12 Mayıs 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

Miittefik ordu Holandaya girdi (Baş tarafı birinci tahijede) raman ordumuza ve cesur askerlerimize vatanın selâmıru büdiriyorum. Onlara taın bir emniyetimiz vardır. 1914 kahramanlarının varisleri olan askerlerimiz, düşmanı durdurmak ve müstevlinin tecavüz ettiği millî toprakların sahasını tahdid ctmek için adım adım mücadele ediyorlar. Memleketin sarfettiği gayret sayesinde mukavemet kuvvetımız 1914 tekinden çok daha büyüktür. Fransa Ue İngiltere bize yardım edeceklerini vâdettiler. İlk müttefik kıt'aları bizimkilerle buluşmak üzere şimdiden harekete geçmişlerdir. Mücadele çetin, fedakârlıklar ve mahrumiyetler çok olacaktır. Fakat kimse nihaî zaferden şüphe edemez. Topraklanmızın istiklâl ve tamamiyetiııi idame için kanunu esasî mucibince ettiğim yemine sadık kalmak isterim. 1914 te babamın yaptığı gibi ben de ayni iman, ayni emniyetle ordunun başma geçtim. Belçikanın davası temizdir. Belçika Cenabı Hakkın yardımile muraffer olacaktır.» 12 Mayis 1940 CUMHURİYET < Askerî vaıiyet > İlk günkü harekât hakkmda alınan malumat, Alman taarruzlan karşısında, gerek Holandalıların, gerek Belçikalıların büyük bir mukavemet gosterdikleri merkezindedir. Bu şiddetli mukavemetler, hemen her yerde Almanları durdurmuşrur. Almanlann Holandada en fazla 15 kilometre derinliğinde arazi kazandıklannı gösteriyor. Halbuki hududa yakın ilk mukavemet yuvalan, yalnız örtme vazifesini ifa eden setir kıt'aları tarafından yapılmaktadır. Bu kıtaatın fedakârane mukavemeti, arkada büyük kısımların hareketlerini ve müdafaalannı kolaj laştıracaktır. Fransız ve İngiliz ordularınm yetişmelerini ve toplanıp manevra yapmalarını temin edeceği için pek mühimdir. Hududdaki setir birlikleri ve ilk müdafaa mevzileri bir kaç gün daha mukavemet edebildiği takdirde, Almanlann ilk savleti hudud civarında kırılmış olacaktır. O zaman gerideki su baskınları ve müdafaa hatlan vazifelerini çok daha muvaffakiyetle ifa edebilirleı*. İngiliz Fransız ve Belçika kuvvetlerindcn teşekkül edecek bir manevra ordusu da tecemmüünü ikmal ederek Almanlara karşı mukabil taarruza geçebilir. Dün gece son gelen telgraflar İngiliz kıt'alarının Holanda ordusile teması temin ettiğini bildirmektedir. Alman hava kuvvetleri, büyük bir faaliyet gösteriv orlar. Şimdiye kadar mukabelebümisil korkusile ccsaret edemedikleri açık şehlrleri bombardıman etmeleri de gösteriyor ki Almanlar, adeta mezbuhane bir hamle }apmaktadırlar. Taarruzun yalnız birinci günü 130 Alman tayyaresi düşürülmüştür. Almanlar, Norveçte olduğu gibi, Holanda ve Belçikada da hava meydanlarını ele gcçirmek için yeni bir hamle yapmışlardır. Yalnız burada, paraşütçüler ve asker nakliye tayyarelerinin indirdiği müfrezelerle bu meydanları ele geçirmeğe çalışıyorlar. Bu nıaksadla, hududdan kilometrelerce garbda ve Şimal denizi sahiline yakın Rotterdam civarındaki Waalhaven sivil tayyare karargâhına da havadan asker indirmişlerdir. İngilizler, Almanlar yerleşmeden evvel buralara havadan müthiş hücumlar yapmıslardır ve birçok nakliye tayyaresi tahrib etmişlerdir. İngiliz havacılığının dünkü faaliyeti Alman paraşütçülerinin bir çok Holanda ve Belçika hava tneydanlarında tutunmasına mâni olmuştur. Fransız tayyareleri ise, düşmanlanna aynen mukabele ederek pek çok Alman hava üslerini ve tahaşşüd mahallerini muvaffakiyetle bombardıman etmişlerdir. Gelen haberlere nazaran. ilk günün bilânçosunu Almanlar lehine kaydetmek mümkün değildir. Dün akşamki haberler Almanlann Holandada Ysser nehrini geçtiklerini bildirmekte Mi. Holanda müdafaa hattı bunlann arkasındadır. Belçikada ise Almanlar ilk müdafaa hattında ve tam hududda Maastricht'i aldıklaruu bildiriyor. ¥** Alman hava meydanları ve mühim üsler ağır surette bombalandı fBo? taraft birinci sahifede) tedir. Berlin radyosu dünkü neşriyatında Alman tayyarelerinin müttefiklere aid 75 tayyare is tasyonuna hücum ederek 3400 tayyare tahrib ettiklerini bildirmiştir. Salâhiyettar İngiliz ve Fransız askerî makamları gülünc addettikleri bu iddiaları tekzib etmişlerdir. îtalyadan karışık sesler! (Bag ta.ra.fx birinci sahifede) yada halk tarafmdan çok sevilen veliahdin zevcesi Prenses Di Piemonte'nin yakınları, tam bir sükut muhafaza etmektedirler. Binlerce İtalyan müstakbel Kraliçenin ıstırabım anlamakta ve bu ıstırabı paylaşmaktadu. PAZAPDAN PAZAPAI Akacak kan damarda durmaz! Harb ve ihtikâr Istanbul Defterdarının otomobili Bunda anlaşılmayacak ne var? Yeni şiirin tarifi Yazan: SERVER BEDt Akacak kan damarda durmaz! Sekiz aydanberi gözlerimiz garb cephesme doğru kaydıkça: «Ne garib harb! diyorduk, iki taraf da yerinden kımıldamıyor. Acaba Ren nehrinin rutubetinden bütün askerlerin bacaklarına romatizma mı indi?» Sekiz aydanberi askerî muharrirlerden ziyade karikatüristlere mevlerden evvel, nereden ve nasıl öğreniyorlar da hemen fiatlara bindiriyorlar? Yoksa tahmin kabiliyetleri mi yüksek? Bundan sonra dünya hâdiselerini bakkahmdan öğreneceğim ve âlemin ahvali hakkındaki mütalealarını kasabımdan soracağım. Bilhassa Alman taarruzu hakkında kasablardan daha iyi kim fikir verebilir? Gazetelerin neşriyatı Belçika tebliği Brüksel 11 (a.a.) Belçika Millî Müdafaasının 11 mayıs saat 13 tarihli tebliği: 10 mayıs günü ve 10 mayısı 11 mayısa ulaştıran gece, düşmanın ileri unsurlan, kıt'alarınuzla teması sıklaştırmışlardır. 10 11 mayıs gecesi, paraşütçü grupları, muhtelif noktalarda yere inmişlerdir. Bunların ekserisi esir alınmış. veyahud bunların hareketleri durdurulmuştur. Düşman hava kuvvetleri, birçok münakale iltisak noktalarım bombardıman etmişse de mühim hasar yapamamıştır. Bizim tayyare kuvvetlerimiz ve hava defi toplarımız, büyük faaliyet göstermişlerdir. On beş düşman tayyaresi düşürülmüştür. Belçika akşam tebliği Brüksel, 11 (a.a.) Belçika akşam tebliği: Bugün, düşman kuvvetleri, tanklarla ve büyük hava kuvvetleri tarafından yapılan bombardımanlar yardımile, Maastricht mıntakasına hücum etmişlerdir. Düşman kuvvetleri, müdafaa sistemimize ayak basmağa muvaffak olmuşlardır. Lüksemburg'da faaliyette bulunan kıt'alarımız, müstevliye şiddetle karşı koyarak evvelce tespit edilmiş plân mucibince hareketlerine devam eylemişîerdir. Liege etrafında mevzilerimiz olduğu gibi durmaktadır. Düşman mevzilerimizin bazısı önünde ağır zayiata uğramıştır Düşman hava kuvvetleri, arazinin büyük bir kısmı üzerinde müteaddid yerleri sistematik surette bombardıman etmiştir. Roma, 11 (a.a.) «Havas» İtalyan ga2eteHakikatte, Almanlar bugün Nancy'yi bom bardıman ederek beşi kadın olmak üzere sivil leri, müttefiklerin resmî tebliğlerile tecavüze uğramış memleketlerden gelen resmî telgraflaahaliden 22 kişiyi öldürmüşlerdir. ra mühim yer ayırmaktadır. Gazetelerin Paris ve Londra muhabirleri de, Fransız ve İngiliz Paris 11 (a.a.) Fransız akşam tebliği: kabinelerindeki değişikUkler hakkında yazılar Kıt'alarımız, birçok noktalarda ileri kol un göndermişlerdir. Heyeti umumiyesi itibarile, hâsurlarile müttefik kıt'alara yardun ederek, Bel diseler tefsir edilmemektedir. çikada ileri hareketlerine devam eylemişlerdir. İleri hareket, sür'atle devam ediyor. ' Düşman, şiddetle hücuma devam etmektedir. Paraşütle atılan ve tayyare ile yollanan yeni Alman kıt'aları, Holandada karaya inmişlerdir. Vatikan 11 (a.a.) Papa, Belçika Krahna, Holandada İngiliz hava kuvvetlerinin yardımile Holanda Kraliçesine ve Lüksemburg Grandüşebunlara karşı hareketler yapılmaktadır. sine, memleketlerinin uğradığı taarruz karşısınLüksemburg'un cenubunda, düşmandan mahda hissettiği derin heyecanı bildiren telgraflar sus kayıblar kaydedilmiştir. göndermiştir. Düşman, bu gün Moselle'in garb nuntakasmPapa, Belçika Kralına gönderdiği telgrafta da, sür'atle önüne geçilen şiddetli mahallî hüezcümle diyor ki: cumlar yapmıştır. <İkinci defa olarak Belçika milleti, haksız Moselle ile İsviçre hududu arasında kayda yere, arazisinin harb fecayiine sahne olduğuna değer bir şey yoktur. gördüğü bu anda, bu harbin, Belçika hürriyet Alman hava kuvvetleri, bu gün, Fransız arave istiklâlinin yeniden tesisüe bitmesi için Alzisi üzerinde bombardıman hareketine devam laha dua ediyorum.» etmiştir. Elde edilen neticeler, harekete geçiriPapa, taarruza uğramış olan her üç memlelen kuvvetlere na2aran hiç bir şey değildir. kete de takdislerini göndermiştir. Hava kuvvetlerimiz, Alman hava meydanlarmı ve birinci derecede ehemmiyetli*askerî hedetleri şiddetle bombardıman etmek suretile buna cevab vermiştir. Bu harekât neticesinde vukua geLahaye, 11 (a.a.) Holanda Kraliçesi Willen çarpışmalarda 36 düşman tayyaresi, Fransa ve Belçika üzerinde müttefik hava kuvvetleri helmine, İtalya Kralma şahsî bir mesaj göntarafından düşürülmüştür. Yalnız bir avcı gru dermiştir. Holanda Kraliçesi, bu mesajında şöypumuz, 10 ve 11 mayısta beş tayyare düşür le demektedir: müştür. cSavoie hanedanının eskidenberi mütehalli olduğu asil hissiyata hitab ediyorum. Holandanm an'anevî surette bağlı kalmış olduğu ve bir dakika ayrılmamış bulunduğu tam bitaraf siLondra, 11 (a.a.) Hava Nezaretinin telbiği: yasetine rağmen Holandanm sokulduğu anlaşDünkü harekât esnasında, IngiUz hava kuvvet mazlık hakkmda yüksek otoritelerini Majesteleleri, asgarî elli düşman tayyaresi düşürmüştür. rinden rica ederim. Sivil halkın harb felâketleBunlardan başka bir çok düşman tayyareleri d* rinden uzak tutuhnası ve istisnasız bütün mugerek havada, gerek yerde ağır surette hasara haribler tarafından insaniyet prensiplerine riauğratılmıştır. 20 kadar İngiliz tayyaresi üslerine yet olunması için Majestelerinin nüfuzlarmı kullanacağmdan eminim.» dönmemiştir. Fransız akşam tebliği Papamn tecavüze uğrayan memleketler hükümdarlarına sempati telgrafı tstanbul Defterdarının otomobili Büyuk Mııiet Meclisinde makam otomobilleri için yeniden şiddelü bir münakaşa olmuş ve kabak İstanbul Defterdarının otomobilinde patlamış. Gazetelerde, lısteden, başka oto» mobil çıkarıldığını göremedim. Demek Türkiyede müthiş benzin israfına, dövizünizin yabancı ellere akmasına sebebiyet veren, Büyük MUlet Meclisimizi, Maliyemızi telâşa düşüren tek makam Istanbul Defterdarlığı imiş. Elinden otomobili alınınca otomobil saltanatı ortadan kalkacak ve otomobil sultanı tahtından indirilmiş olacak. Zaten bu «Defterdar» kelimesi de Osmanlı devlet teşkilâtının en eski devirlerinden kaima bir unvan. Bu makama otomobil değil, olsa olsa bir güzel at yaraşır. Fakat çifter çifter «enstitü» lerimize, «of is» lerimize, birer değil, ikişer otomobil verilmelidir. Defterdar, adı üstünde, «defter tutan> demektir. Defter otomobilin içinde tutulmaz ya, ya dolabda, yahud masa üstünde tutulur. Defter yazmak için de benzine değil, mürekkebe ihtiyac vardır. Fakat Defterdarhğın adı değişir de «Anrejistriman ofisi» gibi bir şey olursa o zaman en aşağı bir otomobil şarttır. Holanda Kraliçesinin ltalya Kralına telgrafı zu teşkil eden harb, yapılan alaylara öfkelenmiş gibi, cuma sabahı yerinden fırladı ve beş, milleti birbirine kapıştırdı. İlkbahar, iki büyük taraf arasında ciddî bir harbin ilkini getirdi; fakat sonbahar bu müthiş hikâyenin sonunu getirecek mi, bilmiyoruz. Eğer Amerikalar, İtalyalar, Japonyalar da bu işe karışırsa harbin iki bahar arasında biteceğine inanmak zordur. ingilizler S0 Alman tayyaresini düşürdüler Majinoda sükunet Paris, 11 (Hususî) Fransız cephesinde gün sakin geçmlştir. Alman tayyareleri, bugün Fransada bilhassa tayyare meydanlarmı bombalamışlardır. Almanlar Maastrisht'i aldılar Paris, 11 (a.a.) Havas bildiriyor: Belçikada Alman tazyikı, Liege'in cenubunda durdurulmuştur. Liege'in şimalinde Almanlar, Maastrichti almışlar ve Meus nehrini geçmişlerdir. Albert kanah üzerinde çarpışmatar olmak tadır. Lüksemburg'da şiddetli Ueri karakol çarpışmalan vukua gelmiş, fakat mühim muharebe olmamıştır. Tahtakurusundan engerek yılanına kadar muzır hayvanların çoğu sıcağı sever ve bizi yemek için havaların ısmmasını bekler. Sutı biraz güneş görünce harb de yerinden kımıldadı ve insan oğlunun kanını emmeğe başladı. Atalarımız «Akacak kan damarda durmaz> derler. Bu azgın kırmızı suyu incecik mavi iplerin Vatikan 11 (a.a.) Papa, bugün birbiri ar oluğu irinde bundan fazla hapsetmek mukaddına, Ruzvelt'in hususî mümessili Taylor'u, Bel der değilmiş. îikarun Vatikan nezdindeki elçisile İngiliz büyük elçisini kabul etmiştir. 7 ? Bunda anlaşılmıyacak ne var? C SB^/VNflHF fc^a Bir meciiste yeni şa&&• irlerimizin şiirleri okunu y° r du. Hazırundan T"*^""^/ / Vatikanda siyasî faaliyet Xj /Ü*~~^ı /fTr P a r m a S l r u n ucile öne /\. ^fr\\/*'j^ doğru iterek: \ " ^ biri kulağının kanadını Harb ve ihtikâr Freiburg bombalanmadt Fransız Başkumandanlığı namına söz söylemeğe îalâhiyettar zat, Fransızlaruı Freiburgu bombardıman ettiklerinin tamamile yalan olduğunu kaydetmiştir. Bu Alman haberi, kolayca aıılaşılır bir hedefe varmak üzere neşredilmiştir. Bu hedef de şudur: Fransız şehirlerine karşı mukabelebilmisil hareketlerini meşnı göstermek. Fransız hava kuvvetleri yalnız hava meydanlarmı bombardıman etmiştir. Bahriye müsteşarının nutku ve talebleri Roma, 11 (a.a.) Bu sabah Nezaretin bütçesini takdim eden Bahriye Müsteşan bilhassa şöyle demiştir: « Fransız İngiliz kontrolu dolayısile beynelmilel deniz nakliyatında husule gelen vahim karışıklık bilhassa Akdeniz sahilindeki memlekeüeri ve bunlardaıı ziyade İtalyayı mutazarrır etmektedir. Mevcud coğrafî, sevkülceyşi ve iküsadi vaziyeun, milletlerin tabiî haklarına mugayir olduğu için değişmesi zaruridir.» Müsteşar nutkunda geçen senenin ağustos ayında cereyan eden hâdiselerdenberi İtalyan bahriyesinin bir kaç gün içinde vaziyetin icablarını karşılayacak bir hale getirildiğini soylemiştir. İtalyanın gayrimuharib olduğunu ilân etmeüi harbin başlangıcındanberi gemilerini ve sahil müdafaasmı harekete hazır bir vaziyette bulundurması zaruretini mahsus derecede azaltmadığı için İtalyan donanması harekete geçmeğe hazır bir vaziyette beklemektedir. Brük$el civarında Alman paraşütçüleri Brüksel, 11 (a.a.) Brüksele on bes kilometre mesafede bulunan Vilvorde'a Alman paraşütçüleri inmiştir. Bunlar, derhal, Belçika müfrezeleri tarafından kuşatılmıştır. Paraşütçülerin bir kısmı ölmüştür. Kalanlar teslim olmak üzeredir. Dünyanın en uzak yerinde harb olsa bizim evin en yakın bakkalına tesir eder. Cuma günü Almanlann Holandaya ve Belçikaya saldırdıklarından benim haberim yoktu. Henüz akşam gazeteleri de çıkmamıştı. Bakkala uğıadım. Baktım, fiatlarda bir acayiblik var. Kendi kendime: «Galiba gene dünyanın bir yerinde bir münasebetsizlik oluyor, fiatlar hemen kımılda , J baskınları, düşmanın ileri harekâtına mâni olmuştur. Holandanm hiç bir tarafında > düşman 20 kilometreden fazla ilerleyememiştir. Üç defa elden ele geçen Lahey hava meydanına, akşam üzeri kat'î surette Holandalılar hâkim olmuşlardır. Holandanm en mühim nehirleri üzerinde demiryollan boyunca bütün köprüler Holandalılar tarafından tahrib edilmiştir. ederek, adada bulunan Alman kuvvetlerini kâmilen imha etmişlerdir. Bu münasebetle hükuLondra, 11 (Hususî) Müttefikler Felemenk met matbuata aşağıdaki tebliği vermiştir: Hindistanında kâin iki adaya asker çıkarmışlar«Kuvvetli topçu yardımile Holanda kuvvet dır. Salâhiyettar mehafilde, bu adalarda oturan leri, Rotterdamın cenubunda Meusebi Ue Rlıin Almanlann Curacoa ve Aruba adalarını işgale Brüksel, 11 (a.a.) Öğleden sonra topla munsablan arasındaki mühim Dordrecht adası kalkışmaları.ihtimali üzerine buralara asker çınan Nazırlar Meclisi içtimaı sonunda hiçbir nı istirdad etmiştir. Dün sabah bu adaya gel karmak icab ettiği tebarüz ettirilmektedir. Bu tebliğ neşredilmemiştir. Nazırlar, bu toplantıda, miş olan Alman kuvvetleri tamamile imha edil ıki adadaki müttefik kuvvetlerini takviye etGeneral Denis'in askerî harekât hakkındaki iza miştir.> mek üzere yeni kıt'alar yola çıkarılmıştır. hatile şark ve şimal mmtakalarındaki sivil halHolanda Antil adalarma ihrac olunan müttekın tahliyesile alâkadar olarak Sıhhiye Nanrının fik cüzütamlan, samimî bir hüsnü kabul görAmsterdam, 11 (a.a.) 11 mayıs akşamı Hoizahatını dinlemiştir. müşlerdir. Amerika Birleşik devletleri hükumeBundan böyle kabine içtimaları hakkmda teb landa tebliği: Fransız ve İngiliz kuvvetleri, yar ti, Vaşingtondaki müttefik büyük elçileri taıadımımıza koşmuşlardır. Fransız ve İngiliz kuvliğ neşrolunmıyacaktır. fından vaziyetten haberdar tutulmuştur. vetleri, memleketi müdafaa için kuvvetlerimizle işbirliği yapmışlardır. Hudud kıt'alarımız, Londra 11 (a.a.) İzlandayı işgal eden İnLondra, 11 (a.a.) Amiral Sir Reger Keyes cesaretle vazifelerini yapmaktadır. Bu kıt'alar, Brüksele deniz ataşesi tayin olunmuştur. Ami aldıkları emre göre, tahribat yaptıktan sonra giliz kuvvetleri, İzlandada halkın dostane tezaral Keyes, ayni zamanda İngiliz hükumetile ekseriyeti itibarile çekilmişlerdir. Dort saat sü hürlerile karşılanmıştır. Leopold arasında hususî leması temin eyleye ren şiddetli muharebelerdein sonra, kıt'alanmız, dün Almanlar tarafından işgal edilen bir cektir. Tokyo 11 (a.a.) Bu gün toplanan Nazırköyü geri almışlardır. Bu hareket esnasında, lar Meclisi, Holanda Hindistanında statükonun bir Abnan zırhh treni tahrib edilmiştir. Bu tren değiştirilmesini pek muhtemel olarak intac edeLondra 11 (Hususî) Alman tayyareleri de, Holanda lisanile yazılmış beyannameler ve bilecek bir vaziyeti Japonyanın ne derece alâdün de Holandanm muhtelif kısımlarına paraHolanda üniformaları bulunmuştur. Son haber ka ile takib eylediğini, büyük devletlere bildirşütle asker indirme teşebbüslerinde bulunmuşlere göre eski kale, düşman harekâtına rağmen meğe Hariciye Nazın Arita'yı memur etmiştir. lardır. Bilhassa Lahey mıntakasında bu teşebtutunmaktadır. Düşman, Yissel irmağını geçAritanın bu teşebbüsü 15 nisanda yaptığı bebüsler müteaddid defa tekrarlanmış, fakat İnmeğe muvaffak olmuştur. İngiliz hava kuvvetle yanata istinad eyleyecektir. giliz hava kuvvetleri müdahale ederek Alman ri, Almanlann elinde bulunan yegâne tayyare paraşütçülerinin bulundukları mintakaları şiddetle bombardıman etmişlerdir. İngiliz tayyare meydanmı bombardıman etmişlerdir. Bu tayyalerinin müessir müdahalesinden sonra, Holanda re meydanından hareket eden Alman kıt'aları, kuvvetleri, paraşütçü Alman kıt'alarını imha bazı noktalara kadar ilerlemişlerdir. Bu kıt'alaetmeğe ve vaziyete hâkim olmaya muvaffak ol ra karşı enerjik hareket devam etmektedir. Lamuşlardır. Almanlarm elinde bulunan bir Ho haye'de polis umumî karargâhını işgal etmek landa tayyare istasyonu akşam üzeri saat 18 de teşebbüsü akamete uğramıştır. Civarda bulunan Londra, 11 (a.a.) Dahiliye Nezareti düşistirdad edilmiştir. Halen yalnız Rotterdam mın ve Almanlar tarafmdan ikamet edilen binalar man kıt'aları paraşütle inmek teşebbüsünde takasında Alman para^ütçüleri kalmıştır. Bun dan, polis ve jandarma üzerine ateş açılmı^tır. bulunduğu takdirde müteyakkız davranılmasuu Fakat polis, bu harekeü akamete uğratmıştır. ların imhası için de tedbirler ahnmaktadır. bütün vatandaşlara tavsive etmiştir. Alman tayyareleri bütün gece ve gündüz Ban noktalarda paraşütçüler inmiş ise de, bunmüteaddid Holanda şehirlerini bombardıman et lann miktan oldukça azdır. Bunlar, dün bümişlerdir. Halkın maneviyatı çok yüksektir ve yük bir kısmı mahvedilmiş olan diğer paraşütParis, 11 (a.a.) Ticaret Nazın Rollin. 32 her tarafta düşmana mukavemet ediliyor. Su çülerin âkıbetine uğratılmışlardır. nci Paris Enternasyonal fuarını bugün açmıştır. Felemenk Hindistanında işgal" edilen adalar Sivil halk tahliye ediliyor *• *"" Anlamadım? dedl Yeni şiirin müdafilerinden bir genç, okunan manzumeden daha anlaşümaz bir izah yaptıktan sonra: Bunda anlaşılmıyacak ne var? dedi. Öteki itiraf etti: Sizin söylediklerinizi hiç anlamadım. Bunun üzerine, meciiste bulunan diğer bir zat da şu hikâyeyi anlattı: Birisi elinde tuttuğu billur kadehe tırnağının ucile vurmuş ve yanındakine «Ben ne isteyorum, bil bakayım!» diye sormuş. « Bilemedim. « Nasıl bilemedin, yahu? Ben nar isteyorum. Besbelli. Bak anlatayım, ne kadar basit: Ben buna vurunca <tan> diye bir ses çıktı. Üstüne bir nokta koy, (eski harflerle) tabiî «zan» olur. «Zan» ın acemcesi «küman» du". Kâfı fetha ile oku: Keman. Kemana ne lâzım? Tel lâzım. Telin farisisi: Tar. Bir noktayı kaldır: Nar. Bunda anlaşılmıyacak ne var? Holanda akşam tebliği Giornale d'ttalia'mn makalesi Yeni şiirin tarifi Bana yeni şiirin tarifini sararsanız: Saçmanın güzeli, diyebilirim. Fakat siz de bana şöyle diyebilirsiniz. Bu tarifiniz de yeni bir şiir! Amiral Keyes Brükselde izlanda, müttefikleri iyi karşıladt Japonyanın vaziyeti Holandadaki vaziyet Ingilterede millete ihtiyat tavsiyeleri Roma 11 (a.a.) Giornale d'İtalia gazetesi yazıyor: mış!» dedim. Iki saat sonra taarruz hâdisesini Alman kıt'alaruun Holandaya, Belçikaya ve öğrendim. Bizim tüccarın, esnafın hususî ajansLüksemburga girip ilerlemelerile İngiliz hüku lan mı var? Dünya hâdiselerini biz gazetecimetinin başına Churchill'in getirilmesi hâdiseleri harbin emperyalist demokrasilerin şimdiye kadar kaçınmak istedikleri totaliter şekiller aldığını göstermektedir. Churchill azimkârane. merhametsiz ve her türlü düşunceden azade vasıtalarla harbi idame etmek taraftarıdır. Bu itibarla, Churchill'in idaresinde İngiltere(Baş taraft birinci sahifede) nin harekete geçerek Almanya tarafmdan bir (Başmakaleden devam) «Bu sabahki umumî seferberliğin yapılmasıkere daha müttefiklere takaddüm etmek suvetan anlaşmamış olmalan, diğer memleket na beynelmilel vaziyetin vahameti amil olmuştile girişilen harbe devam etmesi beklenebilir. lere nispetle daha büyük bir kusurdur. tur. Ordu bütün hududlarda kim olursa olstm Harbin bu yeni safhasuun nihaî bir safha olaIki büyük hasım taraf ilânihaye Majino mütecavize karşı vazifesini yapmağa hazırdır. cağı iddia edilemez. bekleye Zabitler, küçük zabitler, askerler, memleketin İngiliz ve Fransız kuvvetleri henüz bütün ve Zigfrid hatlarının arkasmda bulunduruyorsunuz, azametleıini muhafaza etmektedirler ve bu kuv mezlerdi. Bilhassa ablukanın acı tesirlerini mukadderatını ellerinizde vetlere hemen hiç dokunulmamıştır. Fakat ha hergün daha fazla hisseden ve istikbali ise herkesin kendisine tevdi edilen vazifeyi yapa kikî harbin dünden itibaren başladığı inkâr edi bu bakımdan elbette dehşetle gören Al cağından eminim.» lemez. manya hiç bekliyemezdi. Bu gazete, netice olarak şöyle demektedir: Ondan başka vaziyetin icablarile beraBern 11 (a.a.) Federal meclis dün geç vakte «Birkaç güne kadar Almanyanın bu yerü teber milletlerin tarihî karakterlerini bilen kadar müzakerelerine devam etmiştir. İyi haber şebbüsü ve husule getirdiği akislerin ilk bilânler meşhur Kont Şlifen plânına istinad alan mahfillerde hasıl olan kanaate göre mu çosunu çizmek mümkün olacaktır. edecek Alman askerî hareketlerinin inki vakkaten izinli bulunan bütün efradm silâh alşaf ihtimallerine dair hergün sütunlar ve tma davet edihnesi muhtemeldir. SERVER BEDt Harb ciddî Safhasına giraiştir Holanda Belçika faciasmm derin akisleri Mütemmim seferberlik 1 İngiliz tebliği Sefaretler de bombalandı Amsterdam üzerine atılan bombalar Arjantin sefaret binasında büyük hasar husule gelirmiştir. Faciaya birçok kişi kurban gitmijtir. Fransa ve Brezilya sefarethaneleri de hasara 14 Alman tayyaresi zaptedildi Holanda erkânıharbiyesinin bir tebliğinde Holanda kıt'alarının, hiç bir yerinde bozukluk bulunmıyan 14 Alman tayyaresini zaptettiklerini bildirmektedir. Kraliçeyi kaçıracaklarmış Amsterdam 11 (a.a.) Emin bir memhadan alman malumata müsteniden iyi haber alan mahfillerde beyan edildiğine göre Kraliçe Wilhelmine'i kaçırmak için bir komplo hazırlandığına dair bir Amerikan membaından verilen haberler tshakkuk etmemiştir. Londra 11 (a.a.) Hava Nezareti aşağıdaki tebliği neşrediyor: Rotterdam hava meydanı ve Lahey meydanı üzerinde bulunan asker yüklü Alman tayyareleri dün öğleden sonra İngiliz bombardıman tayyareleri tarafından tarruza uğrayarak tahrib edilmişlerdir. Bu hareket Almanların tayyare defi toplannı yerleştirmeğe vakit bulmadan evvel cereyan etmiştir. Büyük miktarda düşman avcı tayyareleri hücum etmiş ve birçok muharebeler ohnuştur. Rotterdam civanndaki sivil hava limanı, Waalhaven'e karşı yapılan hücum saat 15 ten sonra başlamıştır. Bu hava limanında birçok Alnran tayyareleri ve asker nakline mahsus 50 tayyare bulunuyordu. Pike iniş tarzında yapılan bir tek bombardıman esnasında dört Alman tayyaresi tahrib edilmiştir. Birçok yangınlar zuhur etmiş ve düşman personeli ağır zayiata uğramıştır. 10 düşman nakliye tayyaresi Lahey'nin 8 mil şimalindeki meydana asker indirdiğinden İngiliz tayyareleri alçaktan uçarak bunları ciddî hasara uğratmıştır. 5 Alman tayyaresi muharebe harici edilmiş, diğerleri de kurşun ve obüs parçalarile delikdeşik edilmiştir. Düşman durduruldu Amsterdam 11 (Hususî) Kraliçe Wilhelmine Holanda ordusu başkumandanına bir mesaj göndererek Holanda kıt'alarının düşmana karşı gösterdiği mukavemetten dolayı memnuniyetini bildirmiş ve demiştir ki: <Bu mukavemet sayesinde Alman kıt'alarının ileri harekeü durdurulmuş addedilebilir. Alman kıt'aları her tarafta anudane bir mukavemetle karsılaşmaktadır.» Alman tebliği 11 mayıs tarihli Alman resmî tebliği: Alman garb ordusu, Holanda, Bel;ika ve Lüksemburg hududlannı geçtikten sonra, Belçika ve Holandada her yerde düşmanın hudud kıt'alarının mukavemetini kırmıştır. Bir çok köprülerin tahrib edilmiş olmasına rağmen, hücum ordusu sür'atle ilerlemektedir. Paraşütçüler ve tayj'areye bindirilmiş kıt'a lar, bir çok meydanlarda yere inmişlerdir. Bunlar. kendilerine emredilen vazifeleri yerine getirmektedirler. Birbirini talrih eden <faiga1ar haiir»^a) tayyare İstirdad edilen ada Holanda kıt'aları Dordrecht adasını istirdad Madrid 11 (a.a.) Ispanyada altı sınıfın silâh altına ahndığına dair ecnebi memleketlerde neşredilen haberleri Dahiliye Nezareti katFuarda bu sene o b i n firma iştirak etmiş buiyetle tekzib etmektedir. Neşredilen bir tebliğlunmaktadu. de İspanyada şimdiye kadar halihazırdaki şeraitle alâkadar ohnak üzere hiç bir tedbir alınfilolan, istihkâmları, mevzileri, yürüyüş haün madığı bildirilmpktedir. deki kolları ve düşman askerî tahşidlerini bombalayarak ve yolları, demiryollannı ve köprüleRoma 11 (a.a.) İtalyada sivil seferberliri tahrib ederek, ordunun ileri hareketine mu ğin organizasyonu faşist partisine verilmiştir. zaheret eylemektedîr. Bu hususta neşredüen tebliğ, bir millî seferberUzun menzilli hava istikşafları, düşman kıt'a lik komitesile her eyalette ayrı ayrı birer kolarının harekâtını tespit etmiştir. mitenin kurulacağını bildirmektedir. 14 ilâ 18 Büjük miktarda Alman hava kuvvetleri, 10 yaş arasındaki genclerle bütün kadmlarm, si\il mayıs sabahı, Fransada, Belçikada ve Holandada seferberliğin hizmetüe alâkadar olarak, sayımdüşmanın hava üslerine birinci büyük taarruzla ları yapılacaktır. nnı yapmıştır. 72 tayyare meydanma hücum edilmiş ve yerde 300 ilâ 400 düşman tayyaresi tahrib olunmuşiur. Yangınlar ve infilâklarla bir Vaşington, 11 (a.a.) İngiliz büyükelcH çok tayyare meydanı hangarları ve tesisaü tah Hull ile görüşmüştür. Fransız büyükelçisi de rib edilmiştir. Fransızların Metz, Nacy, Reıms, evvelâ Welles'i sonra Hull'ü ziyaret etmiştir. Romvelli, Dijon ve Lyon hava üsleri çok ciddî surette hasar görmüştür. Hava muharebelerinde, düşman 23 tayyare kaybetmiştir. 11 Alman tayyaresi kayıbdır. 15 Paris, 11 (a.a.) Pariste Churchill'in İngiliz tanesi de henüz üslerine dönmemiştir. Başvekâletini deruhde etmesile alâkadar olarak Evvelce haber verildiği gibi, düşman Brigsau şu sözler söylenmektedir: da Friburg şehrini bombardıman etmiştir. Ge«Churchill, Hitler'in en çok korktuğu adamçen gece, düşman, Ruhr havzasmda üç şehre dır. yangın ve infilâk bombaları atmıştır. İki sivil ölmüş, bir çok kişi yaralanmıştır. Maddî hasar pek azdır. Alman hava dafi topları, üç düşman İzmit, (Hususî muhabirimizden) Nafıa tayyaresi düşürmüştür. Vekâleti, her sene taşarak Izmit, Geyve ve ACalais ile Durkerque arasında, hava kuvvetle dapazar ovalarında ve köylerinde mühim tahıirimiz, bomba ile biri beş bin, diğeri, iki bin bat yapan Sakarya nehrinin bendini yaptırmatonilâto hacminde ki düşman yük gemisi batır ğa karar vermiştir. Bu suretle bir kazanın önüne mışlardır. Bir Alman denizaltısı bir düşman de gecilecektir. Halk ve köylüler bu haberden pek nizaltısını baurmıştır. Bir torpido muhribini ba memnun kalmıştır. tırmıştır. Adapazarının Kolalık köyünde Cafer isminde Norveçte vaziyette değişiklik yoktur. Narvik birisine yıldırım isabet ederek, Kandıranm Akönünde. bir İngiliz saffı harb gemisine ve bir çaova nahiyesinden Asım isimli birisi de sarhoş kruvazöre, muhteUf cesamette bombalar isabet olduğu halde Ağva deresine düşüp boğularak Paris fuarı açıldı lspanya hiç bir tedbir almış değildir İtalyada sivil seferberlik sahifelerle yazı yazıp durmayorlar mıydı? Bunlar demiyorlar mıydı ki Almanya va Holanda Belçika üzerinden, yahud İsviçreyi aşmağa çalışarak, yahud her iki cephede birden harekete geçerek Fransadaki müttefikler ordulanna karşı bir netice almağa çalışacaktır? 1914 te ayni şey olmadı mı? 1940 ta neden başka türlü olacaktı? ingiltere ve Fransa bitaraflıklannda ısrar eden Belçika ve Holandaya karşı herhangi bir cebir ve tazyik siyaseti kullanamazlardı. Hem prensip itibarile, hem de durup dururken bir de bu küçük memleketlerle muhasama vaziyetine geçmemiş olmak için. Amma bu devletler de bilivorlardı ki Almanya ergeç Holandaya ve Belçikaya yüklenecektir. Garabet oradadıı ki bunun böyle olacağını Holanda ile Belrika da biliyorlardı. Fakat meş'um bir kaderilikle: Kimbilir, biz bitaraf kaldıkça belki olmıyabilir. Gibi binde bir bile ihtimali olmıyan vâhi bir hayal uğruna bitaraf, amma hakikaten sımsıkı bitaraf kalmakta ısrar ettiler. Dünyanın gözü önündeki hakikî vaziyet bundan ibaret olduğu halde Almanyanın yeni taarruzlarına zoraki mucib sebebler bulmağa çalışması cidden abes ve hatta insanlığın vicdanı önünde bir hayli de ayıb olmuştur. Işin bu beyhude harb sebebi aramak cephesini böylece geçtikten sonra Almanlar hesabına tutunacak tek dal (netice, vasıta ve şekilleri mubah kılar) düsturundan ibaret kalır. Bu türlü hareketin çok ağır olabilecek hesabından kurtulmak için Almanyanın muvaffak olması lâzımde Ayni mahfillerde beyan edildiğine göre mü temmim seferberlik tedbirleri İsviçrenin harbin başlangıcındanberi daimî seferberlik halinde bulunması dolayısile kolaylıkla tatbik edilmiş tir. tsveç gazetelerinin neşriyatı Stokholm 11 (a.a.) İsveç gazeteleri, Holanda ve Belçikanın iş^alini takbih eden makaleler neşretmekte ve bu memleketlerin mukavemetine itimadlarmı bildirmektedir. Vaşingtonda siyasî faaliyet Hitlerin çok korktuğu adam: Churchill Sakaryada yapılacak tesisat dır. Harb, ciddî safhasile başlamıştır. O ona çalışacaktır. Müttefiklere gelince oıılar da Almanyayı mağlub ederek yere sermedikçe kıhclarını kınlanna koymamak azminde daha büyük bir kuvvet ve kanaatle mukabeleye atılmış bulunuyorlar. Bütün dünya bu cihanşümul musaraanın evvelki gündenberi başlayan en ciddî safhalarını en hayatî bir alâka ile takib edecektir. Cihanşümul diyoruz. Bugün Almanya ile Fransa ve İngiltere arasında cereyan etmekte olan harb, hakikî mahiyetile cidden cihanşümuldür. ltalya ile Balkanlardan başka hatta Amerikanm iîânihaye btı haıb haricinde kalacaklarını farzetmek safdrnınluk olur. Baskaları için enfes sözler söyleyebiliriz. Fakat kendileri için en ciddî tehlikeleri aç»k olarak tasıyan vahim buhran vaziyeti önünde Balkanhlara, Belçika ve Holandayı da son misal diye göstererek şözlerini dört açmalarını ve sıralannı sıklaştırmalarım tavsiye etmekten asla usanmayız. Dün söyledik, bugün de soylevoruz, yarın ve bütün yannlar tekral edecesriz: Balkanlılar birleşiniz ve hazır olu J nuz! etmişüa, ölmüşlerdir. YUNUS NADÎ