24 Mart 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

FıkirSaı'ıtAktüılite İNANÇ ayhk Onaltıncı yıl sayı: 5698 umhuri ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanfcuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmı: 24299 24290 Dost kazan Söz söyleme Meşhur ada Hayat 40 ında Hepsi cildli. Posta parasi alınmaz. Amerika Pazar 24 Mart 1940 AHMED HALİD KiTABEVi Hitler Rumanyadan 7 neler taleb ediyor? Clodius'ün verdiği notada Muhacırların yerleştirilmesi için yeni Rumen ticaret sistemi her taraftan yardımlara başlandı şiddetle tenkid edilmiş Clodius, Rumen İktısad Nezaretinin muBükreş 23 (a.a.) «Havas» Clodius'ün riyasetindeki Alman iktısad heye rahhaslarile görıişmelerine yarm da deti, Rumen hükumetinden bazı taleblerde vam edecek ve bu görüşmeler büyük bir bulunmuştur. lyi haber alan mahfıllerde ıhtimalle paskalye yortularından sonraya bu talebler aşağıdaki 5 maddede hulâsa kadar sürecektir. edilmektedir: Rumanya üzerinde tesir yapmak 1. Reichsmarkın leye nazaran kıymetisteniyormuş lendirilmesi suretile iştira kıymetinin ar Bükreş, 2 3 (a.a.) Rbyter muhabiri tırılması. bildiriyor: Alman hükumeti, Alman eko2. Rumen ihracat mallanna konan renomi eksperi Dr. Clodius vasıtasile Rusimlerin indirilmesi. manva hükumetine bir nota tevdi etmiş3. Almanyaya gönderilecek Rumen tir. Dr. Clodius'ün son aylar zarfında mümalları fiatlannın indirilmesi. teaddid defalar Bükreşe gelip gittiği ma4. Alman Rumen kliring sistemine lumdur. Bu ziyaretler, ekonomik imtiyazlar almak için Almanyanın Rumanya üBohemya ile Moravyanm ithali. 5. Tunadaki Alman romorkörlerile gaz zerinde tesirler icra ettiği şeklinde tefsir vapurlarına Almanyaya her ay ayrılan edilmişti. Rumanva hükumeti bu ana ka(.Arkası Sa, 3 sütun 3 te) petrol miktarı haricinde mahrukat temini. Cumhurreisi tesekkür Rumen milli kalkmma cephesi reist Vaida Voevod Sumner Welles'in Ekonomik mıhtırısı MolotoPun Berlin seyahati Berlinde muhtemel görülen bu seyahat Moskova tarafmdan tekzib ediliyor Helsinki radyosuna gbre. Helsinki 23 (a.a.) Helsinki radyosu Molotof'un bu sabah yanında diplomatik ve askerî müşavirler bulunduğu halde, Berline muvasaTaY etfigmf~ve~ B giin lc'acağını haber vermektedir. eni Avrupa harbinin şimdiki şekıl ve mahiyeti hakkında ve sulh imkânlan üzerinde malumat toplamak maksadıle Avrupa büyük merkezlerıni ziyaret ederek şımdi Amerıkaya Molotof'un Moskova 23 (a.a.) dönmekte olan Amerika Hariciye Müs Berline gideceğine dair olarak yabancı teşarı Sumner Welles bu seyahat esnasın memleketlerde çıkan şayialar tamamen . . „ «, da harb sonu iktısadî hayatı için Amerika asılsızdır. Berlin tekzib etmiyor nın düşüncelerini muhtevi bir muhtıranm Amsterdam 23 (a.a.) Molotof'un birer nüshasım Avrupada misafiri olduğu büyük memleketlerin mes'ul devlet adam yakında Berline geleceği haberi, Alman Hariciye Nezareti tarafmdan tekzib edil larına vermişti. Herhangi bir sulh teklifi memekte ve umumiyetle siyasî mehafil mahiyetini asla haiz olmıyan bu ekonomik Molotof'un önümuzdeki hafta zarfında muhtıranm yalnız harb halindeki devlet Berline muvasalatını beklemektedir. leri hal ve ibtikbal üzerinde düşünmeğe davet eden bir vesika olduğu, peyderpey mündericatı hakkında şuradan buradan sızmakta olan malumattan anlaşılıyor. Bizım de pek doğru olarak tahmin edebilmış olduğumuz veçhıle bu Amerıkan muhtırasında velevki dolayısile hayat sahası iddialannm sakatlığı gösterilmekte, onun da menşei olan otarşik iktısadî siyasete ise açıktan açığa harb ilân edilmiş bulunmaktadır. Müsteşar Sumner Welles'in Romaya, Berline, Parise ve Londraya bıraktığı muhtırada şimdi cereyan halinde bulunan harbın sonunda milletlerarası iktısadî münasebetlerinin mümkün olduğu kadar geniş ve kolay bir serbest sisteme istinad ettirilmesı lâzım geleceği noktası üzerinde biîhassa ısrar edilmiş olduğunu öğreniyoruz. Muhtıra otarşik sistemlerin, yüksekliği hadden aşırı gümrük duvarlarının, her türlü kontenjantmanların milletler arasında ancak kini, husumeti ve nihayet harbi doğurabileceği açık söylenmiş ve hatta şimdiki harbin bile muhtelif sebebleri arasmda bilhassa bu türlü iktısadî siyasetlerin birınci mevkii tuttuğu anlatılmak istenilmiştir. O halde yarının sulhunu düşünebil Finlandiya Hariciye Nazırt Tanner Helsinki'de matbuat mümessillerine Rusya Fin mütarekesini resmen ilân ediyor Von Ribbentrop Belgrada gidecek mi? varidat Vergilere 26 milyon liralık zam yapılacak Ankara 23 (Telefonla) Muhtelif vergilere yapılacak zamlar bir kanun lâyihasında toplanarak Meclise verilmişti. (FevKalâde varidat) unvanile hazırlanan bu lâyiha Meclisın İktısad encümeni tarafından tetkık ve muzakereye başlandı. Lâyiha, dunkü heyeti umumiyeye verilen karar mucibince Gümrük ve lnhisarlar, Maliye, Adliye, ve Bütçe encümenlerinde de ayrı ayrı konuşulacaktır. Yeni butçe lâyih^sı da tabedilmiş olduğundan pazartesi günü meb'uslara dagıtılacaktır. Butçenin varidat kısmı esbabı mucibesinde ezcumle şöyle denmekte dir: «1939 malî yılı içinde Avrupada başlayan harbin haricî ve dahilî ticaret faaliyetleri üzerinde hasıl ettiği menfi tesirlerden rnemleketimiz de bittabi masun kalmamıştır. Bu cümleden olarak harbin ilk günlerinde bazı mevad ve mahsulâtın ihracınm men'i ve bilâhare ruhsata tâbi tutulması, dış ticaretimizin istikametinde ehemmiyetji tebeddüller husule gelmesi ve milletlerarası ticaretinin mühim sarsıntılara maruz kalması, bu hareketlerle sıkı {Arkası Sa. 6 sütun 4 te) Belgrad 23 (a.a.) Havas: Von Ribbentrop'un yakında Belgrada geleceği İArkast Sa. 6 sütun 5 te) Helsinki 2 3 (a.a.) Reisicumhur < Hakkımızda gösterilen sempati t>iKallio, yabancı matbuat mümessiller'ni zî çok teşci etmistir. Bu sempati bazı ahkabul etmistir. Rei»icumhur, Finlandiyaya valde ayni aile azasını birleştiren muhabgeçirdiği imtihan esnasında yardım eden bet çerçeveaini de aşmıştır. Batı devletleri bize diğerlerinden dalere teşekkürlerini bildirdikten sonra de(Arkast Sa. 6 sutun 3 te) miştir ki: Ege mmtakasından bu sene yapılan ihracat Alman denizaltıları beş Danimarka yapuru batırdı Bitaraf devletlere aid vapurların mütemadiyen torpillenmesi büyük heyecan uyandırıyor Harb vaziyetine, vapur yoksulluğuna ve çıkarılan bazı müşkülâta rağmen köylü mahsulünü tamamen satmış, memlekete külliyetli döviz girmistir Italyan ordusunun yeni teşkilâtı vapurlar Şimal denizinde bir deniraitı hücumuna uğrayarak batırılan İngiliz bandırah Magdapur gemisi baUyor YUNUS NAD1 (Arkast Sa 5 sütun 4 te) İzmir hmanında mal almak için bekleyen Yeni romanımız: İLK ve SON Yazan: Esad Mahmud Karakurd Değerü Cumhuriyet karileri içiı haıırladığı em m ?e eı casik aşk rtaaiHM ksgiaden ftfbaroı altuıcı sahitakifc eifaüz. Izmir, (Hususî) Izmirin ihrac mevsimi sona ermiş bulunuyor. Belli başh ihrac maddelerinın mühim bir kısmının ihRoma 23 (a.a.) Stefani bildiriyor: racatı yapılmış, satışlar hararetini kaybetKara ordusunun yeni teşkilâtına mütemiş, liman harekâtı gevşemiştir. Malum allik olan kanun lâyihası Faşyo ve korpoolduğu üzere, ihrac mevsimi başlarken rasyonlar meclisine verilmiştir. Avrupa harbi kopmuş, ilk günlerde geAnavatan ordusu, 6 ordu kumandanlıniş mikyasta ihracatı yapılması icab eden ğı, i 8 kolordu, bir motörlü kolordu, bir mahsuller vapur beklemiş, sevkiyatta müşküller başgöstermiş, hangi mahsulün zırhlı kolordu, bir seri kolordu, bir Alplı nereye, ne fiatla ve ne suretle ihrac edile kıt'alar başkumandanlığı, 54 piyade fırceği birdenbire anlaşılamamış, Almanya kası, 2 motölrü fırka, 3 zırhlı fırka, 3 seri gibi en büyük alıcının mahrec mevkiin fırka, 5 Alplı fırka, bir Zaralsterya kıt'aden çekilişile ticaret erbabı arasında bir ları kumandanlığı, bir Elba adası kıt'alan bocalama hüküm sürmüştü. Böylece gay kumandanlığı, 16 kara mıntakalan ku rimüsait şartlar içinde başlayan mevsimin mandanlığı ve 16 kara fırkaları kuman hayırlı bir netice ile sona ereceğini kes danlığından müteşekkil olacaktır. tirmek çok müşküldü. Fakat bugün, elde Ordu cüzütamlarının bu suretle artırıledilen rakamlar göstermiştır ki, bu hayır ması neticesinde, yüksek rütbeli subaylalı netice tahakkuk etmistir. Bütün müşkül rın da artırılması icab etmektedir. lere, vapur sıkıntılarına, sevkiyat zorlukMuhtelif alaylar şu şekılde artırılacaklarına, harbin ilk ayında ihracatın tahdi tır. dine rağmen, ihracat yapılmış, mahsulPiyade ordusu üç bombacı alayından, ler satılmış, memlekete döviz girmistir. fırkaları teşkile mahsus yüz piyade alayı, Şimdiye kadar tespit edilen satış ve ih 4 motörlü piyade alayı, 1 2 Bersaliyeri aracata aid rakamlar bunun ispatmı kolay layı, 10 Alpli alayı, 6 hücum arabası pilaştırmaktadır. Şurasını kaydetmeden yade alayı, ve bir Arnavud muhafız alageçmemelidir ki, Ingiliz ve Fransız talebyından müteşekkil olacaktır. leri, mahsul çekisleri, müsaid şartları yeTopçu alaylarının sayısı 123 e çıkangâne amildir ve bütün bir Türkiye ticarelacek, yani, 191418 harbi başındakine iArkası Şa. 5 sütun 3 tel nazaran bir misli olacaktır g Topçu alayları 1918 dekinin bir misline çıkarılıyor Kopenhag", 23 (a.a.) Alman tah«Bu vapurların• hepsi de milliyetlerini telbahirleri tarafmdan torpillenen altı Da gösteren işaretler taşımakta idi. Hiçbir nimarka vapurunun zayiatı hakkında tef tahtelbahir kumandam bunlarm. kendi sirlerde bulunan Hariciye Nezaretinin na memleketlerine eşya götüren bitaraf va(Arkası Sa. 3 sütun 1 de) şiri efkârı Politiken gazetesi diyor ki: llllllllll Baikan hır hoşusu lillllirilllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIllllllllltllllllllllllllllllllHIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Bugün Heybelide yapılacak müsabaka senenin en mühim kosusu olacak Yunan ve Yugoslav Jca/ıleleri reısleri dun Vol» Lutfı Ktrdan makamından zii/aret ettiler (Yazısı 6 nçt şghifede)