13 Aralık 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

6 Tasarruf haftası CUMHURtYET Azîz yurddaşlarım, Memleket iktısad hayatının, içinde bulunduğumuz sene zarfındaki başlıca te zahürleri hakkında size malumat arzetmek isterim. 13 Birincikânun 1939 (Baş tarafı 1 inci sahifede) bulunmaktadır. Bize verdiği sevinc ka dar, tnanası da büyük olan bu haftaya girerken, hepinizi hürmetle selâmlanm. Cumhuriyet devrinin geçen mes'ud senelerine baktığımız zaman, bu bayramın manasını anlamakta güclük çekmeyiz. Millî iktısad mefhumunu Türk yurduna sokan, bu mefhumu Türk varlığında yerleştiren, Türk cemiyetini ve Türk ferdini iktısadî zihniyetle çalışmağa sevkeden, Türk devletini her sahada olduğu gibi iktısadî sahada da iptidailikten kurtarıp programla çahşan modern bir devlet haline koyan, Cumhuriyet rejinii, Cumhuriyet idaresi olmuştur. Cumhuriyet Türkiyesi, her türlü dahilî huzursuzluk ve nifaktan uzak ve tam bir ahenkle birbirini anlıyarak, daima ileriye doğru yürüyerek çahşan ve temiz çiftçilerile, memle ketin her tarafını birbirine bağhyan demiryollarile, vatanın bütün köşelerine yayılan ve miktarı günden güne artan fabrikalan ve seneden seneye geniş inkişaf hamleleri kaydeden iç ve dış ticaretile, işletilmesine hergün daha büyük gayretler sarfolunan madenleri, millî bankaları, deniz nakliyatı hizmetlerini gören ve büyümesi için elden gelen gayret esirgenmiyen deniz ticareti filosile heybetli bir ik tısadî varlık levhası arzetmektedir. Işte bu levhanın ifade ettiği manadır ki, bu günkü bayramımızda göğüslerimizi fahir ve gururla dolduruyor, hepimize atiye emniyet ve imanı ve daima daha ziyade çalışma arzu ve zevkini aşılıyor. Bu hareketin güzel yurdumuzun her köşesine yayılıp benimsenmesine, millî iktısad ve tasarruf mefhumunun ve yerli mala rağbet ve iltifatm yurddaşların dimağında kökleşmesine, büyük küçük heT Türkün görüş ve duyuş tarzında iktısadî bakımdan hayırlı inkılâblar vücud bul masına değerli yardımları dokunmuş olan Millî İktısad ve Tasarruf cemiyetine bu bayram günümüzde huzurunuzda te şekkür ve takdirlerimi beyan etmekten zevk duymaktayım. Haricî ticaretimizde inkişaf 1938 senesinde, haric ticaretimiz geçen senelere nazaran faik bir inkişaf göstermiş olmakla beraber, haricî ticaret bilânçomuz memleketin iktısad cihazlanmasından mütevellid olarak, ithal ihti yacmın büyük mikyasta artmış olması dolayısile, aleyhte kapanmıştı. Elimizde bulunan 10 aylık istatistik rakamları, 1939 senesi haricî ticaret bilânçomuzu lehte bir bakiyye ile kapayacağımızı şimdiden kabul etmemize müsaid bulun maktadır. 1938 senesinin 10 aylık ihracat kıy meti, yüz milyon dört yüz bin lira iken, bu kıymet 1939 yılının ayni aylarında üç milyon üç yüz bin lira fazlasile yüz üç milyon yedi yüz bin liraya çıkmıştır. Ithalâtımıza gelince: 1938 senesinin 10 aylık ithalât kıymeti yüz yirmi yedi milyon dört yüz bin lira iken, bu kıymet 1939 senesinin ayni aylarında yirmi bir milyon yüz bin lira noksanile, yüz altı milyon üç yüz bin liraya düşmüştür. 1938 senesinin 10 aylık muvazenesi aleyhimizde yirmi yedi milyon liralık bir bakiyye göstermişken, ayni muvazene 1939 senesinde ancak iki buçuk milyondan ibaret aleyhte bir bakiyye göstermektedir. Görülüyor ki, ihracatımız son senelerdeki muttarid artış istikametindeki inki şafını muhafaza etmektedir. Bu cihet bilhassa memnuniyetle kayda şayandır. Ihracatımızm artması için icab eden tedbirleri zamanında almak ve ihrac mallarımızın bilhassa çiftçi ve köylü lehine kıymetlendirilmesini temin etmek yolundaki mesaiye ihtimamla ve büyük bir dikkatle devam edeceğiz. Esasen, ihrac mallarımızın büyük bir kısmı, kıymetlendirilme bakımından, demin de işaret ettiğim gibi, halihazır dünya konjonktürleri itibarile bir takım kolayhklara mazhar bulunmaktadır. İthalât cephesinden de, memleket umumî hayatının her türlü tazyikten korunması ve millî sanayi sahasmdaki faaliyetlerimizin aksamaması ve durmamaması için haricden almağa mecbur olduğumuz eşya ve emtianm ehven ve uygun fiatla ithalini mümkün kılmağa çalışılmaktadır. Memleket dahilinde, ithal mallan üzerinde herhangi bir spekülâsyona mâni olmak için, gerek dahilî fiat politika ve murakabesi ve gerek ticaret ve tediye anlaşmaları bakımından, icab eden tedbirlere tevessül olunmaktadır ve olunacaktır. Herhalde, bütün yurddaşlar bilmelidirler ki, hükumet müte yakkızdır, yersiz ve sebebsiz spekülâtif fiat tereffülerine hiçbir suretle nıeydan vermîyecektir. Ancak Iüzufns'uz:' endişe lere kapılıp normal ihtiyacdan fazla mu* b^aada bulünartk J3sJâsa%eş3fcütişlerirj| sebebiyet vermemek hususunda halkımıza da bir vazife terettüb ettiğini bu vesile ile bir defa daha hatırlatmayı faydah görürüm. müşkül vaziyetlere rağmen, müstahsil kütlemiz için tam emniyetli bir huzur havasının ve refah şartlannın idamesini cn ileri bir gaye olarak gözetmemizin ma nasını ve yüksek kıymetini hâdiseler a çıkça göstermiş oluyoı. Yüksek verimli istihsal bugünden başanldığını gördü ğümiiz işler, en sıkıntılı bir devrede bile, böyle bir kudret ve emniyet tesis etmek bakımından, mühim semereler vermiştir. Bu yolda yürür ve bu gayenin tam olarak tahakkukunu beklerken, ileride te essüsünü ümid ettiğimiz dünya sulhu nizamında da, milletimizi üzerine terettüb eden hakikî vazifesini ifa etmiş bir unsur olarak görüyoruz. Millî paranın kıymeti Aziz yurddaşlarım, Tasarruf mevzuunda, millî paranın kıymeti ve istikran meselesinin ehemmiyeti ve bu hususta Cumhuriyet hükumetinn ötedenberi gösterdiği hassasiyet malumdur. Dünya siyasî vaziyetinin geçirdiği buhranlar, zaman zaman millî para etrafında halkımızı tereddüde düşürebilecek bazı sayiaların çıkmasına vesile olmaktadır. Şurasını açıkça söyliyebilirim ki, hükumetin alabileceği kararlar ve tedbirler, millî paranın kıymetini ve istikrannı sağlamlaştırmağa matuf olacaktır. Bu yolda alınacak tedbir ve kararların ise, gizli tutulmasına tabiatile sebeb ve imkân yoktur.» Dahili istikrazlar Tasarruf hareketlerinden bahsederken, bunun muayyen bir şekli olan devlet dahilî istikrazlanna da biraz temas etmek istiyorum. Cumhuriyet hükumetinin yeniden piyasaya çıkarmış olduğu tahviller ceman 36,500,000 liraya baliğ olmaktadır ki, bunu da tasarruf yekunlarına ilâve etmek icab eder. Bunun 1 2 milyonu Ergani, 24,5 milyonu da Erzurum demiryolunun inşasına tahsis edilmiştir. Bilhassa küçük tasarruf erbabının iştirakini ve istifadesini temin için beherinin kıymeti 20 lira olarak tespit edilmiş olan bu tahvillerin, gördüğü rağbet tasarruf fikrinin memleketimizdeki kuvvetine ayrı bir misal teşkil etmektedir. Bugünlerde piyasaya çlkarılmış olan altıncı tranş Sıvas Erzurum istikrazının bilhassa küçük tasarruf sahibleri nezdinde eskilerden çok fazla rağbet görmekte olduğunu memnuniyetle gö lstihsalâtımızt artırmalıyız Aziz dinleyicilerim, Bu sene tasarruf ve yerli malı hafta sını, dünya siyasî ufuklannın ve iktısadi durumunun fevkalâdelikler arzettiği bir zamanda idrak ediyoruz. Şimdiye kadar geçirdiği imkânlar Türk milletine, giriştiği iktısadî savaş ve kalkınma hareket lerine, işaret ettiğim fevkalâdelikler içinde de bu fevkalâdeliklerin icablarını ve her yurddaşa tahmil ettiği vazife ve mükellefivetleri müdrik olarak sükunet, azim ve daha büyük bir heyecanla devam etmek kuvvetini vermiştir. Bundan asla şüphemiz yoktur. Bilhassa tasarruf ve yerjlj rnallar haftal a n zarfında olmak üzere, millete hitab etmiş bulunan büyük meş'uliyet adamla•ımızla <nütehassıslanmtr/*°yufd istihsalâtının artınlmasındaki fayda ve zarureti meş'uliyet ve ihtısasın verdiği salâhiyetle daima tebarüz ettirmeğe çalışmışlardır. Her zaman tekrar edilmiştir ki, istihsalâtımız hem memleket pazarlarında ve hem de dış piyasalarda satılabilmek için kâfi değildir. Haricden mubayaa etmek mecburiyetinde bulunduğumuz mallan kolaylıkla ve kâfi miktarda alabilmemiz için çeşidli istihsallerimizi her türlü çarelere başvurarak artırmak lâzımdır. Bu gayeye erişmek ve vücude getirilen programlan zaman kaybetmeksizin tahakkuk ettirmek için bütün yurddaşların birbirlerile yanşırcasına çalışmalan, Türk cami asına karşı bir vazifedir, memlekete kar§ı bir borcdur, ayni zamanda iktısadî bir zaruretin de en kısa ifadesidir. Aziz yurddaşlarım, Coğrafî vaziyet ve hususiyetlerimiz ve insaniyet âlemindeki mevkiimizin bize bahşettiği imkânlar, bugünkü şerait içinde ziraî, smaî ve toprakaltı istihsalleri mizi artırmaktaki menfaat ve zarureti düne nazaran kat kat fazlalaştırmış bu lunmaktadır. Çiftçi, sanayici, madenci, tüccar ve işçi hulâsa bütün müstahsil unsurlar ve iktısadî faaliyet sahasında resmî veya hususî vazife almış olan vatandaşlar, memleketin âtisine inanarak, yurd bünyesinin malî ve iktısadî kudret ve sağlamhğına güvenerek, hükumetin mahsulât ve masnuatımıza değer fiatı daima temin etmek için gereken her türlü ted birleri zamanında alacağımdan emin olarak ve bu bakımdan herhangi bir endişeye dahi asla düşmiyerek, memleket istihsalâtının seviyesini yükseltmeğe ve dolayısile ihrac ve ithal imkânlarını artırmağa azamî gayretle ve tarihî günlerin verdiği heyecan ve şevkle çalışmalıdır İar. Bunu, memleket kendilerinden istemekte ve beklemektedir. Milli tasarruf milli sermayenin müvellididir Millî tasarrufun herkesçe malum olan ehemmiyeti üzerinde daha fazla durarak, sizleri yormak istemem. Şurası muhak kaktır ki, millî tasarruf, milletler haya . tında ileriliğin bir ölçüsü, emniyet ve istikrarın mevcudiyetinin bariz bir delili ve yurda bağhhgın bir ifadesidir. Millî tasarruf millî sermayenin müvellidi ve dolayısile millî istihsalin muharrikidir. Bir milletin bankalanndaki tasarruf mevdua. tının artışı, şüphesiz ki, o milletin iktısadî atisinin ve iktısadî istiklâlinin müemmen bulunduğuna delâlet eder. Bu manada anladığım millî tasarruf hareketlerinin, memleketimizde inkişaf etmekte olduğunu görmekle büyük bir haz duymaktavız. Bir müddet evvel Erzuruma varmış olan demiryollarımız, yeni yeni kurulan fabrikalarımız millî tasarrufun, millî zekânın yurdumuzda Cumhyriyet idaresi altın da yaTattığı güzel eserlerdir. Bundan maada bankalanmızda yekunlan günden güne kabaran tasarruf mevduatı hepimizi sevindirecek bir durum arzetmektedir. Bu sahaya aid birkaç rakam arzetmeme müsaadenizi rica ederirn. 1937 senesi haziranında, iki yüz yetmiş yedi milyon liraya bali ğolan tasarruf mevduatı yekunu, 1938 senesinde üç yüz beş milyona yükselmiş bulunuyordu. Bankalarınıızdaki mevduat hesabları yükselici seyrini muhafaza ederek, içinde bulunduğumuz senenin ilk aylarında üç yüz yirmi beş milyon lira gibi küçük görülmiyerecek bir yekuna eıişmiştir. Bu münasebetle, rakamlardan daha beliğ bir hâdiseye temas etmek isterim. Bu sene nisan ve eylul aylannda, dünya vukuatımn aldığı cepyan üzerine tereddüde düşen bir takım vatandaşlar, bankalardan mevduatlarını kısmen çekmeği muvafık görmüşlerdi. O zaman, telâşa ve bankalardan mevduatı çekmeğe sebeb ve mahal bulunmadığını, bankalarımızın her zaman mevduatı sahiblerine iade edebilecek vaziyet ve kudreıte olduklannı ve hükumetin bu noktayı ehemmiyetle gözönünde bulundurduğunu söylemiştim. Bu sözlerimi teyiden şimdi sizlere şunu ifade etmekle memnunum ki, bankalarımız sebebsiz telâş göstermiş olan vatandaşlara paralannı iade etmekte hiçbir suretle müşkülâta maruz kalmamışlardır ve bu suretle çekilen paralar gene bankalarımıza dönmeğe başlamıştır. Bunun böyle olması tabiidir. Çünkü eylul hâdisatı doîayısile de sabit olmuştur ki, vatandaşlann bankalardaki mevduatı emin ellerdedir. Ve hükumetimiz bu emanet hususunda daima müteyakkızdır. Kliring ve takas usullerinin faydaları Dış ticaret politikamızda, bir çok senelerdenberi devam eden beynelmilel iktısadî durumun icabı olarak, kliring ve takas usullerinin geniş bir yer almış olduğu malumunuzdur. Arzettikleri bazı müşkülâta rağmen, bu usullerin tatbikından memleket menfaattar olmuştur. Şerait ve imkânların müsaadesi nispetinde ticaret ve tediye anlaşmaları politıkamızı normal ve basit esaslara doğru gctürmek gayemizdir. Millî mahsullerimizden başlıcalarmın bugünkü vaziyetlerine kısaca temas et mek, bunlann durumundaki umumî temayülü göstermek bakımından, faydalı olacak zannındayım. İhracat ticaretimizin en kıymetli maddesini teşkil eden tütün istihsalâtımızın seneden seneye, gerek miktar gerek kalite itibarile, tekâmül ettirilmesine ve bununla mütevaziyen sağlam satış imkân larının teminine matuf olarak devamlı tedbirler alınmaktadır. Bu sene rekoltesi, geçen seneden mühim nispette fazia olmasına rağmen, tütünlerimiz bu sene asgarî yüzde beş daha yüksek fiatlarla satılmağa başlanmıştır. Gıda maddelerimiz bu sene daha çok ve daha nefistir Hububat ve gıda maddelerimiz bu yıl geçen yıllara nazaran daha iyi evsafta ve daha çok miktarda istihsal edilmiştir. Şurasmı tebarüz ettirmek lâzımdır ki, muhtelif hububat maddelerimizin ıstih salinde iki üç sene evveline nazaran köylümüzün istihsal kudretinde hepimizi bihakkın iftihar ettirecek derecede ve yüzde yirmiden yüzde elliye kadar değişen nispetlerde, inkişaflar görünmektedir. Alınan tedbirler sayesinde hububat fiatlarınm istikran devamlı olarak temin edilmektedir. Dünya vaziyeti dolayısile, bu maddelerin cihan piyasalanndaki fiatları da mühim nispette yükseltmekte olup, kabili ihrac olan miktarlarının satışı için en müsaid imkânlar mevcud bu lunmaktadır. Bütün gıda maddelerimizde ayni müşahedeyi yapmak kabildir. Pamuk, tiftik ve yapağı gibi sanayie yarayan iptidaî maddelerin istihsali de seneden seneye inkişaf etmektedir. Bu mahsullerimize de, gerek dahilde gerek haricde, hararetli telebler vardır ve fıatlan da yüksek seviyelere varmıştır. Kuru meyvalarımıza gelince: Son se nelerdeki istihsalimiz rekor teşkil edecek derecede yükselmiştir. Bazı piyasalann muvakkaten çekilmiş olmasına rağmen. satışlar muntazaman cereyan etmekte ve fiatların kârlı seviyede kalması için hertürlü tedbirlere büyük itina ile müracaat olunmaktadır. Nerice olarak diyebilirim ki, dünya nm içinde bulunduğu dünkü ve bugünkü İhrac mallarımıza daima müşteri vardır Gerek sanayi iptidaî maddesi olarak kullanılan ve gerekse gıda maddesi ola rak istihsal olunan çeşidli ve yüksek vasıf ve hususiyetlerile mütemayiz mahsulle rimizle, başta kömür olmak üzere madenlerimizin dış piyasalarda iyi fiatla kolayca kuvvetli müşteriler bulacağından hiç şüphe edilmemelidir. Görülüyor ki, istihsalâtımızın artırılmasına çalışılması vatandaşların şahsî menfaatlerinin de icabıdır. Yaşadığımız günlerde, Millî Şefimizin şu işaretlerini her an gözönünde bulun durmakla mükellefiz: «Bütün bu güç şartlarla beraber biz, ticaret işlerinde en az sıkıntı gören mil letlerden olacağız. llkönce şurasmı emniyetle söyleriz ki memleketimiz ve ordu muz, en lüzumlu iaşe maddelerinde hal ve ati için hiçbir tehdide maruz değildir. Hatta ihrac maddelerinin tahdidinde biz en geniş davranabilecek memleketlerden biriyiz. Harb zamanında dahi mahsullerimiz, çoğu itibarile, cihan piyasasının arayacağı maddelerden olacaktır.» Bankalardaki mevduat Bankalardaki mevduatın yükselişi, bu müesseselerin umumî ıkraz kapasitelerinin artması üzerinde müessir olmuştur. Her nekadar beynelmilel hâdiseler yüzünden kısa bir müddet için bir kredi darlığı husule gelmişse de millî bankalarımız, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının da yardımı ve iştirakile, bu buhranı sür'atle izale etmişlerdir. Ticarî kredilerde, geçen sene faiz nispeti yüzde sekiz buçuğa düşürülmüştü. Bu sene de, memleketimizin en esaslı istih sal unsurunu teşkil eden çiftçi müstahsilimizin kredi ihtiyaclarını ehven surette temin etmek ve böylece ziraî istihsalâtın daha ııcuza mal edilmesini mümkün kılmak üzere ziraî maksadlara hasroluna cak kredilerin ucuzlatıimasmı derpiş edecek yüzde sekiz buçuk faiz haddini yüzde Memleketimizin başlıca enerji kaynaGalatasaray kulübü tarafından davet ğmı teşkil eden Ereğli kömür havzasının edilen Yugoslavya takımı bugün ilk maistihsalâtı, son senelerde, Cumhuriyetten evvelki senelere nazaran hemen üç misli çını Taksim stadmda Beyoğluspor takımiderecesinde artmış olmakla beraber ik le yapacaktır. Ankarada ilk maçını Muhafızgücüne, tısadî hareket ve faaliyetlerin yeniden yeniye doğurduğu ihtiyaclan karşılamak ikinci maçını Genclerbirliğine karşı oynaiçin, bu havzada istihsali bir elde topla yan Yugoslavya takımının hatın sayılır mak gibi, daha cezrî bir tedbire müsta bir yorgunluktan sonra her iki oyunu da celen başvurulması zaruret iktisab etmiş üstüste kazanması, misafir takımın kuvbulunuyor. Kömür havzamızı devîetleş veti hakkında az çok fikir vermiş buluntirmek hususundaki düşüncelerimize bir maktadır. Millî istihsalâtımızda büyük Müteaddid defalar oyunlarını seyre hafta evvel Havzada yaptığım tetkikat yükselmeler neticeleri kuvvet vermiş bulunmaktadır. imkân bulduğumuz Yugoslavlar topu Krom ve bakır istihsalimiz, memnu kontrollan, sür'atli ve hırçın hareketleriAziz dinleyicilerim, le Balkanlarda en ileri futbol oynayan bir Millî sermayenin mdvellidi olan miîlî niyetbahş bir şekilde inkişaf etmektedir. Ereğlide 7500 ilâ 10,000 ton saf ba millettir. tasarruf, ileri memleketlerde millî sanaBeyoğluspora karşı yapılacak bugünkü yileşme hareketlerinin kuvvet aldığı baş kır istihsal edilmek üzere kurulması evmaçta Yugoslav takımının biraz dinlen » lıca bir memba olmuştur. Millî sermayeye velce kararlaştırılmış bulunan tesisat ikmiş kadrosu daha iyi netice alacak bir dayanan millî sanayi ise, her yerde, ni • mal olunmuştur. Bu işletme halen tecrüvaziyettedir. hayet millî kuvvet ve kudret demektir. be işletme devresinden normal istihsal Bugünkü maça saat ikide başlanacak Memleketimizde de millî tasarruf ve mil devresine girmiş bulunuyor. Senede iki tır. lî iktısad mefhumlarının olgunlaşarak yer bin beş yüz ton saf bakır çıkaran KuvarBalkan güreş şampiyonasî leşmesine muvazi olarak sanayi hareket san madeninin de işletilmesine muntalerinin inkişaf ettiğini görmekteyiz. Bu zaman devam olunmaktadır. Murgul başehrimizde yapılacak suretledir ki, resmî kayıdlara göre 1927 kır madenlerimizde senede sekiz ilâ on Altıncı Balkan güre.ş şampiyonasî için senesinde sanayi istihsalâtımızın kıymeti bin ton saf bakır istihsal edecek kabili icab eden hazırlıkları yapmak üzere gü32 milyon lira iken 1938 senesinde bu yette bir tesisat vücude getirilmesı için reş federasyonu teknik heyeti bir toplanh kıymet 265 milyon liraya yükselmiştir. gereken teşebbüslere girişilmiştir. yapmıştır. Müsabakalann şubat ayı içinTatbik edilmekte olan sanayi plânlarının Divrik demir madenimizde isfihsalât de lstanbulda yapılması takarrür etmiştir. itmamından sonra, bu kıymetin üç yüz devam etmektedir. Bu madende vücude Balkan güreş müsabakalan için bir orgamilyon lirayı aşacağını kabul edebiliriz. getirilmesi icab eden tesisatın ikmali hanizasyon komitesi teşkil edilecektir. Millî sanayiin memlekette işgal ettiği linde memlekete daha büyük faydalar teCezalandırılan oyuncular ehemmiyetli mevkii müdrik olan Cumhu min edeceği aşikârdır. Demir cevherle riyet hükumeti, bu sahadaki gayelerinin rimizden bahsederken Kocaeli vilâyetinin lstanbul futbol ajanlığından: bir an evvel tahakkukunu arzu ettiğin Hendek kazasında Sakarya ağzı civannAşağıda adları, soyadları, bölge sicil den, devletin bizzat sanayi kurucusu ola da mahiyeti itibarile büyük imtidadı ol sayılan ve kulübleri yazılı idmancılara işrak harekete geçmesi icab etmiştir. Bu duğu tahmin olunan Rüsubî demir made tirak ettikleri müsabakalardaki suiharesuretledir ki, sanayileşme hareketi büyük nine tesadüf edilmiş olduğunu kaydetmek ketlerinden dolayı hizalannda yazılı müdbir millî dava olarak ele alınmış ve bil isterim. Buradaki tetkikat hararetle de detler için beden terbiyesi genel direktördiğiniz devlet sanayi plânları vücud bul vam etmektedir. Maden arama faaliyet lüğünce müsabaka boykotu cezası verilmuştur. Yaşamakta bulunduğumuz nazik lerimiz, programlar dairesinde inkişaf et miştir. ve çetin anlar, sanayileşme hususundaki miştir. Petrol aramalanna devam olun 8/12/939 tarihinden itibaren kulübisticalimizin nekadar yerinde olduğunu maktedır. Memleketin muhtelif noktala lerin ve hakemlerin bu futbolculan ceza bir defa daha, tam bir vuzuhla, göstermiş rında yapılmış ve yapılmakta olan son müddeti içinde müsabakalara iştirak etoluyor. Bu itibarladır ki, bu plânlann tat dajlara zamimeten bu sene Adana mın tirmemeleri tebliğ olunur: bikına hızla ve intizamla devam olun takasında da sondajlara başlanmış bu Altınordu kulübünden: 1750 Muhlis makta ve eksiklerin bir an evvel halline lunmaktadır. Petrol aramlanna petrol öker ikiay; Davudpaşadan 429 Nuredçalışılmaktadır. Sanayi davamızın tatbi buluncaya kadar devam etmek kararı din Çayırlıoğlu bir buçuk ay; Kaleden katında bugün vâsıl olmuş bulunduğu mızdır. Türk azmi nihayet bu işi de ba 2098 Şavarş Veziryan bir ay, 2090 Omuz merhaleyi dahi, evvelce yurdumu şaracaktır. hannes Dökmeci iki ay; Feneryılmazdan zun sanayi şubelerinden mahrumiyeti yüAlüminyum istihsaline yarayan boksit 2141 Celâl Karaağac üç ay; Altıntuğdan zünden, bilhassa fevkalâde zamanlarda, zuhuratı memleketin muhtelif yerlerinde 1061 Ihsan Kilerman ve 1 120 Said Suna çekilen sıkıntılann büyük bir kısmından tespit edilmiş bulunmaktadır. Zongul ikjşer ay. kendimizi kurtulmuş addedebiliriz. dak, Akseki ve Islahiyede bulunmuş olan bu zuhurattan istifade imkânlan taharri kendi millî hududları dahilinde sakin çaCumhuriyet idaresinin heybetli ve tetkik edilmektedir. lışmak ve yaşamak azmindedir. Bu biri bir eseri «Bütün memleketi baştanbaşa demir liği, bu sükunu ve bu çalışma azmini bozDevlet sanayiinin en büyük ve ehem ağlarla örülmüş görmek en büyük azmi mak istiyenlere iyi gözle bakmaz. miyetli kısmını teşkil eden Karabük de mizdir.» buyurmuş ^olan Millî Şefimizin Büyük Türk milletinin hakikî hissiyamir ve çelik fabrikalan, Cumhuriyetin ötedenberi çizmiş olduğu demiryolu siya tına tercüman olarak emniyetle söyliyeheybetli bir eseri olarak sene içinde faa setimizin'' takib ve tatbikında, yurd refa bilirim ki: Millî Şefin etrafında tek kalb liyete gecmiş ve 10 eylul 1939 tarihin hı ve müdafaası bakımından çok kıymet ve tek vücud çahşan milletimiz, halindenberi Türk demirinin istihsaline başlan li bir semereyi daha elde etmiş bulunu den ve istikbalinden emindir. > mıştır. Karabük fabrikalannm mühim ak yoruz. Türk mühendislerinin fasılasız General Kâzun Özalpın nutku samından olan boru fabrikasile haddeha gayreti sayesinde demiryollarımız ErzuAnkara 12 (Telefonla) Millî İktıne ve çelikhane kısımlarının da bir an ruma varmış bulunmaktadır. Gerek de evvel işletmeğe açılması için elden ge miryolu ve gerek şose inşaat siyasetimize sad ve tasarruf cemiyeti umumî reisi Balen gayret sarfolunmaktadır. Gene bu se şimdiye kadar olduğu gibi hızla devam lıkesir meb'usu General Kâzım özalp haftası ne içinde, ötedenberi büyük ehemmiyet etmek ve ticaret filomuzu yakmda tek onuncu yerli mallar ve tasarruf dolajisile bu akşam radyoda bir nutuk verdiğimiz pamuklu dokuma sanayii man rar yeni gemilerle zenginleşmiş, başta közumesine 26 bin iğ ile Malatya bez ve mür havzası limanları olmak üzere Ak söylemiştir. iplik fabrikası iltihak etmiş bulunmakta deniz ve Karadeniz sahillerimizdeki li Şehrimizde dır. lkinci kâğıd, sellüloz, Sıvas çimento manhardan başlıcalannı biran evvel inşa, Dün Millî İktısad ve Tasarruf hafta fabrikalannm inşaat ve montaj işleri iler ıslah ve takviye edilmiş görmek azminde sının ilk günü idi. Memleketin her taralemektedir. lkinci kâğıd fabrikası da faa yiz. Bütün bu mevzularm Cumhuriyet fmda olduğu gibi, Millî İktısad haftasıliyete geçtiği zaman, memleketin kâğıd hükumetince ehemmiyetle ele alınmış ol nın şehrimizde de oldukça hareketli geçeihtiyacının tamamına yakın bir kısmı mil duğunu arzetmekle bahtiyarım. ceği anlaşılmaktadır. Bu hususta icab edn lî istihsalle karsılanmış olacaktır. Memlehazırlıklar tamamlanmıştır. Milli sermayenin bağlandığt ket sanayiinin ihtiyaclannın temini kadar, Bu hafta zarfında bankalardan kum • memleket müdafaası bakımından da eazametli işler bara alarak namlanna hesab açtıranlar ahemmiyeti malum olan kimya sanayiimiAziz dinleyicilerim, rasında kur'a çekilerek kazananlara heze dahil fabrikalann inşasma çalışılmakMillî sermayenin bağlandığı azametli diyeler verilecektir. tadır. Kastamonu kendir hazırlama fab sleri emniyetle tevdi edecek ehliyetlı elÜniversite tktısad fakültesi, haftanın rikası için muhtelif memleketlerden iste Sere ihtiyacımız büyüktür. Yeni iktısadî ha son gününü iktısad günü olarak kabul nen tekliflerin cevabı beklenmektedir. atımız, çalışma sistemimiz ve çalışacak etmiştir. Memleketimizde smaî tesisatın çoğalma elemanların vasıfları üzerinde her za O gün, Ticaret ve iktısad fakülteleri sile istihlâki artmakta bulunan ateş tuğ mandan ziyade tevakkuf etmemizi emre talebesi, Millî Tasarruf kurumu azasile lalarını imal edecek fabrikanm kurulması diyor. Millî faaliyetlerin her sahasında ol birlikte Taksim abidesine giderek bir çeiçin lâzım gelen tetkik ve teşebbüslere gi duğu gibi, tahsisan iktısadî teşebbüsler lenk koyacaklardır. Merasim esnasında, rişilmiştir. muntazam, mütevazı, feragatli ve sabırlı nutuklar söyleneceği gibi, Universitede Şeker fabrikalarımızın bu seneki faali bir çalışma ile, başlamasına memur e ayrıca, millî kalkınma faaliyetleri etra veti memnuniyeti mucib neticeler vermiş dildikleri işin seviyesine gerçekten yük fında salâhiyetli zatlar tarafından kon tir. Dört fabrikamızın istihsalâtı doksan elmiş bir ehliyete sahib unsurlarla teç feranslar verilecektir. üç bin tonla şimdiye kadar erişilmemiş hiz edilmedikçe, alacağımız neticeler muİlk ve ortamekteblerle liselerde, tale bir miktara varmıştır. Bu noktayı, pan hakkak ki beklediğimizin aksine olur. Bu benin millî iktısad ve tasarruf mevzuları car eken çiftçilerimizin yüzünü güldüren itibarladır ki, devlet ve milletçe fedakâr etrafında tenvirine çalışılacaktır. bir hâdise olarak kaydetmek isterim. Şe ık yapılarak yetişmeleri için ecnebi memAçık hava sergisi ker istihlâkimiz yüz beş bin tona yüksel eketlere göndermekte olduğumuz gencTasarruf haftası münasebetile, Tak miş bulunmaktadır. 192 7 senesi istihlâ lerimizin adedlerini arttırmış bulunuyokin altmış altı bin ton kadar olduğu dü ruz. Bu vatan evlâdlannın kendilerine dü simde abide etrafında bir açıkhava ser şünülürse bu rakamın halkımızın tegaddi en yüksek vazifeyi müdrik olmalan ve gisi vücude getirilmiştir. Dün akşam geç seviyesinin yükseldiğini göstermek itiba tam bir bilgile ve yaşadığımız zamanın vakit inşaatı hitam bulan bu sergide, ikrile hususî bir ehemmiyeti haiz olduğu emrettiği verimli çalışma metodlanna in tısadî bünyemizi teşkil eden başlıca sertıbak etmiş olarak, vakit kaybetmeksizin, vet membalanmıza dair umumî bilgi veanlaşılır. rilmekte olduğu gibi, ayrıca madenleri Burada, şunu da beyan etmek isterim yurda avdet edip hizmete girmelerinin mize, kombinalanmıza dair de bir hayli temin edilmesi lâzımdır. ki, memleketin muhtelif köşelerine sergrafikler mevcuddur. piştirilen fabrikalanmız birer istihsal müDiğer taraftan, millet işlerinin idaresiAçık hava sergisinde, Kayseri kombiessesesi olarak kıymet ifade etmekle be ni ellerine almış olan büyük küçük her nasile Bursa Merinos, Eskişehir şeker, raber, aynizamanda inşa edildikleri ma ferdin, aledderecat çalışmak ve çalıştırhaller ve civarlan için birer iktısadî ha makta, iş yapmak ve iş istemekte gayet Beykoz deri, Izmit kâğıd, çimento, Na reket, umran ve refah müjdecisi olmak ciddî ve müsamahasız davranmalarında zilli bez, Gemlik sun'i ipek, Zonguldak sömikok, Karabük çelik fabrikalanmızın tadır. ki kat'î lüzuma sureti mahsusada, işaret fotoğrafileri de teşhir edilmekte, ihracat etmek isterim, devletçe ve milletçe ancak Devlet elile başarılan sanayi ve ithalâtımızm, hayvan servetimizin, böyle bir çalışmaya koyulmak sayesindeDevlet elile başarılan sanayileşme ha dir ki, her gün genişleyen faaliyet mevzu umumî istihsalâtımızın, deniz nakliyatı » reketimizin bugüne kadar geçirdiği saf larında vasıfları ve istidadlan matlub is mızın, tonaj miktarlannm, yükselme ve lıalar, millî sanayiimizin bütün meselele ikamette inkişaf etmiş hakikî iş ve vazi artma nispetlerini gösterir grafikler, zi iktısadî rini daha vazıh bir surette görmemizi ve fe adamlarımız yetişmiş olacaktır. Millî yaretçilere, son on beş senelik kalkınmamız hakkında güzel bir fikir verbunlara daha bariz istikametler vermemi hayat ve faaliyetin ortaya çıkardığı bu zi mümkün kılmaktadır. Memleketimiz mühim meselelere bütün vazife sahibleri mektedir. de, hususî sanayiin de, devlet sanayiine lin lâyık olduğu alâka ve hassasiyeti gösSergi, bugünden itibaren halkımıza amüvazi olarak, taazzuvunu teshil etmek :ereceklerini ümid ederim. çılacaktır. mevzuunun, bir başlangıc merhalesi olaMekteblerde rak bu sanayiin karşılaştığı bazı şeklî enTasarruf hareketinin oynadığı Mekteblerde yapılan kutlama hararetgellerin izalesi, Büyük Millet Meclisince li olmuştur. Bütün mektebler talebelerin büyük rol kabul buyurulan kanunlarla mümkün olhazırladığı vecizeleri havi levha ve graAziz yurddaşlanm, muştur. Her halde normal çahşmalarila Türk vatanmın yükselmesi için olduğu fiklerle süslenmiştir. Maarif Vekâletinden memleketin iktısadî cihazlanma ve nizakadar, kudretle ve emniyetle müdafaası gönderilen program dunden itibaren tatmına yardım eden hususî sanayi teşebbüsbika başlanmıştır. Muallimler derslerinde lerini, kolayhklara mazhar kılarak, teş için tasarruf hareketinin nasıl büyük bir rol oynadığını, eğer, huzurunuzda teba iktısad ve tasarrufa aid muhtelif mevzuvik yolundaki mesaimize devam olu.ıarüz ettirebildimse çok bahtiyar olacağım. lara temas etmişlerdir. Bugünler zarfıncaktır. Dünyanın en dağdağalı bir devrinde ya da aynca umumî toplantılar tertib edile» şıyoruz. Türk milleti vakur ve temkinli cek, talebe velilerinin de hazır buluna • Toprak altı servetlerimiz Toprakaltı servetlerimizin istisman duruşu, samimî birlik manzarası ile bütün cağı bu toplantılarda muallimler konfe yolundaki çalışmalanmıza, bunlann te ihanın nasıl takdir nazannı celbediyor rans verecekler, tasarruf ve yerli mallaı diye muvazenesi bakımından haiz olduk ıa, hakkında fena düşüncesi olanlan da hakkında piyesler temsil edilecek, tale kadar hayrete düşürmektedir. Türk beler tarafından monoloğlar söylenecekları ehemmiyeti de gözönünde tutarak, milleti dostluklanna sadık, açık kalble tir. hızla devam etmekteyiz. altı nispetine indirdik. Bu tenzilât takriben yüzde otuz nispetindedir. Bir taraftan faiz nispeti indirildiği gibi, diğer taraftan da orta ve uzun vadeli kredilere inkişaf imkânı verilmiştir. Sigorta sahasında da ayni teyakkuzu göstermekteyiz. Tasarruf ve ihtiyatın başlıca tezahürlerinden olan hayat sigorta larında görülen inkişafı, daima sigortalar hukukunun sıyaneti yolundaki tedbirle rimizle teşvik ediyoruz. Yugoslavya takımı bugün Pera ile karşılaşıyor