23 Mayıs 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Sıcak havalarda midenizi yormaktan sakınınız. Hastalık getirir. Her yemekte bir tabak Ankara'nın YAYLA Makarnası Sıhhatinizin garantisidir. Bütün bakkaliye mağazalarmda arayııuz. Bulacaksınız. V. J Onyedinci yıl sayı: 5758 u mh u'ri yet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mdrtub adresi: Cumhuriyet, îstanbul Posta kutusu: fshnbuL No. 246 Telefon: Bajmuharrir: 22366. Tahrir heyeü: 24298. İdare ve matbaa kısm: 24299 24290 Çeviren: Hüe^pCahid Yalçın Bütün dünya dilleıine teıcüme edilen bu kitab çıktı •ppf) Perşembe 23 Mayıs 1940 İki cUd, 225 kuruştur. AHMED HALID KITABEVI Fransız mukabil taarruzu muvaffakiyetli oldu Kütle halindeki A Iman ilerleyişi durdu, Aras geri alındı, iki cephede şiddetli muharebeler devam etmektedir Veygand vaziyetten memnun! Alman ordu kumandanı, Fransız mukavemeti karşısmda durmağa mecbur olduklarını söyledi Resmî tebliğde garbdaki gedigin Möntrö'ye kadar uzadığını da bildiriyor Belgikada hava bombardıman lartte tahrib etunan tehtrlerden.» Ingilterede tarihin kayd etmediği muazzam kıyam! «Herkesin canını ve malını Kralın emrine» veren fevkalâde kanun dün üç saat içinde meriyete fifirdi Churcill Parise giderek yeni Başkumandanla görüştü Bütün millî servet ve emlâk hükumet kontroluna girdi tün malını Kralın emrine koyan» yeni kanun mucibince bilumum sanayi devlet hesabına çalısacaktır. Şahsî servet» ler, fabrikalar ve her nevi varidat membaları hukumetin emir ve konlrolu altına vazedilmektedir. Krallığm bjtün kuvvetleri, her t ü r lü ihtimallere karşı koymak için bir araya toplanacaktır Liizumu takdirinde emlâk tahrib o [Arkası sahife 4 sütun 7 de] MUTTEFİKLE» ALMANLAR Z1GFRI7 HATT1 M A j l N O MATT» Fransız cephelerinde vmiyeti ve serpinti halinde garba ya yüan Alman parafütçü ve hafif motorize m&frezelertnin Kareket sahalarmı gosterir harita •+*•** Londra 22 (Hususî) İngiltere tarıhinde ılk defa olarak • parlamento bu gün hukumste fevkalâde salâhiyet ve ren ve Ingilteıcnin bütun menabiini seferber hale getiren kanun lâyihasm: müzakere ve derhal kabul etmiştir. LÂyiha Kral ta/afından da hemen tasdık edilerek, üç saat zarfında kanun ma hiyetini alar.ık tatbik mevküne kon . ingiltereJe herkesin canını ve büMecliste fevkalâde tedbirlert izaH eden Mühruhas Lordu M. Atlee Harb harid fciyik Abvile uzanan AlDevletlere dişen rol man müfrezelerinin Bütün dünyamn atese sürüklenmesi tehlikesi bu kadar yakın ve umutnî bir manzara gösterdiği sırada, büyük devletlerin ateşe siirüklenmek için kendi sıralannı bekleyecek yerde, bu ateşi tahdid eden bir kararda ittifak etmeleri, zamanın emrettiği bir vazife sayılmağa değer. irtibatı kesildi Parıs 22 (Hususi) Fransız ordusu bu sabah şimali garbide şiddetli bir mukabil taarruza geçerek Arras şehrini istirdad etmiş ve Amiens şehrine pek yakın bir mesafeye ilerilemiştir. Alman kumandanının itirafı imalî Amerıka Birleşik Devletleri Cumhur Rei«i Mister Ruzvelt'in Mbsyö Mussolini'ye gönderdiği mesaja Duçe cevab vermiştir. Bir Amerikan telgrafile muhteviyatı ne§rolunmıyacağı bildirilen bu muhaberede iki devlet adamının yekdiğerlerine ne demiş olduklan bilinmiyor ve bilinmiyecek. Şu var ki Amerikada efkârın sür'atle Fransızlar ve lngilizler lehine dönmekte olmasına mukabil Italyada dahi harbe müdahale arzularını gösteren temayüller eksik değildir. Eğer işler şimdıki gidişini takib ederse Jtalyan müdahalesile harbin hakikaten cihanşümul mahiyette umumileşmesi zarurî olacak gibi görünür. Çünkü bu takdirde dünyamn mukadderatını değiştirecek bir cereyan almış olacak olan harbe Paris, 22 (a.a.) Bugün öğleden karşı Amerikanın daha ziyade lâ sonra Reynaud şu beyanatta bulunmuşkayd kalabilmesi imkânı ortadan tur: kalkacaktır. Beşeriyeti böyle ucu [Arkası sahife 4 sütun 1 de] bucağı gelmez bir afetten korumak bugün heniiz harb haricinde bulunan büyük devletlerin manevî mesuliyetlerine terettüb eder bir vazife olsa gerektir. Bu devletler dört taneden ibarettir: Italya, Amerika, Sovyetler Cumhuriyeti ve Japonya. Çinde hâlâ sürüp giden uzun bir harb içinde bulunmasına rağmen ve hatta belki daha ziyade böyle olduğu için Japonyanm da büyük devlet olarak müstakbel dünya kargaşahğı ihtimaline karşı elbet müessir surette söyleyeceği söz vardır. Cihanın ne vakit ve nasıl biteceği bilinmiyen kavgalar içinde puyan olmasına imkân verilmemesinde bu giin harb haricinde bulunan büyük devletlerin hayatî alâkaları ve insanî vazifeleri bulunduğunda şüphe yoktur. Bu ise ateşi daha ziyade körüklemektense harbi şimdiki muhariblerine hasretmekle kabil olabilir bir iştir, ki onun sulhu da elbet şimdi harb haricinde bulunan devletlerin de alâkadar olacakları bir konferansta hallolunabilir. Nevyork, 22 (Hususî) Altıncı Alman ordusu kumandanı General Reichenau Amerikan gazetecilerini kabul ederek demiştir ki: < General Weygand Fransız ordusuna her ne bahasına olursa olsun mukavemet etmeği emreylediği cihetle, Alman ileri hareketinin eski sür'atini muhafaza etmemesi tabiidir. Düşman bugün çok şiddetli mukavemet göstermiştir. Bununla beraber, henüz düşman ordusunun kyvayi külliyesile temas haline gelmiş bulunmuyoruz.» General Weyj»and'ın beyanah Paris, 22 (Hususî) İngiltere Başvekilile görüşmek üzere Parise davet edilen Başkumandan General Weygand, vaziyetten memnun olduğunu ve ittihaz edilen tedbirlerin beklenen neticeleri vermeğe başladığını söylemiştir. Fransu askeri mehaülinde, Arras ile Amiens mıntakasında Fransız kıtaatmın bütün köprüleri berhava ettikleri için Amiens'e kadar ilerleyen motörlü düşman kıtaatile Alman ordusunun irtibatı kesilmiş olduğu temin olunmaktadır. Reynaud'nun yeni beyanatı Hükumet dün yeniden 5 sınıf askeri (350 bin kişi) silâh altına davet ettı yıldönöiMÜnde tezahürat yapÜMaanı istCTüyor ) Bükreş 22 (Hususi mubabirimiz te lefonla bildiriyor) Rumanya Kralı Karol'u/ı tahta çıkışının 15 incı yıldönümü münasebetile 8 haziran günü ıçia bütün Rumanyada büyük merasim hazırlanmaktaydı. Majeste Kral Karol bu gün Başvekil Tataresko'ya bir açık mektub gömlererek, içinde bulunduğumuz fevkalâde ahval dolayısile, bu tezahürattan ou sene için vazgeçilmesı arzusunu izhar etmiştir. Kral Karol hükumet erkânının vatan selâmeti uğrunda var kuvvetile çalışmasının kendisi için en parl.ık kutlama şekli olacağıro mektubuna ı'âvt etmiştir. Dünya buhranınm son aldığı vaziye1leri hassas bir alâka ile takib eden Rumanya vaktile terhis edilmiş olan beş sınıf askeri zabitlerile birlikte yeniden silâh altına çağırmıştır. Bu efrad 24 sast zarfında vaafeleri başına ge'ecektit. Hukumetin bu kararile Rumen ordusu takriben müsellâh 350 bin kişi daha kazanmaktadır. ristanın vaziyetinin bu günlük meçhul bulunması bu kabilden bazı ihtiyat tedbirlerini zaruri kılmaktadır. D. D. Rumanyanın tedbirleri » Kanada Başvekili Mackenzie King Balkanlarda propaganda Londra 22 (aa.) Avam Karaarasında işçi azadan Gibson, Hariciye Nezareti müsteşarı Butler'den Balkanlardak^ siyasî vaziyet ve İngiliz hükumetinin Almanların Yunanistanda nüfuz ve propagandasmı kullanmasına mâni olmak üzere ne gibi tedbirler aldığı hakkında yapacak bir beyanatı olup olmadığını sormuştur. Butler, verdiği cevabda, bu hususta yapacak bir beyanatı olmadığını bildirmiş ve fakat Gıbson'un İngiliz hükumetinin meseleyi çok yakmdan takib etmekte olduğundan emin olabileceğini ilâve eylemiştir. Rumen ordusunun, başlarmda Veliahd Prens Mişel bulunan bir avcı taburu Bazı radyolar, cenubu şarki Avrupası Bükreş siyasi mehafilinde Rumanya rışık vaziyetten mülhem olduğu beyan memleketlerile İngiltere arasındaki tiıin bu tedbirlerinin Balkanlardaki ka edilmektedir. Bu arada bilhassa MacaTArkası sahife 4 sütun 7 del Kanada hükumeti derhal yeni fırkalar gönderiyor Londra 22 (a.a.) Kanada Başvekili Mackenzie King, İngilterenin talebi üzerine müttefiklere yeni takviye krt'aları gönderileceğini bildirmiştir. İlk fııka şimdiden harekete amade bir haldedir. Diğer taraftan İngilterenin talebi üzerine Caraibes adalarında ve şimali Atlasta bahrî ve askerî teşekküller hizmete konulmuştur. M. Mackenzie King, sözlerini şu kat'i beyanatla bitirmiştir: « Kanada milleti harbin bidayehnde nasılsa, harbin sonunda da öyle bulunacaktır. İngiltere ile Fransanın yanıbaşmda kuvvetli bir surette müttehid olarak.> Eski mütekaidlerin maaşlarına yapılan zam kabul edildi Matbuat müdürlüğü kanunu da çıktı Ankara 22 (Telefonla) Başvekâlete bağlı Matbuat umum müdürlüğü teşkiline dair kanun lâyihası bu günkü Mecliste müstaceliyetle görüşüldü, kabul edildi. Lâyihanın heyeti umumiyesi hakkında söz alan Müstakil Grup Reis vekiü Ali Rana Tarhan şayani dikkat mülâhazalarda bulundu. Ali Rana Tarhan, Başvekâlete bağlı bir umum müdürlüğün daha teşkili dolayısile bu nokta üzerindeki mütalealarını anlattı ve Başvekilin bir çok meşguliyetleri olduğuna gore, bu umum müdürlükler hakkında Mecliste izahların Meclise karşı gayrimes'ul kimseler tarafmdan verilmesi cihetine ihşerek dedi ki: € Mevcud müesseseleri muayyen [Arkan sahife 3 stttnn 1 de] MiIU Şet Ankara 22 (telefonla) Cumhur Reisi İsmet Inönü, bu gün saat 16 ya doğru Büyük Millet Meclisine gelerek Meclisteki dairelerinde meşgul olmuşlardır. Müttefiklere müstacel yardım Rusya, Macar hududunda ordu bekletiyor Yugoslavyaya tecavüz olursa, derhal müdahale edecek Amerikan ordu ve donanmasındaki tayyarelerin derhal Avrupaya gönderilmesi teklif edildi J Arnayvdlakta ingiltere ttalya arasındaki hâdise kapandı Roma, 22 (a.a.) İtalya Hariciye Nazırı Kont Ciano dun gece Amavudluğa gitmiş ve Draca varmıştır. Yanında Hariciye Nezaretinin Arnavudluk işleri müsteşarı vardır. Nazır, yapılmış ve yapılmakta olan Nafıa işlerini ziyaret edecektir. YUNUS NADt [Arkası sahife 4 siitun 4 te] Dün soz soyliyenlerden Rana Tarhan (İstanbul) Bern 22 (a.a) Havas: Corriere Del Ticıno gazetesinuj Belgrad muhbiri, Macar hududunda Sovyet kıt'aları bulunduğunun teeyyud eylediğini bildiriyor ve dıyor ki: «Belgradda dolaşan şayialara göre, Sovyetler Birliği, Yugoslav>'anın bir teRomadaki hâdUe kapandı cavüzle harbe sürüklenmesi takdirinde, Londra, 22 (a a.) Avam Kamara Yugoslavya lehinde müdahalede bu [Arkası sahife 4 sütun 7 de] [Arkası sahife 4 süton 6 da] Son sîstem bir Amerik&n avcı fılosu Yazın 4 üncü