5 Temmuz 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Müessesemiz tarafından çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Viyana Dönüşii 150 > M. Turhan Tan'ın KadmAvcısı 100 > Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 > Cumhuriyet Matbaan ı Onyedinci yıl sayı: 5801 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusa: İstanbuL Na 246 TeJefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. Idar* ve matbaa kısmı: 24299 24290 Büyük Edib Halid Ziya Uşakhgiliıi b«£ cildlik KIRK YIL nefis tyr eseridir, Her kltabptflfa bulunur. Cuma 5 Temmuz 1940 Ingiliz limanlarındaki gemilere vaz'ıyed edildi, Cezayirdeki filo teslim olmadığından tahrib olundıı Bir zırhlı ile bazı kruvazörler Toulon'a iltica ettiler Fransa, Ingiliz gemilerinin 2 0 milden fazla sahillere yaklaştırılmamala rıni emretti Ingiltere Fransız Donanmasııu Zaptetti Fransız hükumeti, yapılan hücumu menfyr bılnyor İskenderiye limanındaki gemilere, kuvvet istimali emri verildi Küçuk bir hâdiseden sonra Ingilizlere teslim olan dunyanm Bale 4 (a.a.) Fransız hükumetinin en büyuk denizaltısı Surcouf Clermont Ferrand'da neşrettiği bir resmî tebliğde şöyle denmektedir: Londra 4 (a.a.) Ingiliz limanlarında dirümiştir. Bu iş muvaffakiyetle basanl«3 temmuz sabahı, Şimal denizinden bulunan bütün Fransız harb gemilerinin mıştır. Yalnız iki ölü vardır. gelen üç saffıharb gemisinden, bir tay İngiliz kontrolu altına konulması için 3 Istihbarat Nezareti bu hususta diyor [Arkası sahife 4 lütun 1 de] temmuzda tedbirler alındığı resmen bil ki: [Arkası sahile 4 sütun 1 de] Franstz zvrhlı jilosu seyir halinde (Aşağıda, Oran'da tahrib edilen Dunkergue safft harb kruvazörü) Rumanyada Tataresko çekildi ve bir faşist hükumet kuruldu Balkan haritasının Yeniden Tanzimine intizaren.. esarabya hâdisesinden son ra nazik günler geçiren Balkan sulhu, Macaristanın seferbcrlik tasavvurlarından vaz geçmcsi üzerine, beş on giin evvelki nisbî emniyet havasına tekrar kavuştu. Avrupaya hâkim olan umumî siyaset cereyanlanna aykırı, beklenmedik bir hâdise çıkmadığı miiddetçe vaziyetin değişmiyeceği esasen tahmin ediliyordu. Şimdiki halde, Balkan efkârıumumiyelerini meşgul eden başlıca meselelerden biri, Balkan haritasının, Ingiliz Alman çarpışmasından doğacak neticelere göre mi, yoksa onlardan ayn olarak mı tetkike tâbi tutulacağıdır. Rumanya, siyasetine yeni bir cephe vererek, her taraftan keridisini tazyik eden revisionist iddiaları toplu bir şekilde halletmek maksadile Romada bir konferans toplanmasını istediği zaman Almanya bu fikre taraftar görünmedi. Vakıâ Rumanyanın bu teklifi ileri sürmekten maksadı meydanda idi. Ingiltereden ümidini kesen Bükreş hükumeti, Berlinin riyaseti altında Romada bir toplantı tertib etmek suretile kendisine yeni hâmiler arayordu. Fakat böyle bir konferansı Almanya şimdilik nıuvafık bulmavorsa, bunu Reich hükumetinin Rumanyaya karşı her hangi bir düşmanlık hissi beslediğine atfetmemek lâzımdır. Rumanya, Balkan camiası içinde tarihî, ırkî ve kültürel birliğe malik kuvvetK bir unsurdur. Bu bakımdan kuvvetli olan kücük milletler, hep biliriz ki, büyük devletler nazarında dsima bir kıymet ifade ederler. Onlann, başka milletler hesabına zarara sokulması, ilerisi için 3onsuz l a ve ıstırablara ^ verir. Bıı itibarla Almanya"in Rumanya sleyhine bir siyaseti olac^'nı muhtemel fförmüvon>7. Kendi davalanm halleden bir Alm^nva nazannda Rumanya diye Rukaristan diVe avrı ayrı me«e'lr mevzuub^hs olmasa srrrektir. Böyle bir A'rnanva. kendi kafatında. «odece bir Ralk=m nizamı düsünebilir ve tabjidir ki bu nîzanvn bazu kuvvetile d»"il. icten gelen bir ahenkle, kendiliğinden ya5a*~ = sını i«ter. Umumî kanaate göre, AimanvaNADİR NADİ [Arkası saitiie 4 sütun 2 de] Gigurtu kabinesinde Nazi ve Alman nazırlar var Almanya Rumanya ile askerî ittifak yapacak vaziyette olmadığını bildirdi Çörçil "Bir istilâ hücumu arifesinde her zamankinden kuvvetli ve ümidle doluyuz,, dedi Dünkü harekâtı esefle anlatan Başvekil, hüküm vermek hakkını dünyaya ve tarihe bıraktığını söyledi Sulh Jeflil, harb yapacaflız I» Londra 4 (a.a.) «Reuter» Çörçil, askerî vaziyet hak kında Avam Kamarasında şu beya natta bulunmuştur: c Fransız donanmasımn Alman larm eline duşmemesi için almak mec buriyetinde kaldı ğımız tedbirleri, samimî bir kederle bildirmek mecburiyetindeyim. İki millet birlikte harbederken, bunlardan birisi mağlub olur, ezilir ve müttefikinden ken disini taahhüdlerin den ibra etmesini taleb mecburiyetin de kalırsa, beklene bilecek asgar! bir kevfiyet, Fransız hü kumetinin muhasa mattan vazgeçer ve mücadelenin bütün yükünü İngiliz Imparatorluğu üzerine bırakırken, kendi sadık arkadaşları için lüzumsuz bir yara açmaktan tevakki etmesi olacaktı. Hem de o sadık arkadaşlan ki, bunların nihaî zaferi, Fransa hürriyetle rinin yeniden doğması için yegâne şans teşkil eyle mektedir. (AUnşlar). Fransaya yapılan ilk teklif Fransızlara, mütarekenin akdinden ev vel, donanmalarmın Ingiliz limanlarına gitmesi sartile, taahhüdlerinden tamami le ibra etmek teklifinde bulunduk Bu, İngiliz Başvekili Çörçü yapılmadı. Amiral Darlan tarafından İngiliz Amirallık dairesi birinci Lorduna sız gemileri, on gün kadar evvel Ports verilen her türlü vaid ve taahlıüdlere mouth ve Plymouth limanlarına gir rağmen, Fransız donanmasmı Almanya mişlerdip. nın hükmü altına koymağa matuf bir Almanyaya iade edilen esir pilotlat mütareke imzalandı. Halbuki Fransız doŞurasını haürlatmaklığım lâzımdır ki, nanmasının bir kısmı, bizim hükmümüz bizim üzerimizde, öldürücü olabılecck altında bulunuyordu. Filhakika Afrjka bir yara, böyle bir hareketin neticele Son taarnız Almanlar, Norveç sahillerinde tahşidat yapmışlar Afrika harbleri mütemadiyen inkişaf ediyor Nevyork 4 (a.a.) «NewYork Times» gazetesi Stokholm muhabiri Otto Toleschuss, Norveçten alman haberlere nazaran Norveçteki Alman kıtaalı, İngiltere istilâsının 9 veya 10 temmuzda başlayacağını beklemekte olduklarını Rumen Kralı Karol esbak Başvekülerden Koğa, Yorga, V. Voivod bildirmektedir. ve patrik Miron'la beraber Mezkur muharrir şunları ilâve et Bükreş 4 (Hususî) Tataresko kamektedir: binesi isüfa etmiştir. Kral Karol, TataNorveç limanlarında ve bilhassa Ber resko kabinesinde Hariciye Nazırı olan gen ve Stavanger limanlarında Alman Cigurtu'yu yeni kabineyi kurmaya mekıtaat ve nakliye gemilerinin tecemmü mur etmiştir. etmekte oldukları söylenmektedir. Mareşal Goring'in şahsî dostu olan Aynı zamanda Almanlar, Nor\*eçin Cigurtu, kendisine teklıf edilen vazifeyi en şimal noktasmda bulunan Kırke kabul ederek. yeni kabineyi kurmak üner'de ve Finlandiya hududunda de zere derhal istişarelere başlamıştır. nizaltı gemileri için büyük üsler vü Yeni kabine azası cude getirmişlerdir. Bu üslerle icabınBükreş, 4 (a.a ) Yeni Rumen kabiNevyork, 4 (Hususî) Asso da Beyaz denizdeki limanlarda Rus nesi şu suretle teşekkul etmştir: Reis: ciated Press ajansının Bükreş mu ticaretini bloke etmek mümkün ola Gigurtu, Reis Vekili: Mihail, Hariciye bilir. habirine göre, Sovyetler bu gün Nazın: Monoiliscou, İş Nazırı: Stan GhiBeş Alman tayyaresi düsürüldü tescou, Nafıa Nazırı: Macove. İktısad ve Rumanyadan bazı yeni arazi taLondra 4 (a.a.) Dün İngiltere ve leblerinde bulunmuşlardır. MuhaHaricî Ticaret Nazır Vekili: Leon, Dabir, Sovyetlerin Tuna üzerindeki İskoçya üzerinde gündüz vakti icra hiliye Nazırı: Dsvid Popescou, MUlî Müdafaa, Hava ve Deniz Nazır Vekili: Rumen limanlarında kontrol hak edilen akınlar esnasında, beş Alman General Niculescu, Sıhhat Nazırı: Co kı taleb ettiklerini ilâve etmekte bombardıman tayyaresi düşürülmüş ve dordü de ciddi surette hasara uğratü moiou, Propaganda Nazırı: Crainic, E dir. mıştır. 4 sivilin ölümü bildiriliyor. kalliyetler Nazın: Hans Otto Roth, AdCenubu şarkide bulunan bir amele liye Nazırı: Cruia. Terbiye Nazın: Cacele Berline yaptığı ziyaretten dönmüş şehri üzerine bir bomba salvosu düş racostea, Kadastro Nazırı: NoveanoU. tur. müş ve yalnız iki kişi yaralaıımıştır. Muhimmat Nazırı: Priboianou, Dini İşZannedildiğine göre, sefir, Almanya Ingilterenin şimali şarkî sahilüıde ve ler ve Güzel San'atlar Nazın: Horia Sinın şimdilik Rumanyaya bir ittifak veya İskoçyada takriben 16 kişi yaralanmışma, Devlet Nazırı: Cuza. askerî muzaheret muahedesi arzedecek ür. Cigurtu'nun yeni vazifesi vaziyette bulunmadığını Bükreş hükuDün sabah şark sahili açıklarında Bükreş 4 (a.a.) Röyter ajansı bildi metine bildirmeğe memur edilmiştir. riyor: Rumen parlamentosu iki defa talik e bir Dornier tipi bombardıman tayya Kral Karolun emri üzerine on iki gün dilen içtimadan sonra dün akşam top resi düşürülmüştür. Öğleden sonra İsmüddetle millet partisi erkânıharbiye lanmıştır. Davet eflilen bütün yabancı koçya sahili açıklannda iki düşman reisliğini ifa etmiş olan Urdarianu istifa gazetelerin mümessilleri ve meb'uslar, tayyaresi düşürülmüştür. Bir üçüncüederek yerine, sabık Hariciye Nazın Ci ilân edilen açılma saatinden sonra 75 sü cenubu şarkî sahili açıklarında dügurtu tayin edilmiştir. dakika beklemislerdir. Hükumet ricalin şürülmüştür. Akşamüzeri, İngiliz av den hiç biri gelmemiş ve celse memle eıları havalandıktan alü dakika sonra Almanya Rumen tekliflerine ketin her tarafından saat 13 te matem bir bombardıman tayyaresi alevler içemenfi cevab verdi risinde düşürülmüştür. Bükreş 4 (a.a.) Röyter: Almanya gününü göstermek içm yapılan sükuta nın bükreş orta elçisi Fabricius, alelâ[Arkası cahifo $ cütun A te} sahU» i lütun I to] Fransız bahriyelileri gemilerden çıkarıldı Londra 4 (a.a.) Dün, ük saatlerde, cenubi Ingilterenin bir limanında bulunan butün Fransız zırhlıları ve mürettebatın konakladıkları müesseseler Ingiliz bahrî makamatı tarafından ziyaret edilmiştir. Bazı gemilerden <hurra> avazeleri yükselmiştir. Zabitlerden büyük bir kısmı cvaziyedden» ve böyle bir tedbiri icab ettiren ahvalden dolayı bariz bir surette heyecan içinde idiler. Hiç bir hâdise çıkmamıştır. Bütün Fransız bahriyelileri gemilerinden tahliye edilmişlerdir. Nevyorha göre Rusya, Rumanyadan Tuna limanlarında kontrol istemiş Avam Kamarasında matemli bir celse Churchill, Fransız donanmasına yapılan hücumu anlatırken kendisi ve meclis derin bir teessür içindeydi Londra, 4 (a.a.) Röyter: Röyter'in parlâmento muhabirinin sbylediğine nararan, bu gün öğleden sonra M. Çörçil, Ingilizlerin Fransız zuhlılarına yaptığı hücumu anlatırken, Avam Kamarasında adeta bir matem havası esiyordu. Bizzat M. Çörçil bile meclise hâdiseyi anlatırken fizik bir s:kıntı geçirir gibi gözüküyordu. Fransızların gemi ve insan zayiatı bildirilirken mecliste bir ölüm sükutu oldu Bu sıkıcı hava. nncak Çörçil. vaziyet hakkmdaki hükmün verilmesini meclise bıraktığını söylediği zaman hafifledi. Bu sözler, yaşa nidalarile karşılandı. Çörçil, zafere kadar mücadeleye devam için memleketin azmini tekrarladığı zaman meclis tasvibkâr hissiyatını daha şiddetle izhar etti. Yaptığı maddî ve manevî gayret sonunda Başvekil görülecek şekilde yorgun olarak oturd'iğu zaman ise alkışlar büsbütün fazlaîaştt. Başvekil, hafi celsenin nihayet buldu sunu bildirdıği zaman da alkış yenilenı di. ^Arkası sahtf* 2 sütua * t« 11