28 Mayıs 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURÎYET 28 Mayıs 1940 Titön satışından çıkan netice Tarihî tefrika: 17 Yazan: ZtYA ŞAKtR arihte misli görülmemiş büyük muharebenin sonu yaklaşıyor, gibidir. Belçika ordusu, Tütün tacirleri dün aralarında bi: Avrupa karasındaki İngiliz kuvvei küllitoplanb yaparak Fransız Rejisine Türk yesi ve Fransanın üç büyük ordusunun Tütün Limited tarafından yapılan sa bakayası ki müttefiklerin ceman bir tışların tütün fiatlarını düşürmek sumilyonluk şimal ordusu hem Belçikanın Şehrimizde bulunmakta olan Evkpf Vali ve Belediye reisi Lutfi Kırdar da selesîne gelince, biz alacağımıa sekiz, retile piyasada yapmakta olduğu menfi Flandres eyaletinde, hem de Fransanın tesiri görüşmüşler ve Ankaradan soru Umum Müdürü Fahreddin, kendisile gö ayni mütaleadadır. on sene gibi uzun bir vade ile 5den' şimali şarkisinden yani iki koldan Şimal lan izahata aid cevabları hazırlayarak rüşen bir muharririmize şu izahatı verEvkafın bu idarede 500,000 lira ka mek, hatta mühim bir miktarından sar denizine sarkmağa çalışan Alman kuvmiştir: dar bir iştirak hissesi vardır. Cüz'î bir fınazar etmek suretile sehir halkının vetlerile fevkalâde metanet vc gayretlc Gene başka bir gün, İstanbul limanın faik toplarının cehennemî ateşlerile telgrafla bildirmişlerdir. Dünkü toplanüda bılhassa İnhisarlar € Evkafa aid işlerle meşgul olmak kısmı eşhasa aid olmak üzere Beledi menfaati namına bir anlaşma teklü et harbetmektedir. Somme nehri munsabındaki Fransız gemilerinden toplar atıl ezip geçmek için, bütün kuvvetlerile Vekâletinin Fransaya yapılan saüşı mü üzere İstanbula geldim. Burada bulun yenin de bir milyon lira hissesi var tik. Alacakh bankalar da bizim tekli dan Manş sahiUni takib eden Alman komaya başladı. O gün, bayram değildi. harbe giriştiler. dafaa eden cevabı üzerinde durulmuş maktan bilistifade Vali ve Belediye reisi du. Idarenin evvelce vaziyeti bozuk ol fimiz tarzında bir anlaşma yapabilirler, lunun Manş denizi sahilinde (Kale) ye Ak ve yahud Karadenizden de (DonanHarb. cidden müthiş bir hal a!dı. mayı Hümayun) gelmemişti. Bunlardan Memi Pasa. başına isabet eden bir gül tur. Fransız Rejisinin Inhisardan ve o Lutfi Kırdarı ziyaret ettim. Bilhassa duğu için İş Bankasile diğer bazı mü Esasen bu banka alacaklarından bir yetişmiş oldukları dün haber veriliyor. dolayı, bu toplara hiç bir mana veremi le ile şehid oldu. Bey gemisinin kap nun bir kolu olan Türk Tütün Limi Evkafın da hissedar bulunduğu L'skü esseselere 500,000 lira kadar borclan kısmı da faiz gibi bir takım ilâve mat Bundan sonra Almanların hedefi Franyen saray kadınları arasmda, büyük bir tanı da aynı feci akıbete uğradı. (U tedden müDayaat yapması, menfaati ik dar tramvay idaresinin tasfiye vaziyeti mışlar. Halbuki çimdi şirket ziyan et lubattır. Bu suretle iyi bir müessese sanın Dönkerk ve Belçikanın Ostand litelâş başgösterdi. Meseleyi tatbik için zun Piyale) müşkül bir mevkide kal tizasından olarak görülmektedir. Fran etrafında görüştüm. Biliyorsunuz ki bu mediği gibi bazan inşaatım yapabilecek kurtarılmış olacaktır. manlarıdır. Müttefiklerin şimal ordusuBostancıbaşı derhal Fransız gemilerine dı. Eğer Amiral Cafer Paşanın gemisi sız Rejisinin doğrudan doğruya limi hattrn banisi eski Evkaf Narıa merhum kadar da para kazanıyor. Şüphesiz ki Evkafın idare ettiği memba sulannın nun haricle yegâne muvasalası bu liBelediye, âmme hizmetini ifa eden bir tedden talebde bulunsa bile bunun pigönderildi. ucuzlatılması işine gelince, biz bunlan manlardır, binaenaleyh bu limanları soHayridir. Bu hattı yapmakla cidden büimdada yetişmemis olsaydı, hiç şüp Bostancıbaşı, ilk çıktığı gemide bir de hesiz ki onun encamı da aynı netice yasaya haber verilmeden gizlice Paıis yük bir hizmette bulunmuştur. Ü:;kü müessesedir. Satılığa çıkarmaktansa çir para kazanmak için yapmıyoruz. O ka uuna kadar müdafaa edeceklerdir. keti Belediyenin idare etmesi daha yete müzakere yapılması doğru görülmelikanh tarafından karşılandı. Ve ara ile hitam bulacaktı. dar masraf ettik. Bu gün şise ve manmektedir. Nitekim Ticaret Vekili Naz daruı bir kısmile Suadiye, Erenköy rinde olur. Bilhassa elektrik, İstanbul tar bulmakta müşkülât çekiyoruz. Hatta Büjük muharebenin ciddiyeti çok lürında şöyle bir muhavere başladı: semtlerinin imarı bu hat sayesinde ka tramvayı da İstanbul Belediyesine geçAmiral Cafer Paşa, büyük bir cesa mi Topçoğlu beyanatmda, tütün ihraBostancıbaşı Bre, nedir bu toplar? bazısını ziyanla satıyoruz. Bu işten kâr artnuş olduğu için gerek Fransız, gerek bil olmuştur. Şimdi böyle bir müesseDelikanh Padişahınuzın bir oğlu ret'e ileri atıldı. İngiliz gemilerinin cat imtiyazının Tütün Limitede veril seyi tasfiyeye tâbi tutarak sabhğa çı tikten sonra Üsküdarın buna ilhakile etmek arzusunda değiliz. Tetkik ettir İngiliz kumanda heyetlerinde yeni vadaha az masrafla idaresi kabil olatilir. vo'| n gibi saçtığı ateşlere ehemmiyet mediğini tebarüz etürmiştir. Satılan tüdünyaya gelmiş. Şenlik ediyoruz. dim. Daha ucuza satmak imkânını bu ziyete göre tertibat alınmıs ve değişikkarmak doğru bir şey olmasa gerektir. likler yapılmıştır. Fransada ordu, kolor Padişahmız mı?. Dünyada, bir tek vernıiyerek bunlardan birine yanaştı. tünlerin düşük cinslerden olduğu kaEorclara ve Evkafm hissei iştıraki me lamadım.» du ve fırka kumandanlaruıdan on beşl Padişah vardır. O da, şevketlu kudretlu Yanaşırken, bindiği (baştarda) (1) nın bul edilmemektedir. Bununla beraber değiştirilmiştir. İngilterenin müdafaası Padişahımız Mv.rad Handır.. Sen, kimbaşındaki baston, İngiliz gemisinin top böyle olsa bile Fransaya iyi tütün yeşimdi daha fazla ehemmiyet kesbettiolursun ki, başka Padişah gayretin gü deliklerinden birine saplandı. İki ge rine düşük cinslerin satılması büyük minin efradı birbirine karıştı. Boğaz bir hata olarak telâkki edilmektedir. ğinden İmparatorluk Erkânıharbiye Redersin?. boğaza bir boğuşma başladı, Ve bu bo Satılan tütünler söylendiği Ribi S37 isi General Ironside anavatan ordusu Ben, Fransız elçisinin oğluyum. ğuşma esnasında da, donanmanın di 938 mahsuKi olsa bile bunun 939 sebaşkumandanhğına tayin edilmiştir. U Ben de, Bostancıbaşıyım... Düş öğer gemileri yetişerek İngiliz gemile nesinin yüksek fiath tütünlerjle bir amumî erkânıharbiye riyasctine de İngiliz nüme.. yarda tutulmak istenmesi hayretle karrinin etrafını sardı. İmparatorluğunun bir çok yerlerinde 4üncü Muradın Bostancıbasısı, dertecrübe gören General Dill getirilmiştir. İngilizler, kurtulamıyacaklarını an şılanmaktadır. Limitedin taahhüdünü hal top seslerini kestirdi. Ve elçi Maryerine getirmek için tüccardan da tütün Nefsi İngilterenin müdafaası neden ladılar. Gemilerinin barut depolarına şöyel'ın dik başlı oğlunu önüne kataalması imkânsız görülmektedir. Çünkü icab ediyor? Büyük Napolyon'un maateş vermeye mecbur kaldılar. Türk rak saraya getirdi. hiç bir tüccann elinde bu V/^ar düvaffak olamadığı böyle bir hareketin vuHiç {üphesiz ki zavallı delikanlının gemileri, bu ateşten masun kalmak sük fiatla verilecek tütün bulunmamakkuuna İngilizler ihtimal vermemektedirkaiası, o anda uçabilirdi. Fakat her için derhal açıldılar. Fakat, İngiliz ge tadu. Zelzele sahasından avdet eden Üoiver ler. Dünkü posta ile gelen Deyli Ekspres nasılsa 4 üncü Muradın pek eşref bir misine sımsıkı yapışmış olan amiral site jeoloji profesörü Hâmid Nafiz Pa gazetesi basmakalesinde bu keyfiyeti gemisini kolayca kurtaramadılar. BaşDüzcelilerin protestosu saatine rasgeldi: Dün Düzce tütün zürraı namına 24 Aramızda ticaret, tediye ve klering anlaşması bulunmıyan memle mir dün bir arkadaşımıza telkiklerinin şu suretle izah etmektedir: Kapı altına hapsedin. Aklı başına tardanın baştarafı yanmaya başladı. Nihayet bir hayli müşkülâtla İngiliz imza ile aldığımız bir telgrafta bütün ketlerle takasla ticarî muamele yapılacağı hakkındaki talimatname neticesi hakkında şu izahatı vernüşıir; gebin. Alman tanklarının hedefi Boulogne, c Zelzele sahasında jeolojik tetkikgemisinden ayrıldı. Diğer gemilerin bir senelik iaşe mukadderatlarının he alâkadar makamlara gelmiştir. Bu suretle haricî ticaretimizde mühim Demekle iktifa ettL yardımile sahile doğru çekilerek bat sabsız hareket eden Tütün Limitedin e bir değişiklik husule gelmekte ve gerek ihracat, gerekse ithalât ta ler yapmak üzere, iki heyet seçümişü. Kale ve Dönkerk'tir. Kale İngiltere saFakat.. Boğaziçindeki saraylardan biEu heyetlerden biri, Erzincan, Sıvas, hillerinden yirmi mil mesafededir. Namak tehlikesinden kurtarıldı. linde bırakılması ve Fransaya yapılan cirlerimiz için yeni imkânlar hasıl olmaktadır. rinin civarmda ikamet eden Venedikli Gümüşane ve havalisini, diğeri de, To polyonun gemilerini geçiremediği Manş satışlann fesih ve iptal edilerek zürra bir tüccar, bir gün yalısının balkonuYeni şekle göre; 20 mayıs tarihinden itibaren aramızda ticaret, kad, Amasya, Ordu ve Gireson rruntaka denizinden Hitler, Alman gemilerini ge(1) Amiral gemisL aleyhine hareket edenler aleyhine takina çıkarak elindeki dürbünle sarayın ediye ve klering anlaşması bulunmıyan memleketlerle takasla mua s:nı dolaşacaklardı. Ben, birinci heyete çirmek mecburiyetindedir. Lâkin kara fArkası var] bat yapılması istenmektedir. bataryaları Manş denizini en dar yerinbahçesine bakmak suretile göstprdiği mele. yapılac*khr. Bu meyanda Almanya ve Japonya ile de takesla dahildim. de setredebilir. Ve Almanların parasütgafletin eezasını, derhal hayatile öde'icaret imkânı bulunmuf olmaktadır. Bilhassa yeni Erzincan sehrinin kuru çü kuvvetlerine karşı müdafaa hazırlıdi... Tüccarın bu hareketini küstahça Tacirlerimiz dünden itibaren bu sekilde Almanya ve diğer mem lacağı yeri tayin etmek, meşgul olaca ğunızı da tamamlamalıyız.» bir cür'et telâkki eden 4 üncü Murad, eketlerle temasa geçmişlerdlr. Yeni sekilde bu memleketlerle olan ğımız işlerin başında geliyordu. Seyahamütecasirin aynı balkona asılmak suGene bu İngiliz gazetesi Almanların :icaret Cumhuriyet Merkez Bankasında açıknış olan hususî bir hetab timiz, Anadoluda büyük feyezanlann Manş sahiline kadar ilerlemiş ohnalaretile idam edilmesini.. Ve iradesinin vukua geldiği bir zamana rasladı. Erzinnasıl infaz edildiğini görmek için de, da tevaziin ettirilecektir. Her memlekete ihracatımız nispetinde ithacan ovası sular altında idi. Zelzelenin rmı şu suretle izah etmiştir: bedbaht tüccara kırmızı bir gömlek lâta müsaade olunacakbr. Bu ticaret sekli müddetsizdir. Hitlerin gizli silâhı ağır tanklar Letesirile bir çok heyelânlar vukua gelgiydirilmesini emretti. mişti. Bu arızalardan dolayı seyahatimizi histanda ve Norveçte kullanılmamıştı. Nihayet günün birinde, diğer bir çok müşkül şartlar altında neticelendi Yetmiş tonluk olan bu tanklar hem top tercümanın idam edilmesinden müte rebildik. Size şurasını söyliyeyim ki ve mitralyoz, hem de alev atan maktessir olarak sikâyet için saraya gfclen Erzincan ve havalisi zelzelesi, şimdiye nelerle mücehhezdir. Zırhlan beklenFransız elçisi de büyük bir korku gekadar nadir kaydedilmiş zelzelelerden tniyen kahnhkta olup tank defi topçırdi. Derhal saraydan çıkarılan elçi, biridir. Bizim heyetimizin tetkik ettiği arından müteessir olmamaktadır. Sürlimandaki Fransız gemilerinden birine mıntakada azamî tahribat sahası, Erzin tleri İngiliz ağu tanklarına nazaran çok nakledildi. Geminin kaptanuıa, hemen can ovasının cenubu sarkisindeki Sansa seridir.» 1o demir kaldırıp yelken açarak. çıkıp boğazından başlamakta ve Erzincan ovaİngiliz matbuatj son vaziyetin âmil gitmesi için emir verildi. Fakat ga ının mihverini takib ederek Çakmaklı ve sebeblerini hiç gizlemeğe lüzum görribdir ki, o gün nava çok sakindi. Geboğazından ve Refahiyenin şimalinden memekte ve Büyük Britanya adasında minin yelkenlerini şişirip harekete gegeçerek Suşehri ovasına ve oradan da da harbi kabule hazır bulunmaktadır. tirecek kadar rüzgâr mevcud değildi... Kelkit vadisine kadar uzanmaktadır. Fransa dahi eski Majino hatrile Somme Harb iktısadiyatının iki mühim düsVasatî bir hesabla 10 milyon kilo yeMahza padişahın iradesini yerine ge turu vardır: Tahribat sahasının uzunluğunu 200 kilo lehri arasındaki geniş sahada muharetiştiren Marmara mıntakası istihsalâtıtirmek için, gemir iki kadirga tarafınmetre, genişliğini 15 kilometre olarak jeyi kabule hazırlanmaktadır. Fakat bu 1 Çok istihsal ve az istihlâk. nı en aşağı 20 milyon kiloya çıkarmak dan, Marmara denizinin ortasma ka tehmin ettik. Btf saha dahilinde zelzele kabul edilsin tedafüi olmakla kalmayıp 2 Çok ihracat ve az ithalât. lâzımdır. Bu, tahakkuk ettiği takdirde dar çekilip sürüklendi. Orada, rüıgâra den masun tek bir kasaba ve köy kal lynı zamanda taarruzî mahiyette olıın Harb içinde bulunan veya henüz bi harice daha geniş mikyasta tütün satİntizaren, kendi haline terkedildi. mamıştır, Zelzelenin ,v,şlnız bu , nun^a lmıyacağı İtalyan politikasının alacağı taraflıklarını muhafaza eden bütün mamız kabil olacağı gibi, piyasa fiatı kada binalara yaptığı madd! zarar hay şekle bairlı bulunuyor. İşte, senelerdenberi en büyük memleketler gibi biz de hayati ehem 20 30 kuruş olan tütünlere şuursuzca van ve mahsul zayiaü haric olmak şar(dost) geçinilen bir hükumetin elçi miyeti bulunan bu düsturlar üzerinde bir rekabet tesiri altında 100 120 kuMuharrem Feyzi TOGAY tile on beş milyon lirayı bu'maktadır. sine bile bu kadar huşunetle muamele hassas bulunuyoruz. Cumhuriyet hüku ruş gibi anormal fiatlar vermek sureZelzele, insanca ve malca sebeb oldugösterilen bir devirde, bütün bu şid meti, vatanın müdafaası bakımından her tile bu en mühim ihracat mahsulümüMÜTEFERRÎK ğu zayiattan başka toprakta bir takım detlerden masun kalan ve dainıa ıhti türlü tedbir ve kararlan alırken harb zün maliyetini fevkalâde yükseltmek ve gayritabiî tahavvüller de vücude peürramla karşılanan bir kimse varsa o günlerinin memleketimiz üzerinde ya binnetice beynelmilel pazarlardaki satış Dün sabahki sis miştir. Ezcümle 150 kilometre tulünde pacağı iktısadî tesirleri de büyük b,ir kapasitesini tehlikeye düşürmek gibi feGalatasaray Lisesinde ders çalışan talebeler da, (İngiliz elçisi) idi. Dün sabah şehrin üzerini kısmen, ve tamamen bizim tetkik ettiğimiz saSelânik civarmda, (Kesendire) ön isabetle hesablayarak icabını yapmak na bir akıbetin de önüne geçilmiş olur. .larmara ve Boğazı kesif bir sis kaplaLise bitirme imtihanlarına dün başlantadır. Bu arada istihsal hayatımızı geMarmara mmtakasında istihsalâtı art mıştır. Bu sene imtihanlar, evvelce tespit talebe imtihana girmektedir. Geçen se hayı takib eden bir yarık görülmüştür mış ve saat dokuza kadar devam etlerinde mühim ve kanlı bir vak'a oldu. neden kalıp da bu sene olgunluk imti ld, bunun pek nadir vukua gelen bir jenişletmek ve takviye etmek yolunda tırmak zarureti, yalnız, bu gün görülen Akdenize çıkan Kaptanıderya Cafer edilen resmî liselerde yapılmaktadır. hanına girecek talebe miktarı ise, ede olojik hâdise olduğunu kaydetmeüyim. miştir. Sis yüzünden Köpriiden Kadı i Paşa, donanmayı hümayunun bir kıs gayretlere ve hamlelere şahid oluyoruz taleb fazlalıj'inın ilham ettiği bir dü Mekteb idareleri, lise bitirme imtihanıbiyattan 478, fenden 258 kişidir. Bu yarıkların geçtiği satıhta toprak, öye ilk vapur 8.30 da ve Boğaza 8,45 te \ Realist görüşlü sayın Ticaret Vekili şünce mahsulü değildir. Avrupa sigara na girmeğe hak kazanan tal"be miktamile Selânik civarmda dolaşıyordu. Bu Orta mekteb eleme imtihanları da bu şakulî istikamette 34 metre, ufkî İ5ti ıareket etmiştir. cevelân esnasında Kesendire limanın miz Nazmi Topçoğlu, Ankara radyosu cılığının şark tütünleri üzerinde fazla nnı dün Maarif müdürlüğüne bildirmişgün başlayacaktır. Gerek lise ve gerekse kamette yarım bir metro kadar yerini Topçu atısları da iki İngiliz gemisinin zahire almakla vasıtasile zaman zaman müstahsüe yap durduğu bu sıralarda siparişlerinl daha lerdir. Alınan umumî yekuna göre edeorta mekteblerde, diğer sınıfların karne değiştirmişti. Darıca ve Kavakta dünden itibaren meşgul olduğunu işittL Dost bir dev tığı hasbıhallerinde bu nokta üzerinde fazla vasat cins ve mutedil fiath tütün biyat kolundan 1024, fen kolundan 508 leri dün öğleden sonra tevzi edilmiştir. Heyetimiz, tetkiklerini bitirdikten son opçu atısları yapılmağa başladığından lete mensub olan bu gemilerin zahire bilhassa durmakta ve Türk ekicilerin lere verdiklerini •görüyoruz. Bu itibarra, yeni kurulacak şehir ve kasabaların bu gün ve yarın da devam edecek atışalmalarını gayet tabii görerek ehem pek yerinde nasihatlerde bulunmaktadır; ladır ki, memîeketimizde çok geniş bir ziraat sahasıru ihtiva eden ve mütenev Dr. Ibrahim Zatinin Bursada da yerlerini tespit etmiştir. Bize verilen lar esnasmda buraîardan geçecek mera« İstihsalâtınızı arttınnız. İhtikâr komisyonu ne miyet vermedi. Fakat bu gemilerin. n mühim vazife, Erzincanın mevkiini kibe dikkatli olmaları bildirilmistir. Fakat, istihsalâtı arttıruken, gözönün vi menşe ve cinste en iyi vasat tütünİngiliz korsan gemileri olduğunu hakonferansları yapıyor? tayin etmekti. Yeni Erzincan şehri için ber alır almaz, meseleyi tahkik için, de tutulacak iki mühim nokta vardır leri yetiştiren bu mıntakada istihsalâtın Maruf doktorlarımızdan İbrahim Zaarttırılmasının tütiincülüğümüz için çok Şehrimizdeki ihtikâr hareketinin e Kemah boğazile Hah köyü arasındaki derhal bütün donanma İle Kesendire Kaliteye ehemmiyet vermek ve istih kazanclı olacağmı kuvvetle tahmin edi ti, Halkevinin daveti üzerine Bursaya hemmiyetli bir sekilde inkişaf ettiği göplatform münasib görühtıüştür. Burası sal işini mümkün olduğu kadar ucuza istikametine doğru ilerledL giderek iki konferans vermiştir. Çocuk rülmektedir. Dıtikârla mücadele için hü 'eolojik bakımdan sağlam bir zemine yoruz. başarmak... O zamana kadar Ingilizlerin Akde zayiatı ve çocukların içtimaî korunma« Ne yetiştirirsek satarız. Ne bulurBu seneki satış şartlarını gözönünde larına dair olan bu musahebeler muhit kumetin aldığı tedbirlerin, tatbikata me malik olduğu gibi bugünkü ovadan da nizde konanlık ettiği görülmüş ve işiNüshası 5 kuruştur. mur makamlar tarafından bir türlü bü üç metro yüksektedir. Bundan başka tilmiş sey değildi. Bahusus bu gemiler larsa alacaklar. Muharib memleketler, tutarak, bu mıntakada, bilhassa, Düzce, te büyük alâka ile karşılanmıştır. Dr. tün şiddetile tatbik sahasına konulma Kemah şehrinin bazı mahallerinin de Türkiye Hario her gün mütezayid surette artan ihti Bursa, nefsi İzmit. Gönen ve kısmen hakkında ihbarda bulunanların: İbrahim Zati şehrimize dönmüştür. için ması ve ihtikâr komisyonunun kurul tebdili mevki ettirilmesine karar veriliçin yacları karşısında kalitede ve fiatta es Trakyada bu günkü istihsalâtın birer Bu iki frenk kalyonu, çok zamanSenelik 1400 Kr. 2700 Kr. duğu gündenberi geçen altı ay zarfın miştir. kisi gibi titiz davranamazlar.» misli arttırılması için vakit geçirmeden danberi deryada fesadla meşguldürler. Ham madde ihtiyacı Altı aylık 750 > 1450 > da müddeiumumiliğe verilen muhtekirDiye düşünürsek aldanırız. Hesaba tedbir almalıyız. Koyulhisar kazasınm Espider ve ADiye, dikkate şayan ifadelerde bu 400 > Millî Sanayi Birliği, demir, deri, men lerin onu bile bulmaması hemen her gavnis nahiyeleri civarda başka müna Üç aylık 800 > Bizce, tütüncülerimizin, kaliteye fevlunmalan, bütün donanma halkına katmak lâzımdır ki, bizün rakibimiz oBir aylık 150 > Yoktur. lan ve hemen ayni mahsulleri yetişti kalâde itina etmek şartile, yetiştirecek sucat ve çorab sanayiinin ham madde maddenin üzerinde geniş bir ihtikârın sib saha bulunamadığından kendi yerlemerak verdi. Halbuki, birinin adı ihtiy'acları üzerinde İktısad ve Ticaret yer bulmasma sebeb olmaktadır. Bir çok (Vilyam), diğerinin adı da (Hektor) rip satan memleketler vardır. Bunun leri mahsulü satamamaktan korkmala Vekâletlerinden verilen direktifler da maddelerin üzerinde ihtikâr tahkikatı rinde yeniden tesis edileceklerdir Heyeiçin, mahsullerimizi, kemiyet bakımın rı düşüncesi yersiz ve abestir. timiz, bu mıntakada, zelzeleye mukavim olan bu iki kalyon, İngiltere hükumeti hilinde etüdler yaparak raporlar gön yapılmış ve bunların bir çoğu üzerinde dan arttırırken, randımanlı, çabuk ve İnhisar İdaresi tiitüncülük dermiştir. Şimdi diğer sanayi şubelerinin ihtikâr sabit görülerek komisyona ve yeni bir ev tipinin kabulünde zaruret Gazeteraize gönderilen evrak ve yazılar donanmasının bayrağını taşıyorlardı. iyi fiath müşteri bulacak evsafta vetişgörmüştür. raportörü neşredilsin, edilmesin iade edilmez ve Ve Kesendire limanından, hakikaten ham madde ihtiyaclarmm tedariki me rilmiştir. Fakat bunların neticesi henüz tirmeğe de ehemmiyet vermek lâzımTetkiklerimizin neticesini Nafıa Vekâ Hyaından mes'uliyet kabul olunmaz. zahire ahyorlardı. ahnmış deiğldir. İhsan Arif felesi tetkik olunmaktadır. dır. rtine bir rarjorla arzettik. Bunlardan (Heklor) Ismindeki kal Bu düşünceler, hassaten tütüncülüğüOrhan Rıza, Nerimenin apartımanının yon, esasen bir korsan gemisiydi. Na müz için varid olan hakikatlerdir. KUçUk hikâye şanı bozmam, kendi karısı olmam için 6ilsa Akdenize girmiş.. Adalar denizine Altmış milyon kiloyu bulan 1939 yılı merdivenlerini tırmarurken «bu kızcağız yalvaracağından emindim. Şimdi anlakadar sokularak o havalide bazı ge tütün rekoltesi müstahsil mıntakalarda da amma yükseklere çıkmış» diye, söyyor musunuz? Sizi, evvelden yapacağım milerin önünü kesmiş.. Sahiblerine bir şinıdiye kadar görülmemiş bir alıcı ka lendi. Terlemişti ve kendini yorgun hisşeyden haberdar etsem davete gelmiyehayli zarar vermişti. Fakat uzun zaman labalığı içinde ve çok iyi fiatlarla satıl sediyordu. ceğinizden, bu yalancı nişanlı rolünü Kapıyı temiz kılıklı bir hizmetçi açtı. korsanlıkta tutunamıyarak İngiltere maktadır. 4 birincikânunda açılan Ege kabul etmiyeceğinizden emindim. Onun donanmasma iltihak etmiş.. Şimdi de. piyasasmda, bir ay içinde 35 milyon ki Gene adamı salona aldı. Nerime ile aniı,in bir şey söylemedim. Plârumı tatbik (Vilyam) kalyonile hem ticaret ve hem lo tütün satılmış ve Ege tütünlerinin va nesi yalnız değildiler. Bir kaç ahpabları bildi. Kapı arka arkaya çalınmaya baş Pek neşeli görünmüyorsunuz dedi, birdenbire garib bir durgunluk çökmüş etmek için annemi kandumak güç oldu, vardı. Yaşh bir bey, saçları boyalı gene lamıştı. Orhan Rıza odada misafirler böyle bir günde.. ziyaret maksadile şark sulanna gel satî kaimesi 55 kuruşu bulmuştur. Bu tü. size karşı öyle mahçubum ki nasü af coğaldıkça sıkıntısının arttığmı hisseBir an sustu ve yavaşça ilâve etti: m''tl. gün Egede satılmamış tütün kalmamış bir kadın... Gene adam «ah budalalar diye, için dileyeceğimi.. Zaten Nerime gene adamı ısrarla bu Oiyor, içinde garib bir endişe, rahatsızlık Nişanlımz güzel kız doğrusu.. Hektor gemisinin kaptanı, Türk do gibidir. den hıncla söylendi. Oyunlarının beyduymaya başlayordu. Her gelen misafir Orhan Rıza gene kıza karşı duyduğu Ve gene adamın yanından uzaklaştl. hude olduğunu gördüler. Tuzaklarına nanmasının Kesendire limanına doğru Henüz faaliyeti devam eden Mannara akşam yemeğine davet ederken yemekte Orhan Rıza bir an başının döner gibi düşmedim, şaşırıp vaziyeti kabul etme ofkenin bir anda eriyip gittiğini hissetti. geldiğini haber alır almaz. bir kaç piyasasmda ise, bu sene bir çok tüc birkaç ahpabları, akrabalan da bulu gene adama garib bir tebessüm ve fazla bir dikkatle sokuluyordu. Bir aralık olduğunu hissetti. • Allahım ne oyun! Sözünü keserek, merakla: sene evvelki korsanlık vak'alarını ha carların doğru veya yanhş olarak kul nacağını söylemiş, bunlaruı sözleri, sohdim, plânları suya düştü. Davetlilere de betleri yerinde hoşlanacak kimseler ol «acaba Ne"ime benim hakkımda onlara diye düsündü. Bu Nerimeden umulur rezil oldular..» Bari neticeden memnun musunuz? t'rlıyarak tevkif edüeceğinden şüp landığı bir tabiri biz de kullanarak ifagülüns ştyler mi> anlattı diye, düşün muydu? Ana kız bir olmuşlar. beni hadedi. helendi. Kendisi bu endişeye kapıl de edelim gayritabiî bir fiat styrine duğunu da temin etmişti. Nerime Orhan Acele ile herkesle vedalaştı. Apartldü. Fakat sonra başka şeyler de dikkaGene kız başını kaldırdı. Gözleri kemakla beraber, (Vilyam) gemisinin şahid oluyoruz. Bu vakıadan müstahsil Eızanın çalıştığı yerde, tercüme servi tini çekmeye başladı. Misafirlerin ekse bersizce avlayacaklaruıı zannetüler. De manın merdivenlerini bir felâketten kurderle dolu idi: mek bu bir nisan merasimi?» memnun. fakat tüccar şikâyetçidir. Biz, sinde daktilo idi. Güzelce olduğu gibi k^ntanına da telâş verdi. tulmuş insanlarm sevincile koşarak inrisi çicekle gelmişlerdi. Nerime kucağı İki gemi, derhal demir kaldırdılar. bu nokta üzerinde duracak değiliz. :eki, hoş bir kızdı. Herkesin şüphesine büketlerle dolu salona girip çıkıyordu. Dudaklarmda asabî bir tebessüm di, ertesi gün Nerimeye söyleyeceği acı Hayır, diye, mırıldandı. Gece oraKaçmak için denize açıldılar. Fakat. Maksadımız tütün istihsalâtımızın da rağmen Orhan Rıza ile aralannda temiz Son gelen yaşlı, bilgiç tavırlı bir kadınm belirdi. Kendisinden başka bu nişandan sözleri kafasmda şimdiden hazırlayor daydı. Hatırlamıyor musunuz? Gene, ubir dostluktan başka bir şey yoktu. zunboylu bir zabit.. Nişanı gayet tabii liman açıklarında Türk donanmasile arttırılması keyfiyetidir. gene kızı kucakladığını ve tebrik yollu herkeçin haberi vardı. Tevekkeli değil, du. Ana kız gene adamı büyük bir tehaBu sene, harb dolayısile Almanların karşıladı. Beni zerre kadar sevmemiş k'^ılaştılar. bir şeyler mırıldandığını da duydu. Bu o manalı bakışlar, tebrikler, çiçekler, Fakat ertesi gün ondan evvel Nerime olduğu aşikârdı. , İngiliz gemilerinin bu hareketi. vu memleketimizden tütün almıyacakları ükle karşıladılar. Dostlarına takdim et esnada herkesin gülümseyerek kendi sine Nerimenin yeni elbisesi, neşeli, heyecanlı bahsi açtı. Gene kız solgun ve müteessir ku bulan ihbarı teyid etti. Amiral Ca söyleniyordu. Her sene 15 17 milyon iler. Boyalı saçh kaduı gene kızın hala baktığmı görüyordu. Sarardı. Nihayet hali.. Orhan Rıza uzun boylu zabiti gayet görünüyordu. Nerime akrabası olan saçları boyalı fer Paşa, bu iki firarî kalyonu tevkif kilo tütün alan büyük bir müşterinin ;ımn kızı oluyordu. Orhan Rıza oturur kendisinin haberi olmadan ortada bir Beni affediniz diye, söze başladı, iyi harulayordu. Bu, kendisile lâkayd, tütün piyasamızdan çekilmesi ihtimal: 'turmaz bu kadmın manalı bir tebes şeyler dönmekte olduğuna kanaat getir kadınm yanına yaklaşmıştı. Orhan Rıza e' lek için gemilerine emir verdi. biliyorum. Fena bir oyundu. Fakat emin müstehzi bir tavırla «nişanlınız, güzel ingiliz gemileri, Türk gemileri ta tütüncülüğümüzü ciddî endişelere dü ümle gözlerini üzerine diktiğini gördü. mişti. Fakat ne vardı, ne oluyordu? Ar dudaklarına gelen bütün acı sözleri bir olun sizin düşündüğünüz sekilde iğrenc kız doğrusu» diye konuşan adamdı. şürmüştü. Halbuki, vaziyet berakis ol ıikıldı. İhtiyara gelince o da kendisile tık bu kalabahk salonda bir merasimde anda yuttu. Rezalet çıkarmak istemiyorrafından çekilen (dur!) isaretlerine Birdenhire gene kıza büyük bir şefkat du. Almanlar, piyasamızdan büsbütün !azla alâkadar görünüyordu. Siyasetten bulunuyormuş gibi garib bir his içinde du. Gene kız tatlı bir tebessümle «haydi bir maksadımız yoktu. Hayır, sizi böyaldırmadılar. Firara devam etmekle lece elde etmek, bir emrivaki karşısuıda ve merhamet hissetti. Nerime şimdi çekilmediler. Üstelik, İngiltere ve Fran îonuşmaya başlamıştı. Gene adamın fi bunalıyor, hele pembe elbisesi içinde yemeğe» diyordu. Onu takibe mecbur beraber, şiddetle top ateşine başladı bulundurmak aklımdan bile geçmedi. kendi ıstırabıru unutmuş gibi tekrar sa gibi iki zengin memleket de müşte kirlerini öğrenmek isteyordu. Biraz son pürneşe oradan oraya dolaşıp duran oldu. h'. ondan af dilemeye başlamıştı. Orhan Maksadım çok başka idi.. rilerimiz arasına girdi. Bir çok memle a Nerime bu ciddî havayı dağıtmak is Nerimeyi gördükçe «ne oluyor yarabbi!» Gene adam büyük bir hiddet içinde İngiliz gemileri fazla miktarda top ketler azalan stoklarım tamamlamak, Gene adamın, hiddeti yatışarak hay Rıza ona, bu vak'ayı unutacağını vadetti :er gibi piyanoya oturdu. Orhan Rıza diye, endişe, merak içinde kıvranıyor bulunmasına rağmen sofradan kalkılınve içinde en küçük bir kırgınlık kalmalarır.a ve tam kadrolu mürettebatları diğer, bir kısmı da harb tedbiri olarak iyanonun başına giderek notaları seç du. Nihayet onu bu meraktan, üzüntü caya kadar sükunetini muhafaza etti. retle kendisini dinlemekte olduğunu gödığını, dostluklarmın devam ettiğini isna güvenmişler, Türk donanmasının şark tütünlerinden fazla stok yapmak mekte ona yardım etti. Gene kız, pembe den kurtaracak biri çıktı. Bu gene bir Bir an evvel bu evden kaçmak, kendi rünce başını önüne eğdi. Acı bir tebespat için de öğle yemeğini beraber yemetehdidlerine ehemmiyet vermemisler kararile siparişler verdiler. Yeni müşıir elbise giymiş, biraz boyanmıştı. Her ihtiyat zabiti idi. Ciddî, vakur bir hali sine zorla verilen bu nişanlı payesinden sümle devam etti: di. Lâkin, Tersane Kethüdası Uzun teriler ve büyük siparişler karşısında İki senedenberi akrabamdan bir âe davet etti. Bu davetten sonra üstüste zamankinden güzeldi. Bununla beraber vardı. Nerime onu da akrabası olarak kurtulmak isteyordu. Yemekten sonra Piyale ile korsanlıktan yetişerek Türk bugünkü istihsalimizin kifayetsizliğini genci seviyordum. O da bana lâkayd gö çok zaman beraber çıktılar. Orhan Rıza kendi kendine onunla bu takdim etmişti. annesinin hasta olduğunu, erken eve rünmüyordu. Yalnız fazla mağrur, kadonanmasında çok kıymetli bir mevki bilhassa Marmara mıntakasındaki tütün Üç dört ay sonra Orhan Rıza bir aksalonda bulunmayı birlikte bir sinemaya dönmesi lâzım geldiğini söyleyerek müalmış olan (Memi Paşa) nın gemilerile satışlarında çok açık surette gördük. Davetlilere «yemeğe buyrun» denil saade istedi ve o zaman davetlilerin rarsız bir adam.. Bir türlü yola gelmi şam gene Nerimenin apartımanının mer;itmeye, şöyle biraz yürüyüp başbaşa bir de (Bey) kadirç'asının ates'er sa Ve anladık ki, Marmaranm bellibaşh .ir çay i'~«ye tercih edeceğini düşün diği sırada idi ki bu adam Orhan Rıza hayretle birbirlerine bakmaya başladık yordu. Küçük bir merasim yaparak ni divenlerini tırmanıyordu. Fakat bu seçarak önlerini kestiklerini görür gör noktalarında istihsalâtı bir misli arttırnın yanına yaklaştı. Müstehzi bir tebes larını farketti. Halbuki Nerime ile an sanlandığımı ilân etmekle onu telâşa ferki hakikî bir nişandı ve gene adam dü. mez, derhal tevakkuf ettiler. Bunları, düşüreceğimi, kat'î bir karar almaya zaruretindeyiz. Nerime ancak on dakika piyano çala ! sümle koluna dokundu: nesi saşırmamışlardı. Yalnız üzerlerine sevkedeceğimi düsündüm. Bana bu ni davetlileri, sevgili nişanVtnı beklettiğini düsünerek heyecanlaruj ordu. IV. Muradın bostancıbasısı Eîçi Marşvil'in dikbaşlı oğlunu önüne katarak saraya getirdi Tütün tacirleri Ankara dan sorulan suallere dün cevab verdiler Usküdar tramvayları Siyasî icmal Harbin esrarı Evkaf U. Müdürü "Bu müesse T seyi öldürmemek lâzımdır,, diyor Haricî ticaretimizde mühim değişiklik Zelzele sahasmda yeni ıehlrlerin>iı Almanya ve Japonya ile de takas yolile ticaret imkânı temin edildi Profesör Hâmid Nafiz, inşaatın çöküntü hattı haricinde ve yeni tipte yapılacağını söyledi tavslyeler Istihsali bu sene iki misline çıkaralım! f Lise bitirme imtihanlarına dün başlandı J Harb vaziyeti dolayısile, kaliteye itina ed< rek yetiştirilen tütünler daima iyi müşteri bulacaktır CUMHURİYET Jllıone m\\ Dikkat Nişanlı Perlde Celâl