26 Ekim 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Şehir ve Memleket Haberleri Perapalas otelindeki hâdisenin muhakemesi Otel sahibi Misbah, dün mahkemede dinlendi ve dolandırıcıhk iddiasını anlattı Siyasî icmal Hayat memat harbi ehistan, Almanların ve Rusların harekâb askeriyesi nihayet bulduktan sonra dört devlet arasında parçalandı. Şimalî Bug'un ve Pissa ve San nehirlerinin garbındaki araziyi Almanvc ve şarkındaki araziyi de Sovyet Rusyası aldı. Daha sonra Sovyetler BirUği kendi işgalleri altındaki yerlerden Vılna şehrile havalisinı Litvanya hükumetme v^. Almanya dahi garbî Galiçyanın cenubundaki bazı mıntakalan Slovakyaya venniştir. Bu ameliyatı Almanya Hariciye Nazırı Danzig'de söylediği nutukta şarkî Avrupada daima Almanya ile Rusyanın garantisi altında bulunacak yeni bir nizam vt intizamm teessüsü olarak tavsif etmişlir. Von Ribbentrop bu netice ile Versay muahedesinin tamir edilmiş olduğunu ve ayni zamanda Almanyanın fazla nüfusunu ve yabancı memleketlerdeki ırkdaşlarını iskân için bir saha bulmuş olduğunu da kaydetmiştir. Alman Hariciye Nazın Almanyanın bugünkü hududları şimalde ve şarkta olsun, cenubda ve garbda bulunsun kat'î ve son olup müstemlekelerinden başka araziye aid artık hiçbir talebi bulunmadığını ve artık işi ve gücile meşgul olmak fırsati karşısında olduğunu ve lâkin tam bu sırada şimdiki Ingiltere hükumetinin îngüiı ve Alman milletlerini bir hayat ve memat harbine sevkeylediğini beyan et miştir. Von Ribbentrop, Hitler'in Danzig'deki nutkil bu harbin önüne geçmek için yaptığı tekliflerin Versay muahedesinin iadesi ve millî sosyalizmin imhası gibi şartlarla sulh yapmak şeklinde hakaretle karşılandığını ve reddedildiğini söyledikten sonr. artık Almanyanın harbi kat'î olarak kabu. eylediğini haber venniştir. Almanya Hariciye Nazınnm nutkile bütün sulh ümidleri suya düşmüş bulunuyor. Tarihin belki en büyük ve en kanlı haıbi başlamak üzeredir. Bu harbde Ingteru Fransa, Almanyanın ve Almanlar da tııgiltere Fransanm vücudünü orladan kaldırmağı tasmim etmiştirler. Alma' Hariciye Nazm bu hayat memat harbinin esbabı mucibesini kendi noktai nazanndan izah ederek Lehistanın Almanya ile anlaşmasına taraftar olduğu halde sırf îngilterenin teşvikile harbe sürüklerdiğini iddia etmiştir. Südet meselesinde Îngilterenin sulhu koruması sırf harbe henüz hazır bulunmamasmdan ileri geldiğl davasındr. bulunmuştur. Şarkta Almanyanın serbest kalması şarrile lngiltere ile müttefik olmak için yapılan istihraclan da Ingiltere reddetmiştir. Von Ribbentrop'un bütün iddialannın hulâsası şudur: îngiltere Almanya ile harbi istemiş ve şimdi Almanya dahi sonuna kadar harbetmek üzere bunu kabul îtmiştir. İstiyoruz Deri ihtikârı Bir kunduracı okuyucumuz, dün bize gelerek şu şikâyette bulundu: « Deri tüccarlanna gidiyorum. Ekserisi, Avrupa derisi yok, diyorlar. Halbuki ellerinde pek çok deri olduğunu sanıyorum. Bu tüccarlardan ba< zılan Avrupa derilerini mahdud mik if tarda satıyorlar, fakat yüzde 15 20 arasında bir zam yapıyorlar. Ellerin 'f deki deriler eskiden getirilmiş deriler1 dir. Zam yapmağa hakları yoktur. Bunlar, sattıkları mallar için, fatura vermedikleri gibi, defterlerine de harbden evvelki fiatlarla satış yapmış gibi kaydediyorlar. Avrupa derilerindeki bu yükseliş [ yerli derilere de sirayet etti. Bunlann fiatlan da, sebebsiz yüzde 5 8 nispetinde artü. Eğer, kundura derilerinde sessiz sadasız başlayan bu ihtikânn önüne geçilmezse, fiatlar daha çok yükselecektir.» Trakyada açılan talebe L yurdu çok faydalı oluyor Edirnede açılan talebe yurdu, Trakyadaki talebelerîn lise tahsili görmelerini temin etmektedir : Yurda devam eden talebelerden bir grup Edirne (Hususî) Trakya kız ve erkek talebe yurdları Trakyanm kültür hayatmda mühim rol oynıyan mües seseler sırasma geçti. Fakir ve kimsesiz çocuklara okuma imkânlan veren bu müessesenin, memlekette kültür hareketlerinin genişlemesi bakımmdan, yaşatılışı kadar isabetli bir is. olamaz. Bu sene bıraz daha genişletilen ve mevcudü şimdiden 200 rakamını aşan bu yurdlar, açılmazdan önce, Trakya da ortamektebi olmıyan kazalarla orta mektebi bitirip de Edirnede lise tahsüine devam imkâmnı bulamıyan zeki ve cevherli genclerin tahsilleri yanda kalıyordu. Halbuki üç senedenberi vazi yet bu gibilerin lehine olarak değiş miştir ve bir taraftan Trakyanın orta mektebi olmıyan kazalanndaki bu boşluk doldurulurken, diğer taraftan da Edirnedeki talebe yurdlan bu ihtiyacı mümkün olduğu kadar karşılamağa çabşmaktadır. Bugün burada 80 çocuk parasız, geri kalan 120 çoculk da 5 10 lira arasında barındınlmaktadır. Fakat öyle görülüyor ki, bu seneki tehacüm karşısında bu rakam 250 yi dahi bulacaktır. Nite kim bu maksadla bu sene daha bir daire kiralanmıştır. Trakya talebe yurdlannda tam bir disiplin, gözü çeken bir intizam ve te mizlik, bol ve kuvvetli gıda vardır ve buraya köy çocuklan 5 lira mukabilinde almdığı gibi şehid ve malul gazile rin, küçük memur ve zabitlerin çocuklan da ayni ücretle alınmaktadır. Yurdların senelik bütçesi 22,000 liradır. Açık kalan kısım, devlet merkezinden gön derilen para ile kapatılmakta ve bu hususta millî müesseselerimiz de elden gelen yardımı esirgememektedirler. Geçen sene Edirne tüccarları da ayni yat yardımmda bulunmuşlardı. Önümüzdeki sene bu genclik ve kültür müessesesi Türk Maarif cemiyetine devredilecek ve bu sene işlerin daha düzgün yürümesi için aynca (hımaye hevetleri) de kurulacaktır. DUnkü muhakemede otel sahibi Misbah Yemenli Fazlı oğlu Gaüb Efgani a leyhıne Perapalas oteli sahibi Misbah tarafından doiandıncılık iddiasile açılan davaya sekizinci asliyc cezada dün de devam edılmiştir. Dünkü cclsede davacı Misbaha davası etrafında sualler sorul muş, cevablar alınnuştır. Misbah, Galib Efganinin Perapalas oleline Tokatlıyan otelinden naklen gel gcldiğini, kendisinden makbuz vermek suretile bir partide 650 ve bir partide 250 lira ödünc para aldığım, Perapalasta 70 gün kalarak ve 3 lüks daire işgal ederek 4300 lira borclandığını, sonradan bor cun 3800 lirasını kabul ederek mütebakisi hususunda ihtilâf çıkardığını ve borcunu ödemek işini savsakladığından kendisinden davacı olduğunu söylemiştir. Misbah, daha birçok tafsilât verdikten sonra şahıd olarak dinlenilenlerden Eş refin ifadesine karşı, Galib Efgani, tahkikat esnasında Misbahı iltizamla hareketinden dolayı bu merruru şikâyet ettigini, aleyhindeki şahidliğini de bu sebeble kabul etmediğini ileri sürmüş, diğerleri nin ifadelerine karşı ilırazda bulunma mutır. Gerek Misbahtan davasına dair izahat almırken, gerek şahidler dinleni lirken tarafların avukatları arasında şidde'lice münakaşalar geçmiştir. Geçen celsede tercüme ettirilmesi takarrür eden ingilizce bir mektubla bir telgrafın tercümeleri okunmuştur. Mektubda, Galib Efgani, otel sahibine hitaben otel masrafına itiraz ederek, sonunda «tabldota dahil olmıyan içtiğim son bardak suyun bedeli 50 kuruşu gönderiyorum» diyorud. Telgraf da «Aden Millî bankasından Osmanlı Bankasına 850 lira gönderiniz» mealindeydi. Bu aralık, Matmazel Piyosyanla Os (sağda) ve maznun Fazlı Efgani (solda) man Belir ve Nusret Aydının Galib EfOkuyucumuzun hakkı vardır. Ih ı gani aleyhine 1931 senesindeki hâdiselere tikâr hareketlerini daha başlangıcında , aid şikâyetleri üzerine yapılan tahkikat evrakının Emniyet Müdürlüğünden Müd I bastırmalıyız. Yüzde 5 1 0 gibi zam ı lan, sebebsiz oldukları halde hoş gö ı deiumumiliğe, oradan da mahkemeye yolrür, müsamaha ile karşılarsak, ya1 landığı, halı ressamı îbrahim Nacinin açvaş yavaş yüzde nispetleri artar ve ı tığı dava istidasının da mahkemeye gelgünün birinde yüzde yüz zamlar, hat1 diği öğrenilmiş, Müddeiumumî muavini ta daha fazlasile karşılaşırız. Bu kü1 tahkikatm tevsiine müteallik mütaleasını çük zamlan yapan muhtekirlerin du1 hazırlamak üzere kendisine mühlet verilrup dururken halktan binlerce lira '• mesini ve ayni zamanda Galib Efganinin fazla kazandıklannı düşünerek ihtit ihtiyatî tedbir olmak üzere seyahatten | kân daha doğarken bogmalıyız. Alâ1 men'i şeklinde Emniyet Müdürlüğüne mü kadarlardan bunu istiyoruz. zekkere yazılmasmı istemiştir. Hâkim, se; ahatten men'i hususunda evvelce karar verilerek müzekkere yazılmış bulunduğundan, bu cihetten tekrar karar ittihazma mahal görmemiş ve evrakı tetkik etmek üzere Müddeiumumî muavinine mühlet vererek, muhakemenin devamını 31 teşrinievvel salı günü saat 16 buçuğa bırakmıstır. Fatihte Sinanağa mahallesinde oturan Bir mahkumiyet kararî 75 yaşında Nazmi Köksalın evini, ağusPendığe bağlı Yayalar köyünde ka tosun ikinci gecesi soydukları iddiasile rısı Fahireye tecavüzde bulunduğu zan Şevket, Durmuş, Mehmed Ali isminde nile kardeşi Zekeriyayı tabanca üe öl üç kişinin muhakemesine Istanbul Seki^ durraekten suçlu Îbrahim hakkmda îszinci Asliye cezada başlanmıştır. Mahketanbul birinci Ağırceza mahkemesi dün ak'şam kararını bıldirmiştir. Mahkeme, mede okunan tahkikat evrakına nazaran suçlunun kardeşi tarafmdan kansma mevkuf bulunan bu üç kişi, karı koca utecavüz vukuunu sabit görmüş, bunu yurlarken yatak odasınm penceresini kalağır tahrik mahiyetinde kabul etmiş ve dırmışlar, içeriye girmişler, orada çalacak İbrahim yedi sene ağır hapse mahkum bir şey bulamayınca içeriden yandaki oolmuştur. daya geçmişler, bulduklan halı ve seccaBir mübaşir tevkif edildi deleri katlayıp sallasırt ederek evden uzaklaşmışlar. Bu halı ve seccadeleri MüfAsliye dokuzuncu hukuk mahkemesi tüali mahallesindeki yangın yerine bırakmübaşiri Rüştü, beş bin liralık bir borc senedini imha etmek ve kaydiye para mışlar, sonradan otomobille gelerek oralannı zimmetine geçirmek kaydile dün dan götürmeğe teşebbüs ettikleri sırada akşam Sultanahmed birinci sulh ceza yakayı ele vermişlerdir. Muhakemede, mahkemesine gönderilmiş, sorguya çe Şevket, şöyle söyledi: kilerek tevkif edilmiştir. « Ben sarhoştum, daha fazla sarhoş Halı hırsızları Gece bir evi soyanlar muhakeme ediliyor Hayırsever zengin Lise ve orta vatandaslar ^ mekteb muallimleri Kayseride iki tacir, mühim teberrularda bulundular Kayseri, (Hususî) Naci Yazganm Kayseri lisesi fakir talebeleri için yaphrıp bir hafta önce küşad resmi yapılan yeni yurdun efkârı umumiyedeki sevinci henüz devam ederken, Naci Yazganm ticaret arkadaşlarmdan ve gene Adanadaki millî mensucat fabrikasının sahiblerinden Nuri Has ismindeki Kayserili zengin vatandaşımızm da bugün lise ve iptidaî mekteblerinde okuyan kinuesiz ve fakir 345 talebenin elbiselerini temin ettiği haber alınmıştır. 345 talebenin bu suretle bir tek şahıs tarafmdan giydirilişi bu işi üzerine almış olan her mektebin himaye heyetlerini ve dolayısile bütün halkımızı sevindirmiştir. Bu zengin hemşerilerimizin birbirlerine rekabet edercesine şehirle ve hemşerilerile candan alâkadar oluşları cidden şayam takdir ve şükrandır. Nuri Has bu 345 talebeyi giydirmekle beraber şehrimizin en güzel ve fakat küçük ve dar olan Ahmedpaşa ilkokuluna 2400 lira sarfile güzel bir pavyon ilâve ettirmiş ve bunun da inşaaü hitam bularak tedrisata başlanmıştır. Millî mensucat sahiblerinin şehir kültürüne olan bu bağlıhklan Vekâletin de dikkat nazarmı celbederek kendilerine bu alâkalanndan dolayı teşekkür etmiştir. Kayserili bu fakrikatörler, bu defa şehre hiç kimsenin yapamadığı ve yapamıyacağı büyük bir hizmet daha yapacaklan sevincle haber alınmıştır. Kayserinin en mühim bir ihtiyacı olan su işine sarfedilmek üzere Belediyemize yüzbin liralık bir yardımda bulunacaklardır. Kayserililer, hemşeriİerinin bu hiz metlerini bıraktıkları blmez eserlerile asla unutmıyacaklardır. Gazi Terbiye Enstitüsünden mezun olanlarm vaziyeti Maarif Vekâleti memleketin muallim ihhyacını karşılamak üzere ilkmekteb muallimleri arasında biri yazılı, diğeri şifahî olmak üzere iki imtihan açarak kazananları Gazi Terbiye Enstitüsüne almakta ve orada bir sene fasılasız tedrisat yaphktan sonra bunlan ortamekteb ve liselere muallim tayiı etmekte idi. Sekiz, on sene muallimlik yaptıktan sonra oldukça sıkıcı yeni bir okuma hayatına giıen bu vatandaslar yüksek mekteb diploması almak surctiie baremden istifade edeceklerini düsünerel: bu zahmete katlanıyorlardı. Vekâlel, bunlara bu şekilde bir diploma verrreğ,. vaicl ve hatta mektebe bu suretle kabul edileceklerini ilân ettiği halde şimdi bunlan herhangı bir kurstan mezun olmuş addederek bareme tâbi tut makta ve sene ortasında Vekâletin göstereceği yerde çalışacaklarına dair mec burî b!r taahhüdname de almaktadır. Ayni mekebe esas talebe olarak kabul edilen vc iki senelik normal ve tatile tâbi tednsattat sonra muallim tayin edilen lise talebeleriıe bu hak verildiği halde ayni tedrisan ?örmekle beraber fazla olarak yedi, sek'z sene muallimlik tecrübesi geçirmiş ve müsabak.. imtihanmda kazan mış olanbu genclerin bukukunu Maarif Vekâletiıin vikaye ederek eski kararı tashih edecesi ümid ed;lmektedir. Maharrem Feyzi TOGAY DENÎZ İŞLERİ Salih Paşanın cenazesi merasimle kaldırıldı olmak maksadile bir otomobil kiraladım, köfteci Belkisin dükkânma giderek orada da bir miktar içmeği tasarladım. Yarı yolda Durmuşla Mehmed Aliye rasladım, bunlar «bizi de otomobile al» dediler. Razı oldum. Belkis, meyhanesini o saatte kapamıştı. Tamdığım Osmanın kah vesine giderek orada oturmak üzere yola çıktık. Bir arsanm yanından geçtiğimiz sırada, benim midem bulandı, isüfrağ etmek üzere otomobilden indim. Bu ikisi beni beklemeden sürüp gitmişler. Ertesi gün polisin beni aradığını ögrenince karakola kendim gitmekten çekinmedim, çünkü hırsızlık suçunu ben işlememiştim.» Durmuş, bir evin penceresinden ginnek ve böyle halı, seccade taşıyabilmek şöyle dursun, adım atmakta güçlük çektiğini, hasta bir halde bulunduğunu söyliyerek, «Şevkete raslayıp da otomobiline bindi ğimiz doğrudur. Kendisini arsada bırakmamızın sebebine gelince, otomobilde cebinden rakı şişesini çıkarıp çıkarıp diki yor, nara atıyor, sövüp sayıyordu. Biz de onun otomobilden inmesini fırsat bilerek savuştuk.» demiş, Mehmed Ali de Durmuşa iştirak etmiştir. Bundan sonra birçok şahid dinlenilmiş ve muhakemenin devamı daha bazı şa hidlerin çağırılmasına kalmıştır. Liman amelesinin vaziyeti tetkik edildi Vaziyet dolayısile limanımıza az gemi geldiği için işsiz kalan liman amelesi bu vaziyete bir çare bulunmasını istemek maksadile aralanndan seçtikleri murahhaslan dün Limanlar umum müdürlüğüne göndermişlerdir. Yapılan müracaat nazan dikkate alınarak İş Bürosu müfettişleri de umum müdür lüğe davet olunmuş ve bunlann da iştirakile bir toplantı yapılmıştır. Top lantıda meslek sahibi işçilerin şimdilik başka yerlere yerleştirilmesi ve yalnız amele olarak çalışan kimselere de müm kün olduğu kadar gemilerde iş bulun ması husu^lan karar altına alınmıştır. Eğede ve Karadenizde fırtma Eğe denizile Marmara ve Karadenizde dündenberi oldukça mühim bir fırtma başlamıştır. Bu denizlerde seferde olan gemiler yakm limanlara iltica et mek+^dirler. Merhum Salih Paşanın cenaze merasiminden bir göriinüş Eski Sadnazam ve Bahriye Nazırlarından Müşir Salih (Paşa) nın cenaze merasımı dun yapılmıştır. Merhumun cenazesi saat 9.30 da Göztepedeki evınden ^adıköyüne ve oradan motörle Sirkeciye getirilmiştir. Tabut Sirkecıde bir top arabasma konmuştur. Cenazenin önünde askerî bando Reisicumhurun, Istanbul Kumandanlığmm ve îstanbul Belediyesinin çel'enkleri cenazeyı taşıyan top arabasmın iki tarafmda Yedek Subay okulu talebeleri' arkada merhumun ailesi efradı, İstanbul kumandanı, askerî erkân ve merhumun dostları bulunuyordu. Cenazenin sonunu bir alay asker teşkil ediyordu Cenaze Ankara caddesini takiben Türbeden Beyazıda çıkanlmış veBeyazıd camıınde namazı kılındıktan sonra Edirnekapı yolile Eyübdeki aüe mezarhgına defnedilmiştir. Berlin Istanbul hava seferleri Berlir İstanbul hava seferlerini yapacak dan Lufthanza şirketmin müdür muavin. Eduard Korte dün sabahki konvansinyonelle şehrimize gelmiştir. tki menleket arasındaki hava seferle rine ajbaşmdan itibaren başlanılması muhteneldir. Haftada üç sefer yapıla caktır. Tayyare buraya pazartesi, çar şamba ve cuma günleri saat 14,45 te gelecec, salı, perşembe ve cumartesi günleıi sabah sekizi kırk beş geçe Yeşilköyien hareket edecektir. Tayyare yolda Sofya. Belgrad, Budapeşte ve Viyana^a uğrıyacaktır. Bu ta>T?areler 11 yolcu alacaklardır. Denizcüer icin yapılan talimatname ^Eskişehirde yapılan pasif müdafaa tecrübesi") GÜMRÜKLERDE Düyunu umumiye komiseri Gümrük komisyoncularının geldi imtihanı Gümrük idaresinde dün komisyoncu ve maiyet memurları arasında bir müsabaka imtihanı yapılmış, müsabakaya komisyonculuk için 16 ve maiyet me murluğu için de 24 kişi iştirak etmiştir. İmtihan evrakı Ankaraya gönderilmiştir. Muvaffak olanlar alınacaklardır. Gemi süvari ve mürettebatmm vazife ve mes'uliyetlerine aid olmak üzere Denizvollan idaresi tarafmdan hazır anmakta olan talimatname bitmistir. Tasdik edilmek üzere Vekâlete gönde rilmiş olan bu talimatname yakmda tatik mevkiine kona^aktır. İktısad Vekilinin tetkikleri Şehrimzide bulunan İktısad Vekili Hüsnü Çakır, dün Beykoz kundura fabrikasına giderek tetkikler yapmıştır. Ramazan 13 Perşembe 07le kindi Aksam Yatsı (rnsak S. D. S. D. 1 <n II 28 18 48 4 44 ? S h İ î , ( H u S U S Î ) ^ehrimizde yapılan pasif korunma tecrübeleri muvaffakıyetle netıcelenmiştir. Yukarıdaki resimler, tecrübe esnasında kaçan cocuJdarla bir ekıpın çalışmasım gösteriyor. E Ezanî Zevalî S. D. S. D. S. D. 6 4 " 39 12 11 58 14 54 17 15 Türk Düyunu umumiye komiseri Ali Rıza, Paristen gelerek Ankaraya git miştir. Türk borcu tahvilleri namını alan eski düyunu umumiye işinin Türk, îngiliz ve Fransız hâmillerile birlikte ye Yiksek Iktısad ve Ticaret niden tetkik edilerek bu işin yeni bir mektebi dün tedrisata karara bağlanması ihtimali vardır. Esasen hâmiller bununla memleketimizbaşladı den mal almakta idiler. Birçok maddeYiksek İktısad ve Ticaret mektebi lerin ihracuıın men'i üzerine hâmiller dür; mekteb müdürünün yeni talebeye bunu da almak imkânmı bulamamak hitıben verdıği açılrş nutkunu müteatadırlar. Bu itibarla bu işin esaslı bir kih saat 8,40 ta 1939 1940 ders yılı tedsurette halli mevzuubahstir. riatuıa başlamıştır. İhtisas mevkileri Barem kanunu mucibince alâkadar daireler tarafmdan hazırlanması lâzım gelen ücretli ihtisas mevkilerini gösteren projelerin Başvekâlete verilmesine başlanılmıştır. Bu projeler kanuniyet kesbedinciye kadar ihtisas mevkileri Vekiller Heyetince tayin olunmakta devam edilecektir. Bu projelerin l ikinciteşrin ayına ka> dar Büyük Millet Meclisine tevdi olunması lâzımdır» ^