19 Temmuz 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

HastabaKicılık Yazan: Modern Dr. A. Şiikrü Kültür V. Satış yeri: Istanbul ÜNİVERSİTE KİTABEVİ Dahiliye mütehassısı , 17 coic umhuriyet ISTANBUL CAĞALOĞLU Tdgraf ve mekfub edresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: îstanbul No 246 Teiefon: Başmuhanir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 Bugün çıkan YENİ MECMUA Sizin her türlü okuma ihtiyacınızı tarmin edecek nefaset ve olJ gunluktadır. Mutlaka alınız. üö I0 Cuma 19 Temmuz 1940 Deniz kontrolu İngiltere, Fransız ticaret gemilerini musadere etti Franko da bas Cebeluttarık ve İngihz Harbın başlangıcındanberi, bir tahmine gore 14 uncu cuzutamtnı kaybeden İtalyan denizaltı itiosundan bir parga donanması Uzlaşma Olur mu? arb vaziyetinin yeniden durgun bir safhaya girmesi uzerine, tıpkı uç a> evvel olduğu gibi, mahud sulh şayiaları sık sık ağızlarda dolaşmağa başladı. Bahis mevzuu olan sulh, bermutad, bir uzlaşma, bir kompromi sulhudur ve şu mütaleanın mahsulüdür: « Almanya, her ne kadar Ingiliz adalarını istilâya muktedir olduğunu iddia ediyorsa da, bu iş kabili tatbık değildir. Havadart ve denizden yapılacak nakliyatı himaye etmek, kuvvetli bir donanmadan mahrum bulunan Afrriany'a için, henıen hemen imkânsız sayılır. Boylece, kara Avrupasına tamamile hukmedebildiği halde lngiltereyi istilâya muvaffak olamıyan bu günıin galıbi, düşmanile bir uzlaşmaya varmağı neden istcme»in? Ayni diişünce İngiltere hesabına da variddir. O da denizlere hâkim, fakat karada mahkum bulunuyor. Norveçin şimalinden ta cenubî Ispanyaya kadar yayılan geniş bir sahayı abluka etmek, bir yandan da anavatan topraklarmı istilâ tehlikesinden korunmağa çalışmak lngilterenin başına hadstz hesabsız güçlükler çıkarabilir. Bu şekilde surüp gidecek olan biı harbin ne zaman ve ne şekilde biteccğini, hatta böyle bir harbin bir gün bitip bitemiyeceğini şimdiden kestirmek mümkün olmadığına göre, yeni vaziyete uygun bir takım yeni cereyanlann vücud bulması beklî*ı«ibilir.» Bir sene içinde, bir çok siirprizler doğuran bu harb karşısında, ileri sürıilen her hangi bir ihtimali «olamaz!» diyerek reddetmek, kolayca yapılabilecek bir hareket olmasa gerektir. Son on ay za^fında o kadar beklenmedik hâdise ile karşı karşıya kalındı ki; daha dün imkânsız bulduğumuz bir çok tasavvurları bu gün pekâ'â muhtemel görebiliyor ve bundan dolayı da hayaİDerest addedilmivoruz. Bunuıla beraber, hâdiselerin şaşırtıcı ve anormal bir şekilde inki c af etmesine rağmen, biz vaziyeti umumî istikametlerden avrılrpaksı^'n mütalea etmeğe mec'mruz. Hakikat arasıra elimizden karsa bile, onu yakp'amak için en do^ru m^tod sene budur. On avdanberi Almanva tarafıny?n taUib edi'»"n harb olânı, umumî hstlarile, bas'ıca iki kısımdarı müreVkebmis Mssini veri l '" T du. B'rinci kısım. Kont'nana hâkim olmak hedef'ni eürl'ivor^M ki, Fransanın maelubivetile Almanva bu işi f'marnen r)a«arm?s bnlunuvor. Mant'k öylp ister ki, b'rinoi hec1»fini elde eden bir galib, ikinci hp^pfine kartı ^a zamanında harekete geçsin. lki"<i vr* nt\\ he^pf NADİR NADt FArkasaı sahife 4 sütun 3 ie \ Ingiltereye taarruz Nakliyat deniz altından çekilen mavnalarla yapılacakmış Afrikada daireleri genişleyen şiddetli hava akınları oluyor Londra 18 (a.a.) Deniz Ticaret Nezaretınm teblıği: Birleşık Kralıyet limanlarındakı Fran sız ticaret gemileri, mudafaa nızam nameleri mucıbince, Ingıliz hukumeti tarafmdan musadere edılmiştir. Harbin nihayetinde bu vapurlann kullanılmasına mukabil tazmınat verilecek ve vapurlar, Fransaya iade olunacaktir. Vapurlar. İngiliz bayrağı altında seyre deceklerdlr. Fakat, lıür Fransizların Fransayı ve Avrupayı kurtarmak icin muşterek mucadeleye devam azımlerine işaret olarak, bu vapurlardakı vazifelerine, İngihz bayrağı altında devam etmeleri hakkındaki teklifi kabul et rnişlerdir. Bunlarm çalışma şartlau, Ingılız subay ve deniz erlerinin aynı olacaktır. Almanlar Ingiltereye ne suretle hüciim edeceklermiş? ClermontFerrand 18 (a.a.) Figaro gazetesinde, Almanva tarafından Injrilterenin istilâsı teşebbüsüne has rettiği bir makalede Maurice Noel boyle bir teşebbüsün sis mevsiminden evvelki haftalar zarfında yapılması icab edeceğıni, bunun böyle bir hareket için esas olan hava üstunlüğunü tamamen [Arkasaı sahife 4 sütun 1 de] Ispanyol diktatörü diyorki: «Vazifemiz Cebelüttarığı almak ve Afrikada imparatorluk kurmaktır!» lerde Floryaya gelmeleri muhtemel Yalovada bulunmakta olan Millî Sef İsmet İnönıinun bugünlerde Flor>ada deniz koskünu teşrif etmeleri ve Savaıona ile de tensızühlerde bulunmaları muhtemeldir. Çuınhur Reisimiz daha bir müddet şehrimizde kalacaklardır. Bursalılar Cumhur Reisimizi davet ettiler Bursa 18 (a.a.) Yalovada bulunan Reısicumhur ve Millî Şefimiz İsmet Inonune Bursalıların şarsrlmaz sa\gı ve sevgilerini arz ve kendilerinden Bursajı da şereflendinnelerini rica etmek Ü7ere Valimiz Refik Koraltanın riyasetinde Cumhuriyet Halk Partisi, Belediye ve Halkevi reislerinden mürekkeb bir heyet Yalovaya girmiş ve Reisicumhur tarafından kabul edümisrir Millî Şefimiz Bursa heyetine iltifatta bulunmuslar ve Bursalılara sevgilerinin bildirilmesini emir buyurmuşlardır. Reisicumhurumuz bu kabul esnasında. mahsul vaziyetinden, halkın sıhhat ve neşesinden de malumat istemisler ve münasib bir zamanda Bursayı ve Bursalılan görecekleıini vaid buyurmuşlardır. Heyet Millî Şefin selâm ve sevgilerini Bursalılara bildirmişlerdir. Millî Şefin bugün Madrid 18 (a.a.) D. N. B. bildiriyor: Saint Ferdinand büyük salib ni anınm Madridde General Franko'ya erilmesi münasebetile, general bir nutuk vererek yapılacak büyük vazi fenin İspanyol imparatorluğunun ta akkuku olduğuna işaret etmiştir. General Franko, bunun için memle ket efkârıumumiyesinin takviye edilmesi lâzım geldığini ve İspanyanın vazifesinin Cebeluttarık mandasını al mak olduğunu ve İspanyanın Afrikada genişlemesinin de millî bir vazife bulunduğunu beyan etmiştir. General Franko dahilî harbin büyük mücadelelerini hatırlatarak bütun İspanyollan sıkı bir içbirliğıne davet etmiştir. Londra gazetelerine göre... • Evvelâ yeni sistemin otokratik mahiyette olacağı aşikârdır. Bu yeni sistemin Fuhrer prensipi üzerine daya nacağı hakkındaki iddianın sarih manası merak edilmeğe lâyıktır. Bundan [Arkasaı sahife 4 sütun 4 te] Ruzvelt'in namzetliği Almanyanın kuracağı yeni Avrupa bütün milletlerin bir «efendi» ye hizmetkâr olmasından ibaret!.. Londra 18 (a.a.) Taymis gazetesi Hıtler Avrupası» başlığı altında neşettiği bir makalede Avrupanın tek ar kurulması hakkında Alman pro]eerini tetkık etmektedir. Gazete diyor ki: Amerikanm her tarahnda derin memnuniyet uyandırdı İntihabda hangi parti kazanırsa ilk umdeleri demokrasilere yardım olacak Topkapı müzesinde yeni bir daire "Tfirk el işlemeleri ve resint,, dairesi dün Maarif Vekili tarafından nerasimle açıldı Nevyork 18 (Hususî) Ruzvelt, ü çuncu defa olarak Reısicumhur nazmedDğini kabul etmesi her tarafta buyuk bir memnuniyet uyandırmıştır. Reylerin birinci tasnifinde Rur\relt 946, Farley 72. Garner 61, Tyding 9, Hariciye Nazırı Hull de 5 rey almışlardır. Bu suretle Ruzvelt, buyuk bir ekseriyete uçuncu defa olarak namzed tayın edılrıiştir. Ruzvelt Beyaz saraydan radyo ile demokrat kongresine hitaben nutkunu Amerıka saatile saat 22 de (Türkiye saatie sabahleyın saat 5 te) verecektir. Ruzvelt lehine tezahürat Şıkago 18 (Hususî) Demokrat fırkasınm programı parti kongresinde trsvib edilmıştir. Bunu muteakıb bir çok hatıbler Ruz\'elt'e yalnız fırkanın değil, butun Amerikan milletınin ihtiyacı oldu;unu beyan etmişlerdir. Ruzvelt'in taraftarları Cumhur Reısi lehine hararetli tezahuratta bulunmuşlar ve ellerınde bayraklar olduğu halde yar'm saatten fazla suren bir geçid resmi yapmışlardır. [Arkasaı sahife 4 sütun 3 te] Fransanın Amerikada bulunan paraları Nevyork, Petain hükumeti hakkında karar verinceye kadar iade edilmiyecek Nevyork, 18 (a.a.) Vaşingtondan Dow Jones ajansına gelen bir telgrafa gore, Hazıne Nazırı M. Morgenthau şu beyanatta bulunmuştur: « Hazine, halen yabancı devletler kontrolu altında bulunan memleketlerin bloke edilmis olan alacaklarmın serbest bırakılması için hiçbir plân hazırlamış değildir. Fransa hakkındaki vaziyet, heyetı umumiyesi itibarıle, ıstılâ edilmiş olan veyahud yabancı tahakkümü altm[ Arkasaı sahife 4 sütun 4 te Geçen intihab mücadelesinde Madam Ruzvelt bir propaganda afişi önunde nutuk soylerken Hasan Âlı Yucel ve diğer davetliler Topkapıdaki yeni daireyi gezerlerken (Yazısı 4 üncii sahifede) Yakınşarkın en büyük tersanesi Yeni Japon Ordu ve donanmamn arzusuna uygun bir siyaset takib edecek Bu gece köprü üstünden tramvay geçmiyecek V Bu aksam saat ondan itibaren Karakoy koprusunün ayağının yükseltilmesine baslanacaktır. Bu sebeble bu aksam saat ondan. yarın sabaha kadar kopru uzerinden tramvay arabaları geçmiyecektir. , Tokyo 18 (Hususî) Prens Konoya yeni kabıne azasını İmparatora takdfiâ ^ etmiştir Matsuoka Harıcıye, Amıral Yof A şida Bahriye, General Cıki To]o da Har J^ biye Nezaretine tayin edihnışlerdir. Başvekil, matbuat mümessillerine, Yonai kabinesinin ordu ile Haricıye Nezaretı arasında tahaddüs eden ihtilâflar neticesinde duştüğünü beyan ederek, hukumetle ordunun işbirliği yapmasınm zarurî olduğunu, badema ordu, donanma ve Haricıyenin arzu ettıği millî siyaset aTersanenin kurulacağı koyların umumî manzarası rasında kat'î bir ahenk temin edileceğini Şarki Akdeniz ve Karadenizin en büvük ve en modern tersanesi olmak üzere de ikınal edilerek alınan netice Mirnakalc Vekâletine bildirilecektir. Oğrendiümize gore Münakalc Vekili Ali Çetinkava şehrimizde bulunduğu ilâve etmiştir. esas plânları hazırlanan tersanenin yapılacağı Fendik yanındaki koy ve Pavli adası civarında deniz sondajlarına devam edilmektedir. Bu sondajlar bugünler esnada terbane sahasuu da tetldk edecektır. [Arkasaı sahife 4 sütun 4 te]