19 Nisan 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Kavaklıdere ŞARABI Taksim meydanı ANKARA'mn Ermis bakkaliyesf Beyoğlu Sahne sokak Istanbul: merkez bayileri Ankara Pazarı Onaltıncı yıl sayı: 5724 umhuriyet ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve meklub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: IstanbuL No. 248 Telefon: Başmuharrir 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 Romanları n en güzel ve e.ı Mecmua tarafından neşredılen Cuma 19 Nisan 1940 büyük sahife, 50 resim, 31 renkli romanı cildli olarak 50 kuTiştabcıda ve bayıde bulunur. tur, Satış^yeri: Ankara caddesınde Yeni Mecmua idarehanesi. Rus Rumen itilâfı İki taraf da hududdaki kıtaatı Parti Merkezinden sonra onar kilometre geri alacak ziraat enstitülerine giderek Tunaya dair anlaşma kat*ileşti kıymetli direktifler verdi r Şefin tetkikleri ekâlı de 3 saat neşgul oldnlar di eserleri olan Ziraat Enstitülerini şereflendirerek tetkiklerde bulunmuslardır. Köylü El San'atlan Enstitüsü ile Ziraat San'atlan Enstitiisünün dericilik şubesinin müze kısımlarına giren Millî Şef, orada derin bir alâka ile takib buyurduklan köylü el sanayii ile dericiliğimiz ve derilerimiz hakkmda Rektör Süreyya Genca ve diğer alâkadarlardan izahat almışlardır. İnönü, köy el san'atlan ve dericilik mevzulan hakkmda kıymetli direktifler vermislerdir. Millî Şefin vazifedarlan tenvir ve irsad eden yüksek dü$ünceleri ve emirleri derhal tatbik mevkiine konmak üzere telâkki olunmuştur. Millî Şefimiz müfarakat buyurduklan zaman talim heyeti ve talebenin can(Arkası Sa, 3 sütun 4 te) Rumanyanın Besarabya hududundaki meşhur Karol müdafaa hatlarından iki göriinüş Bir zafer u herhangi bir harb meydanında kazanılmış müsellâh bir muzafferiyet değildır. Fakat ehemmiyetçe onun en parlaklarından asla geri sayılmamak lâzım gelen bir zaferdır. Bir harb zaferinden geri sayılması şöyle dursun, ılerı sayılmasmda hata olmıyan bu zafer, Doktor Refık Saydam hukumetinin evvelki gün Türkıye Büyük Millet Meclısınde müdafaa ve intac ettiği köy enstitüleri kanunıle tahakkuk etmıştir. Mılletimizın üçte ikisini teşkil eden köy âlemimizi nazarî ve amelî bilgi ile teçhiz ederek onu tuttuğunu koparır ve el attığı her isi başanr bir dereceye yüksehmek teşebbüsünün kanuniyet kazanmagı, elbette bu memleketın yannlarını aydınlatan çok parlak bir zafer sayılmalıdır. înkılâb Türkiyesınde cidden esaslı bir inkılâb merhalesi teşkil edeceğınde şüphe olmıyan bu muvaffakiyetinden dolayı Doktor Refik Saydam hukumetıni bılhassa tebrık etmek lâzımdır. italyanın hazırlıklarına dair haberler tekzîb edildi Norveçelngiliz askeri len bit anlaşma mucibince, hududun her iki tarafında bulunan Sovyet ve Rumen kıt'alan, mezkur hududdan 10 kilometro geri çekilecektir. Ankara 18 (Telefonla) Reisicumhurumuz ve C. H. f m i n Değijmez Genel Baskanı Millî Şef Ismet Inönü bu gün hükumet merkezinde geniş ve mühim tetkiklerde bulunmuslardır. Sayın Ismet Inönü saat 15 te Parti merkezini şereflendirmi», Parti ve Halkevleri islerüe memleketın her tarafında yeniden yapılacak olan Halkevleri binalan hakkında mesgul olmuslar ve direktifler vermislerdir. Başvekil ve Parti Genel Baskan Vekili Dr. Refik Saydam, Genel Sekreter Dr. Fikri Tuzer ve Parti umumî idare heyeti azalan hazır bulunuyorlardı. Millî Şef Inönii refakatlerinde Başvekil Dr. Refik Saydam ve Ziraat Vekili olduğu halde bugün saat 15,30 da ken Londra 18 (Hususî) Rumanya hükumeti bir taraftan Tunanın emniyeti için komsu devletlerle birlikte müşterek ted" birler alırken, dığer taraftan da Sovyetlerle mvizakerelere girişmiştir. Bükreşten bildirildiğine göre, Sovyetler Bırlıği ile Rumanya arasında akdedi Tuna anlaşman Londra 18 (Hususî) Beynelmilel {Arkası Sa. 5 sutun 1 de) sevkiyaü artıyor Abt**M MUHMISİ Köy enstitüleri teşkilâtı Kanun memlekette memnuniyetle karşılandı 12 vilâyette geniş kadrolu köy enstitüleri kuruluyor Trondheimde Norveç hazırlığı genişledi Almanlar mütemadiyen tayyarelerle takviye kıt'alan alıyorlar UÇALMAN HUHRİBİ ] OE KÖRFEZE 5AKLAHDI. Koy enstitüleri kanunile Türkiyede maarif, amelî usullerle çabuk ve iyi veKoylerimizin ve köylümüzün hakikî maktadır. Talibler arasındaki seçim, körimli yepyenı bir çığıra girmektedır. Ma manasile uyandırılması vadisinde bdyuk yun öğretmenile gezici başöğretmen ve arif denıldıği zaman millî kütlenin irfan bir inkılâb hamlesi demek olan köy ens ilköğretim mufettişleri tarafından yapılır. Kayıd ve kabul için maarif memurlasahasındaki sevıyesini gözönüne almak titüleri teşkilâtı, memlekette derin bir zarureti vardır. îlkmekteble üniversite bu memnuniyetle telâkki ve mütalea edil rına muracaat edılmelidir. Bu müessese* mektedir. lerde talebe; ziraatin köyü ve muhitile mıllî faalıyetin aynı derecede ehemmiBu teşkilât hakkmda aldığımız malu alâkası her çeşidini, hayvan bakımım, ziyetlı iki ruhunu teşkil ederler. Üniversite mat şu merkezdedir: raat âlet ve makinelerinin kullanma ve şunun için daha üstün tutulur ki onun yükKöy enstitülerine beş sımflı ilkokulu onarma yollannı köy inşaatçılığı, için lâsek feyızli sinesinde asıl millî kütlenin bitirmiş olan 1 3 1 5 yaş arasındaki kız ve zım olan bilgi ve pratiği, köy san'atleritezelden hangı yol ve usullerle inkişaf e erkek çiftçi çocukları alınır. Alınacak ço nin başlıcalarını, demircilik, ve teneke" cukların köylıi ve çiftçi olması, köylerin" cilıği, köylere aile ve sağlık bilgisini iş deceğı mutemadı bir arayış ve buluş mcvde arazisi ve hayvanı bulunması, sıhhati ve tatbikat işinde amelî olarak öğrenir. zuu olur. Universitenin kendiliğinden yerinde olması gibi hususiyetler aran{Arkası Sa. 5 sutun 4 te) memleket hayatı önüne tutulmuş bir meş lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllMIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUıılınıınııt, ,„„„ ,,„ ale telâkki olunması bu hikmete mebnidir. Nıtekim evvelki gün Mecliste kabul olunan kanun ışte tamamen üniversıter olmasa bile herhalde üniversel ileri düşüncelerin bir mahsulüdür. Türkiyemizde Avrupakâri maarif hayatınm tarıhini bilmeyiz ki doğru dürüst bir asra bıle çıkarabilir miyiz? Tıbbiye, askerıye ve bahriye mekteblerimizın hayatı bir asn biraz geçer amma bunlar yüksek meslek mekteblerıdır. Fransızcadan aynen maarifi umumiye tabırile tercüme etmiş olduğumuz büyük memleket işi, bilgi il mıllî hayatın umumî sahasında maddî ve manevî ilerılıği ve yükseklıği istihdaf eden bir ıştır kı son ıdeali memleketle ümmî vatandas bırakmamak esasına dayanır. Bu maksadla faaliyete koyulan maarif hayatımızın bir asır zarfında se meresiz kalmış olduğunu iddiaya kimsenin hakkı yoktur. Fakat gayeye ulaşmaktan hâlâ bir hayli uzak olduğumuzu bu yoida attı<hmız her yeni ad'mla daha iy anlayageldıfiimiz de inkâr olunamıyacak dı^er bir hakikattir. » 6 1 Ul HARP 6EMİIERİ NARVİK «YORüNA ĞİRİYORLAR. HAIDE Sırrı Bellioğlunun evrakı Ankaraya gönderildi ALHAN ASKERLERlNtN ETTİ6İ DA6LAR. 7 Alman torpitosunun imhasile neticelenen Narvik deniz harbini tanzir eder resim Eski meb'usun hareketini Kocaeli halkı nefret ve asabiyetle karsıladı Hâdisenin içyüzüne dair Ankaradan verilen meraklı malumat Izmit 18 (Hususî) Eski Kocaeli meb'usu Sırrının hukumet siyasetini ten kıd ve gızlı maksadlara hizmet töhmetile tevkifi dolayısıle hâdiseyi Kocaeli halkı nefret ve asabiyetle karşılamıştır. Cum hunyet hiıkumetine ve onun aziz Şefine kopmaz bağlarla bağlı, onun yolunda, ve emrinde olan biitün Kocaeli halkı bu vak'ayı sıddetle takbıh etmektedir. Yarın çıkacak olan Turk Yolu gazetesi bu mevzua temas ederek Kocaeli halkının duyduğu engin teessure önculuk et mektedir. Yeni zclzeleler Birçok yerlerde hasarsız sarsıntılar oldu Stavanger 9uncu defa olarak bombalandı Çemberlayn Ingiliz bahriyesinin pek çok Alman nakliye gemisi tahrib ettioîni söyledi Maarıfin mekteb'erinden alınan mah suller meırdekette ne ıse yararlar? Bılen bılmıyenle asla müsavi olamıyacağma gö re bir kere kafası azçok irfan nuru ı< l parlamıs her vatandas elb°tte vatan için b?«lıbasma bir kıymettir. Sonra elbette vatandaslar elıîe idare olunacak deviet ve E*ki Kocaeli meb'usu Sırrı Bellioğlu hükumet islerımız bılgı'i unsurlara maÜki na aid tahkikat evrakı şehrimizden Ankayetimizi zanırî kılar Hatta Türkiyede raya gönderilmiştir. Ankaradan verilecek direktif üzerine maarifi umumıyenm ılk ve acele maksad Sırrı Bellioğlu, Ankara veya Istanbul aslarından biri bu ihtivacm bir an önce ve kerî mahkemelerinden bırine tevdi edıYUNUS NAD1 lecektir. İArkası Sa. 6 sutun 4 te) İArkast Sa. 6 sutun 3 te) Samsun 18 (a.a.) Şehrimizde dün gece saat 23,55 te beş saniye süren şiddetlice bir zelzele olmuştur. Yer sarsın tısı kazalarımızda da hissedilmiştir. Zelzeleden Çarşambanın Ayvacık naLondra 18 (a.a.) Norveçe Ingiliz hiyesi Fatsa köyunde 1 5 ev basara uğrakıt'alan ihracına devam edildiği resmen dığmdan icab eden tedbirler ahnmıştır. bildirilmektedir. înegölde Londra 18 (a.a.) Harbiye Neza Inegöl 18 (a a.) Bu sabah saat 4 le reti tarafından bu gece neşredilen teb 5 arasında biri şiddetli olmak üzere dort liğde, Ingiliz kıt'alarının normal bir tarzzelzele olmuştur. Hasar yoktur. da Norveçe çıkmakta devam ettikleri, Yozgadda harekâtın devam eylediği ve Ingiliz Yozgad 18 (a.a.) Yozgadda bu Norveç kıt'alan arasında bir temas te gün saat 8,45 te 8 saniye süren orta şid sisine imkân hasıl olduğu bildirilmekte dette bir zelzele olmuştur. Hasarat yok dir. Stokholm 18 (a.a.) Orta Isveçten tur. gelen bir habere göre, Trondheim'in 80 Giretunda Giresun 18 (a.a.) Dün gece saat mil şimalinde Mamsos'a da tngiliz kıta24 te birbiri ardınca şiddetli iki yer sar atı çıkanldığına muhakkak nazarile ba kılmaktadır. smtısı olmuştur. Hasar yoktur. Sabık Kocaeli meb'usu Sırrı BellioğluLondra 18 (Hususî) Ingiliz do Fatsa 18 (a a.) Dun gece biri saat nun Boğazkesen caddesinde oturduğu 23,57 de kısa süren şiddetli, diğeri de nanması bu gün Stavanger limanını do Emek apartımanı (Arkası Sa. 5 sütun 1 de) (Arkan Sa. S, $ütun 3 te) Fatsada Stavanger'in dünkii bombardımanı Norveç ordusu başkumandam General Laake