkie, müşterilerinin menafiini reisi Tallin'de müdafaa etmekle beraber, bu fırsattan Tallin. 18 (a.a.) Sovyetler Halk Ko bilistifade, resmî makamatm eziyetinden miserleri ikinci reisi Wyjinski ve Hari ve kırtasiyeciliğinden şikâyet etti ve bir ciye komiser muavini Dekonazoff çar çok suiistimalîeri açığa vurdu. Bunun şamba c'inü T'lin'e gelmislerdir. üzerine, Birleşik Amerikarun en orijinal Yeni Sovyet elçileri mahsullerinden olan uzak görüşlü ve Tallin. 18 (a.a.) DJJ.B. bildiriyor: emellerinde azimli iş adamlarından biri Sovyetlcrin yeni Eftonya sefiri M. Potch vasfını kazandı. karef Cumhuv Reisine itimadnamesini Cumhur resinin seçimi tarihine takadvermiştir. düm eden devre zarfmda, Wilkie, iki Sofya. 18 (a.a.) Sovyetlerin yeni kuvvetli rakibini mağlub etmek üzere Sofva sefiri M. Lavriev. bu sabah iti silâlılarını hazırladı. Bu iki rakibden biıi, p. ^nirnpsini Krala takdim etmistir. Nevyork haydudlarını susadurdurduğu Eğirdir gölündeki tetkikler için haklı bir şöhret kazanan Tlıomas Isparta 18 (a.a.) Egirdir gölü üze Dewey, öteki, adı bütün memlekette rindeki tetkiklerinden dönen Nafıa Ve hürmetle anılan eski bir cumhur reisinm kâleti Su İşleri dairesi reisi ve bera ahfadından Bob Taft idi. Sayısız gazeteberindeki heyet dün de şehrimizde ye ve mecmuaya makaleler yazarak a5 kilometre mesafede ve 350 metre çıkça vaziyet aldı. Bu makalelerinde, yükseklikteki Gölcük suyunun Isparta devletin tahakkümüne şiddetle muarız ovasına indirilmesi için gerek gölde ve bulunmakla beraber, hususî maîiyeci âgerekse mevcud tüneller üzerinde tet lemin tahakkümüne daha kuv\'etle akikler yapmıştır. leyhtar bulunuyordu. Gölcük suyunun bu şekilde Isparta Bu sayede, halk arasında büyü'c bir ovasına indirilmesile bağ ve sebze sempati uyandırdı. Birkaç hafta zarfmbahceleri sahası bir misli daha artmak da, binlerce tasvib mektubu aldı. Aynı suretile bölgenin ekonomik inkisafmı zamanda 21 naşir, kendileri tarafından temin edecek ve civardaki 7 köyün de neşredılmek üzere bir kitab yaznıasını su ihtiyacmı önlemiş olacaktır. Hevet teklif etmişlet, 1300 tane siyasî teşekkül, Antalyava gitmek üzere şehrimizden kendisinden konferanslar istemişti. ayrıimıştır. Rakibleri, onun tehlikeli bir namzed Bakır şilepi olduğunu anladıkları zaman iş işten g?îİzmir 18 (a.a.) Midilli civannda mişti. Wendel Wilkie partiyi kazanınışkarava oturduktan sonra limanımıza tı. getirilen Bakır şî.!?pinin ancak İstanBu adamm muvaffakiyetinde en haybulr1=> timir edileHleceği anlaşılmıjtıjr. ret uyandıran taraf, koyu liberal ve New Deal'e şiddetle muarız bir namzedin Bir Dan»marka adasında bu kadar fazla rey toplayabilmiş oîmas:tayyare limanı yapıldı dır. Bu sempatiler, bittabi, azımkâr bir Kopenhag, 18 (a.a.) İsveç ile Al şefin programı lehine tezahür etmiş bumanya arasınds kâin ve Danimarkaya lunuyor. Wilkie, on senedenben, Birleaid OIUD gecen kıs mütemadiven buzlar çik Ameriksda devlet idaresinin bir sala örtiüü ve etrafla alâkası kesilmiş bir kattan ibaret olduğu kanaatindef'ir. Bu halde kalmış olan Bornholn adasınm 4 itibarla, bütün programı, büyük bir mecseneden beri inşsatı devam etmekte o nıuada neşrettiği bir yazırun başlığile lan bir tayvare limanınm küşadı saye hulâsa edilmiştir. sirde bu günden itibaren anavatan ile Bu başlık şudur: «Teşebbüs fikıine ivtihatı temin edilmiştir. hürriyet verilmelidir» Kendisi, bu güzel Avusturya îmoaratoricesi Zi. programı şöyle anlatıyor: «Vaktile, bir fikre sahib olan klrıscta Amerikaya gitti ler, para sahibi ve lüzumlu maddi veLirbon. 18 (a.a.) Eski Avusturya saiti vermeğe amade diğer kimseler buimnnratnrice<!İ Zita ile Amerikanın Paris sefîri M. Bullitt. Clipner tavyaresile A iurlardı. Şimdi buna benzer bir şey görüldüğü yok.» nır>ri1rT"» ^ r e k e t etmi"=lprdir. Wilkie, eski zihnî haleti ihya için ır.uYeni Z^anda Amerika ara hali mümkün kılmağa azmetmiş ve kendisine zarar veren ifratlı vergilere aleyhsında hava postaları Yeni Zelanda Auckland. 18 (a.a.) tar olduğunu ilân etmiştir. Prograımr>.ın Birlesik Amerika ile Yeni Zelanda ara bir kısmı, Vaşingtondaki yüksek memursında servis yapan Panamerican Line lar aleyhinedir. Suüstimalden şöyle çikumpanyasının ilk Cliper tipindeki de kâyet ediyor: <Eğer bir Lşte, kâr ve zaniz tayyaresi. mshallî saatle 15 te Auck rar hesabında bir matlub bakiyesi varsa, land'a gelmistir. Bu tayyare Honlulu devlet bütün kârları vergi şeklinds alw dan pazar sabahı hareket ederek Can faydalı teşebbüslere girişmiş olan kimseton adası ve yeni Kaledunya'da Voum ye yalnız zararları bırakmamalıdır.» ca üzerinden uçmuştur. Wilkie'nin liberalizmini, sebeblerıni, WENDELW1LK1E Müfrit bir liberal olan cumhuriyetçi namzedi, Ingiltereye çok geniş bir yardıma da taraftardır Rusvelfe hiç beklenmiyen rakib! Serbest Irlanda İstisnaî zamanlara dair tedbirler almağa devam ediyor Dublin 18 (a^.) Serbest İrlanda devleti hükumeti, tam salâhiyeüer kanununa istinaden bir kararname neşretmiştir. Bu kararnameye nazaran, istisnaî ahval dolayısile vazifesini yapamadığından dolayı kabineden çekilecek azanın yerine, parlamento veya senato azasından intihab edilmek üzere başkasınuı tayinile, Başvekil vazifesine devam edebilecektir. Ayni kararname, herhangi bir sebeble istisnaî bir vaziyette Başvekil vazifesini yapamadığı takdirde, otomatik surette yerine Başvekil muavininin gelebileceğini derpiş etmektedir. Wendel Wil»cie ailevî vaziyetinde bulabiliriz. 1M8 de hicret eden Prusyalı siyasî müHeciler ahfadından olduğu için, onların siyasî prensiplerini muhafaza etmiştir. Kelimenin hakikî manasile demokrattır ve Büyük Harbde, gönüllü nefer sıfatile muharebeye iştirak etmiştir. İngiltere h*kkında duyduğu sempatinin sebebini, samimî bir liberal olan bu adamın kanaatleri ispata kâfidir. Çumhur reisliğine namzed olan diğer politikscılar, Amerika milletinin infiradcı duygularına istinad edi^orlardı. Wendel Wilkie ise, bilâkis, müdahalenin koju taraftarıdır. Bu sahada, bizzat Roosevelt'den de ileri gitmektedir. Tamamen malum olan içtihadlan, Birleşik Amerika efkârmı en sür'atle aks^ttıren sahada, anî bir tesir yapmıştır. Wall Streefte İngiliz lirasınm ve tesli!\3tla lâkadar eshamm yükseldiği görülrnüştür. Wengel Wilkie'nin Cumhur reisliği namzedi olarak gösterilmesi, Büyük Britanyamn manevî bir muvaffakiyeti şeklinde hakh bir telâkki ile karşılanmıştır. Rakibini mağlub ederek bu dp.vayı kazansa da kazanmasa da, bugün şu cihet belirmistir ki, cumhur reisüği yarıfinda birinci gelecek olan namzed, İngi'iz siyasetinin taraftarı bir namzed olacaktır. Franklin Roosevelt'in ve Wilkie'nin kanaatleri, Birleşik Amerikanın. elinde bulunan bütün vesaitle, AngloSaksoniarın müşterek anavatanma yardım etmeğe belki her zamandan daha fazla yaklaşmış bulunduğuna bir delildir. Avrupada cereyan eden hâdiseler ne olursa olsun. bu bashbaşına kıymeti olan bir teminattır. PEYAMİ SAFA Fransadaki talebeye para göndermek isteyenlere Ankara, 18 (a.a.) Hariciye Vekâletinden bildirilmiştir: 1 Fransada kendi hesabma tahsilde bulunan talebe velileri çocuklarına: «Consulat Turtuie Geneve Suisse> adresile para yollayabilirler. 2 Her para gönderecek veli ayrd adrese •Fransanm filân şehrinde talebe filân için namınıza şu kadar frank gönderdim» şeklinde bir mekrub veya telgraf yollamak suretile konsolosluğu tenvir etmelidir. Belfast'ta tevkifat Belfast 18 (a.a.) İrlanda cumhuriyet ihtilâlci partisine mensub olduklarından şüphe edilen 4050 kişi bu sabah Bel fast'ta tevkif edilmiştir. Denizli seylâbzedelerine yardım Japonlar bir Çin limanına ihrac hareketi yaptılar Sanghay, 18 (a.a.) Japon menabiinden alınan haberlere nazaran HangCheou köyü cenub sahilinde, Chinhai mmtakasındaki Çin limanlannm bir Japon harb filotillâsı tarafından bombardımamndan sonra ihrac edilen bir Japon bahriye müfrezesi Paichi dağındaki Çin istihkâmını zaptetmiştir. : r İki muhasebeci ile bir tahsildara işten elçektirildi \ l Evrakı müsbiteye müstenid obnaksızın tahsilât yaparak 1210 lirayı zimmetine geçirdiklerinden dolayı Bakırköy Belediye tahsil şubesi muhasebecisi ve halen Silivri muhasebe memuru Faik i!e Bakırköy muhasebe memuru Şükrüye ve mutemed Bahaya işten elçektirilmiş ve kayıdlan terkin edilerek evrakları Müddeiumumiliğe verilmiştir. Kezalik Beyazıdşubesi tahsildarlarından Osman 546 lirayı ihtilâs ettiğinden Müddeiumumiliğe verilmiştir. Ankara, 18 (a.a.) Haber aldığunıza göre, evvelce Denizli seylâbzedelerine yapılan 500 lira yardıma ilâveten Kızılay umumî merkezinde yeniden 1000 lira daha yardımda bulunulmuştur. Bundan Belçikadaki iki talebemiz Ankara 18 (a.a.) Hariciye Vekâle başka Kızılay umumî merkezi Ürgüp seylâbzedelerine de aynca 5000 lira göntinden bildirilmiştir: Belçikada tahsilde bulunan talebeden dermiştir. Nihad Özgür ile Alâeddin Tezolun halen Portekizde sıhhatte bulundukları ve memlekete iadeleri imkânı araştırılmakta * Sofya 18 (a.a.) Hariciye Nazırı olduğu hakkmda bu gün Vekâlete maPopov, dün yeniden Sofyadaki İtalyan lumat gelmistir. \'e Alman elçilerini İsviçrede yeni Federal Meclis dilerile uzun müddet kabul ederek kengörüşmüştür. ^ Roma 18 (a.a.) Nazırlar meclisi, < azası Bern. 18 (a.a.) Sıhhî sebeblerden 10 ağustos cumartesi günü içtimaa davet dolayı istifa etmiş olan Federal Meclis edilmiştiı. azasmdan M. Obrieht'in yerine iki tesriî * Tallin 18 (a.a.) D. N. B. bildirımeclis. millî meclis azasmdan M. yor: Estonya devlet bankası reisi, kendi Stampfli'yi intihab etmiştir talebi üzerine vazifesinden affedibıuştır. Urlada hâlâ türkçe konuşmı* Gireson 18 Ticaret Vekâleti d'ş yan vatandaşlar! ticaret reis muavini Taüıa Sabuncu bu Urla. (Muharibirimiz bildiriyor) İs gün Ticaret Odası salonunda fandık ıntihlâsı müteakıb Urlaya haricden bir çok racat tacirlerile bir görüşme yapmıştır. ırkdaslanmız gelmistir. Bunlardan bir * Bursa 18 Halkevinin açtığı ıkmal kısmı mübadele suretile iskân olunan, kurslarma 700 talebe devam etmekte bir kısmı da kendi arzularile ana vatana dir. Bu kurs tam bir mekteb gibi ışlegelen Manastırlı; Hersekli ve bilhassa mekte ve ikmale kalan bu talebeleri yeGiridli arkadaslarımızdır. Yirmi seneye tiştirmeğe çalışmaktadır. yakm bir zamandanberi bu havaliye yer* Aydın 18 Vilâyetin her tarafın leşen ve her biri iyi kötü birer müstah dan Hava Kurumuna yardımcı üye olasil olan bu yeni hemşerilerimizden bil ıak kaydedilmek hususunda büyük bif hassa Girid muhacirleri maalesef elân faaliyet vardır. Kaydolunan aza adedi rumca konuşmaktadır. Bu tabaka vatanbinleri geçmistir. daşlarımızın arasmda Mehmedin adı * Antakya 18 İktısad Vekâleti HaMehmedaki. Hasanm adı Hasanakidir. Kahvede; dükkânda, sokakta rumca ko taym çok eski san'atlarından olan dokunuşmakta olan bu hemşerilerimizin mi macıhğın inkişaf ve himayesi için mühim nimini yavruları da rumca konuşmak kararlar almış ve bu arada Hatayda bir tadırlar. Zira; aileler arasmda da rumca dokumacıhk kursu açmaya karar ver konuşulmaktadır. Tamamile bir Türk miştir. * Antakya 18 Misafir edilmiş olan şehri olın Urlada: rumca konuşulduğunu dujnnak. hem hazin oluyor, hem de pek zelzele felâketzedeleri yurdlanna dön hoşumuza gitmiyor, dersek bu vatan mektedirler. Bunlardan şimdiye kadar daşlarımız gücenirler mi acaba?800 kişi gitmiştir. (^KISA HABERLER^)