27 Mayıs 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Viyana Dönüşü 150 > Kadın Avcısı 1 00 > Cem Sultan 75 > Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Türkler için soylenen büyük sözler 25 > Cumhuriyet Matbaan M. Turhan Tan'm Vll umhuri ! 5 7 6 2 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: istanbuL N a 246 Telefon: Ba§munarrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 KIRK YIL Pazartesi 27 Mayıs 1940 Her kitabcıda bulunur. iyük Edib Halid Ziya Uşaklıgilin beş cildlik nefis bir eseridir. Almanlar Kale'nin alındığını bildiriyor Müttefik kuvvetler, Fransanın şimal ve cenubundaki orduları arasında, irtibatı temin eden geçidler elde ettiler LONDRİ Jz&nâ Şiddetli çarpışmalardan sonra dün sabah Bulonya şehri Almanlar tarafından zaptolundu Ingiliz tayyareleri dün sabahtan akşama kadar Alman kuvvetlerini bombardıman etti Şimtiki harbden Alınacak dersler Ancak kullandığımız silâhlann beHi başblarını kendimiz yaparak azamî kudret sahibi olabiliriz. addı zatınde tahribkâr olan harb, ayni zamanda bir çok terakki ve istihalelerin de âmilidir. Tayyare harbde mütevazi bir başlangıc silâhı olarak ilk defa 1914 1918 cidalinde kullanıldı. Harbden sonra bu âletin kazandığı çok şiimullii terakki merhaleleri malumdur. Silâh olarak tankı geçen harbin »onlanna doğru Fransızlar icad ve Ingilizler tatbik ettiler. Harbden sonra bu usul arabaların iktısadî sahalarda çeşidli tatbikatından istifade olundu. Şimdiki harbde bu arabaların zırhlı zırhsız, ağır veya hafif çejidlerinin çok büyük bir mebzuliyetle Almanlar tarafından kullanılmakta olduğunu görüyoruz. Geçen Umumî Harbin sulhunu takib eden devirdeki sanayi inkişafi o harbin yarattığı dinamik mesainin neticesiydi. Harbin alelitlak iyiliğinden veya fenalığından bahse mahal görmeksizin milletlerin hayatında kıyamet koparan bu âfetin ayni Zamanda terakki doğurucu kuvvetli bir hareket ve faaliyet kaynağı olduğunu kabul etmemek de mümkiin değildir. Biz Türkler son harbleri takib eden yıllarda Ebedî Şef Atatürkün irşadı ve Millî Şef Ismet Inönünün idaresile bütün millî hayatımızda ileri milletlerin hizasına gelmeği amaç tutan bir terakki devrine dahil olduk ve millî hayatımızın bu emele uyan çabuk bir yükselişi yolunda hakikaten çok şey yaptık. Böyle yapmağa mecburduk. Çünkü çok geç kalmıştık. Yapılan şeyleri sayıp dökmeğe bu sütunların hacimleri müsaid değildir. Her halde henüz yirmi yıla varmayan çok kısa bir müddet zarfında ancak bir asırda başarılabilecek maddî ve manevî terakkiler temin ettik. Imkânı olsa daha fazlasını yapardık. Fakat gayret ve himmetlerin kudreti ne kadar büyük olursa olsun istihsal edilmiş olacak neticelerin bir sının vardır. Bununla beraber, dediğimiz gibi, biz az zamanda o zamana sığmıyacak kadar büyük işler başardık. Daima bilerek ki yapacaklarımız yaptıklarımızdan daha çoktur. Bu arada ve bilhassa yeni harbin dersleri önünde en ziyade dikkatimizi çeken hâdise şudur: Bilhassa endüstri sahasında daha büyük, herhalde fasılasız, mütemadî ve mümkün olduğu kadar sür'atli ilerileyişler kaydetmeğe mecburuz. Artık iyiden iyiye anlaşılmış bulunuyor ki bu saha bizden hakikaten millî hamle isteyen bir sahadır. Hususî teşebbüs veya resmî tesis yollarile sanayii, kendi kendini boğmıyacak makul bir mürakabenin temin edeceği ahenkli bir inkişafa götürmek zorundayız. Bu millî hayat seviyemizin yükselmesi için tahakkuku elzem bir ihtiyacımız olduğu gibi millî müdafaamızın da bilhassa bu ileri ve yüksek millî hayata istinad edebileceğine, yeni harbden alınan derslerle, bir kat daha kanaat gelmiştir. Memlekette inkişafı matlub olan sanayi şubelerini sayıp dökmek bizim salâhiyetimizin haricinde bir iştir. Fakat sanayi namına ne kadarilerileyiş ve genişleyiş temin olunursa mutlak surette iyi olacağına kanaatimiz vardır. InkıPans 26 (Hususî) Cenubî Belçıka dikleri resmen teyid edılmektedir. Anıle şimalî Fransadaki müttefik orduları cak bu muvaffakiyet Almanlara çok paarasındaki irtıbat kesilmemıştir. Dusma halıya mal olmuştur. Şehrin sokakları nın kat'î sevkülceyşî netice elde edeme Alman cesedleri ve tahrib edilen tank mesi için icab eden tedbirler alınmıştır. larla doludur. Müttefikler bugıin Somme nehri üzeBelçika nazırlan Londrada rıne bir kaç geçid daha elde etmeğe mu Londra 26 (a.a.) İngiliz Hariciye vaffak olmuşlardır. Somme ile Arras a Nezaretinden bildirildiğine göre, Belçika rrsında müttefikler muteaddid mukabil Başvekili Pierlot, yanında Hariciye Nataarruzlarda bulunmuşlardır. Almanlar zın Spaak, Millî Müdafaa Nazın General bu kadar şiddetli mukavemet bekleme Denis ve Dahiliye Nazırı Van Den dıklerini itiraf etmektedirler. Valencien Poorten, olduğu halde dün Londraya ne mıntakasında bütün gün çok şiddetli gelmişler ve bir kaç gündenberi Lon muharebeler cereyan etmiş ve Almanla drada bulunan Belçika Maliye Nazırı rın bütün hücumlan tardedilmiştir. Gutt tarafından karşılanmışlardır. Pi[Arkası sahife 4 sütun 1 de] Almanlarm bugün Bulonya'ya gir Sapot* r* tJ Mezlet* V Amerikanın müttefiklere yapmak istediği yardım Tayyare harb levazımı almak için demokrasilere bir milyar dolar ikraz edilmesi isteniyor llbofi Z. MÜTTEFİKLER ALMAN KUYVETLERı TUTULAM CEPHE Dünkü müttefik Soa&on, En $**$ r #l*rn * 7 N gösterir harita orduların resmi tebliğlerine nazaran şimali Fransa ve Belçikadaki tarafeyn vaziyetini Ingiltereİtalya anlaşması Italyanın talebleri, tatmin edilecek mahiyette görülüyor Londra, 26 (a.a.) Ekonomik harb Nezaretinin tebliği: Harb kaçağı kontrolü ile alâkadar meselelcri tetkikle muvazzaf muhtelit İngiliz İtalyan daimi komitesinin toplantısına iştirak etmek üzere Ronıaya gitmiş olan Sir VVilfrid Green bu akşam Londraya donecektir. İtalyan makamlarının bu hususta yaptığı teklifler, Sir VVilfrid Green tarafından bir anlaşmayı çok tatmin cdici bir esas teşkil edecek mahiyette olarak telâkkt edılmektedir. İtalyan ve İngiliz mümessilleri, Romada leferrüat üzerinde çalışmaktadır. Son Alman zayiatı Avusturya şehirlerine 70 bin yaralı nakledildi İngiliı İstiMbarat Nanruua Fraısu «illetÜN! htoketi Amerika tayyare fabrikalarından birinin içeriden görünüşü Nevyork, 26 (a.a.) Amerika efkârı umumıyesinde müttefiklere yardım lehindeki hareket, gün geçtikçe daha ziyade genişlemektedır. Şikagoda North Western Üniversitesine mensub 55 kişi, kongredeki Hlinois mümessillerine telgraflar göndererek, müttefiklerin derhal tayyare satın alabilmeleri için Amerika Birleşik Devletlerinin müttefiklere bir milyar dolarlık bir istikraz verilmesini ısrarla rica etmişlerdir. Bu telgraflarda, a>ni zamanda, müttefikler yanında hizmet etmek uzere gonüllü yazılmasını mümkün kılan bir kanun projesi çıkarılması ve Johnson kanununun tadil olunması da istenmektedir. Diğer taraftan, Empra Gazettein sahibi Alben White kurmuş olduğu «müttefiklere yardım yolile Amerikanın müdafaası» ko[Arkası sahife 3 sütun 3 te] Londra, 26 (a.a.) İngiliz İstihbarat Nazırı Duff Cooper, bu akşam İngiliz radyolarında, Fransızlara hitaben fransızca bir nutuk söylemiştir. Duff Cooper, mukadderat saatinden, her iki memFranstzlara esir duşen Almanlar üsera kampında leketin kritık saatinden bahsetmiş ve demiştir ki: Alman hududu 26 (a.a.) İyi haber oteller tahliye edilmiş ve yaralıları ba dan verilen haberi gayriresmî olarak « Senelerce bütün enerjisini, bütün alan mehafil, garb cephesinden altmış, rındıracak şekilde hazırlanmıştu. tekzib etmişler ve bu İngiliz gazetecisizekâsını ve bütün halkını harbin hazır yetmiş bin yaralı Almanın Carinthie'ye Diğer taraftan Almanlar, Alman ordu nin Yugoslav hududundan harice çıkalanmasına tahsis etmiş olan kuvvetli bir ve Styrie'ye geldiğini söylemektedirler. sunda pek çok kaçak vak'ası kaydedil rılmasını istemişlerdir. Almanlar, hâdi[Arkası sahife 3 sütun 4 te] Bu iki eyaletteki bütün mektebler ve diğine dair bir İngiliz gazetecisi tarafın senin bir Avusturyah teğmenle bir Avusturyalı yüzbaşmm Yugoslavyaya gitmek uzere hududu geçmelerinden ıbaret olduğunu söylemektedirler. Bu taleb gayriresmî olduğundan is'af edilmemiştir. [Arkası sahife 3 sütun 6 da] General Ironside Anavatan kuvvetleri başkumandanlığına tayin olundu Dünkü spor hareketleri IngUtere fciyik luunrlık yapıytr Paraşütçülerle mücadele için 400 bin kişi kaydedildi Londra 26 (a.a.) Paraşütçülere karşı mudafaa kıt'aları için toplananların yekunu 400 bine yaklaşmaktadır. Londra ve civannda ihtiyat tedbirleri alınmakta berdevamdır. Stratejik noktalar ctrafında dikenli tel örgüleri tespit edilmiş ve muhafaza karakollan fazlalaştınlmıştır. Tehlikeli mıntaka ilân edilen şehirler Londra 26 (a.a.) Resmen bildiriliyor: Holandanın ve Belçika ile şimalî Fran[Arkası sahife 4 sütun 5 te] İtalyaia faaliyet Mussolini ordu erkânile görüşmelerde bulunuyor General Ironsides General J. G. Dill Londra. 26 (a.a.) İngiliz Harbiye Nezaretinin tebliği: İngiliz hükumetı, aşağıdaki tayinleri tasvib eylemiştir: General Sır Edmund İronside, tekaude sevkedilen Sir Walter Kirke'nin yerine anavatan kuvvetleri Başkumandanlığına tayin olunmuştur. General İronside'ın yerine İmparatorluk kuvvetleri [Arkası sahife 3 sütun 7 de] Roma, 26 (a.a.) Mussolini bugün ordu Genelkurmay Başkanı Mareşal Graziani, Harbiye Musteşarı General Soddu, Harbiye Nezaretinde seferberlik servislerini idare eden generaller ve pasif korunma dairesi sefi ile görüşmelerde bulunmuştur. Mussolini, istihsalin fazlalaştırılması bahsi üzerinde esaslı teslihat fabrikaları şeflerile de görüşmuştür. Hususî müsaade verilecek olanlar haric olmak üzere mayi mahruk ile işleyen bütün otomobiller, bir hazirandan iübaren islemiyecektir. i YUNUS NADİ [Arkası sahife 4 sütun 5 te] Millî küme maçlarına dün devam edilmiştir. Fenerbahçe Altınorduyu 7 0 , Galatasaray da Altayı 2 . 1 yenmişlerdir. Yukarıki resim, Gala tasaray Altay maçmda Galatasarayın neticesiz kalan bir hücumunu göstermektedir. Dünkü maçlann tafsilâtı 4 üncü sahifemizdedir.