26 Aralık 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ULUĞ TAKViMi RAGIB 1940 muhtıralı ceb takvimi En doğru takvim malumatı, herkese, her zaman, her yerde lâzım otan bilgiler, ayni zamarjda muhtıra defteri. Memleketimizde en çok satılan ve aranan ceb takvim ve muhtıra defteridir. Fiah cildli olaıak 35 karuştur. KANAAT KITABEVi Vll umhuri SâVII 5 6 1 2 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhurlyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrlr: 22366. Tahrlr heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 2429924290 Salı 26 Birincikânun 1939 alata Necati B. Cad. 218 Telefon: 41267 YAPINCAK üzümünden SIZ MAYALARI ile yaılmış nefis Türk şarabıdır. ğcı Şarabı J HelsinkVden gelen resmî malumata göre Kızılordu şimal, merkez ve cenub cephelerinde geri çekiliyor Rus Fin Harbine dair us Fin harbi başladığı zaman bunun Polonya seferi kadar kısa bir müddet içinde bitirilemiyeceği bilıniyordu. Mevsimin kış olması harekâtı güçleştirecek ve arazinin çok arızah bulunması da müdafaayı kolaylaştırcaktı. Ortada Polonya Almanya harbini andıran bir vaziyet yoktu. Uç cepheden taarruza geçen Alman kuvvetleri, önlerinde uzanan, bilârdo masası kadar düz bir ovada ideal bir hareket serbestisine malık olmuşlar ve plânlannı kolayca tatbik edebilmişlerdi. Bütün mütehassıslar şu nokta üzerinde birleşmişlerdi ki, Polonya yüksek kumanda heyeti, bazı teknik hatalara düşmese bile ordunun mukavemeti nihayet iki üç ay zarfmda kınlmaya mahkumdu. Alman erkânıharbiyesi hesablannı daha küçük bir zaman çerçevesine sığdırmıştı. Harekâtın başladığı gün Reichstag'da bir nutuk söyliyen Hitler, bu işin nihayet dört beş hafta zarfmda tamamlanmış olacağını bildirdi. Ve hakikaten Polonya seferi de eylulün son günü vuku bulan Varşovanın sukutundan sonra filen bitmiş oldu. Rus Fin harbinde böyle bir vaziyet mevzuubahs değildi. Fakat iki taraf arasmdaki nispetsiz kuvvet farkı Finler hakkında bedbin hükümler verilmesine sebeb oluyordu. Bolşeviklerin namütenahî adam ve malzeme zenginliği karşısında ne mevsim, ne de Mannerheim hatb, Finler tarafından esaslı bir muvaffakiyet kazanılmasına yardım edecek unsurlar sayılamazdı. Bunlar, olsa olsa Ruslann ileri harekâtını frenlemiye yarayabilirlerdı. Finlerin yegâne ümidi, dışandan muavenet görmelerindeydi. Bu ümid de çok zayıftı. İsveç, Norveç ve Danimarka gibi şimal memleketleri kendi varhklarım da tehlikeye koyan istilâ hareketi karşısında komşularile birleşmeye cesaret edemiyerek bitaraf kalmışlardı. Ingiltere ve Fransadan gönderilecek malzemenin Baltıktan geçmesi mümkün değildi. İsveç ve Norveç hükumetleri ise, bitaraflıkları dolayısile, kendi topraklan üzerinden muharib bir memlekete transit olarak malzeme gönderilmesine müsaade edemezler Finlerin mukabil taarruzu Millî ŞefimiZy dün gece yurd seyahatine çıktı Dün birçok Sovyet tayyareleri düşürüldü Camhttr Reirimiz evvelki gün Ankarada yapılan sonbahar at yariflannı takib ediyor Ankara 25 (Telefonla) Reisicumhur Millî Şef Inönü, bu gece saat 22,30 da hususî trenle Diyarbakır istikametinde bir memleket seyahatine çıkmak üzere Ankaradan hareket etmiştir. Cumhur Reisimiz, garda Meclis reisi Abdülhalik Renda, Başvekil Dr. Refik Saydam, Büyük Erkânıharbiye reisi Maraşel Çakmak, Vekiller, meb'uslar, Vekâletler erkâm ve kalabalık bir halk lesi tarafından uğurlanmıştır. tcra Vekilleri Heyetinin içtimat Ankara 25 (a.a.) lcra Vekilleri He« yeti bugün saat 1 1,30 da Başvekâlet dai< resinde Reisicumhur Ismet Inönünün riyasetinde toplanarak müzakerede bulunmuş tur. Kızılırmak» vapuru Sinob önünde battı Şilepin süvarisile birlikte yirmiyi bulan mürettebatı azgın dalgalar arasmda kayboldular Firderin düfürdüğü bir Rus tayyaresi Fin askerleri tarafından tetkik ediliyor Helsinki 25 (a.a.) Finlandiya resmî tebliği: Gündüz Kareli'de nispeten sakin geçmiştir. Taipale nehri üzerinde küçük biı hücum püskürtülmüş ve Ruslar bir tank kaybetmişlerdir. Muooljarivi ile Ykjarvi arasında ol dukça mühim topçu faaliyeti olmuştur. Sakkome ile Volossula arasmda topçu nun hazırhk ateşini müteakıb yapılan diğer bir Rus hücumu üzerine muharebe vuku bulmaktadır. Leieksaa'da Finlandiyalılar harekât sahasını Rus topraklanna intikal ettirmiş lerdir. Kuhmo bölgesinde iki Rus taburu imha ve bir tankla iki top zaptedilmiştir. Suomisalmi bölgesinde, düşraan tekraı faaliyet göstermiştir. Denizde faaliyet az olmuştur. Düşmanm zayıf kuvvetleri bazı istikşaflarda bulunmuşlardır. Sovyetlerin Mara zırhhsı Finlandiyanın Kavisto sahil bataryalannı çok uzaktan bombardıman etmiş ve bu bombardımana Rus tayyareleri de neticesiz olarak iştirak etmişlerdir. Finlandiya körfezinde buz tutmaya başlamış olduğundan, küçük Rus harb gemilerinin harekâtı gittikçe zorlaşmak tadır. Havada akşam, Rus tayyareleri az faaliyet göstermişlerdir. Laponya bölgesin de, birkaç hava harekâtı vuku bulmuşsa (Arkası Sa. 5 sütun 3 te) Sinob, 25 (Hususî muhabirimizden) Karadenizde son fırtınalar yüzünden bir facia olmuş, Kızılırmak vapuru, süvari ve mürettebatile birlikte batmıştır. Facia hakkındaki tafsi. lâtı bildiriyorum: Şilepçilik şirketinin Kırzade Mustafaya aid «Kızılırmak» vapuru Çamaltından tuz yükleyerek yola çıkmış, Sinob adasının Feryadburnu mevkiinde çok şiddetli dalgaların tesirile karaya düşüp Çukurbağdaki yalçın kayalıklar arasında parçalanmıştır. Facianın cankurtaran merkezinden uzak bir mevkide ve çok korkunc şartlar altında vukuu, yardımı gayrimümkün kılmış, geminin süvari ve ikinci kaptanile birlikte yirmiyi bulan tayfa ve mürettebatı azgın dalgalar arasında kaybolmuştur. Facia, Sinobda derin ve umumî bir teessür tevlid etmiştir. Bugün akşama kadar dÖTt tayfanın cesedi bulunmuştur. Bunlardan birinin parmağındak alyans yüzükte: «15/5/930 Sadiye» yazılıdır. Facia kurbanları için yarın (bugün) bütün memleket halkının işti. rakile muazzam bir cenaze merasimı yapılacaktır. Karadenizde bir facia Acı bir kayıb Üstad muharrir Turhan Tan, dün vefat etti Soğuktan donarak ölmüşler! Sinob 25 (Hususî) Bugün cesedleri bulunan dört denizcinin karaya çıkarak sis düdüğüne doğru yürümek istedikleri, fakat takriben bir kilomet re dahilinde kar tipisine tutularak so ğuktan donduklan anlaşılmıştır. Batan gemide mürettebattan başka Izmir Tuz inhisarı memurlarından biri sile bazı işçilerin bulunduğu da tespi edilmiştir. Karada ve denizde araştırmalara e hemmiyetle devam olunuyor. lArkası Sa. 5 sütun 6 da) di. Finlandiyaıiın kahramanca döğüşeceği, bununla beraber hergün biraz daha eriyerek neticede mahvolacağı mukadder görülüyordu. Fakat son hâdiseler vaziyeti birdenbire değiştirdi. Finler, yavaş gerilemek ve istiklâllerini pahalıya satmak şöyle dursun, döğüşmekte olduklan muazzam bolşevik kuvvetlerine karşı mühim askerî zaferler bile elde etmeğe muvaffak oldular. Şu dakikada, yirmi altı günlük muharebelerin bilânçosu, her türlü tahminin dışmda olarak Finlerin lehine bir netice göstermektedir. Vaziyetin bu şekilde inkişafından diğer şimal memleketlerine de cesaret geldi. İsveç hükumeti, Rusyariın Finlandiyaya harb ilân etmediğini ileri sürerek, topraklarından transit olarak malzeme geçirilmesine müsaade edeceğini, çünkü bunun bitarafhk hukukuna muhalif olamıyacağını bildirdi. Ayrıca bütün şimal memleketleri Finlandiyada Ruslara karşı döğüşmek istiyen gönüllülere kolaylıklar gösteriyorlar. Danimarka hükumeti, gönüllü kaydedilecek devlet memurlarının maaşlarını tam olarak temin edeceğini, hatta Finlandiyada yaralanacak veya ölecek olurlarsa ailelerine tazminat da vereceğini ilân etti. Noel gecesi cebhelerde tam sükunetle geçti Almanların İsviçre hududunda yenîden istihkâmlar yapmakta olduğu haber veriliyor Merhum Ustad M. Turhan Tan (Samıh Fethi) Hasekinin 400 üncü tesis yıldönümü tes'id edildi Edib ve tarihçî muharrir M. Turhan Tanm, hayli zamandanberi mustarib olduğu hastalıktan kurtulamıyarak, dün öğleden sonra fanî hayata gözlerini kapadığmı derin bir teessürle haber aldık. «M. Turhan Tan» müstear adile kendisine büyük şöhTetlerden birini temine muvaffak olan Samih Fethi merhum, 1 886 da, Sıvasta doğmuştur. Kendisi Sıvasın eski bir ailesine mensubiyetile tanınan ve uzun müddet Istinaf Müddeiumumiliklerinde bulunmuş olan Ahmed Fethi Beyin oğludur. ELcdadı arasmda birçok tanınmış simalar vardır. Samih Fethi, tahsil hayatından sonra, Sıvas idadisinde bir müddet tarih ve coğrafya okutmuş v e l 9 0 8 inkılâbmı müteakıb Istanbula gelerek bazı belediye memuriyetlerinde bulunmuş Ve sultanî teşkilâtı yapıldığı sıralarda, Usküb sultanisi edebiyat muallimliğine seçilmiştir. Muallimlikten istifa ettikten sonra, Remadiye, Yalvaç ve Akşehir kaymakamlıklannda, Çorum, Kayseri ve Üsküdar mutasarrıflıklarında bulunmuş ve bir aralık Sıvastan meb'us intihab edilmiştir. Gencliğinde birçok gazetelerde ve bu arada Serveti Fünunda Bedreddin Mümtaz, Halil Rüştü ve S. müstear adlarile şiirleri intişar etmiştir. Fakat Samih Fethi, asıl büyük kudretini, tarihî tefrikalar yazmakta göstermiştir. M. Turhan Tan imzası ilk defa olarak «Son Saat» gazetesinde, nazarı dikkat HArkast Sa. 6 sütun 1 de) Dün hastanede yapılan merasimde Valile bazı profesörler mühim nutuklar söylediler ] Bir İngihz torpitosu, bir ttcaret gemisine *Dur!» ifareti veriyor Paris, 25 (a.a.) Havas ajansı askerî vaziyet hakkında diyor ki: Noel gecesi bütün cephede tam bir sükunet için. de geçmiştir. Devriye kollannın dolaşmaları bile pek ender kaydolunmuştur. Bü. tün mıntakayı kaplayan kalın sis tabakaGarb devletleri de Finlandiyaya yar sı yüzünden hava faaliyeti pek mahdud dıma karar verdiler. Esasen İtalya, şimdi olmuştur. Alman tahşidat mıntakalannye kadar Helsinki'ye pilotlarile birlikte da yeni hiçbir hareket kaydedilmemiştir. Ursule tahtelbahrinin kumandan birçok tayyare göndermisti. İngiltere, pi NADtR NADt İArkası Sa, 3 sütun 6 da) Londra 25 jCa.a.J. AmiraM tara ve mürettebatt taltif edildi fından neşredilen bir tebliğde, Heligoland açığında bir kruvazörü tahrib eden Ursule tahtelbahri kumandanı Philipps'e imtiyaz nişanı verilmiştir. Yüzbaşı Philipps, 22 kânunuevvelde kumandan nasbedilmişti. Tahtelbahrin diğer subaylanna ve efradına da muhtelif nişanlar ve rütbeler tevcih edilmiştir. Tebliğde, Amirallık Lordu Winston Churchill'in Ursule tahtelbahrinin bütün subaylarile mürettebatını kazandıklan se(.Arkası Sa, 3 sütun 1 de). Haseki hastanesınde dunJcti toplantıda bulunanlar Haseki kadınlar hastanesinin kurulu şunun dört yüzüncü yıldönümü, dün «sabah saat on birde, tıb âlemine mensub birçok güzide simalann huzurile, çok samimî bir surette kutlanmıştır. Bu münasebetle, Haseki kadınlar hastanesinin her tarafı bayraklarla süslen mişti. Merasime tam saat on birde hastanenin konferans salonunda Şehir ban doşunun çaldığı Istiklâl marsile ba§lan s mıştır. Hastane başhekimi, bu güzel yıldönümü vesilesile yapılan toplantıya iştirak ettiklerinden dolayı davetlilere teşekkür ederek sözü Vali ve Belediye Reisi goz hekimi Lutfi Kırdara vermiştir. Şiddetli alkışlar arasmda kürsüye çıkan Lutfi Kırdar, «dört yiız senelik bir mazisi olan» bu şıfa kaynağı müessesenin geçirdizi safhalardan kısaca bahsetmiş İArkası Sa, $ sütun J de) J