6 Ocak 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Şimdiye kadar fikir ve san'at mecmualannın en mükemmeli İNANÇ Kuşe kâğıdma basılmış nefis bir kapak içinde bol resimli 40 sahife, aynca 16 sahife flâve: 15 kuruf Vll umhuriyet 5623 CAĞALOGLU «^^^, Telgraf ve mektub adresi:İ S T A N B U E C A Ğ A O G L U kutusu: Cumhuriyet, İstanbul L Posta Telefon: Başmuharrlr: 22366. Tahrlr heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 2429924290 Tokad 5 (Zelzele mıntakasına vçiden arkadaşımızdan) Her taraftan yardım faaliyeti genişlemıştir. Erler, Valinin nezaretinde Reşadiye yolunu açmağa çalışıyorlar. Erbaada oturulacak 20 ev kalmıştır. Merkezde 600, mülhakatta 380 ev tespit edilmiştir. Bu rakam kat î değildir. 551 yaralı Samsuna kaldmlmıştır. Erbaa mektebi hastane olmuştur. Mer kezde ve mülhakatta 1995 ev yıkılmıştır. Erbaanın Aydın, Sofu, Hacıbuko, Camdarlar, Nığrır, Karkın, Fındıcık, Kusuh, Yerkuzhı, Gedyogan köyleri tamamen harab olmuştur. Campolat köyü ortasmdan yarılmış ve yansı çökerek 1 8 kişi ölmüş, diğer kısmına birşey olmamıştır. Karakaya merkezinde mühim hasarat olmamış, fakat iki kilometre mesafedeki Zulhar köyü mahvolmuştur. Erbaanın Kozluteke, Bideni nahiyeleri fazla zarar görmüşlerdir. Merkeze bağlı Alâeddin köyünde 30 ev yıkılmıştır. i iususî muhasebe memurlarından Mustafanıa belkemiği kırılmış, muallim Fehminin yangında ayakları yanmıştır. Tokadm Al mus nahiyesinde misafir bulunan Hımk köyünden iki adam felâketi müteakıb çınlçıplak kaçıp köylerine haber vermişlerse de delirdiklerine hükmolunarak sözlerine inanılmamıştır. Sarsıntı hafifçe devam etmektedir. v Son dakika j usî) Harbiye Nazırı barat Nazırı Lord Makerdir. , kabinede kendisine tekir vazifeyi reddetmiştir. yasî mehafilde hayretle makla beraber istifa eden e arasında hiçbir ihtilâf ığı söylenmektedir. zaretine Sir Oliver Stanley Londra, Hor Beli milian is: Harb lif edile Bu karşıla nazır mevı Cumartesi• 6 ikincikânun 1940 « .•• ı , . * . , Dün de bazı yerlerdc zelzeleler oldu Tetkikatta bulunmak üzere rasadhaneden bir heyet, felâket mmtakasma hareket etti Askerî kıtalar, kapalı Reşadiye yolunu açmaya çalışıyor Harabeler arasında su taşıyan bir yavru Teşekkür Ederiz ic beklenmedik bir ancla v r ^ muzun bir kısmını harabeye çeviren millî felâkete karşı dış dünyadan gördüğümüz alâka, yaralı kalblerimizi teselli ediyor, içimizde şükran hisleri uyandırıyor. En yakın komşularımızdan başlayarak, dalga dalga bütün memleketlerden akseden bu alâka tezahürleri, dünyanın geçirmekte olduğu şu karanhk günleri süsleyen ümid ışıkları halinde yarını aydınlatıyorlar. İnsanlan ve cemiyetlerî birbirine bağlayan sevgi ve tesanüd bağları demek herşeye rağmen yaşıyor. Diyoruz. Ve yarına karşı beslediğimiz inanc içimizde bir kat daha kuvvetleniyor. Bu felâketli günümüzde bize yardım ellerini uzatan dost devletlerin bizzat sıkıntıh saatler yaşadıklarını bilmek, onlara karşı duyduğumuz şükran hislerini arttıran bir âmildir. Komşumuz Rumanya, zelzelenin Erzincan ve havalisinde yaptığı tahribatın korkunc şümulünü haber alır almaz derhal harekete geçmiş ve yıkılan yerlerin tekrar inşa edilmesine yardım maksadile on milyon ley'lik kereste göndermeyi taahhüd etmiştir. Komşumuz Bulgaristan tarafından gösterilen samimî ve candan alâka bütün Türkleri son derece mütehassis etmiştir. Bu çalışkan ve merd millet, yaralıların ve kimsesizlerin himayesi için iki milyon levalık sıhhî malzeme ve yiyecek teberru etmiş bulunuyor. Helen dostlanmız da, zelzele afeti karşısmda diğer Balkanlı komşularımız gibi büyük bir hassasiyet gösterdiler. Muhterem Metaksas hükumetinin ayırdığı tahsisattan maada ayrıca halk arasında iane toplanmakta olduğunu ve Yunanlı zenginlerin bu hayır işine alâka ile iştirak ettiklerini haber alıyoruz. Bu devletler bizim yakm komşularımız. Onlarla aramızda tarihin köklerine kadar uzanan derin ve yakın bağlar var. Her geçen gün, bu bağları biraz daha sıkıyor ve mukadderatımızı, ayrılması hemen hemen imkânsız bir şekilde gittikçe birbirine birleştiriyor. Onların bu kıymetli yardımlarını kardeşin kardeşe gösterdiği candan bir alâka olarak telâkki eder, sevgi ve şükranla karşılanz. Müttefiklerimiz İngiltere ve Fransadan yükselen sympathie tezahürlerine karşı da bilhassa minnettar bulunuyoruz. Her ikisi de harb halinde bulunan bu iki devlet, başlarına biriken bin türlü güç, mes'uliyetli ve üzücü meseleler arasında Anadolu felâketini de lâyık olduğu ehemmiyetle karşıladılar ve dost ellerini yurdumuza uzattılar. İki demokrasinin müştereken yaptıklan iki yüz bin liralık yardımdan maada, ayrıca gerek îngilterede, gerek Fransada hususî iane listeleri acıldığı ve Seylâb felâketi Yeni bir feyezan tehlikesinden korkuluyor Bursa 5 (Telefonla) Karacabeyin Hanifederesi bugün de ovaya doğru taşmağa devam etmiştir. Vilâyete verilen son haberde Kumkadı köyünde 1 5 bin hayvanın açlıktan telef olmak tehlikesine maruz kaldığı bildirilmektedir. Ayrıea diğer köylerin de hayatı tehdid altına girmiştir. Bu ovadaki su bendlerinin tıkanması için binlerce kum ve çimento çuvah gönderilmektedir. İstanbul kasablar şirketinin Bursadaki Merinos fabrikasında mevcud 1000 çuvalını da şirket bu iş için Kızılaya tebeırü etmiştir. Azablı köyü tehliye edilmiştir. Susığırlıktan Bandırmaya gelmiş olan askerî istihkâm ve tombaz bölükleri bugün Karacabeye varmışlarsa da, tombazlar bu azğın sular yüzünden hareket kabiliyetinden mahrum kaldığı için motörlere ihtiyaç hissedildiğinden Bandırmadan motör istenmiş, ayrıca M. Kemalpaşada bulunan motörün de hemen Karacabeye gönderilmesi kaymakamlığa bildirilmiştir. M. Kemalpaşada ekmek ihtiyacı hissolunmuştur. Bu debeble Bursadan tekrar ekmek sevkine başlanmıştır. Kızılay ayrıca buraya yüz çuval da un sevketmiştir. Dağlara kar, köylere de yağmur yağmaktadır. Hava lodos olduğundan yeniden feyezan tehlikesinden korkulmaktadır. Çetinkaya 5 (Hususi muhabirımiz bıldiriyor) Adliye Vekâleti, Erzıncanda adli teskilâtı tekrar kurmaktadır. Bunun için Tuncelinden üç mütehassıs memur gönderilmiştir. Malatyaya yerleştirilen yarahlar 702 yi bulmuştur. Gruplar halinde işçiler Erzincana akın ediyor. Zelzele bölgesinden olup da haric vilâyet lerde çalışan bu işçiler felâket haberini alınca ıstırablar içinde yurdlanna koşanlardır. Salâhaddin Güngör Erzincana koşan işçiler Yıkılan evinia etnhaıı ifinJo gooolvyvn g*ne bir <tn a çocuğüe beraber.. Turgud Ankara 5 (Telefonla) Alâkadar resmî makamlara gelen malumata göre zelzele faciasında bugün akşama kadar tespit edilen zayiat ve tahribat şöyledir: Sıvasta 2424 ölü, 502 yaralı, Sam sunda 45 ölü, 139 yaralı, Tokadda 6332 ölü, 5903 yaralı, Giresunda 288 ölü, 63 yaralı, Gümüşanede 59 ölü, 34 yaralı, Yozgadda 3 ölü, 8 yaralı, Amasyada 644 ölü, 1 36 yaralı, Trabzonda 6 ölü, 3 yaralı, Orduda 44 ölü, 123 yaralı. Erzincandaki faciaya dair rakamlar henüz kat'iyyetle tespit edilememiştır. (Arkası Sa. 5 sütun 4 te) Hasartn miktarı Dost ecnebi devletlerin yardımı devam ediyor Çin hükumeti 50 bin dolar teberru etti, Rumanya ve Mısırda yardım komitesi faaliyette... Ankara 5 (a.a.) Kahireden bildirildiğine göre, hareketiarz felâketzedelerine yardım için Mısırda teşekkül etmiş olan komite yeniden 1 000 Mısır lirası teberru kabul eylemiştir. Komiteye. birçok da eşya gönderilmektedir. Bükreş 5 (a.a.) Anadolu ajansının hususî muhabiri bildiriyor: Rumanya Meb'usan Meclisi azasmdan Selim Abdülkerimin riyaseti altında Başmüfti Ethem, Türk mektebleri müfettişi Zahib, avukat ve gazeteci Müstecib Beylerden mürekkeb bir yardım heyeti teşekkül etmiştir. Anadolu felâketinin Rumanyada uyandırdığı büyük tesir, Rumanya Türklerini de harekete sevketmiş bulunuyor. Bunlar derhal Köstencede Kral mümessiline müracaat ederek iane toplamak için müsaade rica etmişlerdir. Umumî Vali bu müsaadeyi büyük bir memnuniyetle vermiş ve teşebbüsü hararetle tasvib elnıiştir. Köstenceden maada ayrıca dört sancak dahilinde de bu merkezî komiteden baska muavin komiteler tesis edilmiştir. Diğer taraftan bütün Rumen gazeteleri istisnasiz olarak Anadolu felâketile yakından alâkadar bulunmakta, büyük fe lâket etrafında sütunlarında geniş taf^ilât vermekte ve büyük acılarımızı paylaşmaktadırlar. Rumanyadaki yardım heyeti Hazretlerinin zelzele felâketzedeleri içîn teberru ettiği 10 bin Türk lirasını teslim etti. Zelzele mıntakasına yapılacak sevkiyatta kullanılmak üzere Vehbi Koç mü» essesesi, istasyondaki malzeme deposunu Kızılay pmrine tahsis etmiştir. "Sen sağoi paşam!99 Yugoslavyamn teberruu Belgrad 5 (a.a.) Yugoslavya hü ' kumeti, Türkiyedeki zelzele felâketzedelerine yardım olmak. üzere üç milyon dfnar kıymetinde inşaat malzemesi teberruuna karar vermiştir. Musa Ataş Merzifonlular heyecanda Merzifon 5 (a.a.) Dün kazamız içinde husule gelen seylâb Ali Ceritin un fabrikasından 300 torba un götürmüştür. Kaza halkı heyecan ıçerisindedir. Müddeiumumiden izin alarak Kemaha çocuklarını aramaya gelen bir mahkum Millî Şef e neler anlattı? Sehrimizde Ceyhan nehri 4,5 metre kabardı Ceyhan 5 (a.a.) Ceyhan nehri dört metre elli santim kabarmış ve beş köyü sular basmıştır. Ölen insan ve hayvan zayiatı yoktur. Dicle altı metre yükseldi Diyarbakır, 5 (a.a.) Yagan sürekli yağmurların ve eriyen karlann tesirile Dicle nehri altı metre kadar yükselerek Kavisköyü arazisi tamamen ve Esfel bahçelerinin mühım bir kısmı sular altında kalmiştır. Çarığı köprüsü tıkanarak Mardin Divarbakır şosesini su istilâ etmiştir. Diclenin feyezanı telgrafla Irak hükumetine haber verilmiştir. Batman suyu üzerindeki tren köprüsünün dördüncü ayağında çalışmakta olan ameleden kırk kişi suların ânî hücumile bir adada mahsur kalmışlardır. Bunlara keleklerle erzak gönderilmiştir. Kurtanlmalanna çalışılmaktadır. Bişeri yolu üzerinde Çatman geçidinde kayık işlemez hale gelmiştir. Kayıkçılar da diğer bir adada mahsur kalmışlardır. Yüzme bilenler suya atılarak kendilerini muhakkak ölümden kurtarmışlar, diğerlerinin de kurtarılmasma çalışılmaktadır. Dün Vilâyette toplanan Millî Yardım Komitesi şehrin maruf tüccarlan ve zenlin'erile görüşerek zelzele felâketzedeleri için kendilerini yardıma davet etmiştir. Dün Kızılayın kaza veznelerine yatırılmış olan paranın yekunu 50,358 lira 68 kuruş, doğrudan doğruya Kızılay veznesine yatırılan para yekunu da 46,054 lira 54 kuruştur. Bu miktar evvelki yekuna ilâve edilirse Istenbul vilâyetinde toplanılmii Norueç maslahatgüzarımn yardımı olan paranın heyeti umumiyesi 465,020 Ankara 5 (a.a.) Norveç maslahat liradır. güzarı, bugün, zelzele felâketzedelerine Taahhüdde bulunanlar bir yardım olarak şahsı namma yüz lira Sabuncu zade Mehmed Şakir mahteberru etmiştir. dumu 2000, Abdi Fuad ve şürekâsı 1000, Abdi Fuad ve şürekâsı müessesesi 1 32, Bir fabrikatorün teberruu Ankara 5 (a.a.) Hareketiarz felâ Alemdar zade Yahya şürekâsı 550, Marketzedelerine yardım olmak üzere Ati ko Toledo ve Mehmed Kara 500. tstanbul nada fabrikator Bodosaki şahsı namma Kauçuk ve Kablo fabrikası 700, Süras, 1000 dolar ve fabrikası namma da 5000 ki mahdumları 2500, Abuaf ben Hayim j 1500, Abdülkerim oğulları Ismail HayJ dolar teberru eylemiştir. (Arkası Sa. 5 sütun 3 fe) Certubî Amerikada komiteler Arhadaşvm\z Mekki Said Esen, Kemahta, Erzincandan gelen bir yarohnm carij/etini, Heisicumhura arzediyor Ankara 5 (a.a.) Buenos Aires elçiliğinin bildirdiğine nazaran hareketiarz felâketzedelerine yardım için cenubî Amerikada komiteler teşekkül eylemiş ve faaliyete geçmiştir. Bugün Arkadaşımız Salâhaddin Güngör'ün Tokatidan yazdığı mektub (Cumhur Reisimizin zelzele mıntakastndaki seyahatlerini takib eden arkadaşımız Mekki Said Esen yazıyor) Oradan mı geliyorsun? Kemahta Reisicumhurumuz trenden indiler. Zelzelenin tahribatı hakkında sual Erzincandan geldim. Gene Erzinler soruyorlardı. Kalabalık arasında biri cana gidiyorum. Katilden altı buçuk senin Erzincanın feci vaziyetini bildiği, mu neye mahkumum, adım Osmandır. Hahaverelere gösterdiği alâkadan anlaşıll pisane başımıza yıkıldı. Kurtulabilen aryordu. Millî Şefimiz kendisini çağırdılar: {Arkast Sa. 5 sütun 1 de). tran Şahtnşahımn ve Japon sefaret erkânının teberruları Ankara 5 (Telefonla) Zelzele felâketzedelerine yardım için teberrular devam ediyor. Japon sefaret erkânı ve Japon kolonisi namına 1000 lira veril miştir. Iran büyük elçisi Bakır Han Kâzimî millî komite reisi Abdülhalik Rendayı bugün ziyaret etti ve «Âlâ Hazreti Hümayun Sahinsahı Iran Rıza Pehlevi ve Felâket sahasından resimler Besinci sahifede NAD1R NAD1 İArkası Sa, 3 sütun 6 da)