17 Şubat 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

17 Şubat 1940 CUMHURtYET 5 Majino istihkâmlarında Bir kalenin içinde.». Asansörle yerin dibine iniyoruz. Raylarla döşenmiş caddeler, yol ağızları, gidip gelen tramvaylar... Bir Uvrajda toplar ve mühimmattan başka nekadar muazzam tesisat var? Atış tanzimi Toplar nasıl endaht eder Yazan: CELÂLEDDÎN EZÎNE KROKM . *•• Toplan K« P ı Cephelerdeki vaziyet alenî beyanata itimad olunamaz. Böyle Londra, 16 (a.a.) Röyter ajansının bir vaziyet Avrupa harbinin umumileşmuhabiri bildiriyor: Taipele bölgesile Lamesi ihtimalini arttırdığı gibi Uzak Şarkdoga gölünün batı kıyılarında muharebetaki vaziyet de bir dünya harbi doğura ler çok şiddelti olmasına rağmen Fin kuvailir.» vetlerinin Kareli berzahında vaziyetleri Alman hayat sahası nazariyesile neti iyidir. Sovyetler mükerrer hücumlarına celerinin doğurabileceği en müthiş ihtimali rağmen gedik açmağa muvaffak olamamışlardır. Sovyetlerin Mennerheim hattını hiçbir kimse şimdiye kadar Amiral Stark yarmak hususundaki nevmidane arzuları kadar açıklıkla ve soğuk kanlıhkla bu ka muharebe sahasında 3500 ölü bırakmıs dar cânh bir şekilde ifade etmemiştir. olmalarından da anlaşılmaktadır. KızılDünya bütün milletlerin hayat sahası iken ordunun Ladoga gölünün doğu şimalindeonu bır kaç mılletın malıkânesi haline ge ki hücumları da püskürtülmüştür. Summatirmek gayreti nihayet işte Amerikayı bile, da ve berzahın diğer bazı noktalannda da hücumlar vaki olmuş ve buralarda Finlsveç tedbir altyor sırasjı gelince bütün kuvvetile ayaklanmak Kaunas 16 (a.a.) Anizius gazetesi(Kro kiler bizzat muharrir tarafından çizilmiştir.) üzere, gözleri dört açık uyanık tutmakta ler çok mühim bazı mevzileri terke mecbur kaldıklarını teslim etmektedirler. Bu nin Stokholm muhabiri, Isveçin Finlandimiş demek olur. nunla beraber Finler bir kaç aydan berı yaya karşı sempatisinin bu memlekete gitİnanmalıdır ki ÇekoSlovak macerası hazırlanmakta olan yeni müdafaa mevzi tikçe büyük yardımlarda bulunmak ar lerine yerleşebileceklerdir. Sovyet kuvvet zusunun günden güne artmakta olduğunu Amerikanın gözünden kaçmış değildi. lerinin Summaya hâkim olduklan kabul yazmaktadır. İnanmalıdır ki Polonyanın taksimi AMuhabir, lsveç tamamiyetinin garanti edilebilirse de tamamen işgal için harbin merikayı tamamile alâkasız bırakmış sayı müdafiler için müsaid telâkki edilmekte altına alınması için şark hududunda amazdı. olan ikinci safhasını da karşılamak mec 100,000 kişilik bir kuvvetin tahşid edilmesi lâzım geldiğine dair bir lsveç mira Her kes görüyor ki Finlandiya harbi buri'etindedirler. layı tarafından söylenen nutku tebarüz Amerika efkârını heyecana düşürmüştür. Kafkas süvarileri Mannerheim ettirmektedir. Eğer Amerika bütün bu işleri Avruhattında îsveç askerî yardım teklifini palı sayarak şimdiye kadar müdahaleden Helsinki, 16 (a.a.) Sovyet taarrureddetti sakınıyor görünüyorsa bunun manası bu zunun tazyikı önünde Finler Taipale ve Stokholm, 16 (a.a.) Bugün Stokhaksızlıklann Avrupahlar arasmdaki mü Oinola bölgeleritti» bazı ileri mevkileriıu holmde tıeşredilen t>ir resmî tebliğde l». cadeleler neticesinde Avrupada halloluna terke mecbur olmuşlardır. Fakat, bunlar o veç hükumetinin doğrudan doğruya askekadar ileri mevzilerdir ki, tahliyeleri Marî yardımda bulunması için Fin hükumeti bilccegini farzetmesindendir. Yoksa totanerheim hattının vaziyetinde hiçbir değiliter iddiaların demokrasileri mağlub ede şiklik vücude getirmemektedir. Rus tatarafından yapılan talebi reddettiği bildTcek değil, hatta az çok müşkülâta uğrata arruzu dün ve evvelki gün en şiddetli rilmektedir. Bu tebliğde bildirildiğine gös re, Finlandiyaya yardım meselesi 13 şucak muvaffakiyetleri Amerikayı atıl ve şeklini almıştır. İnsan ve malzeme israfı batta Finlandiya Hariciye Nazırı Tanneı BUktikli alâkasız bırakamaz. Dünya işlerini istedik hiçbir zaman bu kadar korkunc olmamış ile lsveç Başvekili ve Hariciye ile Harbileri gibi kesip biçmek malihülyasına dü tır. En iyi Kızılordu askerlerinden, müte ye nazırlan arasında vuku bulan görüşşekkil Kafkas süvarilerinin buz üzerindeki mf'" r e«nasında ileri sürülmüstür. şenler, Amerikayı yok farzetmekle yahücumu kolaylıkla püskürtülmüştür. ŞimFin Cumhur Reisinin beyanatı man surette aldanırlar. Eğer şimdiki harb di süvariler ve atlar uzaktan görülür bir Paris, 16 (a.a.) Matin gazetesi, bu günkü vaziyetlerinden bir kaç adım hedef halinde buz üzerinde yatmaktadır. daha ileri giderse insanlığm menfaatile be Isveç gazetelerinin muhabirleri, diyorlaı Finlandiyadaki hususî muhabirinin Reisi' cumhur Kallio ile yaptığı mülâkatı neşret. raber binnefis kendi mevcudiyet ve selâ ki: Bjorkö Finlandiya körfezinin buzlan üstünde >atan binlerce cesed, büyük ve mektedir. meti hesabına Amerikanın da derhal faal Finlandiya Reisicumhuru bu mülâkatta hücum arabalarının enkazı ile dramatik ve seziş çok hatalı ve yanlıştır. Fakat ka sirini dağıtmak içindir. Elektrik ve kalo vaziyet almağa kalkacağı muhakkaktır. bir manzara arzetmektedir. Sovyetlerin. demiştir ki: Majino •müstahkem mevkii izharı rifer tesisatınm tertibinde en yeni keşif Almanya ile Rusya arasında mahdud bir HochwaM istihkdm lan: Kdnunsani sonları 1940lemimin, istediğim gibi tasvirini « Finlandiya kat'iyyen hacâletâver bu büyük israfın tesirini hissetmekte oledilmiştir. Bloklardaki aczettiği harikulâde bir eseri, doğru veya lerden istifade askerî ittifaktan bahsolunmaktadır. Bu duklan bildirilmekte ve hücumlara ayni bir sulha razı olmıyacaktır. Yaslara ve haM harfli istihkâmı geziyoruz. Demir yanlış çizgilerle daha iyi izah edebilece topların ekserisi gizli ve otomatiktir. rabelere rağmen Fin milletinin maneviyab kapı arkamıza kapandıktan sonra dar bır ğimi düşündüm. Maginot istihkâmlannı, Emirler elektrikli düğmeler vasıtasile mahdud anlaşmanın etrafında Skandinav tempo ile devam edip edemiyecekleri casarsılmaz bir vaziyettedir. Finlandiya, yisup1 ~" "'nnektedir. dehlizden asansörlerin bulunduğu mahal geçen yazımda, yeraltında gömülü zırh verilir. Yukandaki rasıdın, 150 metre aşa yada, Balkanlarda ve Orta Şarkta vuku Bolşevizmin genişlemesine mâni olmak le geldik. İki asansör işliyor. Genc bir is lılara benzetmiştim. Fransız hududianm ğıdaki Blok kumandanına düşmanın vazi bulabilecek askerî hareketlerin sözü geçiTanklarla yapılan korkunç için elinden geleni yapacaktır. Fransa gitihkâm zabitinin refakatinde bunların çevreleyen bu çelik ve beton istihkâmla yetini ihbar edebilmesi bir düğmeye bashücumlar yor. Sovyetler Cumhuriyetinin bu türlü bi, Finlandiya da kendi istiklâli ve harebirisine bindik; ve asansörümüz tahtelârz nn her birine bir Uvraj (Ouvrage) di masile vâkidir. O anda levhaların üzerin. Stokholm, 16 (a.a.) Bugün Kareli keti ve demokrasinin idamesi ve zaferî sergüzeştlere muvafakat edebileceğine derinliklere doğru inmeğe başladı. İstih yorlar. deki ampuller renk renk yanar. Bu renkkâmların tahtelârz derinlikleri 70 ilâ 150 Bir Uvrajın dışından tahminî manzara lerden, ışığın uzun veya kısa sürmesinden, inanmak güç olmakla beraber mantığa pek berzahının üç esaslı merkezinde yani irin carnısmaktadır.» metredir. Bu rakamlar meydana getirilen sını 1 numaralı krokide görüyorsunuz: kumandan düşmanın taarruz vaziyetini et büyük kıymet vermediği görülen şimdiki Summa, Taipale ve Oinola'da hücumlar devam etmektedir. Finlerin Summa böleserin azametini göstermeğe kâfidir. lnBir Uvrajda diş muayenehanesi, has rafile anlar ve olduğu yerden endaht isti dünyanın işleri arasında bu türlü düşüngesinde cephe hattında bazı mevzileri tersan zekâsınm ve elinin bir köstebek gibi tane, mutfak, koğuşlar, zabitan kazinosu, kametini tayin eder. Yukarıya emrini ge. celeri hatta fazlasile varid sayarak ona ke mecbur kaldıkları, fakat Oinalo'da evyerin altına oyduğu caddeler, meydanlar yemekhaneler, elektrik santralı ve ekse ne bir elektrik düğmesine basmakla verir. göre tedbirli bulunmak da diğer bir za velce terkettikleri mühim bir mevzii istirve hiicrelerin ne derece harikulâde bir riya sekiz blok vardır. Her blokta 75 lik, Yüz otuz beşlik toplann ekserisi giz rurettir. dada muvaffak oldukları bildirilmektedir. sâyin semeresi olduklarına işarettir. ta.ra.fx 1 inci sahifede) 135 lik toplar, mitralyözler, tank defi lidir. Tehlike zamanında, otomatik bir suSumma taarruzu esnasında hazır bulunan Asansörümüz sekiz kat kadar indi. Ni topları, tayyare defi toplan, cepanelikler, rette kazematlardan dışarıya çıkarlar ve Saat 1 4 te Harb Okulunda yapılan yeEğer işler bu preseye gelmek yolunda hayet geniş bir meydanda durdu. Dışan gaz filtireleri, zabitan istirahat ve çalış bir rasad dürbünü gibi mihverinde döne yürürse Avrupa harbinin Amerikayı da bir müşahid, Rusların geniş bir madenî min merasiminde ise Büyük Millet Meckütle halinde Finlandiya hatları istikameya çıktık. Bir yüzbaşı tarafından karşılan ma hücreleri ve kumanda mevkileri mev rek, istenilen istikamete çevrilebilirler. içine alan bir umumilik şekli almasına ar tine atıldıklarını bildiriyor. Tanklar behe lisi Reisi Abdülhalik Renda, Başvekil Dr. dık. Etrafıma bakındım. Raylarla döşen cuddur. Refik Saydam, Millî Müdafaa Vekili GeBöyle bir 1 35 lik topun gizli iken ve meyri 1 0 tanktan müteşekkil yedi sıra üzerine neral Naci Tmaz, Dahiliye Vekili Faik miş caddeler, yol ağızlan hatta çıkmaz Bir Uvrajın dahilinden tahminî kroki dana çıkışını da 3 ve 4 numaralı kroki bk hiç bir mâni kalmamış olacaktır. teşekkül etmiş sağlam bir blok halinde Öztrak, Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu, sokaklar var. Rayların üstünden elektrik sini de 2 numaralı krokide göstermeğe çaNetice ne olur? Ierle tebellür ettirtmeğe çalıştım. ilerliyordu. lnsanın kendilerine doğru iler Nafıa Vekili General Ali Fuad Cebespy, li tramvaylar gidip geliyor. lıştım: Onu zaman gösterirse de biz evvelâ Bu toplann dikkate şayan bir ciheti de leyen bu dalgaya mukavemet şöyle dur Maarif Vekili Hasan Ali Yücelle Büyük Yüz elli metre yer altında bir şehir! Her bir Uvraj haricden yardıma muhkumanda rasad mevkilerindeki rüzgâr ve kendimizinkinden başlayarak hakkın za sun, görmeye dahi tahammül etmesi için Erkânıharbiye ve Millî Müdafaa erkânı, Efsanelerin icad edemiyeceği, hayalimi tac kalmadan mihverindeki muayyen aferinden emin olduğumuz için istikbali çelikten sinirlerı olmak icab eder. Finler hizmette ve mütekaid ordu mensubları, zin düşünemeyeceği bir şehir hakikat o raziyi müdafaa etmek mecburiyetindedir. hava ölçüleridir. Topografya dairesi ile sıkı irtibatı olan bu ölçü âletleri dışandaki sükunet ve sekinetle karşılamakta tered bu dalgaya da kahramanca mukavemet matbuat mümessilleri ve kalabahk bir larak gözlerimin önünde belirdi. Bunun için harb halinde tam mevcudlu etmişlerdi'davetli kütlesi hazır bulunmuştur. Bu yeraltı şehrinin teferruatına giriş bir fırka gibi, topçu, mitralyöz, piyade rüzgârın sür'atini, havanın vaziyetini ta düdün zerresini dahi göstermeyiz. yin etmekle mermilerin istikametine tam ve istihkâm kıt'alannı ihtiva eder. Okulun konferans salonunda yapılan meden evvel; sade yazının tasvirile onun Sovyetlerin plânı YUNUS NAD1 isabeti temin ederler. kâfi ölçüsünü veremeyeceğimi düşündüm. Hava tertibatı o kadar sıhhî yapılmışIsveç Finlandiya hududu 16 (a.a.) bu törene İstiklâl marşile başlanmış ve Tanklara veyahud piyadeye karşı enFotoğraf çekmek de memnudu. Onun tır ki, meselâ bizim gezdiğimiz M harfli Kızılordunun taarruzu bütün Kareli ber ilk olarak kürsüye gelen Harb oklu kudaht edileceklerine göre, mermiler muh hüsusî kuyulara düşer. için bir kaç kroki çizmeği doğru buldum. istihkâmın 1 1 00 mevcudundan ancak yezahı cephesinde inkişaf etmektedir. Altı mandanı Tuğgeneral Ömer Erdemer genc Bloklardaki askerlerin vazifeleri oldukMimar, mühendis, erkânıharb değilim. disi hastanede imiş. Dehlizlerin ve hüc telif cins ve şekildedir. Ayni topla bu gündenberi müthiş bir şiddet kesbeden ve subaylara muvaffakiyet temenni eden ve Bu krokilerin hatasız ve yanlışsız olduk relerin duvarlannın enliliği iki metre be muhtelif cins ve şekildeki mermiler en ça zahmetli olduğu için, her dört haftada iki hafla muharebeden sonra hasıl olan in ordu içinde kendilerine düşen yüksek vazifeleri izah eden bir nutuk irad eylemişbir yedi gün izinleri vardır. lannı iddia etmekten çok uzağım. Bunlar tondur. Dünyaca mevcud ve malum mer daht edilebilirler. tiba şudur: Ruslar bütün gayretlerine rağtir. Dr. binbaşı Galib Göker de bir nutuk Ateş ettikten sonra mermilerin kılıflan, rüyetin ve zihnin tahminile meydana ge mi ve bombalann hiç biri bu kalınlığı demen derinliğine tertib ve inşa edilmiş oirad eylemiş ve genc subaylar adına as tirdikleri çizgilerdir. Belki de bu görii* lemez. Gaz filtireleri zehirli gazlerin te otomatik bir surette, aşağıda inşa olunmuş lan Mannerheim hattını delmeğe muvaf teğmen Orhan da heyecanlı bir hitabede fak olamamışlardır. Sovyetler sadece ilk bulunmuştur. hattın bazı noktalarmdan alabildikleri için, Bunu müteakıb, mektebden birincilikle Merkezden Bloklara kadar elektrikli geniş bir gedik açmak ümidinden vazge çıkan topçu asteğmeni Durmuşayla mekKROKİ s 3 tramvayla tahminen dört kilometre kadar çerek şimdi Mannerheim hattının istinad teb ikincisi piyade asteğmeni Mahmud noktalarını birer birer zorlamaya çalış Mithat ve mekteb üçüncüsü Abdüssa gittiğimizi zannediyorum. Geçtiğimiz yollar elektrikle tenWr e makla ik^ifa etmektedirler. mede B. M. Meclisi reisi Abdülhalik dilmişti. Merkezde koğuşlan, mutfağı, zaRenda tarafından birer altın saat veril Tayyarelerin faaliyeti bitan odalannı ziyaret ettik. İstihkâmın Helsinki 16 (a.a.) Biri 5 7, diğeri miştir. kumandanı bir miralaydı. Bizi haritalar 30 tayyareden mürekkeb iki So\ryet hava Mektebin birincisi olan asteğmen Durve bin bir çeşid elektrik düğmelerile do filosu cenubî Finlandiyanın üzerinden uç muşay okul yaş kütüğüne 106 ncı çiviyi lu odasında kabul etti. Onun sakin ve muştur. Filolardan biri Helsinki'ye doğru çakmıştır. Merasimin bu safhasından sonra Harb mütevazı yüzünde çöken bir devrin ve hareket etmiş, diğeri Bjoernborg üzerinyeni başlayan bir devrin izlerini sezdim. den uçmuşsa da bomba atmamıştır. Bu okulu sancağı merasimle salona getiril Çöken devir insan göğsünün zırh olduğu na mukabil Pihvola ve Rühimaki kasa miş ve okul alay kumandanı kurmay alzamandır. Başlayan devir çelik, beton baları şiddetle bombardıman edilmiştir. bay Behzad Köker genc subaylan yemin etmeğe çağırmış ve bu davet üzerine gnıp ve elektriktir. Rü^'maki'de maddî hasar büvüktür. Ağıı*Uk gruo tahlif merasimi yapılmıştır. 1940 ta muharebe toprak altında zırhTayyareler yarım ton bomba Bundan sonra merasime nihayet verillı, deniz altında zırhlı, havada zırhlıdır. ENDAHT VAUYETINDE attılar miş ve hazırlanan büfede davetliler izaz eİZU VAZIVETTE CELÂLEDDİN EZINE[ Helsinki, 16 (a.a.) 40 Sovyet tay olunmuşlardır. (Baş tarafı 1 tncı sahijede) lan gerisinde mütehaşşid Sovyet kıtaatını bombardıman etmek için dün faaliyete (Başmakaleden devam) geçmiştir. cudiyetini muhafaza kaygısına her gün Finlandiyalıların Ruslar tarafından zap istirdad daha şiddetli bir ısrarla devam eden Çin tedilmiş bir takım mevzileri etmiş olduklan haberi teeyyüd etmektemukavemeti mânidir. Japon istilâsına kar dir. Fakat diğer bir takım mevzileri ter şı mücadele eden Çankayçek'in başın ketmek mecburiyetinde kalmışlardır. Maamafih Rus propagandasının neşretda bulunduğu Çin millî kuvvetleri bu gün dahi 240 fırka, yani takriben 2 buçuk miş olduğu haberler, mübalâğalıdır. Meselâ, Ruslar, bazı betonarme istihkâmları milyon kişiden mürekkebdir. Japonyanın zaptetmiş olduklarını ilân etmişlerdir. muvakkaten Almanya ile, Rusya ile ve Halbuki Mannerheim hattının önünde Italya ile anlaşması ihtimalini kabul bile Rusların zaptettiklerini iddia eyledikleri etsek hegemonyasını milletler arasında ta gibi betonarme istihkâmlar yoktur. Sovyetlerin 1 3 tankı tahrib edilmiştir. nınmış bir vâkıa halme getırebılmek için Ruslar, Vuoksen mıntakasında 1 000 evvelâ Çin kuvvetlerıni yenmesıne ve son maktul vermişlerdir. ra da Amerikan İngiliz Fransız mukaTaipale mıntakasında bilhassa çetin vemetini kırmasına ihtiyac vardır. Halbu muharebeler olmuştur. İki Sovyet fırkası, ki haricî mâni olarak tek başına Amerika Finlandiya mevzilerine karşı atılmıştır. Hücum dalgalan, fasılasız devam etmiş bile bu plânın karşısında ve onu akim bı tir. Bu mıntakada Nomasland, pek dar ve rakmak azmindedir. bazı noktalarda ancak 75 metreden ibaret olduğundan muharebe, Finlandiya Uzak Şark için böyle. Fakat Amiral Stark'a şimdiki mahdud mevzilerinin hemen hemen önünde cereyan etmiştir. mahiyetli Avrupa ihtilâfının umumî bir Fakat Ruslar, püskürtülmüş ve 2500 dünya harbine inkılâb edebileceğini far kişi telef olmuştur. zettiren âmil yalnız Uzak Şarktaki Japon Finlandiyalıların mukavemeti nekadar megaloideasmdan ibaret değildir. Amiral büyük olursa olsun vukuat, ciddî endişeler tevlid etmekten hâli kalmamaktadır. diyor ki: Çünkü Finlandiyalıların taze ihtiyat kuv« Almanyanın, Rusyanın ve İtal vetleri yoktur. 1896 ve 1897 sınıflan siyanm son hedeflerini ve ihtiraslarını sara lâh altına davet edilmiştir. Fakat bir hatle tayin etmek mümkün değildir. Bu müddet sonra yeniden silâh altına asker milletlerin hükumetleri trafından yapılan çağmlmaşı imkânı kalmıyacaktır. Avrupa harbinin nnıuııileşınesi Finler dayanıyar yaresi bugün Ulu gölü üzerindeki Kajaanl şehrini bombardıman etmiştir. Atılan bora balar içinde yarım tonluk bombalarla yangın bombalan vardır. 4 kişi ölmüştür. Fin resmi tebliği Helsinki, 16 (a.a.) Resmî tebliğ: Kareli berzahında düşmanın hücumlan devam etmiştir. Muola gölü ile Vuoksi nehri arasında iki noktada düşman Fin ileri mevzilerine girmeye muvaffak olmuştur. Başka yerlerdeki hücumlar püskürtülmüştür. Ladoga gölünün doğu şimalinde adalar ve sahil üzerinde Sovyet hücumları kaydedilmiştir. Finlandiyalılar bir mevzi zaptetmişlerdir. Düşmanın zaviatı çok mühimdir. Kuhmo bölgesinde, Sovyet müfrezeleri etrafındaki çember gittikçe kapanmaktadır. Fin avcı tayyareleri muhtelif muharebeler yapmış, diğer tayyareler de düşman kıtaatile cephe gerısindeki garlan bombardıman ederek yangın çıkarmışlardır. Sovyet tayyareleri büyük bir faaliyet sarfetmiştir. Sovyetler, hücumlara müzaheret ve Fin ihtiyatlannı bombardıman etmek için Kareli berzahı üzerine 500 tayyare göndermişlerdir. Sekiz Sovyet tayyaresi muhakkak olarak ve iki tayyare de muhtemel olarak düşürülmüştür. Sovyet tebliği Moskova 16 (a.a.) Leningrad erkânıharbiye dairesinin 15 şubat tarihli tebliği: Karelie berzahında Sovyet kıt'alan ilerlemeğe devam etmşilerdir. Düşman silâh ve cepane teTkederek ağır zayiatla ric'at etmektedir. Sovyet kıt'alan Kamara istasyonuna yaklaşmaktadırlar. I 5 şubatta Sovyet kıt'alan 2 1 i top • larla mücehhez betonlu kale olmak üzere 53 mukavemet noktasmı işgal etmişler dir. Cephenin diğer mıntakalannda keşif faaliyetleri olmuş, bazı mmtakalarda d a piyade ateşi teati edilmiştir. Sovyet hava kuvvetleri düşman kıt'alarını ve askerî hedefleri muvaffakiyetle bombardıman etmişlerdir. Hava musa demeleri esnasında altı düşman tayyaresi düşürülmüstür. Keitlcn> Asansorver 1 KROKI.2 'Mutfak Ordumuza iltihak eden genc zabitler <