21 Mayıs 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Müessesemiz tarafından çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Viyana Dönüşü 150 > Kadm Avcısı 100 > Cem Sultan 75 > Tarihî Musahabeler 75 * Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 > Cumhuriyet Matbaasi M. Turhan Tan'ın umhuri » « İSTANBUL CAĞALOĞLL SRJfl r O / O O Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, îstanbul Posta kutusu: tstanbuL Na 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 Salı 21 Mayıs 1940 929 939 Model ŞEVROLE PARÇALARI Acentamızda mevcuddur, îsl iskenderun Iresl : ŞEVREM Poltta kutusu : 21 Harb vaziyetinin inkişafları Alman hedefinin, şimalde, Belçikadaki kuvvetleri tecride çalışmak olduğu zannediliyor Sen Kanten ile Kambre arasında çok şiddetli çarpışmalar diin de bötün gön devam etti Alman başkumandanlığı Laon'un zaptedildiğini haber veriyor Chırchiiria «rtka: Açıkbk ve itiaal Tutuşulan büyük çarpısmada diğer milletlerinkilerle beraber Fransa ve İngilterenin de mevcudiyetleri bahis mevzuudur. Onun için mücadelenin kolay kolay biteceğine ihtimal verilemez. D ngiliz Başvekili Winston Chur11 chill'in evvelki gece radyoda " söylediği nutku böyle hulâsa edebiliriz: Açıklık ve itimad. lngiliz Başvekili vaziyeti tngiliz milletine, dominyonlara ve bütün dünyaya, hiç bir noktasını saklamaksızın, olduğu gibi, olanca açıkhğile izah eylemiştir: Alman ordularımn motörlü kıt'alan beklenmedik bir anda beklenmedik bir yerden Fransız topraklarına girerek boş buldukları sahalarda alabUdiğioe iler.lemjsUr..,Ye bu^hareketlerinde Alman tayyarelerinin kuvvetli yardımlarından da istifade etmişlerdir. Motörlü kıt'alan kamyonlara bindirilmiş Alman askerleri takib etmiş ve bunun arkasından da Alman ordulan yürumüştür. Winston Churchill Alman motörlü kıt'alarile Alman tayyareleri hareketlerinin dikkate lâyık bir surette telif edildiğini de ilâve eden beyanatında şimdiki Fransız Başvekili Paul Reynaud'nun vaktile Fransaya dahi kabul ettirmek üzere uğrunda uğraştığı motörlü kıtalara dair bundan beş yıl ve üç yıl evvele aid gayretlerindeki fikir ve mütalealarının hemen hemen aynen tahakkuk ettiği görülmektedir. Talihin garib tecellisidir ki bu motörlü kıt'alar teşkilâtını Fransada daha 1933 te Fransız miralayı Gaulle tavsiye etmiş olduğu halde Fransada manasız münakaşalarla onun geciktikçe geciken tahakkukuna karşı Almanlar 1935 ten itibaren Fransız miralayının plânını aynen tatbik etmişlerdir. Fransız miralayının tavsiye ettiği şekillerle Alman teşkilâtı Paul Reynaud'nun kitabında karşılıklı olarak yazılı bulunuyor. İşte lngiliz Başvekili Winston Churchill'in son taarruz üzerine açıkça izah ettiği Alman motörlü ve tayyareli teşkilâtı Paul Reynaudnun bundan beş yıl önce Fransız Meclisine vererek kabul ettiremeJiği kanun lâyihasından sonra 1937 de neşrettiği küçük kitabında bütün tafsilâtile müdafaa edilmiş olan teşkilâttır. Bununla beraber Fransızlar ve Ingilizler motörlü teşkilâtı bilkülliye ihmal etmis değillerdir. Millî Müdafaa ve Harbiye Nazırı Daladiernin 1937 de 10 buçuk milyarlık millî istikraza müstenid silâhlanma hamlesi hakkındaki nutkunda bu paranın sarf mahalleri şöyle gösteriliyordu: % 26 sı hava, % 28 i bahriye ve % 46 si harbiye için. Paul Reynaud bu son rakamcfa nihayet motörlü teşkilâtın dahil bulunduğunu kaydediyor. Demek ki, Almanlarınki gibi sistematik ve alabildiğine bol vasıtali teşkilâta bağlı olmasa dahi müttefikler motörlü unsurlardan bilkülliye mahrum değillerdir. Nispetle daha az olsa da onların da motörlü vasıtaları vardır. Son lıaberlerde görülmekte olduğu üzere Fransızlarınkini takviye etnıek üzere bu nevi vasıtalar Ingiltereden sür'atle Fransaya yetiştirilmektedir. Motörlü vasıtalann hâdiseler'e müeyyed kıvmetlerini inkâr etmiyen tngiliz Başvekili Fransada bu yüzden vücude gelen vaziyetin bu günden yarına kat'ı bir netice verParis 20 (Hususî) Son 24 saat zar Mütehassıslar, Büfında muharebe vaziyetinde mühim bir yük Britanyaya bir değişiklik husule gelmemiştir. Alman taarruz vukuu ihtilar sabahleyin erkenden Maubeuge'un malini sükunet ve şımalinde ve Saint Quentin'ın şimalinde azimle tetkik etCambrai istikametinde şiddetli taarruz mekte ve şimdilik lara başlamışlardır. Fransız zırhlı kıt'a bütun yükün mvtları mukabil taarruza geçerek düşma tefik Fransaya yüknın ilerlemesine mâni olmuşlardır. Bin lendiğini söyleye lerce tank birbirine girmiş, birçok yer rek Fransa hakkınler müteaddid defalar elden ele geç daki takdir ve iti miştir. Kafî netice henüz belli değil madlarını ifade eydir. Vaziyet cididyetini muhafaza et lemektedirler. mekle beraber, evvelki güne nazaran Cephedeki daha vahim bir şekil almamış ve Alvaziyet man hücumu eski şiddetini kaybetmişParis 20 (a.a.) tir. Havas ajansından: Sedan'ın cenubunda En nehrini geçAskerî vaziyet çu meğe muvaffak olan düşman, Fransızsuretle hulâsa ediların şiddetli topçu ateşi karşısında Retlebilir: hel'den ricat etmek mecburiyetinde kal1. Sol cenahta mıştır. sevkulceyşî harekât, Ahnanlann yeni hedefi 2. Cambrai'nin şar Alman ileri hareketi Cambrai istika kında kıtaatımızın metine teveccüh ettiğine gore, düşma kırılmaz mukave nın Belçikada çarpışmakta olan üç yüz meti, bin kişilik İngiliz ordusile şimalî Fran3. Saint Quensa sahili mıntakasındaki Fransız kuv tin mıntakasmda Al vetlerini tecrid etmek istediği anlaşıl manların garb isrimaktadır. ksmetindeki taz Almanların denize doğru ilerlemek yikleri... 100 0 « 50 suretile lngiliz Fransız teşriki mesaı 8a. 4 Si KW» isinı güç"leştirmek istedikleri, bu sebeble bütün kuvvetlerile Cambrai istikaAvrupada harb harekâtının son safhasını gösterir harita ve metinde hücuma başladıkları kanaati (alttaki resim) bombardıman edilen Belçika şehirlerinden umumidir. birinde lngiliz mitralyözlerinden biri iş başında Müttefik ordular başkumandanlığı, yeni vaziyetin icab ettirdiği tedbirleri almış bulunmaktadır. Belçikadaki İngiliz Fransız kuvvetlerinin tatbik etmekte olduklan sevkulceyşî hareketin müttefik başkumandanlığı tarafından hazırlanan plânın icabatı olduğu askerî mehafilde tebarüz ettirilmektedir. tngiltereye hücum ihtimali Londra 20 (a.a.) Sabah gazetelerinin askerî mütehassısları, Ahnan yürüyüşünün Arras, Calais ve Manş limanları istikametinde bir hareketi Utihdaf ettiği tahminini yürütmektedirler. Bu mütehassıslar, vaziyetin ciddiyetini azımsamamakla beraber mültefik kıtaatın azimkâr mukavemetini tebarüz ettirmekte ve düşman seyyar fırkaları sağlam mevziler elde etmeden ilerlemekte devam ederlerse, levazım ve bilhassa tank bakımından müşKülâta uerayacaklarmı kaydetmektedirler: JtT Ankarada 19 Mayıs MÖSTAHKEM MEVK\İ FRANSIZ Zİ6HÛDH«TTI MÜMPtvRo MÜSTAHKEM MEVKİLER MÖTTEFİK MÜOAFAASI ALMAN HUJCUMU MUOUT Dün bildirmif olduğumuz veçhile 19 mayıs Ankarada büyük merasimle kutlulanmısttr. Yukarıki resim Millî Şefimiz İnönünü aziz Atatürkün muvakkat kabrine çiçek koyarken gösteriyor. Ankara Foto muhabirimizin gönderdiği diğer resimleri bugün üçiincü sahifenıizde bulacaksuuz. Italyanın vaziyeti Fransa Hariciyesindeki tebeddül Romada müsaid karşılandı Koat C i a t fcMgin ArnavBdlaga gidecck j Londra 20 (Hususî) Romadan bil tarafından teşebbüs edilecek olan haredirildiğine göre, İtaljfa Hariciye Nazın kâtı haklı göstermeğe matuf manevralar Kont Ciano yarın Arnavudluğa hareket addedilmektedir. edecektir. Kont Ciano'nun bu seyahaMaltada paraşütçülere karşı tıne hususî bir mahiyet atfedilmektedir. tedbirler alınıyor Londra 20 (Hususî) Malta Vatsi, Diğer taraftan Romada bu aksam deveran eden bazı şayialar, İtalyan hü paraşütçülere karşı mücadele etmek ükümetinin harekete geçmek üzere mü zere Malta adasının her tarafında gonülsaid bir zemin hazırlamaya çahştıgını ve lü teşkilâtı vücude getirmiş ve sahil bu sahada Alman usulünü taklid ettiğini müdafaa tedbirlerini teşdid etmiştir. Suriyedeki Amerikalılar göstermektedir. Romadaki İtalyan tnehamemleketlerine gidiyorlar filinde bu münasebetİe Maltada bazı Nevyork 20 (Hususî) Beyruttaki karışıklıklar çıktığı ve Maltadaki İtalyan ekalliyetinin Ingilizler tarafından işken Amerikan konsolosu Suriye ve Lübnancelcre maruz bırakılmakta olduğu iddia daki Amerikan tebaasını derhal bu memleketleri terke davet etmiştir. edilmektedir. [Arkası sahife 4 sütun 5 te] Bütün bu hâdiseler, yakında İtalya Foch'un Uyakatli halefi tş başına geçen General Weygand'dan serî ve yerinde kararlar bekleniyor Paris, 20 (Hususi) Başvekil Reynaud yeni Başkumandan General Weygand ile bugün bir saat süren mühim bir nıuzakerede bulunmuştur. Müzakerelere Mareşal Petain de işürak etmiştir. Yeni başkumandan harekete geçiyor Muharebenin inkişaf halinde bulunduğu bir zamanda General Weygand'ın tayini Fransız mahfillerinde memnuniyetle karşılanmaktadır. Bu mahfiller Weygand'ın evvelce de bu makamı işgal ettiği ve mumaileyhin muharebenin cereyan ettiği sahayı iyice tanıdığı beyan edilmektedir. Ayni mahfillerde hasıl olan kanaate göre, hareket harbinin mütehassısı olan Weygand, dikkate şayan bir inübak meziyetine maliktir. Bu mükemmel süvarinin bir nevi zırhb süvari kuvveti olan motörlü fırkalan râm edeceğinden şüphe edilmemektedir. Weygand da npkı Foch gibi seri kararlar ituhaz eden ve cüretkârane muharebelere girişen bir kumandandır. Mumaileyh takdire lâyık sükunetile Weygand'ın coşkunluğunu itidale sevkeden Mareşal Petain ile birlikte çahşmıştır. Mezkur mahfillerde netice olarak şöyle denilmektedir: «Weygand, sür'ati başta gelen bir vaTArkası sahife 4 sütua 7 de] Roterdam bombardımanına ait yeni ve feci tafsilât 1520 bin küonetre •arabbamdaa geniş bir sahada saglam tek bir ev kalnadı Garb cephesindeki Fransız tanklarından bir kısmı İhtikârla mücadele Hükumet, bu hafta içinde yeni bir kararname neşredecek Fazla mesai Sanayi müesseseleri îhtikârla mücadele komisyonu dün de hafta tatilinden toplandı, Ankaraya giden Ticaret Vekiii, istisna edildi alınacak tedbirleri anlattı Ankara, 20 (Telefonla) Türkiyedeki bilumum sanayi müesscselerinin hafta tatili kanunundan istisna edilmeleri kararlasbnlmıştır. Bundan baş ka, her nevi iplik ve dokuma imalâthane ve fabrikalarile, Sümer Banka bağlı bilumum fabrikalarda günde üç saate kadar fazla mesai yapılmasına bugünden itiharen müsaade verilmiştir. Buna dair olan Koordinasyon heyeti kararlan Vekiller Heyetince kabul edilmiştir. Bundan başka, memlekerte kâğıd stokunun azalması ve haricden ithal imkânlaruım daralması karşısında ilk tedbir olmak üzere gazete sahifelerinin tahdidi yolundaki karar da Vekiller Heyetince tasıib olunmuştur. Maliye Vekâletinin gösterdiği lüzum üzerine Darbhane ile Damga Matbaasında da günlük iş saati üç saat kadar arttınlacak ve hafta tatili kanunu burada da tatbik edilmiyecektir. Holanda semalarında Alman paraşütçüleri... (Bu fotograf ve harbe dair diğer resimler CUMHURIYET e Londradan ve Paris tcn sureti mahsusada gönderilmektedir.) Paris, 20 (a.a.) Holanda elçiliği, Ho kalmamıştır. En aşağı bir tahmine göre yareleri, öğretmenler ve talebesi Franlanda müdafaasırun son günlerine aid mıtli kat ıyyen gorülmemiş olan bu mu sız tayyare kamplarına nakledilmiştir. tafsilât neşretmekte ve bilhassa Alman azzam tahrib hareketi neticesinde ölen Linmanlar, uzun müddet kullanılamıyalrirm, Amsterdamı sistematik surette tah lerin adedi, 500,000 nüfuslu Rotterdam cak hale konulmuştur ve harb donanrib için tatbik ettikleri misli görülme şthrinde 100.000 kişiyi bubnuştur. Tah ması hemen hemen tamamile İngiltereye nıiş usulleri anlatmaktadır. Sık saflar rıbata uğrayan saha ise, şehrin takriben gitmiştir. Harb gemilerile birçok da asker gelmiştir. Holandalılar, doklarda dan müteşekkil iki bombardıman tayya üçte biridir. re filosu, şehrin üzerinde uçarak gayet Diğer taraftan, elçiliğin verdiği malu bulunan ve inşaatı henüz tamamile bitnıuntazam fasılalarla her biri 1000 ki mata nazaran Holanda ordusu çekilme miyen gemileri bile İngiltereye nakletlodan fazla ağırlıkta bombalar yağdır den e\rvel, azamî nispette kurtarabildi meğe muvaffak olmuşlardır. mışlardır. 15 ilâ 20 bin kilometre mu ğini kurtarmış ve geri kalanı da işe ya Bütün benzin stoklan imha edilmiş YUNUS NAD1 rabbaından daha geniş bir saha bu su ramaz bir hale getirmiştir. Ezcümle ve Almanların eline bu kıymetli mayi[Arkası sahife 3 sütun 3 te] retle bombalanmış ve bir tek ev sağlam Flessingue, Pilot gemisinin, bütün tay den bir damlası bile geçmemistir. Dün Valinin riyaseünde toplanan ihtikâr komisyonu ; Yazm 4 üncü sahife'de