12 Mayıs 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Müessesemiz tarafından çıkanlan en ton cseTİeri Hurrem Sultan Î50 Kr. Viyana Dönüşü 150 > Kadın Avcısı ] 00 >' Cem Sultan 75 » Tarihî Musahabeler 75 ^ Tarihte Tiirkler için söylenen büyük sözler 25 » Cumhuriyet Matbaari M. Tnrhan Tan'ın umhuriyet ISTANBUL CAĞALOĞLU î 5747 Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: tstanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeü: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 Pazar 12 Mayıs 1940 ŞEKIlvtn Müttefik Ordu Holandaya girdi Ingiliz ve Fransız tayyareleri dün büyük faaliyet ğostererek Almanların havadan baskınlarına mâni oldıı Alman ordusu Holandada Yssel nehriıti geçti, Belçika hududunda Maastrkhfi aldı Albert kanalı üzerinde ve şimalî Holandada kanlı muharebeler oluyor, Liege cenubunda Alman kıt'alarının ilerleyişi tevkif edildî Her iki memlekette Almanların muhtelif yerlere indirdikleri paraşüt kıt'alarile ehemmiyetli çarpışmalar oldu ve çoğu imha edildi ı HER YERDE, 15SENETEMİNAUI* • ^m a . . . . Harb ciddi Safhasına gindştir ttalya ile Balkanlardan başka hatta Amerikanın ilânihaye bu harb haricinde kalacakla~ rım farzetmek tafderunluk olur. Bu vahim buhran vaziyeti önünde Balkanhlara, Belçika ve Holandayt da son misal diye göitererek gözlerini dört açmalarım ve sıralarını tıklaşhrmalarım tavsiye etmek' ten asla usanmayız. imdiye kadar olup bitenler }aka idi demek istemiyoruz. Şimdiye kadar mukaddeme olarak altı memleketin hayatlan hiçe sayılarak kendileri hür ve müstakil mevcudiyetlcrinde idam sehpasına götürülmüşlerdi. Fakat bu davanın mevzuu dünya nizamınm altı üstüne getirilmek iddiası olup karşılıkh bellibaşlı hasım tarafları totaliter cephe namına şimdilik Ahnanya ve demokrasiler namına da gene şimdilik lngiltere ile Yeni tevkifler Fransa teskil etmekte olduklarından bu Brüksel 11 (a a.) Belçika polisi, bu gün harbin ciddî safhası bu büyük devletlerin altı komünist meb'usu ve ıki Flaman milliyetbüyük kuvvetleri arasmda vukua gelecek perver meb'usunu tevkif etmiştir. çarpışmalarda başlayabilecekti. Kralm beyannamen , Nihayet Almanyanm son bitaraflık kurb'anlan olarak Holanda, Belçika ve Lüksemburg'a taarruz etmesi ve bu küçük devletlerin dahi lngiltere ve Fransadan istimdad eylemeleri neticesi olarak büyük hasımlar arasmda karşılasma imkânı hasıl olmuş bulundu. Almanya yeni taarruzlannı mazur ve hatta meşru göstermek için yeni taarruza uğrayan küçük devletlerin, Norveç gibi lngiltere ve Fransa ile elaltından elbirliği etmiş olduklarını iddia ve ispata çalışan uzun yazılar neşrediyor. Beyhude zahmet. Sadece bütün muahedeler ve milletlerarasının bütün hukuku kâğıd paçavralanndan başka şeyler değildir denilse kâfi idi. Ne hacet, M. Hitler lüzum ve zaruret fevkinde kanun ve kaide yoktur diyip durmayor mu? Kuvvetin hakka faikiyeti ise nasyonal sosyalizmce de baş prensip ittihaz olunan bir Alman akidesidir. Almanya düpedüz gayeme varmak için böyle hareket ediyorum dese belki daha haysiyetli bir harekette bulunmuş olur ve hiç yerinde olmaksızm Holanda ile Belçikaya kendi haklannı korumak için daha geniş düşünen bir siyasetin faziletini isnad etmemis bulunurdu. Filhakika Holanda ile Belçikanm millî hayatlan itibarile adeta cinayet kelimesile ancak tavsif olunabilecek en büyük ku.rurlan, Almanyanm kendilerine isnad ettiği i=leri yapmamış, yani lngiltere ve Fransa ile böyle tehlike hududu astığı zaman değil, çoktan anlasmamış olmalandır. Bu kusur, bitaraflık iddia eden bütün küçük ve orta mem'eketlerjn ku<uırudur. Dava Almanya ile lngiltere ve Fransa arasmda olduğuna göre bilhassa Holanda ile Belçikanm coğrafî vazivetleri gözönüne alınarak hakikaten Ingiltere ve Fransa ile çok Londra 11 (Hususi) Alman tayyareleri dün sabahtan itibaren Belçikada buyük bir faaliyet göstermişler ve başta Brüksel olmak uztre Louvain, Vervier, Renaix, Anvers, Toumai ve Arlon şehirlerini bombardıman etmişlerdir. Sıvil halktan birçok kimse ölmüş ve yaralanmıştır. Alman hava kuvvetleri bilhassa şimendıfer hatlarıru tahribe teşebbiu etmek istemişler, takat her defasında da bu teşebbufrlatuakin» faı~rakılmıştır. Namur üzerinde şiddetli bir hava muharebesi cereymn etmiftir. Anvers şehri üzerinde sabahleyin erkenden 40 Alman tayyaresi uçuş yapmıs. ve atılan bombalardan kadın ve çocuklar da dahil olmak üzere 35 kişi ölmüştür. Almanların halkın kuvvei maneviyesini bozmak istedikleri anlaşılmaktadır. Halbuki halk büyük bir disiplin tezahurü ve itidal göstermektedir. Brüksel'de hayat tamamile tabüdır. Tramvaylar, otobüsler muntazaman işlemektedir. Belçika ordusu Albert kanalı boyunda ve Meuse nehri üzerinde Almanlara şiddetle mukavemet etmektedirler. Paraşütle yere indirüen Alman kıt'aları derhal esir edilmiştir. Belçika Alman hududunda Aachen ile Maastricht arasında şıddetli çarpışmalar cereyan ediyor. Belçika kuvvetleri Maastricht'in garbındaki mevzilerde mevki almış bulunmaktadırlar. Liege mıntakasındaki Belçika müdaiaa hattı düşmanın şiddetli hava ve topçu taarruzlarma mukavemet etmiştir. Luxembourg hududu mmtakasında da Belçikalılar mütemadiyen takviye edilen Almanlara büyük zaviat verdirmişlerdir. Dünkü Holanda . Belçika muharebelerinde büyük muvaffakiyet kazanan tngiliz hava ordusu bir taarruz esnasında Jiüttefikler Ho/anda/ılar ı ı ı ı m ı ı Belçika// lar KJlsn t/c/er Alman hava meydanları ve mühim üsleri ağır surette bombalandı Müttefikler berayi ihtiyat Felemenk Hindistanında iki adayı işgal ettiler Abnan tayyareleri dün de şimalî ve sarkl Fransada bir çok şehirleri bombardıman etmişlerdir. Pariste dün iki defa tehlike işareti verilmiştir. Müttefikler, Belçika ve Fransada bugün 36 Alman tayyaresini düsürmüşlerdir. Fransız ava tayyarelerinin teyakkuzu sayesinde AlmanAhnanlar, müttefik ordulannın ileri hareke lar kalabalık yerlere yaklasamanuşlardır. tine mâni olmak maksadile Moselle mmtakasında şiddetli bir taarruza geçmişlerse de, bu ta Alman mübalâğalart tekzib edjldi Alman radyosu mutadı veçhile Ahnan hava arruz akim bırakılmış ve müttefik ordulannır. plânlarında herhangi bir tebeddülât yapılmasi bombardımanlarının neticesini mubalâğa etmek' . (Atk*»% Sa. 5, »utun 3 te) nı icab ettirmemiştir. IIIMIIIIllllMlllinilMIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIHIIIIIIHIIIIIIMIUIIIIIIinimnmillllMlllllinilllllllllllMIHIIIIinillll IIIIIUIIIIHIIMIIIMIIIIMIM|II Paris 11 (Hususî) Belçikanm yardımına koşan Fransız ve İngiliz kuvvetleri düjmanın bütün taarruzlarma rağmen sür'atle ilerlemektedirler. Müttefik ordulan dün öğleyin Arlon şehrine muvasalat etmışler ve üeri hareketlerine derhal devam etmiçlerdir. Brüksel 11 (a.a.) Mıllele hitaben neşrettiği bir beyannamede Kral şöyle demektedir: cDürüst ve bitaraf Belçika, dünya muvacehesinde alman resmî taahhüdlere rağmen bir çeyrek asır içinde ikinci defa olarak Cermen imparatorluğunun taarruzuna uğramıştır. Tamamile sulh taraftarı olan Belçika milleti buna mâni olmak için herşeyi yapmıştır. Fakat fedakârlıkla şerefsizlik arasında 1940 Belçikası, 1914 Belçikası gibi, hiç tereddüd etmemiştır. Bizi garanti eden vaidlerine sadık iki dev'cte müracaat için topraklarımızın taarruza uğramasını beklerken son dakikaya kadar en dürust bir tarzda bitaraflık vazifelerimizi yaptık. Kah{Arkası Sa. 5 sutun 1 de) Holanda ve Belçikada dünkü muharebe ve taarruz istikametlerini gösterir harita ııılıııınııııııııııınınnııııııııııllıılılMiıııııılıııııılıilııııılllllııııiııııııılllılıııııııiMMiıııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııilııiMlııııııııııııııııııııııııiMll İtalyadan karışık sesler ! Millet, son Alman tecavüzünü nefretle karşıladı; Papa takbih telgrafları çektî Bir taraftan da Bahriye Müsteşarı İtalyan donanmasınm Akdenizdeki vaziyeti değiştirmek için emre hazır bulunduğunu söylüyor Holanda Belçika faciasının derin akisleri Roosevelt «Sulhçuyuz, fakat istikrah verici tecavüzler bizi bir gün medeniyeti müdafaaya mecbur edecektir» dedi «Milletlere tahakküm etmek isteyenler kalbimizde aşağı mertebededir» Vaşington 11 (a.a.) Cumhur Reisi Roosevelt 8inci panameriken Umî kongresinde şu beyanatta bulunmuştur: <Ben bir sulhçuyum. Sizler de, yurddaşlarım, 21 inci Amerika cumhuriyetçi yurddaşları, sizler de sulhçusunuz. Fakat zannederim ki birçoğunuz ve bizzat ben en sonunda ve icab ederse, Umimizi, kültürümüzü, hürriyetimizi ve medeniyetimizi, her vasıta ile müdafaa etmek için elele vereceğiz. Şu istikrah verici neticeye varmış bulunuyoruz. Bu mütemadi müsellâh tehdidler, biz üç Amerika halkınm alıştığımız medeniyetin terakkisine karşı kat'î bir meydan okuyuştur. Bitaraf memleketlere son yapılan taarruzun Amerika halkma dehşet ve nefret telkin etmiî olmasile müftehirim.» Cumhur Reisi Roosevelt, garb medeniyetini mevzuu bahsederek demiştir ki: <Bütün dünya milletlerile paylaşmayı ümid ettiğimiz mirasm büyük bir kısmı, şimdilik bize emanet edümiştir. Bu mirası muhafaza etmek ve çoğaltmak, bu günkü felâketin külleri altmdan yükselecek olan dünya için saklamak bizlere bir vazife, bir mecburiyettir. Amerikada asabiyet artıyor Yugoslavya muhtemel tecavüzlele karşı bütün tedbirleri aldı YUNUS NADt (Arka*\ Sa. 5, tütun S te) (Arkast Sa, 3 tütun 3 Ui Roma 11 (a*.) Reuter muhabiri bildiriyor: Yeniden Belçikayı harb afetine boğan Alman Isviçre Bafkumandaninm emri hareketini, milyonlarca İtalyan nefretle karsılaBern 11 (a.a.) Başkumandan Guıson or mıstır. İtalyan hükumetinin, vaziyetin bu yeni duya aşağıdaki yevmi emri göndermistir: inkisafından haberdar edilmenüs olduğu sarul İÂrkası Sa. 5 sütun 6 da) maktadır. Yalruz, hâdise olduktaa sonra Alman Belgrad 11 (a^.) Belçika ve Holandaya taarruz, Yugoslavyada hakiki manevî alarm do ğurmuştur. Sloven Nazır Krek, su beyanatta bulunmuştur: « Yugoslavya, tecavüzü durdurmak için bütün tedbirleri almıştır. Hududu takviye etmek ve hudud gerisini mükemmelleştirmek için bü yük fedakârlıklar yapnuş bulunuyor. Bugün, hiç bir sürpriz imkânı yoktur. Sırblar, Hırvatlar ve Slovenler, büyük ve kuvvetli Yugoslavya için aynı askı taşımaktadır.» İtalyan Veliahdi Prens Piemonte'nin karısı Belçika Krahnın hemsiresidir. Yukarıda italyan mılletinin ısıtırabına hürmet ettiği müsfakbel Kraliçe ile kocasuu ve ortada Papayı görüyersunuz h büyük elçisi, \t»ziyeti Kont Ciano'ya bildirmiştir. Hatta hükumetl^ dpğrudan doğruya teması olan zevat bile, tecavife haberini alınca, hayretlerini gizleyememislerdir. Belçika Kralı Leopold'un kardeşi olan ve İtal(Arkan Sa. 5, «ütun 4 te)