21 Mayıs 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

21 Mayı* 1940 CUMHURlYET •i^ı»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»^ı»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»^^™^ı»»»»»»»»»»»»»»nBii»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»™^^»^^^^^^ Yeni sene bütçesi hemmiyetli bir yekuna baliğ olması muhtemel bir arızayı önleyen en mühim amil olmuştur. Bütçe encumeni, varidat rakamlarını hükumetin teklifine nazaran daha fazla tespit edince. masraf kısmını da 268 milyon 476 bin 321 lira olarak kabul etmiştir. Bu tezyid dolayısile bazı dairelerin tahsisatlarına zamlar yapılmış bulunuyor. Encümenin bütçede derpiş ettiği noktalar: «Âmme hizmetlerinin haleldar olmasına asla meydan vermemek kaydile masraflarda tasarrufu gözonunde bulundurmak, fakat yurd müdafaası için her türlü fedakârlığı göze alarak mümkün olabileni adi bütçede kabul ve daha fazlasını fevkalâde tahsisatla temin eylemek, sanayıleşme programını hali hazır vaziyetin imkânları dairesinde devam ettirmek. millî paramızın ihraz ettiği kıymeti korumak» şeklinde hulâsa edilebilir. Encümen, müttefiklerimizle akdedilen istikrazın malî ve iktısadî vaziyetimiz üzerindeki iyi tesirlerini ve bilhassa memleket müdafaası için ıhtiyacımız olan mühim harb malzemesinin bu yolla tedarikine muvaffak olmamız ve gene smaî kalkınma ve ziraî istihsalâtı artırma işinde lüzumlu ve âcil bazı vesaiti temin etmemiz hususundaki istifadelerimiz pek bariz bulmuştur. Bütçe encumeni, hazırladığı mazbatanın sonunda, bu günkü ahval ve şerait karşısında her türlü tedbirleri memleketin malî kudretini sarsmadan vaktinde ittihaz eden Dr. Refik Saydam hükîımetini. boyle denk bir bütçe tanzimindeki muvafafkiyetinden dolayı da bilhassa tebrik etmektedir. Varidat bütçesi 268 milyon 481 bin lira olarak tespit edildi Ankara 20 (Telefonla) 1940 malî yılı bütçe projesi, Butçe encumeni tarafından tetkik edilerek. bazı tadıllerle hazırlandı ve bu gun basılmış olarak meb'uslara tevzi edildi. Hukumet varidat bütçesini 262 milyon küsur bin lira üzerinden tespit etmışti. Encümen varidatın tahmininde on bir aylık filî tahsilât rakamlarını ele almış ve fevkalâde vaziyet dolayısile konulan vergi ve zamların getireceği varidatı da derpif eyleyerek, varidat bütçesini 268 milyon 481 bin lira olarak tespit etmiştir ki, hükumetin teklifinden 6 milyon 151 bin lira fazladır. Fılhakıka bu senenin 12 aylık tahsilât yekunu (yalnız mayıs ayı tahsılâtı tahminidir) 244 milyon 594 bin 133 lirayı bulmuştur. Yeni vergilerd«n ve zamlardan elde edilecek varidat da 32 milyon 93 bin 177 lira tahmin edildiğine göre mecmuu 276 milyon 687 bin 317 lira eder. Bu tahminler, beynelmilel vaziyetin göstermesi muhtemel fevkalâdelikleri de gözonunde tutan bir ihtiyatkârhkla yapılmıştır. Lâyiha Bütçe encümenine verildiği sırada, harb hali sebebile varidatın mühim bir açık verdiği goruluyordu. Buna karşı diğer varidatta gorülen tezayüdler, şu dakikada bu açığın yarısından fazlasını kapamış vaziyettedir. Şukranla kaydedılen nokta şudur: Bu açık, hiçbir tediyenin vaktinde yapılamaması gibi bir arıza tevlid etmemiş, malî itibarımız bütün salâbetile mevkiini muhafazaya devam etmiştir. Malî hazinemizin nakdî vaziyetinin carî bütçe yılına girerken yerinde olması, harine muhasibliğile malsandıkları vezne mevcudunun ve banka mevduatınm e "Beşinci kol" Nedir ve Nerden «Be$inci kol» tabiri artık her yerde sık sık kullanıhyor. Alman harb taktiği çerçevesine girmiş olan ve düşmana karşı bir taraftan askerî harekâtta bulunurken bir taraftan onu içinden fethetmeyi istihdaf eden bu «Beşinci kol» Lehistanda, Norveçte, Holanda ve Belçikada, hatta daha evvelleri Avusturyada, ÇekoSlovakyada kendini göstermişti. «Beşinci kol» tabirinin kısa bir hikâyesi vardır: Böyle bir teşkilâtın mevcudiyeti ilk defa İspanya dahilî harbl sırasında müsahede edilmiştir. Dahilî harbin en şiddetli günlerinde, Madrid üzerine yiiriiyen Frankist ordusu erkânından biri ju beyanatta bulunmuştu: « Dört koldan Madrid üzerine yürümekteyiz. Bir beşinci kolumuz da Madrid'in dahilinde mücadele ediyor.» 1937 tarihinde söylenen bu sözler maruf Amerikalı muharrir Ernest Hemingway'e «Beşinci kol» adile bir piyes ilham etmiştir. Amerikada büyük bir rağbet kazanan bu piyes, «Beşinci kol» un meş'um faaliyetini bütün korkunc safhalarile canlandırmaktadır. Piyesin kahramanı, ihtilâlcilerin ajanı olarak Madriddeki «Beşinci kol» da büyük faaliyet gösteren bir Amerikah gazetecidir. Bilâhare âşık olduğu bir Ispanyol kızile tspanyadan kaçan gazeteci, harb sahası haricinde bulunduğu halde «Beşinci kol» lehine faaliyetine devam etmek mecburiyetinde bulunduğunu itiraf ediyor. Beşinci kol mensublannın faaliyet i neticesinde Holanda ile Belçikanın kolaylıkla istilâ edilmesi üzerine, Amerikan muharririnin «Beşinci kol» adındaki eserinin gördüğü rağbet bir kat daha artmıştlr. O gün bu gündür «Beşinci kol» dan müsellâh ordulardan daha korkunc bir düşman halinde her yerde bahsolunuyor. Dünya muhadderatmı ele aianiar MAREŞAL PETAIN Marn galibi olan büyük asker yeni ve tarilıî bir role namzeddir Yazan : ABİDİN DAVER Mareşal Petain 24 mayıs 1865 te Pasde Calaıs eyaletınde CauchylaTour'da doğmuştur. Buyuk Harb başladığı zaman 58 yaşında idi; şimdi 84 yaşmdadır. O harbe 33 uncü piyade alayı kumandanı olarak giren albay Petain tanmmış bir asker değildi; bilâkıs nisbi bir karanlık içinde geçen meslek hayatını mhayet, bir kaç yıl sonra yaş haddaıe tâbi tutularak tekaüdlukle bitırecek meçhul bir zabit vazıyetinde idi. O, daha 1914 ten evvel, bütun Fransız ordusunun kabul ettiği mudafaayı tamamile reddeden «taarruz, şiddetle taarruz, daıma taarruz» doktrinine açıkça muari7dı. O, hal ve tavrile dahi bu prensipin en buyuk mürevvici Foch'un tam aksi bir insandı. Yalnız ve sadece iman kuvvetine, manasızlık derecesini bulan pek fazla bir kıymet verildiği bir devirde o, maddî amıllerin ve bilhassa topçunun ehemmiyetine inanmıştı. Bu\uk Harbde; ilk defa, bugün Almanların şiddetli tasrruz ettikleri mıntakada, Charleroı'da ateşe girmişti. 5 ınci ordunun bir tugayma kumanda ediyordu. Moz'de o kadar mahırane bir manevra ile Almanların taarruzunu durdurmuştu ki bu sayede 5 inci ordunun yanını sarılmaktan kurtarmıştı. Bir çok Fransız generallerinin, liyakatsizliklerinden dolayı, vazifelerinden azledılerek Limoges sehrinde ikamete memur edildikleri o sıralarda Petain 6 ncı tümen kumandanlığma tayin edildi. Marne meydan muharebesindeki parlak hizmetine mükâfaten 33 üncü kolordu kumandanı oldu. 1915 mayısında yapılan Fransız taarruzunda, yegâne muvaffakiyeti onun kolordusu kazandı ve haziranda 2 nci ordu kumandanlığına terfi edildi. İki ay içinde alay kumandanlığından kolordu kumandanlığına, 10 ayda ise ordu kumandanlığına yükselmişti. Bu, görülmemij bir yükselme idi. Verdun buhranı onun askerî şöhretini, halk arasına da yaymağa vesile oldu. Petain, kaleyi mükemmelen müdafaa etti. O vakte kadar insan kanını tasrruf» prensipine bağlı kalmış olan general, Verdun'de öyle icab ettiği için, sel gibi kan akmssım mucib olan mütearrız bir müdafaa tabiyesi takib etti. Bu mu\ affakiyetten sonra 1 mayıs 1916 da onu Merkez Orduları Grupu kumandanlığına teyin ettiler. Bundan sonra bir haksızlığa uğradı; onun metodile General Mangin'in tatbik ettiği bir taarruz Verdunde Almanları ricate mecbur ettiği zaman. Joffre'ın yerine Petain değil, fakat ismi etıafmda gurültü edilen Nivelle başkunıandan oldu. Sebebi şudur: Verdun muharebeleri esnasında Cumhur Reisi Poincare ile Petain, Verdun'de karşılaştıkları zaman, kendisine fetanetsizce bir sual sormuş olan Cumhur Reisine General, duruşt bir lısanla şu cevabı vermişti: € Bugünkü gibi bir hukumetle Fransa, zafer ümidi besliyemez!» Gerçi, sonraları Poincare, Generalin öoğru sözluluğünü anlamış ve onu takdir etmışse de, başkumandanlıktaki deJişiklik esnasında, henuz Petain'ın bu sert cevabınınm tesiri altında bulunduğu için, onun hakkını yemişti. Fakat yapılan haksızlık Petain'i değil Fransayı zarara soktu. General Nivelle'in Petain'in tavsiyeleri hilâfına 1917 nisanmda yaptığı büyuk taarruz çok kanlı zayiatla akim kaldı: Nüvelle azledilerek yerine Petain başkumandan tayin edildi. Bu defa Petain'den manevî bir himrnet isteniliyordu. Çünkü Nivelle tarafından yapılan beceriksizlik ordunun maneviyatını kırmıştı. jHEM NALINA MIHINA] İki ihtiyar kumandan ransa, Abııanya gibi içi içine sığmaz, dinanıik b;r milletin komşusu olduğunun rezasını çekiyor. Tarihin daha gerileriue gitmeden bu gün Fransada, pek çok ihtiyaıiarın 1870, 1914 ve 1940 harblerinı go>müş olduklarını ve her defasuıda vatanlarının Alman istilâsı altında kabşına ıstırabla şahid olduklarını düşunmek. bu memleketin elim vaziyelini anlatnıaga kıfayet eder. 1914 18 harbine istirak etmiş olanlar, bu gün 41 46 yaşlarındadırlar, er veya subay olarak orduda hizmet etmekte ve Alman ordusunun adeta ajak alışkanlığile Paris üzerine j u r u düğıi ayni yollarda Alman taarruzunu durdurmak için can vermektedirler. Fransızlar, harb gormüş insanlara «veteran» derler; eski asker, ihtiyar asker demektir; i,te bu gün Fransada harbin idaresi gene böyle iki ihtiyar askere tevdi edilmektedir. Bunlar Mareşal Petain ile General VVejgand'dır. Biri 84, öteki 73 yaşındadır. İkisi de, Büyuk Harbde, vatanlanna büyük hizmetler ettikten sonra, yaj tahdidine tâbi tutularak tekaüde sev kedilmişlerdi. Mareşal, geçen senedcnberi Fransanın Madrid sefiriydi. General de, Fransanın Yakın Şark orduları Başkumandanlığına tayin edilnüsti. Fransa, böylece şu buhranlı zamanda, ordunun ve memleketin mukadedratını, halk arasuıda büjuk şöhretleri olan ve bu şöhretlerini de harb mejdanlarındaki şerefli ve muvaffakjyetli hizmetlerle kazanmıs bulunan iki ihtjjar askere emanet etmiştir. Her iki kumandanın da hayatlartnda, çok tehlikeli anlarda, harbin makus talihini değiştirerek memleket kurtarmış olmak gibi büyük zaferler vardır. Petain, 1916 da Verdun'u kurtardıktan sonra 1917 de de, General Nivelle isminde toy bir baskumandanın kanlı taarruzlarla maddî ve manevî kuvvetlerini kırdığı Fransız ordusunu \e onunla beraber Fransayı kurtarmıstır. Mareşale aid başka bir yazımda görüleceği üzere, bir İngiliz muharriri sanki, bu günkü hâdiseleri yazıyormuş gibi, onun 1917 de Fransız Baskuman danlığma tayini hakkında şöyle de miştir: «Bu deja Petain'den kurtanlması >stenüen, maneuî bir Verdun'dü. Filvaki, o, demokrasi idarclerinin, ancak kara gunlerde müracaat ettiği adamlann tipinde btr şaHsiyetti. Guneş parlaklığınt muhafaza ettikçe hatta üstünden birkaç bulut geçtıkçe halk, hülyalan okşayan ve daha nurlu günler vadcdcn adamlan sever.» Bu defa da o\le olmadı mı? Bu gün, ordunun basına değilse de, Basvekil muavinliğine ve daha doğrusu Harbiye Nezaretini deruhde eden Başvekilin askerî müşavirliğine getirilmiş olan Mareşal Petain'den, garib bir tesadufIe, gene, en buhranlı zamanda, hizmet istenilmektedir. General Weygand'a gelince, o da, Buyük Harbde, meşhur Mareşal Foch'un kurmay başkanıjdı. Harb edebiyatında .yenmek azminin sembolü» addedilen Mareşal Foch'u tamamlıyan adam, Weygand olmuştur. Her büyük adam gibi Foch'un da bazı kusurları vardı; o kusurları Weygand'ın meziyetleri telâfi etmiştir. Mareşal, VVeygand için, artık, bir tarih parçası olan şu sözü söylemiştir: «Weygahd dcmek ben demektir.» General Weygand Mareşal Foch'la beraber idare ettikleri müttefik ordu larla 1918 de zaferi kazandıktan sonra, Sovyet Rusya ile Lehistan arasudaid harb, Lehlilerin aleyhine dönünce, Polonyaya gonderilmiş ve orada, 1920 de Varşova kapılaruıda, Vistül nehri bo yunda Kızılorduyu yenerek ümidsiz bir vaziyetten parlak bir zafer çıkarmışn. Mareşal Foch'un Fransız milletine, <ı Sıkıstığuuz zaman Weygand'ı iş başına çağırınız!» Dije bir vasiyeti olduğunu söylerler. Hakikaten böyle bir vasiyeti var mı yok mu, pek iyi bilmiyorum amma, Fransa, sıkışınca Weygand'ı iş başına çağırmakla mukadderatmı onun yıldızına bağlamıştır. Mareşal Petain ile General Wey gand'ın. hayatlarının son yülarında ve ihtiyarlık günlerinde, vatanlanna tek rar hizmet etmeleri mukaddermiş. Bu defa da muvaffak olurlarsa .tarih te kerrürden ibarettir. sözüne ve büyük askerlerin yıldızına iman etmek lâzını gelecek. Millet Heclisinde 50 milyon dolar Dün bazı ticaret Müttefikler Amerimuahedeleri mü kaya yeni tayyare zakere edildi siparişleri verdiler Ankara 20 (a.a.) Büyük Millet SantaMonica «Kaliforniya» 20 (a a.) Meclisi bu gün Şemseddın Güna'tayın «Douglas Air Craft Company» nin reısi başkanhğında toplanarak Havayolları Donald Douglas İngiliz Fransız mu Devlet İşletme idaresile Tahlisiye U bayaat komisyonunun elli milyon dolarmum Müdürluğü 1937 malî yılı bütçelelık • Douglas» bombardıman tayyareleri ri mütabakat beyannamelerini tasvib ısmarladığını bildirmistir. Bunlar düneylemiş, bir devlet konservatuarı hak yanın en sür'atli tayyareleridir. kındaki kanun lâyih'asının ikincı mü «Hitlere karçı harb ilânı» zakeresini yapmıştır. Richmond «Virjinya» 20 (a.a.) MeTürkiye İsveç ticaret ve klering anlaşmalarile merbutatının bir ay müd todist kilisesi piskoposu James Cannon, detle temdıdine, Türkiye İtajya tica «Hıtlere ve ona benzeyenlere karşı harb ret anlaşmasına zeyil olarak imzalanan ilân etmeleri için Reisicumhurla kon protokolun ve gene Türkiye Italya ti gre nezdinde yuksek nüufuzunu istimal caxet anlaşmasına bağlı listede tadilât etmesi» talebi mutazammın olarak Haicrası için teati olunan notaların tasdi riciye Nazın Hull'e göndermiş olduğu kına aid kanun lâyihalarının da birinci açık mektubu neşretmiştir. Bu mektubda Amerikanm bitaraflık müzakereleri yapılmıştır. MPCÜS aynı surette Türkiye Rumanya ticaıet ve kanununu feshederek Almanyaya harb tediye anlaşmasının ve Türkiye Le ilân etmesi takdirinde yeryüzündeki mil tonya ticaret anlaşmasına bağlı ve kon letlerin hattı hareketlerinin derhal detenjan listelerinin iptalile yeniden tan ğişeceği beyan olunmaktadır. Mektub şöyle bitiyor: rim olunan listelerle, bunların tertibine «Boyle yapıldığı takdirde korku ye ve ikamesine mütedair notalarm tasdıkı hakkındaki kanun lâyihalarının birinci rine ümid kaim olacaktır.» müzakerelerini yapmıştır. Meclis çarşamba günü toplanacaktır. ChwchiUln nutka: Açıkhk ve itumd [Basmakaleden devam] mesi ihtimalini kat'iyetle Teddediyor ve üç dört milyonluk orduların daha sövleyecekleri çok söz bulunduğunu kuvvetle ifade ediyor. Fılhakıka iki büyük lmparatorluğun kuvvetleri Fransanın böyle bir cephesinde değil, birkaç cephesinde husule gelecek buhranlar önünde eblette bu günden yarına bir hiçe inkılâb etmiş olamazlar. Her ihtimali açıkça derpiş eden tngiliz Başvekili harbin Büyük Britanyaya intikal edebilecek çarpışmaları ihtimalinden de bahsederek bu takdirde lngilterenin müracaat edeceği tedbirlerin şiddet ve katiyeti üzerinde ısrar eylemiş ve pek çok milletlerin bütün mevcudiyetlerile bağlı bulundukları hürriyet yıldızının müstakbel günlerin birinde elbet parlayıp yükseleceği kanaatine bütün azim ve iradesile sarılı olduğu halde sözlerine nihayet vermiştir. Tutuşulan büyük çarpışmada diğer milletlerinkilerle beraber Fransa ve lngilterenin de mevcudiyetleri bahis mevzuudur. Onun için mücadelenin kolay kolay bitebileceğine ihtimal vermek, bizzat Winston Churchill'in ifadesile «delilik olur.» Vaziyetin müteakıb inkişaflarını beklemek lâzımdır. Ankarada 19 Mayıs tu; kıtaat taarruzdan bıkmış, zayiattan yılmıştı. Itaatsizlik hâdiseleri, 16 kolorduya sirayet etmiş ve en ziyade istirahat halinde iken cepheye gitmek için emir alan birlıklerde görülmüştü. Petain, bir ay müddetle bu tümenden o tümene giderek maneviyatı düzeltmeğe çalıştı, yalnız zabitlerin değil, askerlerin şikâyetlerini de dinledi. İtaatsizlikleri cezalandırırken şikâyet edilen şeyleri de duzeltti. Bir ay içinde her şey yola girn.iş ve yalnız bir düzine kadar asker İngiliz askerî muharriri LiddellHart ıdam edılmişti. O, hastalıktan kurtulup şöyle diyor: nekahet devrine giren Fransız ordusu*Bu deja Petain'den kurtanlması is nu, yeniden kuvvetlendirmek için, ne tenilen, nıanetu bir Verdun'dıi. Filvaki, lâzımsa, herşeyi yaptı. o, demokrasi id«re!erınin, ancak kara Müdafaa ve taarruz tabiyelerini yeni gunlerde müracaat ettiği adamların tı değişikliklerle ıslah etti. Sonra, orduya pinde idi. Günef porlaklığınt muhajaza kendi kuvvetine itimad hissini telkin ettikçe hatta üstünden birkaç bulut geç için, muvaffakiyetli küçük taarruz hamtıkçe halk, hulyalart okşayan ve daha leleri yaptırdı ve onlara, kaybedilen nurlıt günler vadeden adamlan sever.* kıymetli arazi parçalarıru geri aldırdı. Petain"in ilk işi, Fransız ordusunun Bundan sonra, Petain, 1918 ilkbahakırılan maddî ve manevî kuvvetlerini ıında taarruza geçmeğe hazırlanan Aldüzeltmek oldu. Bu sırada, bazı birlik manlardan evvel müttefiklerin, garb cep lerde, itaatsizhkler olmuştu. Gerçi iş hesinde bir taarruz yapmasına şiddetle anarşiye ve isyana kadar gitmemişti ve gayet hakh olarak muhalefet etmişamma verilen emirler dinlenmiyordu. ti. 1918 martının son haftasmda büyük Bu vaziyet, kısmen de komünist ve boz Alman taarruzu başladı ve şimdiki gibi guncu propagandasından ileri geliyor gene pek buhranlı bir vaziyet hâdis oldu; fakat daha ziyade hizmetlerdeki sui du. Petain bir sene evvel, gözden düştüistimallerden ve yorgunluktan doğmuş ğü zaman vaziyetini kurtardığı Foch'un müttefik ordular başkumandanlığına tayin edılmesine ve kendisine mafevk olmasına ses çıkarmadıktan başka azamî sadakat ve hüsnü niyetle onun emri altında çalıştı. Petain, Almanların ilkbahar taarruzu azami şiddetle inkişaf ederken bir gün akşam yemeğinde birdenbire sofradan kalktı ve bütün hava birliklerinin tıpkı bir süvari kolordusu gibi, baskın şeklinde, taarruz halinde bulunan Alman tümenleri üzerine saldınlmasını emretti. Bugünkü Alman hava hücumlarına belki de bir ders olan o tayyare hucumları, Alman taarruz kollarını fena halde hırpaladı. Ludendorf, 1918 martmda ve nisanında İngiliz ordusuna darbeler indirdikten sonra, mayısta, birdenbire Fransız ordusuna baskın şeklinde bir taarruz yaptı. Ikinci Marn meydan muharebesi denilen bu taarruzda, Petain, nihayet Almanları durdurdu ve 9 haziranda Almanlarm yapacağı yeni bir taarruzu önceden kestirerek ona göre tedbirler aldı. Bu tedbirler, ikinci derecede kumandanlarm göreneğe bağlılıkları ve her karış toprağı müdafaa etmek tabiyeleri yüzünden yarım bir muvaffakiyet oldu; fakat, Petain, düşman taarruzunu birinci hattı boşaltıp ikinci bir hatta karşılamak şekljndeki tabiyesini 15 temmuzdaki Alman taarruzuna karşı azamî muvaffakiyetle tatbik etti. Baskın yapmak isteyen Almanlar baskma uğrayarak mağlub oldular. Verdun'daki tabiyesini General Nivelle'e izafe etmiş olan efkârı umumiye, onun bu defaki muvaffak tabiyesini de General Gouraud' (Guro) ya atfetti. Jîalbuki Petain «bu aslan yürekli kumandana birinci müdafaa hattmı bırakmak olan kendi tabiyesini kabul ettirmek için tam bir hafta uğraşmıştı.» Bundan sonra Petain, tedafüî taarruzî bir hamle ile yorulan Alman taarruzuna bir darbe indirdi. O, mayıstaki müthiş Alman taarruzunu durdurduğu zaman şöyle demişti: « Haziran sonuna kadar dayanabilirsek vaziyetimiz mükemmel olacaktjr; ondan sonra zafer bizimdir.» Dediği aynen çıktı. 18 temmuzdan itibaren Mareşal Foch'un sevk ve idare ettiği büyük müttefikin taarruzunda. Fransız ordusuna düşen vazifeyi Petain büyük dirayetle başardı. O «fazla kan dökmeden dayanmak ve muzaffer olmak» prensipini daima tatbika muvaffak olmuştu ve bihakkin kazandığı Mareşallık asasını 1918 ikinciteşrininde almıştı. Mareşal Petain, sanayii ileri büyük müsellâh milletler arasmda cereyan eden modern harbin mekanizmasını anlayan pek mahdud kumandanların biri ve hatta birincisi olmuştur. Adil, sevimli, ciddî, sakin seciyesi kendisini bütün orduya. zabit ve asker, hcrkese sevdirmişti. Bazı kumandan'ar, «her ne pahasına olursa olsun zafer» diyorlardı; onun şiarı ise «mümkün olduğu kadar ucuz zafer» idi. Bu, ihriyatkârlığından değil realizminden doğan bir prensipti. 1917 de eğer Fransız ordusunun başına Petain geçmeseydi bu ordu asla kendini toplayamazdı. Fransamn ve müttefiklerin zaferini mümkün kılan odur. Liddell Hart şöyle diyor: «Tarihin Petain hakkındaki hükmu. belki şu olacaktır: O Fabius gibi, meydan muharebesinden içtinab ederek vatanını kurtaran ve Carnot gibi zaferin teskilâtçısı olan adamdır.» Fransa, simdi, millî müdafaasını ve mukadderatını Petain ve Weygand'ın eline teslim etmiştir. Tekaüdlere yapılan zam Ankara 20 (Telefonla) Eski knunla maaş bağlanmış mütekaid, dul ve yetimlerin istihkaklarına yuzde 25 zammedilmişti. Bu zşmlar dolayısile Löndra, 20 (Hususî) Türk meb yeni bütçenin bu faslındaki tahsisat 19 uslarından ve gazetecilerinden murekkeb milyon liraya çıkarılmıştır. heyet bugün Monchester mıntakasmda Wickers Armstrong ile diğer askerî fabAnkara asrî mezarlığı rikaları ziyaret etmiştir. Türk heyeti bu Ankara, 20 (Telefonla) Ankarada aksam Londraya dönmüstür. tesis edilen ve uzun zamandanberi ikMatbuat Umum Müdürluğü mal edilemiyen asrî mezarlık için, bütçede yeni açılan bir fasla, Ankara Bebütçesi lediyesine ve Ankara mezarlığına yarAnkara. 20 (Telefonla) Başvekâlete dım olarak iki yüz ellişer bin lira tahbağlanmakta olan Matbuat Umum Mü sisat konmuştur. Bütçe encumeni bu işin dürluğü teşkilâtı için hükumetçe yeni bir sür'atle ikmaline çalışılmasını hükumetbütçe tanzim edilmiştir. Radyo Difüzyon ten temenni etti. Tamamen bitmese dapostalarüe Turizm idaresini de ihtiva e hi bir iki ay içinde, ölü defnine müsaade den yeni Umum Müdürlüğa 974 bin edilmesi ve isteyenlere aile makberesi 200 lira tahsisat verilmektedir. Posta i ittihazı için yer verilmesi bu temenniler daresinde radyo abone bedeli olan 700 cümlesindendir. Encümen Ankara kanaYUNUS NAD1 bin liralık gelir de, varidat bütçesine lizasyonunun bir an evvel vücude genaklolundu. Hariciye Vekâleti bütçesin tirilmesini de hükumetten istemi=tir. Balkan Birliği Cemiyetine deki 150 bin liralık ajans tahsisatı da. Petrol mıntakasında sondaj gene ayni işe sarfolunmak üzere yeni uyardım mum müdürlüğün bütçesine konulmuşameliyatı Ankara 20 (Telefonla) Balkan birtur. Ankara 20 (Telefonla) Beşiri ya liği cemiyetine yardım olarak bu yıl hüMatbuat Umum Müdürlüğünün teşkilât kınmda Raman dağında yapılan son kumetçe 20 bin lira verılecektir. ve vazifelerine dair kanun lâyihasımn dajdan ümid verici neticeler alınmıştı. müzakeresi de muhtelit encümen tara Bu mıntakada yapılacak muhtelif son Mütekaidin, eytam ve eramifından bitirildi, mazbatası hazırlanıyor. dajlar için yeni makineler getirilmekte tngilteredeki Türk matbuat heyeti Cumhur Reisimiz înönü, talebenin geçişini selâmlıyor Geçid resminde erkek talebeler geçiy<w dir. Bir taraftan da Adanadaki sondaj Mütekaidin, eytam ve eramilin maaş tesisatı Ramana naklediliyor. Erzurumda >oklama!arı dünden itibaren başlamıştır. Palandoken dağında gorülen petrol emaBunlann üç aylıklan ise haziranm hafAnkara. 20 (Telefonla) Beşinci de releri de tetkik olunmaktadır. tasında verilecektir. Bu zamana kadar rcceden Cenevre başkonsolosu NizamedNisan ayındaki ihracatımız mütekaidin, evtam ve eramilden eski dm dörddncu: merkezde yedinci derecekanuna göre maaş almakta bulunanladen Ragıb altıncı; sekizinci dereceden 10 milyon lira rın maaslarına yapılacak zamlara dair Hilmi K?mil, Eesad Hakkı, Filibe konAnkara 20 (a.a.) Ticaret Vekâleti hükumetçe hzıı lanan kanun lâyihası Büsolosu Fevzi. Kâbil seafreti ba=kâtibi Konjonktür bülteninin mayıs nüshasın yük Millet Meclisuıin tasdikına iktiran Hakkı, Selânik konsolosu İdris yedinci; daki rakamlara nazaran nisan syındaki ettiğri takdiıde bu zamlar da ilâve olarak dokuzuncu dereceden merkezde Server.. ihracatımız 10.037,000 lira ve ithaîâtımız eshfbına verilecektir. Abdullah Arıç. Hikmet Hayri, Ahmed da 6.741,000 lirayı bulmuştur. Bu vaziYeni vergi kanunlarının Umar, Kemal Koç, Moskova sefareti i vete nazaran ihracatımız 1930 senesinkinci kâtibi M"ammer sekizinci: onun denberi nisan aylarında kaydedılen ihtatbikı cu dereceden Mrhmud Hamdi. Kenan. racatın en yüksek rakamını bulmuş, itMaliye Vekâleti Defterdarlığa bir telHsydar Örs. Lordra sefareti üçüncü kâ halâtımız ise harbin başladığı 1939 setibi Hicpbi. Londra ba^konsolosluğu nesi eylulünden 1940 senesi mart niha graf gondererek yeni vergi kanunlankançiları Saffet, Atina Pire kancilan yetine kadar ayda vasatî olarak yapılan nın derhal tatbikı için alınması lâzım Zeki Cemil. Belarad ücüncü kâtibi Şem 6 milyon liralık ithalâta nazaran 700 bin gelen tedbirleri izah etmiştir. Bu tedbırler aıasında bilhassa rüsumu arttırıseddin. Berlin kançiları Necib Said do liralık bir tezayüd arzetmiştir. lacak eşya, stoklannm tespiti ve stok kuzuncu dereceve terfi ettiler. Tebriz sahiblerinin verecekleri beyannamelere konsolosluSunda Said Araz merkeze nakKrom cevherleri aid i'<hat bıılunmaktadır. lediidi. yerine Arif Or tavin olnndu. Ankara 20 (Telefonla) İhıac iskeGümrükteki kahveler lelerinde depo edilmiş krom cevheri muAnkarada büyük resim ve kabilinde. Eti Bank. kendisine evvelce çıkarılıyor fotoğraf sergisi açılıyor ayrılan 300 bin liralık mütedavil serYeni vergi Zi.nıları dolayısile.karışıkAnkara 20 (a a.) C. H. P. Genel mayeden avanslar yapabilecek. bu ara Iığa meydan vermemek üzere şimdiye Sekıeterl.ğinın her sene mayıs ayında da. 48 tenörlü cevher için beher tonu kr.dar gümrükten çıkarılmıyan 40.000 çuaçmağa karar verrniş olduğu Halkevleri 20 lira hesabile yüzde 80 e kadar avans val kahve, aybaşmdan itibaren tüccara verilecektir. Bu kahvelere yeni vergi amator resim ve fotoğraf sergisınin bi verehilecektir. zammı olan 20 kuruş ilâve edilmiş olarincisi 22 mayıs çarşamba gunu 17 30 da Fransız gazeteleri iki rağı gibi bunlar biraz pahalıya mal olC. H. P. Genel Sekreteri Dr. F. l'uzer duğundan ayrıca fiatlara 2 3 kurus da sahifeye iniyor tarafından açılacaktır. binecektir. . Sergide 26 Halkevı 110 par^a resim ve Paris 20 (a.a.) Bu sabahki gazete31 Halkevi 165 paıça fotoğrafla i^tirak lerde su haber okunmuştur: Paris matAltın 23 lira etmiştir. Bu eserleri derecelere ayıra buat sendikası kararile, gazeteler 21 maAltın fiatları yükselmekte devam etcak olan jüri dün serginin açılacağı An yıstan itibaren iki sahife olarak çıka mtktedir. Dun bir altın liranın satış fikara Halkevinde toplanmıştır. cakUr. ati 23 liraya kadar çıkmıştır. Terfi eden Hariciye memurları lin maaş yoklaması Belçikadan Fransaya geçen talebelerimiz Ankara 20 (a.a) İlk kafile olarak Belçikadan Fransaya geçmiş olan talebelerimizin isımleri şunlardır: Hükumet talebesi Orhan Baykal, Ferid Zeki Derman, İsmail Tiner, AH Paksoy, Nizameddin Ergil, Adnan Erkrr.enol, Suad Yasa, Cemal Uluand, Nczih Rona, Ömer Eskici, İlhami Bomün, Necdet Uran, Sadık Ansen, Hasan Tahsin Yabalık, Saım Yurdakoş, Hamza Batuk. Kendi hesablarına tahsilde bulunanlardan Kız talebe jİTinastik hareketleri yapıyor Fahri Gomulu. Seyfeddin Budak, Vedi İşman, Husnü Ergenc, Saffet Orhanoğlu, Şakir Ulusu, Hayrı Boylu, Emin Ulusoy, Nevres Sayır, Turgud Ankara, Can Çolgeçen, Alâeddin Tezol. Bundan sonraki kafüelerin isimleri de bildirılecektir. î s . Ziraat Fakültesi talebeleri Ankara 20 (a.a.) Znaat fakuitesı ta'ebelerinden 51 kişilık bir grup Izmit, İstanbul, Bursa ve İzmu: mıntakalarında ziraî tetkiklerde bulunmak üzere bu akşam Ankaradan hareket etmışlerdir. Yeni bütçede yardım fasıllarv 19 mayıs piyangosunda 50 bin lira çekilirken ABİDİN Ankara 20 (Telefonla) Yeni butçedeki Daruşşafakaya jardım tahsifatı Butçe encumeni tarafından 10 bin lira artırılarak 60 bin liraya çıkarıldı. Çocuk Esirgeme kurumuna 18 bin, Halkevlerine yardım faslına 1 milyon 250 bin, Ağac koruma cemij etine 3 bin lira DAVER verümesi teklif ediliyor.